PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
GRIEKS ULTIMATUM AAN TURKIJE
B. en w. Westerschouwen willen WMZ
meer water uit duinen laten halen
Binnen 48 uur eind
aan strijd op Cyprus
of anders oorlog
MILITAIRE SITUATIE
ONDUIDELIJK: BEIDE
ZIJDEN MELDEN SUCCES
Britten evacueren 4000 buitenlanders
per auto uit gevechtszone in Nicosia
Toestand Franco
gaat achteruit
WATERLEIDINGMIJ MOET VOORZIEN IN GROEIENDE
BEHOEFTE AAN DRINKWATER OP SCHOUWEN-DUIVELAND:
De P m
Pierre ol.
Pagina 7
217e jaargang - nummer 169
Maandag 22 juli 1974
De situatie rond Cyprus bood gisteravond laat na een weekeinde
van felle strijd op het eiland en koortsachtige diplomatieke activi
teiten in vele hoofdsteden het volgende beeld
Griekenland eist dat Turkije binnen 48 uur de strijd op Cyprus
staakt, anders beschouwt het zich in oorlog met Turkije. Amerika
en Engeland trachten te bemiddelen.
De militaire situatie op Cyprus is onduidelijk. Beide partijen mel
den successen. Er zijn veel slachtoffers.
De buitenlanders op Cyprus worden geëvacueerd door de Britse
luchtmacht en marine. Duizenden wachten in kampen en op de
stranden tot ze kunnen vertrekken.
DEN HAAG, LONDEN, BRUSSEL, NEW YORK (AFP, RTR, UPI, DPA) De kans dat de zater
dag begonnen Turkse invasie op Cyprus zal leiden tot een directe militaire botsing tussen Grieken
land en Turkije leek zondagavond groter te zijn geworden. Terwijl de Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken Joseph Sisco besprekingen voerde in Ankara en Athene en de Britse minister
James Callaghan zijn bemiddelingspogingen voortzette, meldde zowel de Turkse als de Griekse staats
radio dat oorlogsschepen van beide landen zonder succes overigens hadden geprobeerd troepen
op Cyprus aan land te zetten. Griekenland, waar zaterdag een algemene mobilisatie werd afgekon
digd, zal volgens de radio van de Griekse strijdkrachten het buurland Turkije de oorlog verklaren als
de Turkse troepen op Cyprus niet binnen 48 uur de strijd staken. De aanval zou dan beginnen aan de
Grieks-Turkse grens, waar Griekenland 'geweldige strijdkrachten' heeft geconcentreerd.
TURKSE GASTARBEIDERS
ZAMELEN GELD IN
UTRECHT (ANP) Tn het hele land
hebben dit weekeinde Turkse gastar
beiders geld bijeengebracht als bijdra
ge voor de strijd van hun land op
Cyprus. De voorzitter van de Turkse
Culturele Maatschappij' in Nederland.
Tahir Ejder, zei zondag: „Zolang wij
nog niet worden opgeroepen om in het
leger dienst te nemen, willen wij ons
land op alle mogelijke manieren hei-
Bij bliksemacties in de Turkse pen
sions zijn grote bedragen ingezameld.
In In Utrecht hebben 500 Turken
100.000 bijeengebracht, in Amers
foort is 60.000 opgehaald en in Zaan
dam 30 000. In andere plaatsen zijn
de inzamelingen nog niet afgesloten.
„De meeste mensen hebben spontaan
hun maandsalaris afgestaan. Sommi
zijn zelfs bereid alles weg te geven
voor de oorlog", zo zei de heer Ejder.
In een telegram aan de Turkse pre
mier Eccvit heeft de Turkse Culture
le Maatschappij' laten weten dat de
gastarbeiders klaar staan om met ge
zin en geld naar Turkije terug te keren
en mee te strijden als de regering
daarom vraagt.
De Turkse regering zou echter Sisco,
die zaterdagmiddag in Ankara aan
kwam en zondagmiddag naar Athene
kwam, hebben laten weten dat Ankara
slechts een 'beperkt strategisch' voor
deel op Cyprus wil bereiken, voldoen
de on de Turks-Cypriotische gemeen
schap te beschermen en een corridor
naar zee. van Nicosia naar de noor
delijk gelegen havenstad Kyrenïa, te
garanderen.
De Turken wensen herstel van de
grondwettelijke structuur, die op het
eiland bestond voordat aartsbisschop
Makarios vorige weck maandag als pre
sident werd afgezet door een staats
greep die door de Griekse officieren
van de Cypriotische nationale garde
werd uitgevoerd.
Griekse zegslieden in Athene zeiden het
onwaarschijnlijk te achten dat de jun
ta in Athene akkoord zou gaan met de
Turkse eis dat de grondwettelijke
structuur op Cyprus hersteld moet
worden als dat terugkeer van Maka
rios als president zou inhouden. Aan
vaarding van deze eis zou aantonen
dat de staatsgreep tegen Makarios al
leen tot nodeloos bloedvergieten heeft
geleid.
Volgens sommige bronnen zou Athene
wel instemmen met overleg tussen Tur
kije, Griekenland en Engeland, zoals
door de Britse regering is voorgesteld
en door de Veiligheidsraad van de VN
in een met algemene stemmen aanvaar
de resolutie wordt geëist. Turkije zou
bereid zijn de resolutie van de Veilig
heidsraad, waarin in de eerste plaats
op een staakt-het-vuren wordt aange
drongen, te aanvaarden.
Ankara zou van mening zijn dat de
Turkse operaties op Cyprus hun doel
hebben bereikt. Dit laatste heeft i
Ankara officieus laten doorscheme-
Diplomatie
Aan het diplomatieke front heerste dit
weekeinde koortsachtige activiteit:
De Verenigde Staten en Engeland
De negen lidstaten van de EEG
zullen een gemeenschappelijke verkla
ring aan de regeringen van Grieken
land en Turkije richten waarin het be
lang wordt onderstreept dat
linig wuiuu uiiueiaireept uai ue ge-
gaven zondagavond bij Griekenland en, meenschap hecht aan het herstel van
Turkije uiting aan hun ernstige be
zorgdheid over de mogelijkheid, dat
de strijd om Cyprus overslaat naar het
vasteland van Europa.
Zij hebben op beide landen een beroep
gedaan het vuren op het eiland onmid
dellijk te staken. De gezamenlijke op
roep was vervat in nota's, die 's avonds
werden afgeleverd bij de regeringen
in Athene en Ankara.
Op verzoek van de Griekse vertegen
woordiger bij de Verenigde Naties zal
de Veiligheidsraad vanmiddag
15.00 uur onze tijd in
ring bijeenkomen.
In een brief aan de voorzitter van de
raad schreef ambassadeur Constantine
Panayotocos dat er onmiddellijk
einde moet komen aan de genocide
die de Turken op Cyprus plegen. Hij
beschuldigde de Turkse luchtmacht er
van napalmbommen te hebben
gooid op burgerdoelen en ziekenhui
zen in Nicosia en andere plaatsen,
waarbij honderden mensen om het
ven zouden zijn gekomen of gewond.
Griekenland, aldus Panayotocos, aan
vaardt in zijn geheel de zaterdag door
de raad aangenomen resolutie, waarin
werd aangedrongen op een onmiddel
lijk staakt-het-vuren. De Griekse rege
ring maakt alleen enige voorbehouden
ten aanzien van de oproep in de reso
lutie inzake de terugtrekking van de
650 Griekse legerofficieren die belast
KYRENÏA EN HOOFDWEG IN TURKSE HANDEN
NICOSIA, ANKARA, ATHENE (AFP, RTR, UPI) De militaire situatie op Cyprus was gisteravond
onduidelijk. Aan beide zijden werden communiqués uitgegeven, waarin melding werd gemaakt van
successen. Hèt leek erop dat de Turkse strijdkrachten, die zaterdagochtend in alle vroegte aan land
waren gegaan bij de plaats Kyrenia en parachutisten hadden gedropt bij het vliegveld van Nicosia,
meer tegenstand ondervonden dan zij hadden verwacht. Wel bevinden zich de stad Kyrenia en de
hoofdweg tussen Kyrenia en Nicosia in Turkse handen. Ook is contact gemaakt met parachutisten
bij het vliegveld van Nicosia.
Op Cyprus, en vooral in Nicosia, lieer-
sle volgens Israëlische corresponden
ten een sterke spanning. Men ver
wachtte dat de Turkse strijdkrachten
in de afgelopen nacht, nadat alle bui
tenlanders zouden zijn geëvacueerd,
naar Nicosia zouden oprukken.
Volgens een Turks legercommuniqué
nebben Griekse marineschepen zondag
oij de stad Paphos geprobeerd troepen
san land te zetten, hetgeen door de
Turkse luchtmacht zou zijn verhin
derd. De Griekse radio maakte mel
ding van een poging van Turkse troe-
n bij Kyrenia aan land te gaan, het-
Turkse bewering over de Griekse
schepen. Minister Rallis zei dat er
geen Griekse schepen of een Grieks
convooi na de crisis in de territoriale
wateren van Cyprus zijn geweest. ,X>e
Turkse bewering is geheel ongegrond
en gedaan om de wereldopinie en het
eigen volk te misleiden".
Een militair communiqué dat zondag
middag door radio Nicosia werd omge
roepen maakt melding van verscheide-
vandaag in
de kiant
Zeeuws nieuws op
pag. 2,4 en 5
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1 en 3
Sport op pag. 7,8,9,10 en 11
Radio en tv op pag. 6
ne successen van de Grieks-Cyprioten-
„Onze strijdkrachten hebben vandaag
op alle fronten grote successen ge
boekt. Hoewel de Turkse strijdkrach
ten hun luchtaanvallen op verscheide
ne delen van het eiland voortzetten,
hebben wij het initiatief in handen en
leveren wij sterke druk op de vijand,
die wanhopig vecht", aldus het com
muniqué.
Het meldde dat het Turks - Cyprische
garnizoen in Paphos zich heeft over
gegeven, dat 400 Turks - Cyprische mi
litairen in Limasol dat ook hebben g"
Zie slot pagina 3 kolom 1
de constitutionele situatie zoals
bestond voor de interventie van de
door Griekse officieren geleide natio
nale garde op Cyprus. Dit heeft de
Westduitse minister van buitenlandse
zaken, Hans Dietrich Genscher, zater
dag verklaard na besprekingen met
zijn Franse ambtgenoot, Jean Sauvag-
nargues.
De verklaring, zei Genscher. zal door
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
ANKARA. Vluchtelingen uit het
zuidelijk gelegen Cyprische stad
je Limasol nuttigen in de kantine
op de Britse militaire basis in
Episkopi, 20 kilometer verder
westwaarts, hun maaltijd voordat
DUIZENDEN WACHTEN OP VERTREK VAN CYPRUS
JERUZALEM Een Brits mili
tair konvooi is er zondagmid
dag in geslaagd naar schatting
4000 buitenlanders te evacu
eren uit de Cypriotische
hoofdstad Nicosia, waar de
hele dag zwaar werd gevoch
ten. Een stoet van 1000 per
sonenauto's en 40 Britse
vrachtwagens voorafgegaan
door Britse pantserwagens,
die getooid waren met de Brit
se vlag, reed zondagmiddag
naar de Britse basis Dhekelia,
ongeveer 40 kilometer ten zui
den van Nicosia.
De evacuatie, die volgens ooggetuigen
verliep in voorbeeldige orde, was
georganiseerd door het Britse op
perbevel voor het Midden-Oosten.
Via de BCC had Sir John Aitken, de
opperbevelhebber van de Britse
troepen in dit gebied, aangekondigd
dat de Britse soldaten bevel hadden
alleen uit zelfverdediging te schie
ten. Buitenlanders, die Nicosia wil
den verlaten, kregen de raad 'zon
der onnodige risico's te nemen,
naar het plein voor het Hilton Ho
tel in Nicosia te gaan. Vandaar
vertrok de lange stoet naar
Britse basis.
Onder de evacuees bevonden zich ook
tientallen buitenlandse journalisten
die in het Ledra Palace hotel enkele
uren waren gegijzeld door over hun
toeren geraakte Grieks-Cyprische
soldaten. Tenslotte daagde de Ame
rikaanse ambassade erin de Grieken
te overreden hun gijzelaars te laten
gaan. Het hotel ligt op amper 100
meter van de Turkse sector en lag
herhaaldelijk onder Turks vuur.
Nog vannacht is men hegonnen de
evacuees per vliegtuig naar Enge
land over te brengen. Onder hen
zouden ook Nederlanders zijn. Het
Britse leger heeft al 1400 buitenlan
ders uit Cyprus kunnen evacueren.
Er bevonden zich gisteravond nog
11.000 Engelsen en 4.000 anderen in
de Britse legerkampen, die op over
brenging naar elders wachtten.
In Londen is verder bekendgemaakt
dat twee fregatten, de "HMS Andro
meda' en de "HMS Hhyll' dinsdag
bij het krieken van de dag zullen
trachten Britten en toeristen van
stranden in het noorden van Cyprus
te redden. Zij zijn ten oosten van
Kyrenia door de gevechten van de
rest van het eiland afgesneden. Zi]1
zullen met hefschroefvliegtuigen en
rubberbootjes aan boord worden
gehaald.
De Britse militaire zender op Cyprus
heeft herhaaldelijk aanwijzingen
uitgezonden voor de buitenlanders
die in groepen op plaatsen aan de
Cyprische kust op schepen wachten.
Deze moeten witte lakens of zak
doeken gereed houden om er mee
MADRID (AP) De artsen van het Spaanse staatshoofd, genera
lissimo Francisco Franco, zijn zondag bijeengekomen en hebben de
beslissing genomen om htm patiënt niet te opereren, zo blijkt uit een
medisch bulletin dat zondag werd gepubliceerd. In het bulletin werd
gezegd dat Franco achteruitging en dat unaniem de beslissing was
genomen om de huidige behandeling voort te zetten.
De beslissing van Franco's artsen werd bekendgemaakt nadat de naaste fami
lieleden van de dictator en de voornaamste regeringsleiders, onder wie het
waarnemend staatshoofd prins Juan Carlos de Bourbon, bijeengekomen waren
in de kliniek te Madrid waar Franco nu al 12 dagen is opgenomen.
Volgens onofficiële berichten waren enkele van Franco's artsen van plan ge
weest hem een operatie te laten ondergaan teneinde een bloedprop in zijn dij
te verwijderen.
TOENEMEND VERBRUIK
DOOR RECREATIE
HAAMSTEDE B. en w. van
Westerschouwen hebben geen
bezwaar tegen de aanvraag van
de NV Watermaatschappij Zee
land, om meer water te mogen
halen uit het duingebied bij
Haamstede. De WMZ heeft dat
verzoek ingediend, om te kun
nen voorzien in de steeds gro
ter wordende behoefte aan
drinkwater op Schouwen-Duive-
land. Die behoefte wordt onder
meer veroorzaakt door de toe
name van het aantal recreanten
in die streek. B. en w. stellen
de gemeenteraad voor, akkoord
te gaan met het advies, dat de
commissie grondwaterwet wa
terleidingbedrijven (GoGroWa)
aan het college van gedeputeer
de staten heeft uitgebracht. De
uiteindelijke beslissing zal geno
men moeten worden door de mi
nister van volksgezondheid en
milieuhygiëne.
De voorgeschiedenis: in 1964 vroeg de
WMZ vergunning aan, om de maxi
mum capaciteit van 1,1 miljoen kubie
ke meter water te mogen opvoeren
tot 1.9 miljoen kubieke meter
jaar. De WMZ kreeg in 1966
tijdelijke vergunning, met een proef
tijd van vijf jaar. In 1971 liep de
termijn dus af. Een jaar daarvoor
diende de watermaatschappij Zeeland
een aanvraag in, op de tijdelijke ver
gunning om te zetten in een definitie
ve. Daaraan werd tevens het verzoek
gekoppeld om toe te slaan, dat de
capaciteit zou kunnen worden opge
voerd tot maximaal 2,5 miljoen kubie
ke meter per jaar. Over de aanvraag
is nog steeds geen uitspraak gedaan:
gevolg daarvan had kunnen zdjn, dat
de WMZ op basis van de tijdelijke
vergunning in 1971 de capaciteit
moest 'terugschroeven' tot 1,1 miljoen
kubieke meter per jaar. Dat is echter
nooit gebeurd. Het advies, dat de
de WMZ krijgt geen definitieve ver
gunning, maar de proef vergunning
wordt tot uiterlijk 30 juni 1976
verlengd;
geen uitbreiding tot maximaal 2,5
miljoen kubieke meter per jaar.
maar tot 30 juni 1976 slechts tot
2,1 miljoen kubieke meter per
jaar;
per 1 juli 1976 wordt de gevraagde
uitbreiding tot maximaal 2,5 mil-
(Zie slot pagina 5 kolom 6)
te wuiven als de schepen komen.
Er zouden in totaal meer dan
20-000 mensen op de kust van Cy
prus wachten op evacuatie.
Grenzen dicht
Griekenland heeft zondag zijn noord
grens met Joegoslavië -.-oor buiten
landers gesloten. Slechts Griekse
staatsburgers krijgen toestemming
het land_ binnen te gaan. zo heeft
het dagblad Politika zondagavond
in Belgrado bekend gemakt. Het
blad zei dat de Griekse autoriteiten
reeds een aantal buitenlandse toe
risten en zakenlieden aan de grens
hebben teruggestuurd. Volgens her,
blad bleef de uittocht van toeristen
uit Griekenland aanhouden. De files
van auto's die wachten bij de grens
overgang naar Joegoslavië zijn en
kele kilometers lang. Sommige au
to's moeten zes uur wachten voor
ze eindelijk de grens over kunnen
aldus Politika.
Zaterdagavond stonden meer dan
20.000 auto's te wachten om Joego
slavië binne nte gaan. zo zei Politika
dat eraan toevoegde dal het vol
gens de buitenlanders bijzonder
moeilijk is geworden om in Grie
kenland benzine te tanken.
Veel buitenlandse toeristen die geen
vliegtuig meer konden krijgen zijn
zondag met overvolle veerboten uit
Griekenland naar de Italiaanse ha
ven Brindisi gevaren. Volgens reis
bureaus zijn de Griekse havens aan
de Ionische zee overstroomd met
toeristen die het land uit willen.
Deze staan in lange rijen te wach
ten op de veerboten, één van de
weinige manieren waarmee men
Griekenland nog kan verlaten.
Op het ogenblik bevinden zich op het
vasteland van Griekenland en bet
eiland Rhodos ongeveer 1500 tot
2000 Nederlandse v
De directie-assiisent van Evenements-
reizen in Heemstede, de heer H.
Kok, verklaarde, dat het luchtruim
boven Athene en de Griekse eilan
den is gesloteD. Volgens schattingen
van de heer Kok zouden zich op
Rhodos ongeveer in totaal tussen
de 500 en 1000 Nederlandse toeris
ten bevinden. Ook zou in Grieken
land hc-t trein-, bus- en bootverkeer
moeilijkheden opleveren. Voor zo
ver mogelijk heeft genoemd reisbu
reau vanuit Nederland zijn cliënten
in Griekenland van de moeilijkhe
den op de hoogte gebracht.
Boze man reed in
op voetgangers
ROTTERDAM (ANP) N"3 een ruzie
over geld reed de 22-jarige C- J W-
van der L. uit Schiedam in de nacht
van zaterdag op zondag met zijn auto
op het Mathenesserplein in Rotter-
dam in op een groepje voetgangers.
Een van hen. de 36-jarige B. van der
Spoel uit Schiedam, werd me: ern
stige verwondingen opgenomen in het
ziekenhuis. De boze bestuurder werd
door de politie aangehouden.
