PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAKARIOS ALS WETTIG
PRESIDENT ONTVANGEN
DOOR VEILIGHEIDSRAAD
FZC
Oogstverwachting
tientallen miljoen
in Zeeland: enkele
droogte-schade
Rnetirlt eiken
Turkse landingsvloot uitgevaren
Franco draagt macht
tijdelijk over aan
prins Juan Carlos
TROS WORDT A-OMROEP
VERONICA NIET LEGAAL
uiver
Intoiietir
TROS wél
Veronica niel
JULI NOG NIET
ECHT ZOMERS
KORTE OEifT2A MKWlBWKJ TEl£fO0M <011 Mi 13104
Véanliekip Pagina 7
217e jaargang - nummer 168
Zaterdag 20 juli 1974
fIEW YORK, LONDEN, ANKARA (RTR, UPI, AFP, AP, GPD) Aartsbisschop Makarios is vrijdagavond in New York door de
Veiligheidsraad als het wettige staatshoofd van Cyprus ontvangen. Hij hield een toespraak waarin hij beschuldigingen aan het
adres van Griekenland herhaalde. Rond twaalf uur werd de zitting verdaagd. Intussen overlegde in Ankara de Amerikaanse ondermi
nister van buitenlandse zaken Sisco met Turkse leiders, nadat hij eerder in Athene overleg had gepleegd. In Londen worden
Griekse autoriteiten verwacht om de toestand te bespreken op uitnodiging van de Britse regering. Turkije zou een dergelijke
uitnodiging hebben afgeslagen. Vrijdagmiddag verliet een Turkse vloot van landingsboten de haven Mersin, waardoor de span
ning rond Cyprus nog is opgevoerd.
Amerikaanse militaire zegslieden heb-
UADRID Het Spuanse staats-
loofd Generalissmo Franco en
prins Juan Carlos, die tijdelijk
ioor de duur van de ziekte van
7ranco al diens bevoegdheden als
■■taatshoofd heeft gekregen, op
'.en archieffoto.
VERSLECHTERING ZIEKTEBEELD
MADRID (UPI, AFP) De Spaanse nationale radio heeft vrijdag
bekendgemaakt dat generaal Francisco Franco met onmiddellijke in
gang zijn bevoegdheden als staathoofd tijdelijk, voor de duur van
zijn ziekte, heeft overgedragen aan zijn officiële opvolger, prins Juan
Carlos.
markiezin van Villaverde zijn doch
ter en schoonzoon de hertog van
Cadiz, echtgenoot van een van zijn
kleindochters en prins Juan Carlos.
In een medisch bulletin over de toe
stand van generaal Francisco Franco is
vrijdagavond gezegd dat de bloeding
die eerder op de dag had plaatsgehad
was gestopt. In het bulletin dat om
19.30 uur onze tijd werd uitgegeven
werd gezegd dat de toestand van Fran
co stabiel was. Het was de eerste keer
dat werd vermeld dat Franco vrijdag
een bloeding gehad had-
Maar uit medische bron werd verno
men dat de toestand van Franco een
gecompliceerde zaak was omdat hij
bloedstollende middelen krijgt die het
risico met zich meebrengen van de
vorming van bloedklonten. Franco is
op 9 juli in een ziekenhuis opgeno
men met phlebitis, een ziekte waarbij
de vorming van bloedklonten fataal
kan zijn.
Doktoren hebben gezegd dat Franco
bloed heeft gebraakt. Volgens berich
ten maken hoge regeringsfunctionaris
sen zich zeer ongerust.
Kort tevoren had het ziekenhuis waar
in Franco sinds anderhalve week
wordt verpleegd wegens een aanval
van flebitis, ontsteking van de ader-
wand (in het rechterbeen), meegedeeld
dat complicaties waren opgetreden
door maagklachten.
De 'maagklachten' zouden een maag
bloeding zijn geweest, een nevenver
schijnsel van de behandeling die ge
neraal Franco voor de aanval van fle
bitis ontvangt.
Generaal Franco is 81 jaar, prins Juan
Carlos 36. De prins verving Franco al
op herdenkingsplechtigheden ter gele
genheid van de opstand tegen het re
publikeinse bewind in Madrid ot> 18
juli 1936.
Franco's toestand is niet zodanig dat
hij vrijdag geen bezoek zou hebben
bunnen ontvangen. Aan zijn ziekbed
verschenen premier Carlos Arias Na
varro, voorzitter van de Cortes en de
raad van het koninkrijk. Alejandro Ro
driguez de Valcarcel, de markies en
Zeeuws nieuws op de pagi
na's 2, 4, 5 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op de pagina's 18 en
19.
Radio en tv op pagina 20.
Financieel nieuws op pagina
21.
En in de
zaterdagkrant
pag. 13 Vijf jaar geleden werd de
eerste voetstap op de
maan gezet,
pag. 14 Junkers Ju-25moeders
mooiste was het niet....;
Stemmen uit de Kerken,
pag. 15 Zomertentoonstelling in
Zierikzee.
Letterkundige kroniek
van Hans Warren,
pag. 17 Poppraet:
Schaken, dammen, bridge.
ben het uitvaren bevestigd.
De Turkse minister van defensie Ha-
san Isik had vrijdag laten doorsche
meren dat militair ingrijpen op Cy
prus zou afhangen van het antwoord
dat Sisco uit Athene zou meebrengen.
Vandaag zal het parlement beslissen of
de regering een volmacht krijgt om in
te grijpen.
Volgens diplomatieke kringen in Athe
ne heeft Sisco tijdens de drie uur du
rende besprekingen met de Griekse
leiders een lijst met Turkse eisen op
tafel gelegd, waaronder de terugkeer
van de afgezette aartsbisschop Maka
rios en de terugtrekking van de Griek
se officieren van Cyprus. Griekenland
was echter niet bereid deze eisen te
In Washington ontbood president
Nixon minister Kissinger naar zijn
buitenverblijf in San Clemente, om
de crisis op Cyprus te bespreken.
Makarios
Aartsbisschop Makarios. de afgezette
president van Cyprus, heeft vrijdag in
de Veiligheidsraad gezegd dat Grieken
land de staatsgreep in elkaar heeft ge
zet. Hij vroeg de raad te bewerkstelli
gen dat de Griekse officieren van het.
eiland worden verwijderd en de grond
wettelijke rust te herstellen.
Makarios is door de raad ontvangen
als hét wettige staatshoofd van Cy
prus. Toen hij de raadzaal werd bin
nengeleid. stonden alle leden op. Van
de stampvolle publieke tribune klonk
applaus.
De Griekse vertegenwoordiger bij de
VN. Constantine Panayotacos, ontken
de met klem dat zijn regering iets met
de coup op Cyprus te maken had.
Met verder commentaar wilde hij
wachten tot de 'wettige vertegenwoor
digers van Cyprus' in de gelegenheid
waren gesteld hun mening kenbaar te
maken.
Van de niet-gebonden landen is bij de
raad het verzoek binnengekomen Ma
karios in zijn functie te herstellen en
het Griekse militaire personeel van
het eiland te laten verwijderen.
Ook de Turkse ambassadeur Osman
Olcay sprak zich uit voor de verwijde
ring van de Griekse officieren. Overi
gens was het de taak van de wereld
gemeenschap de status quo te herstel
len.
De vertegenwoordiger van de Verenig
de Staten, John Scali zei dat vereni
ging met Griekenland geen aanvaard
bare oplossing voor de kwestie-Cyprus
is. Amerika is ook tegen een militaire
oplossing.
De Sowjetrussisehe afgevaardigde,
Savrontsjoek, zei dat 'zekere NAVO-
kringen, die de politiek van niet-ge-
bondenheid van Cyprus niet plezierig
vinden', verantwoordelijk zijn voor de
staatsgreep. De raad moet onmiddel
lijk terugtrekking van de Griekse mili
tairen op Cyprus eisen.
De Chinees Chuang Yen isprak bewon
dering uit voor Makarios in zijn strijd
voor onafhankelijkheid van zijn land
en waarschuwde dat de supermogend-
heden 'in de troebele Cyprische wate
ren rissen.'
De Amerikaan John Scali verzocht de
raad 'geen overijlde besluiten' te ne
men en 'de vrede een kans te geven.'
De VS zien in aansluiting van Cyprus
bij Griekenland geen aanvaardbare op-
De Brit Ivor Richard verweet de Sow-
Resolutie
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
VN, NEW YORK De afgzelte
Cyprische president, aartsbisschop
Makarios in gesprek met Kurt
BESLISSING MINISTER VAN DOORN:
(Van onze correspondent)
DEN HAAG De TROS zal met ingang van 1 oktober a.s. als A-omroep gaan uitzenden. De zend-
tijdaanvrage van de Veronica Omroep Organisatie (VOO) is afgewezen. Minister mr. H. W. van
Doorn heeft vrijdag de desbetreffende beschikking getekend.
Met de inwilliging van het verzoek
van de TROS om uitbreiding van haar
zendtijd tot die van een omroeporga
nisatie-A (40 pet meer zendtijd) heeft
de bewindsman het advies van de
Omroepraad gevolgd. Aan zijn voor
(Van onze weerkundige medewer
ker)
Juli geeft wel een verbetering
te zien, maar echt warm en fraai
zomerweer is ook dit weekeinde
nog niet te verwachten. Het hoge-
drukgebied van de Azoren tot
boven Frankrijk heeft nog steeds
zijn iets te zuidelijke positie,
waardoor depressies langs IJs
land in de richting van Noorwe
gen trekken.
Daardoor zal er ook vandaag
weer een zwak front je met tijde
lijk bewolking passeren, waarbij
een vrij sterke westelijke wind.
langs de kust tijdelijk nog weer
kracht 4 tot 5 aanneemt. Tempe
raturen van 20 tot 22 graden
zullen hierdoor alleen in de zuid
oostelijke helft van ons land
voorkomen. Daar wordt de aan
gevoerde lucht iets vochtiger, het
geen voor het gevoel bij een toch
vrijwel zelfde temperatuur iets
aangenamer overkomt.
De grote warmte in de Balkan
wordt evenals in Italië wat terug
gedreven, al liggen de temperatu-
ren er nog wel tussen 22 en 28
graden. Na bijna drie dagen re
gen 60 tot 90 millimeter is
het weer in Zuid-Duitsland en
Oostenrijk iets beter geworden.
Volgens een boerenweerregel
mag het vandaag 20 juli (St.
Margriet) niet regenen, want is
iat wel het geval, dan regent het
volgens deze spelregel zes we
ken.
de TROS positieve beslissing heeft hij
echter wel de uitdrukkelijke voor
waarde verbonden dat de TROS zich
voortaan strikt aan de Omroepwet zal
moeten houden. Dat wil zeggen dat de
TROS. die naar het oordeel van de
minister tot nu toe weinig informatie
ve en culturele programma's heeft
uitgezonden, met ingang van 1 okto
ber wél een volledig programma op
het scherm zal moeten brengen.
.Mocht de TROS toch in gebreke blij
ven. dan zullen maatregelen tegen
haar genomen worden. Deze kunnen
bestaan uit een berisping, uitsluiting
van zendtijd voor een bepaalde ter
mijn of zelfs intrekking van de zend
tijd.
Minister Van Doorn heeft aanvanke
lijk overwogen de gevraagde zendtijd
uitbreiding van de TROS te weige
ren. Maar „om redenen van behoor
lijk bestuur" is hij hier niet toe
overgegaan, omdat de TROS tot dus
verre nimmer officieel door de over
heid is gewezen op het feit dat zij
niet voldoet aan de eisen van de
Omroepwet (artikelen 13 en 35).
Leien
Voorts blijkt dat de TROS volgens
een onderzoek van de Dienst Omroep
bijdragen van de PTT aanvankelijk te
weinig luister- en kijkgeld betalende
leden had: minder dan 400.000 contri
buanten bleken tevens houder van een
omroepkaart te zijn. In maart van dit
jaar werd door de TROS voor de
tweede maal een aanvraag tot zendtijd
uitbreiding ingediend; toen bleek net
totaal aantal leden boven de 500.000
gestegen. Een steekproefonderzoek
toonde aan dat bijna 18 pet van hen
nog steeds geen houder van een om
roepkaart was, maar het voor de A-
status vereiste aantal van ten minste
400.000 luister- en kijkgeld betalende
contribuanten werd nu wél ge
haald.
De Omroepraad oordeelde dat de
nieuwe „uitslag" maatgevend voor het
verzoek tot uitbreiding van zendtijd
moest zijn. Deze raad baseerde dit
oordeel op een soortgelijke handelwij
ze die destijds ook is toegepast, bij de
aanvraag van de Evangelische Om
roep om toegelaten te worden tot C-
omroep.
Uit het advies van de Omroepraad
blijkt voorts dat enkele leden van
deze raad menen dat de ledenwinst
van de TROS waarop de aanvraag om
erkenning als A-omroep is gebaseerd,
voor een belangrijk deel te danken is
aan de omstandigheid dat de TROS
veel uitzendingen aan amusement
heef: besteed. De leden wijzen er op
aai de TROS aan de sector kunst
bijna helemaal niets heeft gedaan.
Omschrijving
De Omroepraad meent in dit ver
band dan ook dat het gewenst is dat
er van de gehele omroep een nauw
keuriger omschrijving komt van het
begrip „alle categorieën van program-
mastof". De totstandkoming van ge
schikte maatstaven op korte termijn
acht de raad van groot belang, vooral
ook in het licht van toekomstige ont
wikkelingen in de omroep. Daarbij
wordt gedacht aan het recente rap
port van de PTT over de verspreiding
van omroepprogramma's via de ether
en via de kabel. De raad wil over
deze zaak een afzonderlijk advies aan
de minister uitbrengen. De bewinds
man zou dit advies moeten verwerken
Zie slot pagina 3 kolom 1
MINISTER VAN DOORN
SCHADE TREFT MET NAME 'ZWAARDERE GRONDEN'
VREES VOOR
OOGST VAN
AARDAPPELEN
EN BIETEN
VLISSINGEN/GOES De
Zeeuwse landbouw zal dit jaar
enkele tientallen miljoenen gul
dens moeten derven aan op
brengsten. Die financiële tegen
valler is voor een groot deel te
rug te voeren op de langdurige
droogte in het voorjaar: als ge
volg daarvan zijn nu de oogstra-
mingen voor sommige produk-
ten in het Zeeuwse akkerbouw
gebied in mineur. Dat geldt het
sterkst voor twee van de belang
rijkste gewassen: aardappelen
en suikerbieten.
De weinig optimistische verwachtin
gen voor de oogst zijn met name
gelokaliseerd in die Zeeuwse gebieden
met tamelijk zware tot zeer zware
grond. Daar heeft de droogte bijvoor
beeld in de aardappelen gezorgd voor
een onregelmatige stand en een klein
aantal knollen. Op die gronden vooral
bomt in de bieten een te dunne stand
van het gewas voor. terwijl die delen
van Zeeland extra worden getroffen
door een ntwikkeling, die zich de
laatste tien dagen in heel de provincie
voordoet: het opsteken van de verge-
lingszlekte.
Globaal gezegd hebben met. name de
zwaardere gronden van de lange
droogteperiode te lijden gehad: ter
wijl de lichtere gronden de vocht wel
vasthielden en het zo mogelijk maak
ten dat het zaad ontkiemde, gebeurde
dat op de zwaardere gronden in veel
mindere mate. De ernstigste schade
dreigt dan ook over vrijwel het
hele assortiment van gewassen in
bijvoorbeeld West Zeeuwsen-Vlaande-
ren-West, het gebied ron de Hofland-
polder bij Ossenisse in Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen, het midden en
westen van Walcheren (moeilijk te
bewerken grond), het gebied rond
Borssele op Zuid-Bevel and, de Noord-
bevelandse hoek bij Kamperland en
enkele plaatsen op Schouwen-Duive-
land.
HARDERE KLAP
Bieten, aardappelen en uien vormen
de gewassen, waarvan de teelt de
meeste kosten met zich brengt. De
verwachtingen gaan ervan uit, dat de
oogst van die produkten door de
onregelmatige stand matig zal zijn,
waarbij wordt gevreesd dat met name
voor de bieten een doorzetten van de
vergelingsziekie een nog hardere klap
zou kunnen zijn dan het geringe aan
tal planten per ha, op de zwaardere)
gronden komt het dit jaar voor. dat
er 30.000 tot 35.000 staan en soms
nog minder.
Op die tamelijk zware tot zeer zware
gronden staan de bieten op bijna de j
helft van de percelen te dun. In de
bietensector doet zich de opvallende)
omstandigheid voor, dat de tweede enj
de derde opkomst van planten zich j
zeer matig ontwikkeld hebben terwijl
geheel opnieuw ingezaaide percelen
een betere stand van het gewas geven.!
In de landbouw geldt dat vergelings-
ziekte na augustus niet ernstig hoeft
te zijn. maar dat een optreden van
deze ziekte vóór augustus de oogst
sterk kan schaden.
De vraag is nu of de vergelingsziekte
zal doorzetten. Als dat zou gebeuren
hebben landbouwdeskundigen de in
druk, dat de bietenoogst slechter zal
zijn dan de aardappeloogst. In die
sector houdt men rekening met 'een
halve oogst', in het bijzonder op de
zware gronden. Er is daar intussen
ook sprake van doorwas. Op de lichte
re. vochthouaenae grond in Zeeland is
doorgaans sprake van een redelijke
tot goede stand van de aardappels.
Bij de uienteelt heeft men op onge
veer de helft van de percelen in de
zwaardere gronden te maken met een
te gering plantental en onregelmatige
stand. Gezamenlijk "bezetten' uien,
aardappelen en bieten voor veertig
procent van de ongeveer honderddui
zend hectare Zeeuwse akkerbouw
grond.
GRANEN
De granen veertig procent van het
Zeeuwse akkerbouwareaal staan er
over het algemeen redelijk goed voor.
Dat geldt zowel voor de wintertarwe,
als de zomertarwe, terwijl voor de
zomergerst geen 'topbrengsten' wor
den venvacht, maar deskundigen toch
de indruk hebben, dat het gewas er
ondanks de langzame ontwikkeling
(Zie slot pagina 7 kolom 6)
M"
fiantlijn
puister Van Doorn heeft
- zij het met vertraging
I^V-T^I de TROS alsnog do
riSan 5t«tus van A-omroep ver-
leend Gisteravond was men
bu de TROS duidelijk
-confuus van: de uitzending
werd er zelfs voor onderbroken en het
ontbrak er nog maar aan cat men
het Wilhelmus liet spelen. Dat neemt
niet weg dat er bij deze omroep inder
daad enige reden tot vreugde was: de
geruchten waren de afgelopen weken
niet van de lucht dat de bewindsman
er niets voor voelde om tot deze pro
motie te besluiten. Het uitblijven van
zijn beslissing duldde er In leder ge
val op dat er heel wat aarzelingen wa
ren. Enfin, die zijn dan nu overwon
nen.
De aarzelingen van de minister had
den kennelijk te maken met arti
kel vijfendertig van de omroepwet.
Daarin wordt voorgeschreven dat iede
re omroeporganisatie verplicht is
"haar zendtijd te gebruiken voor ult-
zending van een volledig programma,
dat in redelijke onderlinge verhouding
ten minste omvat onderdelen van cul
turele. informatieve, educatieve en ver
strooiende aard". In Den Haag kon men
de laatste weken voortdurend horen
vertellen dat volgens de minister en
zijn ambtelijke adviseurs de TROS in
het verleden niet of in onvoldoende
mate aan deze bepa
ling zou hebben vol
daan. Met name de
culturele en infor
matieve taak zou de
ze omroep schrome
lijk hebben verwaarloosd- Dc TROS
trekt zich derhalve nog altijd vol
gens de veronderstelde reóenenng van
de bewindsman te weinig aan van
dit wettelijk voorschrift, zodat er geen
reden zou zijn om deze organisatie de
status van A-omroep te verlenen. Men
zou immers kunnen verdedigen dat de
ledenwinst van de TROS een gevolg is
van het niet voldoen aan artikel vijf
endertig: de ledenwerving van deze or
ganisatie zou namelijk gebaseerd zijn
op populaire en verstrooiende pro
gramma's. En daardoor zou de andere
omroepen oneerlijke concurrentie zijn
aangedaan, want zij houden zich wel
aan het bewuste artikel. Dit betoog
kon men de laatste tijd voortdurend
én in Hilversum én in Den Haag ho-
Naar ons gevoel een gevaarlijk "be
toog. Kennelijk vond ook de mi
nister dat uiteindelijk, want hij
liet tenslotte de TROS toch als A-om
roep toe. Waarom een gevaarlijk be
toog? Omdat het niel toekennen van
een A-status aan de TROS in dit ge
val als een soort 'strafmaatregel' zou
hebben gefungeerd, zo in de geest van:
„Landré, je hebt niet aan de wet vol
daan en tot straf word je nou geen
A-omroep, ook al beschik je over het
voorgeschreven aantal van vierhon
derdduizend leden". En dat zou een
vreemde zaak zijn geweest: de wet
schrijft namelijk zonder enige be
perking voor, dat een omroepor
ganisatie met vierhonderdduizend le
den als A-omroep moet worden be
schouwd. Dat is een objectieve, in de
wet vastgelegde norm en daaraan heeft
een minister zich te houden. Indien
hij van mening zou zijn dat de bewus
te organisatie zich aan één of meer
voorschriften van de omroepwet niet
stoort met andere woorden: in over
treding is dan staat hem niet dit
artikel, maar een reeks andere bepa
lingen ter beschikking om tot maat
regelen over te gaan.
Zo kent de omroepwet een tuchtar-
tikel: een zendgemachtigde die de
ze wet overtreedt kan worden be
rispt dan wel voor een bepaalde ter
mijn worden uitgesloten. Bovendien
staat in de wet, dat de regeringscom
missaris aanwijzingen kan geven en
tenslotte is aan de minister zelf na
drukkelijk het toezicht opgedragen r.p
de uitvoering van de wet In de afge
lopen jaren heeft echter geen enkele
minister van cultuur. recreatie en
maatschappelijk werk de TROS be
rispt of uitgesloten, omdat deze om
roep artikel vijfendertig niet zou heb
ben opgevolgd. Evenmin heeft enige
minister de TROS er op gewezen dat
ze naar zijn oordeel over de schreef
ging, terwijl die minister daartoe wél
verplicht was dat te doen als hij al
thans van mening was dal de omroep
wet werd overtreden. Met andere
woorden: voor deze omroep bestond
geen enkele aanleiding om te veronder
stellen dat naar het oordeel van de
toezichthoudende bewindsman niet aan
artikel vijfendertig van de omroep
wet werd voldaan. Die minister zei
daar namelijk nooit iets over. Het zou
uiterst vreemd zijn geweest als nu
plotseling deze programma-eis van stal
zou zijn gehaald om de TROS de
A-status te onthouden die haar op
grond van de wettelijke norm toe
komt.
Overigens heelt de TROS zelf bij
herhaling gesteld dat zij volledig
voldoet aan de bewuste program
ma-bepaling. Men kan daarover twis
ten: artikel vijfendertig is zo vaag dat
men er alle kanten mee uit kan. Is
een natuurfilm in te delen in de ru
briek 'informatie' of gaat het soms
om 'educatie'? Is een goed gemaakte,
maar vrolijke film 'cultuur* of 'ver
strooiing'? Wie stelt die normen vast?
Moet men radio en tv als één geheel
zien of als twee zelfstandige onderde
len? Bovendien: het karakter van een
omroeporganisatie is mede af te lei
den uit de dosering van diverse pro
gramma-categorieën. Een Evangelische
Omroep komt met een andere pro
gramma-opbouw aan de AVRO. Er
dient een duidelijke marge te zijn bij
de toepassing van artikel vijfendertig.
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
