PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Berichten over zware strijd in Nicosia
ONZEKERHEID OVER LOT MAKARIOS
NA STAATSGREEP
OP EILAND CYPRUS
WMZ bekijkt alternatieven voor de
aanleg van Biesbosch -spaa rbekken
Kaper
overmeesterd
door politie Japan
Nixon zou zelf opdracht hebben gegeven
voor inbraak bij psychiater Ellsberg
i°
de krant
van zeeland
LID HUISCOMMISSIE CITEERT GETUIGENIS COLSON:
Verfrefe
Lenen
Boeren
Vloeitj
es
Hilversum
in last
217e jaargang - nummer 164
Dinsdag 16 juli 1974
NICOSIA - TEL AVIV - ATHENE (RTR, UPI, AFP) Een radiostation op Cyprus heeft maandag
avond een verklaring uitgezonden die werd toegeschreven aan aartsbisschop Makarios. De presi
dent verzekerde daarin het volk van Cyprus dat hij nog in leven is en riep zijn aanhangers op zich
te verzetten tegen de nationale garde, die maandagmorgen een staatsgreep tegen de regering-Maka-
rios heeft gepleegd. De uitzending werd opgevangen in Tel Aviv. Het radiostation, dat zich in de
stad Paphos zou bevinden, was eerder uit de lucht verdwenen nadat het de gehele dag berichten
had verspreid dat president Makarios niet was afgezet of gedood zoals de door Griekse officieren
geleide strijdkrachten hadden aangekondigd. Met de uitzending is de onzekerheid en verwarring
over de situatie op het eiland nog vergroot.
Alle verbindingen met Cyprus zijn verbroken. Terwijl radio-Nicosia meldde dat de strijdkrachten de toestand meester
waren heette het uit andere, betrouwbare bronnen dat flink strijd werd geleverd, met name rond het presidentiële paleis.
De ontwikkelingen op Cyprus worden
met name door Turkije en Griekenland
met argusogen gevolgd. In NAVO-krin-
gen is men bevreesd dat het conflict
tot dramatische spanningen tussen de
twee landen kan leiden en daardoor
een ernstig gevaar opleveren voor de
oostelijke flank van het Atlantisch
bondgenootschap. Door de grote oi
kerheid is men in de wereld tot
Nadat passagiers eerder waren ontsnapt
TOKIO (AP) Een alleen opererende Japanse luchtpiraat die
maandag een DC 8 van Japan Airlines met inzittenden kaapte is
op het vliegveld van Nagoya, 270 km ten zuidwesten van Tokio,
overmeesterd, zo heeft de politie bekend gemaakt. Alle passagiers
en een aantal bemanningsleden hadden zich eerder in veiligheid
weten te stellen terwijl de kaper in de afgesloten cockpit via de
boordradio met de autoriteiten onderhandelde.
Elf politieagenten waren op de lucht
haven van Nagoya aan boord ge
gaan en hebben dc cockpit be
stormd, aldus de autoriteiten.
De politie deelde mee dat de nog
niet geïdentificeerde kaper zelf
moord trachtte te plegen toen de
agenten de cockpit binnendrongen.
Hit bracht zich met zijn mes, ken
nelijk het enige wapen dat hij bij
zich had, een steekwond toe in de
borst. Volgens de politie is hij in
kritieke toestand naar een zieken
huis vervo'ërd.
Het toestel, een viermotorige DC 8,
werd tijdens een binnenlandse
vlucht van Osaka naar Tokio door
de man gekaapt.
Het landde veilig op de luchthaven
Haneda van Tokio waar de kaper
de vrijlating eiste van een voorma
lige leider van het Japanse 'rode le
ger'. Hij eiste voor beiden een vrije
aftocht per vliegtuig naar Noord-
Korea.
tanken begonnen. De kaper bevond
zich toen met vier bemanningsleden
in de cockpit. De niet bewaakte pas
sagiers slaagden er toen in samen
met de andere bemanningsleden via
de nooduitgang te vluchten, volgens
de autoriteiten zonder dat de kaper
daar erg in had.
hstorming
Terwijl hij via de radio een vlucht-
plan voor Pjongjang eiste hegaven
zich 11 politieagenten aan boord
met bet plan om de cockpit te be
stormen.
De gezagvoerder vroeg om water en
toen de deur van de cockpit van het
slot werd gedaan drongen de agen
ten binnen en overmeesterden de
kaper.
De kaper had gedreigd de passagiers
'een voor een' te zullen doden als
zijn eisen niet werden ingewilligd. I
toe zeer terughoudend geweest met
het geven van commentaar.
Gevechten
De gehele maandag bleven meldingen
komen van bittere gevechten op Cy
prus. na de aankondiging van de door
Griekse officieren beheerste nationale
garde dat de regering van president
Makarios was omvergeworpen en dat
in zijn plaats was benoemd Nicholas
Sampson, een vroegere leider van de
Eoka-beweging. In uitzendingen via
radio-Nicosia zeiden de opstandelingen
dat de aartsbisschop dood was en dat
al het verzet was gebroken. Niets werd
echter gemeld over de omstandigheden
waarond rede 60-iarige leider om het
leven zou zijn gekomen. Hoewel kort
na de staatsgreep alle verbindingen
met de buitenwereld werden verbro
ken kwamen toch nog enkele berichten
van correspondenten per koerier uit
het land. Daarin werd gezegd dat drie
uur nadat tanks van de nationale garde
Nicosia innamen de stad nog steeds
dreunde van zwaar geweervuur. Bit
tere gevechten werden ook gemeld uit
de steden Limassol, Larnaca en Fama-
gusta, waar maandagavond nog steeds
nationale gardisten en pro-Makarios-
krachten tegenover elkaar stonden.
De laatste waren voornamelijk eenhe
den van de zogenaamde tactische
servemacht die Makarios vormde ter
bestrijding van de Eoka-beweging. Min
stens tien tanks belegerden het presi
dentiële paleis in Nicosia, dat volgens
ooggetuigen in brand stond. De aanhan
gers van Makarios zouden echter wei
nig kunnen uitrichten met him zware
wapens tegen de tanks van Russische
makelij en de artillerie die tegen hen
werden ingezet, zo werd gezegd.
Bandje
Naarmate de dag vorderde werden de
berichten van de opstandelingen over
de dood van Makarios geloofwaardiger.
Deze geloofwaardigheid werd maandag
avond plotseling weer op losse schroe
ven gezet toe in Tel Aviv een uitzen
ding werd opgevangen van het Cypri
sche radiostation in Paphos dat als
'De stem van vrij Cyprus' sinds de
middag bijna non-stop in de lucht was
geweest. De Israëlische radio liet een
krakend bandje boren, waarop een
zware stem in het Grieks te horen was
die zei: „Ik ben niet doocl, ik ben in
leven en zolang ik leef zal de kliek
die in opstand is gekomen niet op
Cyprus regeren".
De stem, die van Makarios heette te
zijn, beschuldigde de 'reactionaire mi
litaire regering in Athene van het orga
niseren van de opstand tegen hem'.
De opstandelingen zouden er slechts
in geslaagd zijn „zich meester te ma
ken van radio-Nicosia om leugen op
leugen te verspreiden. Deze misdadi
gers willen het land verdelen, maar ze
hebben gefaald en de vrijheid zal over
winnen", aldus de stem..
Vanuit Stockholm kwam een bericht
(Zie slot pag, 3 kol1
BRUTEN VERONTRUST
OVER CYPRISCHE COUP
(Van onze correspondent)
LONDEN De coup in Cyprus
wordt door de Britten met argusogen
gevolgd. Niet alleen maakt bet eiland
nog deel uit van het Britse Gemene
best, maar er zijn Britse troepen
gestationeerd onder de vlag van de
NAVO, die de Turken en de Grieken
uit elkaa rmoeten houden.
De eerste zorg van de Britten was
maandag dan ook om te weten te ko
men hoe hun landgenoten op het eiland
de staatsgreep hadden overleefd. Het
ministerie van defensie maakte tele
foonnummers bekend die familieleden
konden gebruiken om te informeren
naa rhet lot van hun verwanten in het
leger, op de vloot en bij de RAF.
De Britse minister van buitenlandse
zaken, Callaghan, verklaarde maandag
middag in het Lagerhuis dat hij con
tact met de Turkse en Griekse rege
ring had gehad. Beide regeringen had
hij herinnerd aan het garantieverdrag
tussen beide landen, dat door de Brit
ten werd mede-ondertekend en waarin
Griekenland en Turkije de onafhanke
lijkheid, de territoriale onschendbaar
heid en de veiligheid van Cyprus er
kenden en garandeerden.
De Sowjet-Unie heeft Griekenland be
schuldigd van grove inmenging in de
zaken van Cyprus. Het Russische pers
bureau Tass zegt dat de verantwoor
delijkheid voor de coup in Cyprus bij
de Griekse militaire overheid ligt,
'die het VN-hahdvëst ruw met voeten
treedt, evenals de universeel erkende
normen van internationaal recht".
TOKIO Passagiers keken
uit de raampjes van het JAL-toe-
stel dat gisteren gekaapt werd,
toen het toestel op het vliegveld
van Tokio stond. Even later sou
het plotseling weer opstijgen.
WASHINGTON (UPI, RTR) Nixons vroegere medewerker Charles Colson heeft maandag voor
de huiscommissie voor justitie, die deze week beslist of ze een afzettingsprocedure tegen president
Nixon zal aanbevelen, verteld dat de president opdracht heeft gegeven tot de inbraak bij de psychia
ter van Daniel Ellsberg. Dit is meegedeeld tijdens een onderbreking van het achter gesloten deu
ren gehouden getuigenverhoor door Hamilton Fish, republikeins lid van de huiscommissie.
Toen dc autoriteiten na vier uur on
derhandelen niet op zijn eisen wa
ren ingegaan steeg het toestel on
verwacht en zonder toestemming
van de verkeerstoren op. Eerst nam
men aan dat cle kaper naar Osaka
zou terugvliegen, maar tlrie kwar
tier later landde het toestel te Na
goya waar de ontknoping van het
drama volgde.
Op de luchthaven van Nagoya eiste
de kaper nieuwe brandstof voor een
vlucht naar Pjongjang, de hoofd
stad van Noord-Korea. Na ongeveer
een uur werd er inderdaad met bij-
DE EEG-landen willen geld lenen
van de Arabische olieproducenten
om hun betalingsbalanstekorten
te dekken (pag. 3).
DE EUROPESE boeren hebben
in Brussel, waar de EEG-land-
bouwministers vergaderen, hun
wensen kenbaar gemaakt (pag. 3).
SLECHT nieuws voor de shag-ro-
kers: door gebrek aan Arabische
gom plakken de vloeitjes slecht
(pag. 7).
Zeeuws nieuws op de pagi
na's 2, 4 en 5.
Bninen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 7.
Sport op de pagina's 8 en 9.
Radio en tv op pagina 10.
Financieel nieuws op pagina
U.
Dit betekent, zo zei Fish tot een
verslaggever, dat de president bij de
7,aak betrokken is geweest. Desge
vraagd voegde hij eraan toe dat
Nixons rol heeft bestaan in het op-
Iraehl tot de inbraak gevc-n en niet
:Ileen in het verdoezelen van deze
'.ffaire. Fish zei van oordeel te zijn
dat Colson de getuige is die de presi
dent de meeste schade zal toebrengen.
Dp de vraag of Colson zijn kennis
jver Nixons aandeel in de inbraak uit
eerste hand had zei Fish dat Colson
'.oen hij beweerde dat de president
opdracht tot de inbraak heeft gegeven
niemand anders had geciteerd. Het
republikeinse lid van de huiscommis
sie Lawrence Hogan zei echter dit
niet gehoord te hebben. „Hij (Colson)
heeft dat niet gezegd. Hij heeft waar
schijnlijk gezegd dat de president van
de zaak op de hoogte was, maar hij
heeft niet gezegd dat de opdracht van
Nixon kwam", aldus Hogan.
Beslissing
Als alles volgens plan verloopt ver
schijnt vandaag de ex-advocaat en
campagnemedewerker van de presi
dent, Herbert Kalmbach voor de huis
commissie. Daarna zal de commissie,
mogelijk na een kort reces, de deuren
van de hoorzaal openen om te discus
siëren over de eindbeslissing. Dat het
een aanbeveling tot impeachment
LANDBOUWSCHAP WEINIG GELUKKIG MET HUIDIGE PLANNEN
EERSTE RESULTATEN
NIEUWE STUDIES
EIND AUGUSTUS
BOVEN TAFEL
GOES De NV Watermaat
schappij Zeeland is op zoek naar
een alternatief voor de plannen
om tussen 's-Gravenpolder en
Biezelinge een spaarbekken aan
te leggen. Er wordt onderzocht
of het bekken een onderdeel
van het Biesboschproject tus
sen Kapelle en het Kanaal door
Zuid-Beveland kan komen. Ook
wordt bekeken, of er mogelijk
heden zijn in de Kraaijertpolder
bij Nieuwdorp. De WMZ doet
dat op aandrang van het land
bouwschap. Het landbouwschap
is weinig gelukkig met de be
staande plannen. Het schap
vindt, dat bij realisering daar
van, teveel waardevolle land
bouwgrond (de WMZ heeft zes
tig hectare nodig) verloren gaat.
Vermoedelijk eind augustus ko
men de eerste resultaten van de
nieuwe studies boven tafel, en
zullen dan aan alle betrokken
instanties worden voorgelegd.
Vrij snel daarna zal een beslis
sing genomen moeten worden.
De WMZ wil in 1975,met de aan
leg van het spaarbekken starten.
Het hele Biesboschproject zal rond
1978 klaar zijn. Er is enige tijd gele
den al een begin gemaakt met de
leiding van Kapelle naar Vlissingen.
Het oppervlaktewater dat de Water
maatschappij Zeeland uit de Bies
bosch gaat halen, is in principe alleen
voor de industrieën bestemd. Voor de
aanvoer van dat water is een pijplei
ding van ongeveer honderd kilometer
nodig. In verband met de forse kos
ten met het project is honderdvijf
entachtig miljoen gulden gemoeid;
daar komt nog eens een bedrag van
twintig tot vijfentwintig miljoen gul
den bij voor de bouw van het spaar
bekken wordt deze leiding enkel
voudig uitgevoerd. Dit betekent, dat
bij een leidingbreuk de waterlevering
met via een reserveleiding kan plaats
vinden. Omdat het niet verantwoord
is, de industrieën hij eventuele calami
teiten lange tijd zonder water te laten
zitten, is gezocht naar oplossingen. De
oplossing vormt de aanleg van een
voorraadbekken aan het eind van de
Biesboschleiding. Daarin moet zoveel
water opgeslagen kunnen worden
ongeveer 2,5 miljoen kubieke meter
dat het mogelijk is om er drie
weken op te teren. De WMZ heeft
becijferd, dat dit genoeg is. De erva
ring heeft geleerd, dat reparaties van
leidingbreuken in de ernstige gevallen
(bijvoorbeeld onder 'kunstwerken' zo-
Eisen
Zo'n spaarbekken moet aan een aan
tal eisen voldoen. In de eerste plaats
verdient het aanbeveling het bekken
zo dicht mogelijk bij het eindpunt
van de transportleiding aan te leggen,
om de gevolgen van een breuk in een
zo groot mogelijk deel van de leiding
op te kunnen vangen.
Ten tweede moet het op een redelijke
afstand van het industriegebied Vlis-
singen-Oost liggen. Op die manier
wordt de kans op besmetting van het
water door luchtverontreiniging zo
klein mogelijk gehouden. Verder is
het een vereiste, dat op de plaats
waar het bekken komt, een redelijk
afsluitende kleilaag aanwezig is. An
ders zakt er teveel water in de grond
weg. Dat zou wel opgelost kunnen
worden door de bodem van het hek
ken op kunstmatige wijze te dichten.
Maar dat betekent naast hogere
kosten dat er hogere dijken nood
zakelijk zijn. En dat komt het land
schap niet ten goede. Nog een voor
waarde: de plaats waar het bekken
wordt gebouwd, mag niet te ver van
de hoofdtransportleiding liggen. Want
dan worden de aan- en afvoerleidin
gen te lang.
Met deze eisen op zak is de rijksgeo-
logische dienst in 1971 begonnen met
een bodemonderzoek. Als eindconclu
sie kwam er uit de bus; het spaarbek
ken kan het best aangelegd worden
tussen Biezelinge en 's-Gravenpolder.
Het advies viel in slechte aarde bij de
agrariërs. Het landbouwschap liet hef
tige protesten horen. Nu dan, wordt
bekeken of hét misschien ergens an
ders kan. Op een plaats waar minder
waardevol landbouwgebied opgeofferd
zou moeten worden.
Het is inmiddels wel duidelijk gewor
den, dat er aan de alternatieven grote
nadelen kleven. Een spaarbekken in
de Kraaijertpolder is eigenlijk te
dicht in de buurt van het industriege
bied. De aanleg van een bekken ten
oosten van Kapelle (tussen Kapelle en
het Kanaal door Zuid-Beveland) gaat
beduidend meer kosten. Er zou dan
zes kilometer meer leiding gelegd
moeten worden. En dat komt neer op
een bedrag van drie tot vier miljoen
gulden.
Hilversum zit men
sinds enige tijd ln
Ib'ucicl moeilijkheden want nog
ligriC steeds is niet bekend of
pytgd ae TROS nu wel of niet
'T-.J een A-omroep zal worden.
De beslissing daarover ligt
in handen van minister Van Doorn,
maar deze laat op zich wachten: het
is nog onduidelijk welk besluit hij zal
nemen. De leiding van de TROS heeft
zich over deze gang van zaken geïrri
teerd getoond onlangs kwam Lan-
dré in eigen persoon via het scherm
zijn beklag doen maar ook bij de
andere omroeporganisaties voelt men
zich ongemakkelijk over het talmen
van de minister. Toelating van de
TROS als A-omroep betekent name
lijk dat de zendtijd moet worden her-
verkaveld en dat gaat zomaar niet
van de ene op de andere dag Tot voor
kort. werd er in Hilversum mee gere
kend dat deze herverkaveling zich per
1 oktober aanstaande zou afspelen,
maar nu de minister in alle talen
zwijgt begint men aan die datum te
twijfelen.
Die eerste oktober is niet zomaar
een datum, maar ontleend aan
het omroepbesluit. Daarin is be
paald dat wijzigingen in de zendtijd,
waartoe de minister in de eerste zes
maanden van een jaar heeft besloten.
de eerste oktober van datzelfde
jaar zullen ingaan. Worden die beslui
ten evenwel in de tweede helft van
het jaar genomen, dan worden ze pas
daaropvolgende
Jjmtlijn
wordt aan het huis van afgevaardig
den lijkt zeker. Niet zeker is hoeveel
van de 17 republikeinen binnen
commissie zich hij de democraten
zullen aansluiten als deze voor im
peachment stemmen.
Een zo goed als unanieme stemming
zou een aanzienlijke invloed uitoefe
nen op de republikeinen in het huis,
waar zonder de republikeinse steun
de benodigde twee derde meerderheid
om het voorstel naar de senaat te
sturen niet zal worden gehaald. Im
mers Sn de senaat moet het besluit
worden genomen of men de president
uit zijn ambt wil ontzetten.
op 1 april
jaar van kracht.
Heel Hilversum
hield er rekening
mee dat de minister
zijn beslissing vóór
de eerste juli zou
nemen, derhalve in het eerste half
jaar. De TROS had namelijk al eind
november van het vorig jaar om toe
lating als A-omroep verzocht, een ver
zoek dat eind maart werd herhaald:
het aantal TROS-leden was namelijk in
de maanden daarvoor nog weer ver
der uitgebreid. Maar de eerste juli
brak aan zonder dat de bewindsman
een beslissing had genomen. En daar
mee is Hilversum in last.
De minister kan echter niet op eigen
houtje beslissen, zo moet eerlijk
heidshalve ook worden opgemerkt.
Voordat hij een besluit neemt dient
hij met twee factoren rekening te hou
den. In de eerste plaats moet hij de
omroepraad om advies vragen, in de
tweede plaats dient hij te laten nagaan
of de TROS-leden wel houders zijn van
een omroep kaart. En dat kan vertra
gend werken. Het staat nu eenmaal in
de wet,: een omroeporganisatie-A moet
ten minste vierhonderdduizend houders
van een omroepkaart als üd hebben in
geschreven en dat behoort te worden
gecontroleerd. In de praktijk blijkt
namelijk dat de meeste omroeporgani
saties over leden beschikken, die geen
kijk- of luisterkaart van PTT hebben.
Dat hoeft overigens niet te beteke
nen dat het hier om 'zwartkijkers'
gaat: meestal betreft het gezinsleden,
die van een andere omroeporganisatie
lid zijn dan degene op wiens of wier
naam de kijk- en luistervergunning
staat. Dat is in deze tijd een normaal
verschijnsel vader is lid van om-
roep-zo, één of meer kinderen daaren
tegen van omroep-zus maar de wet
houdt daar geen rekening mee. Voor
de bepaling of een organisatie A-. B-
of C-omroep is tellen alleen die leden
die ingeschreven staan bij de dienst
kijk- en luistervergunningen van PTT.
De minister behoort derhalve te wach
ten op het resultaat van het onderzoek
naar het. ledenbestand en op het ad
vies van de omroepraad. Men mag ech
ter aannemen dat de bewindsman nu
toch wel over beide stukken beschikt:
de eerste aanvraag van de TROS da
teert al van eind vorig jaar zodat de
adviezen allang binnen kunnen zijn.
Tijdens de wekelijkse persconferen
tie heeft de minister-president la
ten weten het niet zo erg te vin
den wanneer de TROS moet wachten,
zoiets kan nu eenmaal voorkomen.
Een dergelijke opmerking klinkt rede
lijk, maar is het in feite niet: het gaat
niet alleen om de TROS, maar om de
zendtijdverdeling van het bestel als
geheel. Die zendtijd wordt onder de
omroeporganisaties A. B en C verdeeld
volgens de verhouding 5 3 1. Zo
dra er een wijziging komt in de soort
omroep bijvoorbeeld omdat een B-
vereniging naar A promoveert heeft
dat voor alle omroepen gevolgen. En
dat zijn geen ijsclubs of mussengildes.
maar instellingen, die vergelijkbaar
zijn met grote bedrijven. Zij hebben
vele personeelsleden in dienst, ze moe
ten voor hun programma's contracten
afsluiten met medewerkers en dienen
lang van tevoren hun 'spoorboekje'
de programma's vast te stellen. De
termijnen van het omroepbesluit zijn
daarop gericht. ,De keuze van de data
waarop beslissingen tot wijziging van
de zendtijd van kracht worden, houdt,
verband met de data, waarop een
nieuw programma-schema pleegt te
worden ingevoerd", zo werd destijds
in 1969 bij de vaststelling van het om
roepbesluit meegedeeld. Het uitblijven
van de ministeriële beslissing komt er
op neer dat nu in de Hilversumse om
roepbedrijven een grote mate van on
zekerheid ontstaat. Dat kan niet de
bedoeling zijn van de omroepwetge-
ving.
De irritatie over deze gang van zaken
in Hilversum is begrijpelijk. Op de
achtergrond spelen bovendien nog
meer onzekerheden mee, zoals de
vraag of de Veronica-organisatie zend
tijd zal krijgen. Voor een goede be
drijfsvoering in Hilversum d.w.s.
voor alle omroepen en dus voor kij
kers en luisteraars is het gewenst
dat minister Van Doorn snel tot be-
sluilen kOiï:t.
