PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KABINET ROND
MET BEGROTINGEN
EN DEKKINGSPLAN
PZC
REGERING WIL
CAISSONDAM IN
OOSTERSCHELDE
Ook meerjarenplan 1975-1978
Ervin: Dean sprak
waarheid over Nixon
In 3 stroomgaten 44 caissons
=3^HELM0 BOETIEK
SCHOOLFOTO VAN KONINGIN MET LIJFWACHT
vandaag in
Betrokken bij doofpot-affaire
In oktober
definitieve
beslissing
„REGERING VOLGDE RAPPORT
COMMISSIE OOSTERSCHELDE
VOOR HONDERD PROCENT"
CAISSONS
100 METER
LANG
omgebogen
Waar de
secundaire
dammen?
Wdlem Tell
Pagina 2
217e jaargang - nummer 162
Zaterdag 13 juli 1974
SPIJKERBROEKEN
l.oli» Levis - l«ee ƒ29.75 - ƒ49.7»
T-SHIRTS
T 01 MIDDELBURG
LONDEN Éénmaal in de vier
jour inspecteert koningin Eliza
beth II van Engeland haar lijf
wacht, de 'Yeoman of the Guard'
tijdens een ontvangst op Bucking
ham Palace. Deze ceremonie gaat
terug tot het jaar 1485, toen de
lijfwacht geformeerd werd door
Henry VII.
(Van onze parlementaire redactie,
DEN HAAG Het kabinet is vrijdagmiddag rond gekomen met de begrotingen. Volgens minis
ter-president Den Uyl zijn daarbij niet veel problemen geweest tussen de ministers onderling. De
meeste bewindslieden vertrekken dit weekeinde naar hun vakantie-adressen; de begrotingen worden
door de staatsdrukkerij op papier gezet. Zij worden op Prinsjesdag aangeboden aan de tweede ka-
Behalve de begrotingen stelde het
kabinet ook het dekkingsplan vast
de rijksinkomsten en -uitgaven
een meerjarenplan 1975-'78. Het r
ken van deze planning is een primeur
in de Nederlandse staatkundige ge
schiedenis.
De regering zal het volgend jaar
veel aandacht besteden aan de werk
gelegenheid. Men is nogal geschrok
ken van de meest recente cijfers:
144.000 werklozen, rekening houdend
met de seizoeninvloeden. Volgens pre
mier Den Uyl zal er sprake zijn van
„hestedingsimpulsen". Daarom heeft
men ook niet gekozen voor een verho
ging van het hoge BTW-tarief. Dat
zou, volgens Den Uyl, nadelige invloe
den hebben gehad op de prijzen.
Twee tv drie miljard
Bij het werkloosheidsprobleem spe
len volgens de premier ook de ver
hoogde prijzen van olieprodukten een
grote rol. Naar verwachting beteke
nen de stijgingen een extra uitgave
van twee tot drie miljard gulden.
Daar staat tegenover dat volgens de
EEG-bepalingen de prijzen van het
Nederlandse aardgas aan de olieprij
zen mogen worden aangepast, zij het
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4, 5 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 3 en
9.
Sport op de pagina's 10 en
11.
Radio en t.v. op pagina 21.
Financieel nieuws op pagina
23.
En in de
zaterdagkrant
Pag. 15. Opnieuw roof jacht op
Nederlandse vrachtwa
gens in Noord-Italië;
Generaal Amin, de dolste
dictator van de ivereld.
Pag. 16. André Demedts: Zeven
tien Verenigde Nederlan
den weer mogelijk rond
jaar 2030;
Stemmen uit de Kerken.
Pag. 17. Wildbioloog Harm v. d.
Veen heeft hert met dop
op haar maag.
Letterkundige Kroniek
van Hans Warren.
Pag. 19. Poppraet;
Schaken, dammen, brid
ge, hengelrubriek.
vertraagd en niet voor" de volle hon
derd procent. Het kabinet is het er in
de afgelopen week over eens gewor
den waar deze extra opbrengsten
naar schatting 1,5 miljard naar toe
moeten.
Duurder
van de aardgasprijzen
betekent overigens wel dat ook het
binnenlandse verbruik duurder zal
worden. Dat geldit voor de grootver
bruikers evenzeer ais voor .normale
huishoudens".
De minister-president is redelijk te
vreden over de huidige economische
situatie van ons land. De daling van
het overschot op de betalingsbalans is
minder dan werd verwacht. Volgens
de premier betekent dit dat ons land
de schok van de oliecrisis goed te
boven is gekomen. Deze ontwikkeling,
gevoegd bij de meevallende prijsstij
gingen, heeft het kabinet goede hoop
gegeven op een effectief anti-inflatie-
beleïd voor het volgend jaar.
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
WASHINGTON (RTR) John Dean, Nixons vroegere juridische
medewerker, heeft de waarheid gesproken toen hij vorig jaar tij
dens de door de televisie uitgesproken verhoren voor de senaats
commissie die een onderzoek heeft ingesteld naar de Watergate-
affaire de president ervan beschuldigde betrokken te zijn geweest
bij het in de doofpot stoppen van het schandaal.
Dit is de mening van een aantal leden
van de door öam Ervin geleide com
missie op een persconferentie die vrij
dag werd gehouden als afsluiting van
het werk van de commissie. Kroonge
tuige Dean wordt nu nog verhoord
door de huiscommissie voor justitie
die een onderzoek instelt naar een
mogelijke afzetting van de president-
Hij is opgeroepen als getuige door
Nixons huidige eerste juridische advi
seur, James St. Clair, die tracht af
breuk te doen aan Deans verklaring
dat de president erin heeft toege
stemd zwijggeld te betalen aan de
inbrekers in het hoofdkwartier van de
democratische partij. Verscheidene le
den van de senaatscommissie zijn ech
ter van oordeel dat de door het Witte
Huis openbaar gemaakte teksten van
de geluidsbandjes de getuigenis van
Dean alleen maar bevestigen. Ook
voorzitter Ervin zei er zo over te
denken.
Vandaag zal de senaatscommissie
haar eindrapport laten verschijnen.
Het zijn drie delen met in totaal 2216
bladzijden.
Dit rapport trekt geen conclusies over
het al dan niet schuldig zijn. Het
geeft alleen maar feiten. Het rapport
bevat echter wel aanbevelingen voor
een wetgeving die een herhaling van
illegale praktijken tijdens verkiezings
campagnes dient te voorkomen.
Naar voorzitter Ervin meedeelde
heeft het werk van de commissie m
totaal ruim 7 miljoen gulden gekost.
Het bijeengebracht feitenmateriaal is
overgedragen aan de huiscommissie
voor justitie.
De woordvoerder van de president
heeft vrijdag gezegd en het
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
JURY ACHT
EHRLICHMAN
SCHULDIG
WASHINGTON (RTR) Een federa
le jury heeft vrijdag Nixons vroegere
adviseur voor binnenlandse aangele
genheden, John Ehrlichman, schuldig
bevonden op vier van de hem ten
laste gelegde vijf punten.
Deze betreffen: pogingen tot schen
ding van de burgerlijke rechten van
de psychiater van de man van de
Pentagon-documenten, Daniel Ellsherg,
het spreken van onwaarheid tegeno
ver de federale recherche (FBI) en
van liegen tegenover een 'grand jury'
werd Ehrlichman vrijgesproken.
De uit twaalf leden bestaande jury
bevond de drie andere verdachten in
deze zaak eveneens schuldig. Dat zijn
Gordon Liddy, de voormalige financië
le adviseur van de campagne voor de
herverkiezing van Nixon, en de twee
Watergate-inbrekers Bernard Barker
en Eugenio Martinez.
De vier mannen zijn betrokken ge
weest bij de inbraak op 4 september
1971 in het kantoor van Ellsbergs
psychiater. Voor de inbraak kan rech
ter Gerhard Gesell hen veroordelen
tot gevangenisstraffen van elk maxi
maal tien jaar en tot geldboetes van
elk 10.000 dollar. Bovendien staan Ehr
lichman voor de drie gevallen van on
waarheid spreken gevangenisstraffen
van elk maximaal vijf jaar en geldboe
tes van drie maal 10.000 dollar te wach
ten.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De regering heeft het voornemen de Ooster-
schelde te laten afsluiten door permanent waterdoorlatende
caissons. Als dat technisch uitvoerbaar is, gaan de gedachten
van het kabinet in de richting van in totaal vierenveertig cais
sons, die in de drie stroomgaten zullen worden geplaatst. In
oktober zal de regering een definitieve beslissing nemen, als
de Rijks Planologische Commissie over het plan advies heeft
uitgebracht. Het kabinet wil ook bekijken of de caissondam
kan dienen als definitieve dam, waardoor een stormvloedke
ring achterwege zou kunnen blijven. De extra kosten van deze
oplossing komen op 500 tot 600 miljoen gulden.
Minister drs. T. E. Westerterp
van verkeer en waterstaat deelde
dat vrijdagavond mee op een
persconferentie. De studie van de
Rijks Planologische Commissie
over het project, zal worden geba
seerd op de resultaten van het
onderzoek, dat rijkswaterstaat op
het moment instelt naar de tech
nische haalbaarheid van het door
de aannemerscombinatie Dijks-
bouw Oosterschelde ontworpen
plan voor een caissondam. Bij
rijkswaterstaat aldus minister
Westerterp bestaat 'goede
hoop op de uitvoerbaarheid van
een caissondam'. Wel sprak hij
de verwachting uit, dat een der
gelijke dam pas 'in 1980 dan wel
in 1981 gereed zal zijn'.
Over twee elementen van de Oos-
terschelde-afsluiting heeft dc re
gering vrijdag nog geen beslissing
rij en het milieu nog onvol
doende tegenover elkaar zijn
afgewogen".
Het tweede element waarover
nog geen uitspraak is gedaan,
geldt de stormvloedkering.
..Daarover wil het kabinet la
ter een beslissing nemen, ais
er meer duidelijk is over het
gebruik van de caissondam als
definitieve afsluiting. Of een
stormvloedkering nog nodig is
kan dan pas worden bepaald.
De kosten van zo'n kering ko
men bovendien op twee mil
jard gulden", aldus minister
Westerterp.
Werken stop
de eerste geldt de comparti
mentering en de plaats waar
de dammen Oesterdam en
Keetendam of Wemeldinge-
dam en Philipsdam zouden
moeten komen. Ook die beslis
sing wordt in oktober geno
men, nadat de Rijks Planologi
sche Commissie liet kabinet
heeft geadviseerd. Westerterp,
vrijdagavond: „Een caisson
dam is van ingrijpende beteke
nis voor het gebied, een com
partimentering ook. We willen
daarover voor oktober nadere
studie, omdat de gevolgen
voor de scheepvaart, de visse-
In afwachting van de definitieve
beslissing in oktober zullen voor
de Oosterschelde geen werken
meer worden uitgevoerd of aan
besteed, die passen in het huidige
afsluitingsplan, aldus de minister.
Als voorbeelden noemde hij, dat
het laadstation voor de kabel
baan niet meer zal worden ge
bouwd en dat ook niet zal wor
den begonnen met de fabricage
van betonblokken voor de dam.
In antwoord op vragen betoogde
minister Westerterp, dat de afslui-
tingswerken voor de Oosterschel
de tot nu toe ongeveer tweehon
derd miljoen gulden hebben ge
kost. „Slechts een zeer klein ge
deelte zal niet juist besteed blij
ken te zijn", aldus de bewinds
man die daarbij onder meer
dacht aan de pilonen voor de
kabelbaan.
Wereldpremière
Hij wees erop, dat de nu aanwezi
ge dam van 4,5 kilometer door
de Oosterschelde volledig zijn
functie houdt en dat de vieren
veertig caissons in de drie
stroomgaten zullen worden ge-
Prof. ir. J. L. Kleii
Mr. J. van
A artsen:
„Veiligheid
staat voorop"
VLISSINGEN „De regering
heeft voor honderd procent de
eerste fase uit het rapport van
de Oosterschelde-commissie over
genomen. Er is gekozen voor
een doorlaatdam met beperkte
doorstroming", aldus prof. dr. J.
L. Klein, die lid was van de
Oosterschelde-commissie. Hij
achtte het een logische zaak, dat
er na dit begin 'een denkpauze'
komt om na te gaan, wat er
verder moet gebeuren.
Mr. J. van Aartsen, commissaris
van de koningin in Zeeland, werd
om kwart voor acht telefonisch
door minister Westerterp op de
hoogte gebracht van het rege
ringsbesluit: „Ik kan het nog
slecht beoordelen. Een caisson
dam lijkt me wel beter dan de
blokkendam, waarvan in het Oos
terschei de-rapport sprake was".
De heer Van Aartsen zei te ho
pen, dat met deze beslissing vei
ligheid, milieu en visserij zijn
gediend: „En daarbij hebben we
de veiligheid altijd voorop ge
steld. Ik hoop, dat de veiligheid
in 1980 of 1981 met dit plan dan
ook inderdaad maximaal is". De
heer Van Aartsen tekende bij de
regeringsbeslissing voorts aan,
„dat het wel om een zeer groot
bedrag gaat": „als dat maar niet
ten nadele van Zeeland wordt
uitgelegd. De Oosterschelde is
een nationale zaak geworden en
mag niet ten koste gaan van
regionale voorzieningen".
Het PvdA-tweede-kamerlid P. A.
Roels zei in principe blij te zijn
met het uitgangspunt van de re
gering: „Het lijkt me op het
eerste gezicht een plezierig stand
punt. Ik krijg de indruk, dat de
regering er rekening mee houdt,
dat deze caissondam de definitie
ve oplossing is en dat de bouw
van een stormvloedkering niet
meer nodig zal zijn"
DEN HAAG De caissons,
die in de stroomgaten van
de Oosterschelde zullen
worden gezet als het voor
nemen \-an de regering
doorgaat, hebben reusachti
ge afmetingen. Minister
Westerterp liet vrijdag
avond weten, dat ze een
geweldige druk van het wa
ter moeten kunnen weer
staan". De bedoeling is, dat
er altijd ook bij storm
vloeden water door de
caissons heen kan.
Van de vierenveertig cais
sons worden er negen hon
derd meter lang, dertig me
ter breed en achtentwintig
meter hoog. Eveneens ne
gen stuks krijgen afmetin
gen van tachtig hij zesen
twintig bij drieëntwintig
meter en zesentwintig cais-
soms krijgen volgens voor
lopige gegevens uit het rap
port van de aannemers-
combinatie Dijksbouw Oos
terschelde afmetingen van
80 meter lengte, twintig
meter breedte en 23 meter
hoogte.
Zoals gezegd: er wordt ge
dacht aan caissons, die per
manent water doorlaten,
minister Westerterp ver
klaarde vrijdag dat in die
conceptie het getijverschil
van 1.80 meter bij Yerseke
gehandhaafd zou kunnen
blijven. De caissons zouden
in de doorlaatopeningen
een soort 'schokbalken'
krijgen, zodat een rooster
ontstaat, waarin het water
via spleten naar binnen
kan. Dat zal het tijd zowel
bij 'gewoon' weer als bij
'stormweer' reduceren. Bij
normaal weer denkt men
bij rijkswaterstaat aan een
tijverschil van ongeveer
twee meter, bij stormvloe
den zouden de caissons
volgens de voorlopige wa-
terstaatsindrukken het
tij kunnen reduceren van
5.30 meter plus NAP tot
ongeveer vier meter plus
NAP. In antwoord op vra
gen van kamerleden zegt
minister Westerterp in dit
verband: „dat de door-
stroomopeningen van de
caissons door het plaatsen
van zogenaamde diffusie-
schermen zouden kunnen
worden aangepast aan de
verkleining van het bek
ken als gevolg van de aan
leg van de compartimente-
ringsdammen".
plaatst. „Het gaat om caissons
van reusachtige afmetingen", al
dus drs. Westerterp. „Als het kar
wei technisch mogelijk blijkt te
zijn, is er sprake van een wereld
première".
Daarbij onderstreepte de minis
ter desgevraagd, dat een caisson
dam waarschijnlijk een langere
bouwtijd zal vergen dan de
(Zie slot pagina 7 kolom 1
fiantlijn
§rve beslissing van
i-J het kabinet over
de Oosterschelde
komt er op neer dat
de hoofdgedachte van
het rapport-Klaasesz
wordt overgenomen:
er komt een alsluitdam die cb-
en vloedstroom doorlaat. De uit
werking van dit idee ls echter an
ders dan de commissic-Klaasesz
destijds voorstelde: zij dacht na
melijk aan een 'blokkendam' in
de stroomgaten, terwijl nu het
kabinet de blokken wil vervan
gen door grote caissons. Het gaat
hier om een idee, destijds door
de aannemers van de Oosterschel-
de-werken nader uitgewerkt op
verzoek van rijkswaterstaat en
met name aanbevolen in het Oos
terschei de-ad vies van de raad van
de waterstaat. Het mogelijke voor
deel van deze oplossing is dat de
caissondam wellicht zo kan wor
den geconstrueerd dat geen na
dere voorzieningen meer nodig
zouden zijn. Bij de blokkendam
was dat wel het geval: de blokken
zouden vervangen worden door
een inlaat werk, bestaande uit gro
te kokers waardoor de eb- en
vloedstroom zou worden geleid.
De technische uitvoerbaarheid
van het plan staat echter Dog
niet vast: er moet nog heel wat
worden gestudeerd voordat met
zekerheid kan worden gezegd dat
deze caisson-oplossing volledig
verantwoord is. Omstreeks okto
ber zal het mogelijk zijn aldus
minister Westerterp om een
definitieve beslissing te nemen.
Kennelijk heeft echter het kabinet
veel vertrouwen in de goede af
loop van de studie. Het heeft na
melijk zijn keus caissondam
gekoppeld
aan een ombui
ging van het
beleid. Er is
namelijk tevens
besloten niet
langer meer te werken in de rich
ting van een geheel gesloten af-
sluitdam. Alle aanbestedingen
worden nu aangepast, er zijn al
een aantal punten van de aanbe
stedingsagenda afgevoerd: de
laadstations voor de kabelbaan en
het aanmaken van de blokken die
in de sluitgaten zouden worden
gedeponeerd met behulp van de
kabelbaan. Het lijkt ons belang
rijk met name op die beleidsom
buiging te wijzen: tot nu toe wer
den de werken immers volgens
het oorspronkelijke schema voort-
gezet. Daaraan is nu een einde
gekomen: een betere indicatie dat
het Oosterscheldebeleid is gewij
zigd is haast niet denkbaar.
Over een tweede hoofdgedachte
van het plan-Klaasesz blijft
onzekerheid bestaan, voorlopig
althans, namelijk over de com
partimentering. De commissie had
voorgesteld om twee secundaire
dammen aan te brengen, één in
het Keeten en één vlakbij het
nieuwe Schel de-Rijnkanaal, de
zgn. Oesterdam. Deze beide dam
men plus een getijverschil van
één meter tachtig zouden het mo
gelijk maken dat de schelpdieren-
teelt bij Yerseke behouden zou
blijven. Dat laatste was zelfs min
of meer het uitgangspunt van de
commissie-Klaasesz. het voortbe
staan van de oester- en mossel-
cultuur had bij de commissie ho
ge prioriteit gekregen. De raad
van de waterstaat was echter in
dit opzicht veel minder positief:
dit college verkoos een andere
oplossing waarbij de secundaire
dammen bij Wemeldinge en bij
Sint-Philipsland zouden komen.
De raad achtte het namelijk zeer
de vraag of de schaaldierencul
tuur zelfs bij een 'open' Ooster-
scheldedam wel behouden kon
blijven. Naar alle waarschijnlijk
heid niet meende de raad en
daarom vond hij het beter de
scheepvaart belangen te laten pre
valeren. De variant, die de raad
van de waterstaat voorstond, zou
het einde van de oester- en mos
selcultuur bij Yerseke tot gevolg
hebben, maar wellicht zou een
verplaatsing in westelijke richting
(achter de afsluitdam) mogelijk
zijn. Voor Yerseke is derhalve de
vraag van het grootste belang:
waar komen de secundaire dam
men? En daarop heeft het ka
binet nog geen antwoord gege
ven.
Deze kwestie is mede opgeno
men in het pakket van nog te
bestuderen zaken en ook daar
over zal in de loop van het ko
mende najaar meer bekend zijn.
Het komt er op neer dat de be
langen van visserij, scheepvaart
en milieu zorgvuldig tegenover
elkaar moeten worden afgewogen.
En daarbij is uiteraard van be
lang te weten of bij een getijbe
weging in een afgesloten Ooster
schelde de schaaldierencultuur
inderdaad kan worden gehand
haafd dan wel afgeschreven moet
(Voor vervolg zie pag. 7
kolom 1
