PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DE SPINOLA ONTSLAAT
REST VAN ZIJN KABINET
EEG voorspelt: prijzen dit
jaar 13 procent omhoog
Rijkswaterstaat: vaste oeververbinding
liefst op lijn Kruiningen-Perkpolder
WATERGATE-RAPPORT
CONGRES-COMMISSIE
dé krant
van zeeland
Nieuwe regering Portugal al gevormd
Binnendijks kanaal
in Dollard-gebied
Meerderheids
belang Britse
overheid in nieuwe
olievondsten
vasidaag In'
de krant
HALVERING BRUTO-PRODUKT VERGELEKEN MET 1973 VERWACHT
Westerterp en
Westerschelde
de wat<,rs,Uiat 01 zl)n
Oost en Wesf
weer één
Pagina 2
217e iaargang - nummer 161
Vrijdag 12 juli 1974
LISSABON (RTR) President Antonio de Spinola heeft donderdag alle leden van de op 16 mei gevormde voorlopige Portugese re
gering ontslagen. In een vraaggesprek voor de Portugese radio heeft De Spinola donderdagavond gezegd dat hij zaterdag de sa
menstelling van een nieuwe regering bekend zal maken. Hij zei al een nieuwe premier uitgezocht te hebben, maar hij wilde diens
naam nog niet noemen. Wel deelde hij mee dat het een coalitieregering met militairen zal worden.
LISSABON De 44-jarige oud-mioverleg over de regeringscrisis,
nister van defensie van Portugal, Naar algemeen wordt aangenomen
U-kol. Firmino Miguel verlaat hier zal preident De Spinola hem mor-
het Belem paleis te Lissabon na gen als nieuwe premier benoemen.
Volgens politieke kringen in Lissabon
zullen in het nieuwe kabinet de drie
grootste partijen de socialisten, de
communisten en de democraten
vertegenwoordigd zijn. Algemeen
wordt aangenomen dat de 44-jarige!
oud-minister van defensie Mario Migu
el premier zal worden.
Luitenant-kolonel Miguel is donderdag
twee maal door De Spinola ontvan
gen. Na afloop van het tweede ge
sprek, dat bijna een kwartier duurde,
zei de oud-minister tegen verslagge
vers dat hij met de president had
gesproken over kwesties in verband
met het vormen van een nieuwe rege
ring. Er zouden daarbij geen namen
zijn genoemd.
De dinsdag afgetreden Miguel, die een
MEEST REEDS BEKENDE STUKKEN EN FEITEN
WASHINGTON (RTR) De commissie voor justitie van het huis van afgevaardigden heeft donder
dag een omvangrijk boekwerk van 4136 pagina's gepubliceerd met materiaal over de pogingen van
het Witte Huis om de politieke schade van het Watergateschandaal zoveel mogelijk te beperken. De
acht boekdelen bevatten in hoofdzaak al eerder gepubliceerde stukken en brengen geen grote ver
Het rapport vergelijkt het verzamelde
materiaal van getuigenverklaringen en
de uitgetikte geluidsbandjes met de
rerklaringen van president Nixon.
Daaruit blijkt onder meer dat een
bandje waarop Nixon filosofeert over
Watergate een leemte van 57 secon
den vertoond juist als hij bespreekt
hoeveel er aan het publiek onthuld
zou moeten worden. Deze opname
dateert van direct na het beruchte
gesprek van 21 maart 1973, de dat
waarop in het Witte Huis wordt over
legd over het betalen van zwijggeld,
dat is geëist door Watergate-samen-
zweerder Howard Hunt.
Hieuw
Het enorme pak feitenmateriaal is
vereameld door de staf van de com
missie voor justitie van het huis van
afgevaardigden, die zich drie maanden
lang achter gesloten deuren met deze
gegevens heeft beziggehouden. Veel
materiaal is bijgedragen door de se
naatscommissie voor Watergate en de
LONDEN (RTR) In de toekomst
zullen alle oliemaatschappijen die van
de Engelse regering toestemming
krijgen naar olie te zoeken in de
Noordzee de staat een meerderheids
belang moeten garanderen in hun con
cessies. Dat is een van de maatregelen
die de Engelse regering heeft voorge
steld.
de regering heeft de oliemaatschappij
en gevraagd met haar te onderhande
len over een meerderheidsbelang van
de staat in bestaande concessies, zo
heeft minister van energie Eric Var-
ley donderdag in het lagerhuis meege
deeld,
De regering is van plan een nationa
le oliemaatschappij in het leven te
roepen die de participatierechten in
de concessies krijgt. Die maatschappij
moet ook toezicht houden op de acti
viteiten van de oliemaatschappijen
voor de Britse luist, zowel wat betreft
de olieproduktie als wat betreft de
aanleg van pijpleidingen.
Verder is de regering van plan een
extra belasting te heffen op de win
sten van de oliemaatschappijen die op
de Noordzee werken en wil zij probe
ren de mazen in het net van de
bestaande belastingregeling voor de
winsten van oliemaatschappijen
dichten
Nieuws uit Zeeland up de
pagina's 2,4,5 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op de pagina's 10 en
11.
Radio en t.v. op pagina 13.
Financieel nieuws op pagina
15.
grand jury voor Watergate. De 8.4
kilo documenten, uitgetikte geluids
bandjes, presidentiële verklaringen en
dagboeken bevatten als nieuw materi
aal:
een 240 pagina's tellende 'informa
tieve verklaring' van, Nixons advo
caat James St. Claar.
Een uitgetikt geluidsbandje
april 1973 van een telefoongesprek
tussen de ex-medewerker van het
Witte Huis Lawrence Higby en Jeb
Stuaert Magruder, de plaatsvervan
gend campagne leider van de her
verkiezingscampagne voor Nixon.
Daarin waarschuwt Higby Magru
der dat deze niets te winnen heeft
door zich tegen het Witte Huis te
keren.
De tekst van een gesprek de vol
gende dag, waarin een paniekerige
Magruder onthult dat hij van plan
is meineed te bekennen. Hij zegt'
tegen Haldeman, de ex-chef van de
Witte Huis-medewerkers: „Ik heb
het lang genoeg uitgehouden. Ik
verkeer in een afschuwelijke posi
tie omdat ik meineed heb gepleegd,
dat weet je, vele malen, tijdens het
proces en voor de grand jury".
Haldeman antwoordt koeltjes:
„Nee, daar weet ik gelukkig niets
van".
Praten
Op 14 april vertelt Ehrlichman aan
ex-minister van justitie John Mitchell
dat Magruder wil praten voor de
Watergate-aanklagers. Kennelijk spre
kend over de pogingen Watergate in
de doofpot te stoppen zegt Ehrlich-
mann: „De zaak begint ook op andere
punten te mislukken". Mitchell zegt
later, sprekend over Nixons ex-advi
seur John Dean: „Die arme John is de
kerel die tussen twee vuren is beland.
Net als veel anderen, die van het
begin af aan hebben geprobeerd de
deksel op de pot te houden tot na de
verkiezingen".
Op een bandje van 21 maart 1973 zegt
Nixon dat hij die dag voor het eerst
hoorde dat Ehrlichman Hunt en zijn
'loodgietersbende' had opgedragen de
gangen na te gaan van Daniel Ells-
berg, de man die de Pentagon-papers
over de oorlog in Indochina Met uit
lekken naar de pers. Hier zegt Nixon
ook te hopen dat Mitchell iets kan
(Zie slot pagina 3 kolom 1
persoonlijke vriend van De Spinola is,
zei in een dagbladinterview dat hij
zijn portefeuille ter beschikking had
gesteld omdat hij het als vertegen
woordiger van de strijdkrachten on
juist vind lid van een kabinet
olijven waarvan de leden allen tot
linkse partijen behoren. Hij wilde de
strijdkrachten niet betrekken bij de
partijpolitiek.
De woordvoerder van de raad
state, kolonel V-tor Alves, had eerder
verklaard dat 'een hoge legerofficier
benaderd is om een nieuw kabinet te
vormen".
De ontslagen werden bekendgemaakt
nadat De Spinola eerder op de dag de
tien overgebleven leden van zijn kabi
net op het presidentiële paleis bijeen
had geroepen. Aan de besprekingen
namen ook de andere leden van
militaire junta deel. Dinsdag hadden
premier Adelino Da Palma Carlos en
vier ministers van het centrum hun
ontslag ingediend
De kabinetscrisis zou het gevolg zijn
van onenigheid binnen de regering
over voorstellen tot bestrijding van
over voorstellen tot bestrijding van
de economische crisis. De raad van
state weigerde voorstellen hierover
goed te keuren. Voorts zouden een rol
hebben gespeeld dat arbeidsonrust en
het vraagstuk van de overzeese gebie
den.
'Geen andere keuze'
De ontslagen minister zonder porte
feuille Pereira de Moura heeft aan
verslaggevers verteld dat de president
nadat hij het ontslag van premier Da
Palma aanvaard had geen andere keus
over bleef dan het gehele kabinet te
ontslaan Er was namelijk een besluit
van de militaire junta van 14 mei
de procedure voor het vormen
een regering nader is omschreven
waarbij de eerste minister het
(Zie slot pag. 3 kol. 1
KABINETSBESLISSING GEVALLEN:
DEN HAAG Het kabinet heeft donderdag een definitieve beslis
sing genomen over de plannen voor het Dollardgebied: er zal een
binnendijks afwateringskanaal worden aangelegd. De beslissing
betekent een vertraging van het tijdstip van gereedheid ten op
zichte van de oorspronkelijke plannen van 4 tot 6 jaar en een ex
tra uitgave van 44 miljoen gulden.
„De regering heeft ernstig bezwaar
gemaakt tegen de aanleg van een
buitendijks kanaal, maar wil wel me
dewerking verlenen aan een binnen-
dij kse afwateringstracé. De extra kos
ten hiervoor zullen in beginsel voor
rijks rekening worden genomen". Dit
heeft minister Westerterp (verkeer en
waterstaat) donderdagmiddag op een
persconferentie in Den Haag meege
deeld.
Voor de verwezenlijking van het bin
nendijks kanaal moet 7-9 jaar (uitvoe
ring 3-4 jaar en voorbereiding 4,5-5
jaar) worden uitgetrokken. De kosten
van het oorspronkelijke buitendijkse
kanaal bedroegen 52 miljoen gulden
en voor binnenkanaal 96 miljoen gul
den, voordelen van het binnenkanaal
noemde de minister: geen aantasting
van het bestaade natuurgebied (de
Dollard is één van de belangrijkste
vogelreservaten van West-Europa)
geen aantasting van kwelders en slik
ken en instandhouding van de vogel
stand. „Eigenlijk vind ik het belang
rijkste van alles, dat de beslissing
over het kanaal nu is genomen en
geen onzekerheid meer bestaat. Een
verder uitstel heeft de regering dan
ook niet verantwoord geacht", aldus
minister Westerterp.
Onderzoek
De beslissing van het kabinet donder
dag is met name het gevolg geweest
van het advies na onderzoek
laboratorium grondmechanica in Delft
en de technische adviescommissie
voor waterkeringen. Deze instanties
oordeelden, dat de uitvoering
grondlichaam van het binnendijks ka
naal in 3,5 jaar kon geschieden,
wijl een jaar later de dijk als hoog
waterkering bestemd zou kunnen wor
den. De rijksplanologische dienst in
Groningen had hiervoor evenwel circa
tien jaar nodig geacht, onder meer
verband met de slechte
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De consumptieprijzen in de EEG zullen dit jaar ge
middeld met 13 procent stijgen. Voor Nederland, zo voorspelt de
Europese Commissie, het uitvoerend orgaan van de EEG, zal de
prijsstijging 12 procent bedragen.
In de ramingen voor dit jaar blijft slechts in Duitsland en Luxem
burg de prijsstijging beneden 10 procent. Ze zal, naar men ver
wacht, het hoogste zijn in Italië (18 procent), Ierland (15), Groot-
Brittannië (14,5) en Denemarken (14). Vorig jaar bedroeg de ge
middelde prijsstijging in de EEG 8 procent.
evenals voor Denemarken. België en
Luxemburg krijgen vermoedeMjk 3.5
procent meer. Frankrijk, Italië en Ier
land 4,5 procent, doch Engeland zal
z'n bruto nationaal produkt met an
derhalf procent zien teruglopen.
Op de lopende rekening van de
betalingsbalans van de EEG wordt
De commissie verwacht dat het bru-
to-produkt van de EEG gemiddeld een
toeneming van 2.5 procent zal verto
nen, tegen 5 procent in het afgelopen
jaar. Nederland mag voor de toename
van het bruto nationaal produkt pre
cies op die 2,5 procent rekenen, voor
West-Duitsland is 2 procent voorspeld,
een tekort verwacht van ruim 60
miljard gulden. Alleen in de Bondsre
publiek en in de Benelux-landen mag
een overschot of een evenwicht wor
den verwacht.
Vooruitzichten
In weerwil van dit alles noemt de
commissie de vooruitzichten voor
1974 gunstiger dan bij het uitbreken
van de energiecrisis mocht worden
verwacht. Werkgelegenheid en produk-
tie zijn in het algemeen op een hoog
niveau gebleven in het begin van dit
jaar. De expansie van de vraag zal
zich voortzetten en de uitvoer zal
vermoedelijk blijven toenemen, hoe
wel minder dan in 1973.
De autoproduktie heeft de zwaarste
klappen gekregen: de verkoop van
auto's is met gemiddeld 18 procent
verminderd. West-Duitsland, Neder
land en België zijn de enige landen
waar de spaartegoeden nog omhoog
zijn gegaan in alle andere EEG-
landen zijn ze verminderd.
Deviezenverlies
büek, Groot-Brittannië, België
nemarken Is de monetaire massa niet
snel toegenomen. De waarde van de
Italiaanse liere en de Franse Frank is
tegenover die der andere EEG-munten
met respectievelijk 9 en 4 procent
D Europese Commissie doet
deze vaststellingen in haar tweede
kwartaalrapport over de economische
toestand de EEG en de vooruitzich
ten voor het tweede halfjaar. De
nisters van financiën van de negen
zullen zich maandag met dit rapport
bezighouden.
„OP RIVIERTECHNISCHE EN LANDSCHAPPELIJKE GRONDEN"
TRACÉ-TERNEUZEN
KOST VEEL MEER
EN DUURT VIJF
JAAR LANGER
(Van één onzer verslaggevers)
DEN HAAG Rijkswaterstaat
geeft bij de bouw van een vaste
oeververbinding onder en over
de Westerschelde de voorkeur
aan het tracé Kruiningen-Perk
polder boven Ellewoutsdijk-
Terneuzen. Die voorkeur is voor
al ingegeven „door riviertechni
sche en landschappelijke aspec
ten". Dat blijkt uit een nota van
de dienst, die minister drs. Tj.
E. Wsterterp donderdag heeft
vrijgegeven. De nota hoort bij de
adviesaanvragen over de vaste
Westerscheldeverbinding, die de
minister heeft gericht aan de
raad voor de waterstaat en de
rijksplanologische commissie.
In de nota van waterstaat zijn
aansluitend aan vroegere onderzoekin
gen tien trace's in beschouwing
genomen, waarvan er in feite twee
overblijven: die op de lijn ïerneuzen -
Ellewoutsdijk en Kruiningen - Perk-
polder.
Bij de vergelijking van beide trace's
stelt de nota:
uit regionaal economische overwe
gingen dient ten aanzien van het
regionaal verkeer de voorkeur
te worden gegeven aan een tracé
bij Terneuzen. Maar riviertechni
sche argumenten en risico's bij de
bouw eu bij de instandhouding van
de kunstwerken in de rivier en de
grote onzekerheden over de tunnel-
fundatie bij een (te) grote diepte
ligging, maken volgens de nota al
leen een tracé ter hoogte van Krui
ningen aanvaardbaar;
een tracé voor een vaste oeverver
binding bij Terneuzen zal enerzijds
grote weerstanden oproepen tegen
het opheffen van de veerverbindin-
gen bij Kruiningen of Vlissingen
aldus het stuk terwijl anderzijds
bij handhaving van de beide veer
diensten de rentabiliteit van elk
der verbindingen ongunstig zal
worden beïnvloed;
bij de keuze voor een tracé Ter
neuzen moet worden geaccepteerd,
dat „in elk geval de aanleg onge
veer vijf jaar zal moeten worden
uitgesteld als gevolg van het dan
nog te verrichten waterloopkundig
onderzoek", zegt de nota. En
voorts; „Dit betekent, dat bij dit
tracé de zo gewenste economische
voordelen langer op zich zullen
doen wachten, terwijl dan tevens
het positieve, directe werkgelegen
heidseffect (werkgelegenheid tij
dens de bouw) niet meer optreedt
in een periode, waarin
juist veel behoefte bestaat":
een tracé bij Terneuzen doorsnijdt
met name op Zuid-Beveland een
gebied met bijzondere landschappe
lijke en ecologische waarden en zal
daarbij aanzienlijk meer schade
toebrengen aan landbouwgronden
dan een tracé bij Kruiningen;
een tracéTerneuzen zo zegt de
nota van rijkswaterstaat blijkt
aanzienlijk duurder te zijn, „zodat
in dit opzicht Kruiningen favoriet
is". Er wordt in de nota als
kosten voor het tracé Terneuzen
inclusief aansluitende wegen een
bedrag van tweehonderd tot drie
honderd miljoen genoemd.
ERGELIJKEN
De beide trace's zijn in de nota van
waterstaat ook op riviertechnische
gronden met elkaar vergeleken. De
ondertunneling van de hoofdvaar
geul in de Westerschelde geeft bij
de keuze-Terneuzen de grootste
moeilijkheden; over 700 meter
lengte zou baggerwerk tot een
diepte van 45 meter -NAP moeten
worden verricht, een goede funde
ring van de tunnel lijkt bij deze
de tunnel minder diep worden ge
legd, omdat de ligging van de geu
len daar in het verleden niet sterk
wijzigde.
Bij het tracé Terneuzen zal een eiland
voor de overgang van de brug naar
de tunnel moeten worden gefor
meerd op de huidige Middelplaat,
welk platengebïed door wijziging
van het geulenstelsel onstabiel
wordt genoemd. Voor het tracé
Kruiningen kan het overgang,
land worden gesitueerd op de Pla
ten van Ossenisse, „waarvan de
ligging sedert vele tientallen jaren
als stabiel gekwalificeerd kan wor
den", zo zegt de nota.
Ten aanzien van de overbrugging van
het nevenwater bij Terneuzen
merkt de nota op, dat het ontoe
laatbaar is de scheepvaart door
(Zie slot pagina 7 kolom 1
M"
[lnister Westerterp hoeft
gisteren de raad van
DiPa» collega Gruijtcrs do
PsXesU rijksplanologische commis-
sic om advies gevraagd
over de vaste oeververbin
ding Westerschelde, Men is geneigd te
verzuchten: eindelijk, eindelijk. Bij de
behandeling van de waterstaatsbegro
ting in de tweede kamer nu a! wwr
enkele maanden geleden had de mi
nister meegedeeld dat het verzoek om
advies alsnog moest uitgaan, maar tot
nu toe was het er steeds niet van
gekomen. Dit uitblijven had hier en
daar nogal kritiek uitgelokt. Zo deed
de vakbeweging er moeilijk over en
ook in Zeeuwse bestuurskringen werd
ernstig betreurd dat er geen schot in
deze zaak zat. Nu is dan ten langen
leste de adviesaanvraag uit en daar
mee is de procedure een fase verder
gekomen.
Het blijkt dat de adviesaanvraag
voorzien is van een vrij omvang
rijk rapport ruim veertig pagina'.*.
waarin vrijwel alle aspecten van de
vaste oeververbinding Westerschelde
aan de orde komen. En kennisneming
van dit rapport leidt toch wel tot de
erkenning dat het uitstel van de af
gelopen maanden niet helemaal zin
loos was. Het stuk is bijzonder duide
lijk: het motiveert omstandig waarom
destijds het tracé Kruiningen-Perk
polder is gekozen
fiantlijn
mogelijkheden be
horen te worden af
geschreven. Dat
lijkt ons van groot
belang met name met het oog op de
rijksplanologische commissie. Toen
destijds bekend werd dat het kabinet
had besloten deze instelling alsnog
haar licht te laten schijnen over dit
project, ontstond vrij algemeen de
vrees dat er een flinke vertraging zou
optreden. De indruk bestond namelijk
dat de commissie zich in het bijzon
der wilde inlaten met de keus van het
tracé.
Hernieuwde studie van het tracé be
tekent voor Zeeland het paard
achter de wagen spannen. Niemand
ziet hier de noodzakelijkheid van een
dergelijke studie in. Destijds zijn im
mers alle mogelijkheden grondig on
derzocht. waarna de keus volgde: Krui
ningen-Perkpolder. Om eerlijk te zijn:
Zeeland was daar aanvankelijk niet
erg gelukkig mee. Bij nadere overwe-
ging werd er echter geen punt van ge
maakt: de staten besloten een verbin
ding Kruiningen-Perkpolder te accep
teren, overtuigd door de kracht der
argumenten. De plannen van de aan
nemerscombinatie werden dan ook
voor dat traject uitgewerkt, het wach
ten was nu alleen nog op het groene
licht, zoals dat tegenwoordig heet.
Toen bij de behandeling van de wa
terstaatsbegroting echter bleek dat het
voorlopig nog op rood bleef staan
omdat het kabinet de rijksplanologi
sche commissie alsnog wenste in te
schakelen, was het begrijpelijk dat de
ze beslissing grote teleurstelling op
riep. Zou de bewuste commissie inder
daad het paard achter de wagen wil
len spannen en opnieuw willen gaan
praten óver het traject Terneuzen-El-
lewoutsdijk?
Dit nieuwe rapport evenwel maakt
het moeilijk om daar nog weer
over te beginnen. Zo gezien is het uit
stel van de laatste maanden inderdaad
verantwoord: minister Westerterp
heeft zijn departement in het bij
zonder rijkswaterstaat alles nog
eens voortreffelijk op een rij laten
zetten en daarmee was uiteraard eni
ge tijd gemoeid. Het voordeel van de
ze rapportering is in ieder geval dat
het de instanties aan wie advies wordt
gevraagd nadrukkelijk richt op het
(reeds lang geleden gekozen) tracé
Kruiningen-Perkpolder. Bovendien
maakt het rapport zonneklaar dat het
ministerie van verkeer en waterstaat
volledig achter het plan staat: men
acht het technisch en financieel een
verantwoord project. Zowel de raad
van de waterstaat als de rijksplanolo
gische commissie beschikken nu met
dit rapport, in de hand over voldoende
gegevens om snel te kunnen advise
ren. Men mag dan ook verwachten dat
het kabinet in het najaar een defini
tieve beslissing zal nemen. Laten we
hopen dat die positief uitvalt: het rap
port-Westerterp laat weinig ruimte
voor aarzelingen.
BEVELEN NIXON
NIET
OPGENOMEN
IN REGISTERS
WASHINGTON (AP) - Een aantal
presidentiële bevelen die betrekking
hebben op belangrijke momenten in
de Amerikaanse deelname aan de
strijd in Vietnam zijn niet opgenomen
in het daartoe bestemde officiële re
gister. zo heeft het personeel van een
senaatscommissie donderdag gezegd.
Al eerder was gebleken dat een aantal
presidentiële bevelen dat betrekking
had op de oorlog in Vietnam en de
geheime bombardementen op Cam
bodja met in dit federale register te
vinden was. Een van de leden van het
Personeel van de senaatscommissie.
William Miller, zei donderdag da', in
een aantal van deze presidentiële be
velen niet alleen niet in het register
voorkwamen, maar 'nergens te vinden
was'.
De deelnemers aan de Europese
veiligheidsconferentie zijn het er don
derdag informeel over eens geworden
d8 werkzaamheden van de conferentie
te onderbreken voor een vijf-weekse
zomervakantie ingaande vrijdag 26 ju-
M. De conferentie zai formeel op
maandag 2 september worden hervat.
