PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NOG GEEN BEPERKING
VAN DE OFFENSIEVE
KERNBEWAPENING
Fracties provinciale staten strijden
om bezetting van commissarispost
Gesprek over verlenging tijdelijke
overeenkomst tot 1985
Oranje in de finale
Bemande Sowjet-
ruimteviucht
DEN UYL: ONTRUIMING
DENNENDAL-PAVILJOEN
EEN NEDERLAAG
de krant
van zeeland
Werknemers nemen
failliet bedrijf
van baas over
Namen noemen
we niet
HU
Haventje
in ie mist
Pagina 2
217e jaargang - nummer 1 54
Ponderdag 4 juli 1974
MOSKOU (RTR, UPI, GPD) President Nixon en de Russische leider Leonid Brezjnev hebben ken
nelijk moeten toegeven dat ze de ontwikkeling van een nieuwe generatie kernwapens voorlopig niet
kunnen tegenhouden. Ze hebben woensdag een nieuwe en latere datum dan 1985 vastgesteld voor een
beperking van de strategische wapenwedloop. Dit nieuwe 'kernakkoord' was de enige onvoorziene
ontwikkeling van Nixons derde topontmoeting met de Russische leiding die woensdagmiddag in
Moskou werd beëindigd.
De twee leiders tekenden echter wel
verklaringen over het beperken van
raketverdedigingsstelsels en over 't ne
men van ondergrondse kernproeven
met kleinere wapens; twee akkoorden
die in de lijn der verwachting lagen.
Volgens conferentiekringen is er ook
een ongeschreven maar duidelijke af
spraak over het toestaan van inspec
ties ter plaatse bij het nemen van
kernproeven voor vreedzame doelein
den. Dit moet worden gezien als een
concessie van Moskou dat sinds het
begin van het kerntijdperk heeft ge
weigerd deze controle toe te staan op
grond van het argument dat dit spio-
nagemissies zouden zijn.
In hun slotcommuniqué zeggen Nixon
en Brezjnev dat geprobeerd zal wor
den te onderhandelen over een verlen
ging van de huidige tijdelijke overeen
komst inzake offensieve nucleaire ra
ketten. Dit akkoord loopt in 1977 af,
maar er zal worden overlegd over
verlenging tot 1985. In een toelichting
zei minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger erop te hopen dat
binnen anderhalf jaar een nieuw Salt-
akkoord (over beperking van de stra
tegische wapens) bereikt kan worden.
Dat verdrag zou een looptijd van tien
jaar moeten hebben. In het communi
qué is voorts bekendgemaakt dat de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie
binnenkort onderhandelingen zullen
beginnen over een verbod op het
gebruik van 'gevaarlijkewapens' voor
massale vernietiging' zoals chemische
wapens.
MOSKOU De Russische
mier Kosyginpresident Nixon en
minister Kissinger brengen een
heildronk uit op de zojuist onder
tekende akkoorden.
DORTMUND Oranje speelt zondag de finale om het wereldkampioenschap
voetbal met als tegenstander Wesl-Duitsland. In een wedstrijd, waarin bijna al
les aan grove middelen toegepast werd, moest de regerende wereldkampioen
Brazilië afhaken.
Met 2-0 won de formatie van supervisor Rinus Michels, die hier het V-teken
maakt ais bewijs van de zege op de Zuidamerikanen. Naast hem verzorger Van
den Akker.
MOSKOU (RTR) Een officiële woordvoerder heeft van
nacht In Moskou meegedeeld, dat de Sowjet-Unie een bemand
Sojoez-ruimteschip in een baan om de aarde heeft gebracht.
Vermoedelijk moet de nieuwe Sojoez een koppeling uitvoe
ren met het ruimtestation Saljoet-3, dat op 25 juni in een
baan om de aarde is gebracht.
Volgens een Britse onderwijzer, Jeff Perry, wiens waarnemingen tot
dusver steeds juist bleken te zijn, heeft hij samen met collega's in Zwe
den signalen opgevangen die erop duiden dat de Sojoez om 19.53 uur
(onze tijd) is gelanceerd. Het schip zou twee mensen aan boord hebben.
De overeenstemming over een richtda-
tum die nog meer dan tien jaar
verwijderd is schijnt te bevestigen dat
en Washington en Moskou van me
ning zijn niet te kunnen voorkomen
dat een nieuwe generatie kernwapens
tot ontwikkeling komt na de tijdsli
miet van 1977 als het bestaande vijf
jarig interimakkoord afloopt. Op de
vraag of de nieuwe datum van 1985
betekent dat de Russisch-Amerikaanse
LEEUWARDEN (ANP) Drie
werknemers van het autorepara
tiebedrijf Posthuma BV in Leeu
warden, dat dezer dagen door de
rechtbank in de Friese hoofdstad
failliet werd verklaard, zullen het
bedrijf van him baas onder een
nieuwe naam voortzetten.
Oprichter en eigenaar van het
carrosseriebedrijf en spuitinrich-
tmg, de heer B. Posthuma (63),
had het faillissement zelf aange
vraagd omdat hij 'aanzienlijke'
belastingschulden had en een for
se achterstand op de betaling van
de sociale lasten. Hierdoor kwa
men veertien man op straat te
staan. Drie ex-werknemers van
zijn bedrijf hebben nu de be
staande bedrijfsruimte gehuurd
en de inventaris in huurkoop ge
nomen. Onder de naam Rondweg
BV zullen zij met nog twee me
dewerkers het bedrijf voortzet
ten.
SENAAT
BIJ de verlciezingen voor de eer
ste kamer hebben de regerings
partijen vijf zetels verloren, die
vooral afkomstig waren van KVP
en D'66. (Pag. 3).
DEFENSIE
ONDER de Nederlandse beroeps
militairen is een actie op gang ge
komen tegen de bezuinigingsplan
nen van minister Vredeling.
(Pag. 9).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4, 5 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 3, 9
en 17.
Sport op de pagina's 11, 12
en 13.
Radio en t.v. op pagina 15.
Beurs en economie op pagi
na 17.
besprekingen over aanvalsraketten
zijn mislukt-antwoordde Henry Kis
singer: „als je denkt in termen van
het afremmen van de wapenwedloop...
dan denk ik dat we een aanpak heb
ben gevonden. Hij zei dat beide
partijen worstelen met de tijdslimiet
van 1977 en voegde eraan toe dat
zowel Moskou als Wshington dezelfde
problemen hebben met hun militaire
leiders.
sprekingen over de kernbewapening
een openheid hadden gekend die een
paar jaar geleden nog ondenkbaar zou
zijn geweest, een openheid die destijds
had kunnen worden beschouwd als een
schending van de veiligheidscodes. De
besprekingen waren de meest diepgaan
de die ooit tussen de wete grote mo
gendheden hebben plaatsgevonden. De
overeenstemming om tot een tien jaar
lopend kernakkoord te komen zou de
situatie stabiliseren en de wedloop af
remmen. Hij liet er echter geen twijfel
over bestaan dat een gevaarlijke si
tuatie kan ontstaan nu geen overeen
stemming is bereikt over de aanvals
raketten. „Als we niet voor 1977 een
akkoord hebben bereikt geloof ik dat
we een explosie kunnen verwachten
in technologie en in het aantal raket
ten. We mogen gelukkig zijn als aan
het eind daarvan de huidige stabili
teit zal bestaan. Als we dit probleem
niet voor het aflopen van het interim-
akkooord oplossen zullen we in een
buitengewoon ingewikkelde wereld le
ven waarin kansen bestaan op nu
cleaire oorlogvoering die 15 jaar gele
den ondenkbaar was".
In het gezamenlijk communiqué was
geen teken van vooruitgang te bespeu
ren naar het verminderen van de
troepen in Midden-Europa. Wel waren
beide partijen het er over eens dat de
laatste fase van de Europese veilig-
heidsconferentïe spoedig moet worden
ingeluid en moet worden afgesloten
Zie slot pagina 3 kolom 2
GESCHOKTE REACTIES OP ACTIE POLITIE
DEN HAAG Minister-president Den Uyl heeft woensdagavond
voor de televisie verklaard de ontruiming van het Dennendal-pa-
viljoen gistermorgen door de politie persoonlijk als een
nederlaag te ervaren. Het kabinet dat geweld afschuwelijk vindt,
trof op het terrein van de W. A.hoeve een verziekte situatie aan,
aldus de premier. Toen de situatie op Dennendal onleefbaar bleek
stond het kabinet met de rug tegen de muur. Er moest uit twee
kwaden worden gekozen. De medeveranwoordelijkheid aan
vaarden voor de ontruiming van het paviljoen is een zaak die door
merg en been gaat'.
Het dagelijks bestuur van de PvdA
is geschokt door de met politie-optre-
den gepaard gaande ontruiming van
het Lorentz-paviljoen in Den Dolder.
Deze ontruiming is volgens dit be
stuur aan haar doel het opkomen
voor de belangen van de pupillen
voorbijgeschoten, „zoals gebleken uit
de wijze waarop de pupillen zijn weg
gevoerd-" Het bestuur betreurt deze
gang van zaken in hoge mate.
aan deze ontwikkeling het bestuur
van de WA.-stichting, dat geen ruimte
wilde geven aan de door Nieuw Den
nendal voorgestane vernieuwingen op
het terrein van de zwakzinnigenzorg,
,',een proces waarbij natuurlijk fouten
gemaakt worden en onzekerheden ont
staan." Ook dit kabinet is moreel
mede-verantwoordelijk voor de
loop, zo vindt het bestuur van
PvdA.
op Dennendal is ontstaan. Dat schrijft,
het in een. brief aan B en W van
Utrecht en Gedeputeerde Staten van
de provincie Utrecht. Dennendal be
wijst, aldus die brief, dat „vernieuwin
gen die door iedereen worden
wenst niet tot stand kunnen komen
door de belemmerende werking van
verouderde structuren".
Ook de Coomhert liga is geschokt
door de ontruiming van Dennendal.
„Nieuw Dennendal is slachtoffer ge
worden van een politieke aangelegen
heid".
ARP
Mevrouw Van Leeuwen (ARP) vond
dat de ontruiming onontkoombaar
was geworden. „Het zou goedkoop
zijn daarover thans krokoailletranen
te huilen. Ik weet ook niet hoe erg
het is. Als je hoort dat ouders, die
hun kinderen zondag naar Eindhoven
hebben gebracht zeer tevreden zijn.
De afweer wordt natuurlijk zeer ge
voed door.de groepsleiders. Maar nog-
Zie slot pagina 3 kolom 6)
ZUIVERING
BULGAARSE
PARTIJTOP
SOFIA (UPI) De Bulgaarse partij
leider Todor Zjivkov heeft drie voor
aanstaande leden van het politburo ge
zuiverd. Het officiële Bulgaarse pers
bureau BTA meldde de verwijdering
van Iwan Abadjiev, een vooraanstaan
de ideoloog en secretaris van het een.
trale partij-comité, Wenelin Kotzev,
eveneens ideoloog en voorstander van
de harde lijn, en Kostadin Gyaoerov,
een in Moskou opgeleide partijman.
Samenvallend met de zuivering zijn
in totaal 6 van het12 leden tellende
poliburo vervangen.
Volgens westerse diplomaten zijn de
zuiveringen en mutaties onverwacht
gekomen al schijnen enkele van de
slachtoffers al enkele jaren in con
flict te hebben gelegen met partijlei
der Zjivkov. Het is naar hun mening
nog te vroeg een bepaald patroon te
distilleren uit de zuiveringen en de
nieuwe benoemingen binnen het polit
buro.
EXECUTIES IN NIGERIA
LAGOS (RTR) In de Nigeriaanse
hoofdstad zijn woensdag zes mensen
door een vuurpeloton terechtgesteld
die ter dood waren veroordeeld we
gens gewapende roof.
Sedert de regering in 1971 op dergelij
ke misdrijven de doodstraf stelde zijn
meer dan 26 mensen geëxecuteerd.
MINISTER BINNENLANDSE ZAKEN BELUISTERDE ZEEUWSE MENINGEN
PVDA: „CONFESSIONELE
MEERDERHEID ZEELAND
BESTAAT NIET MEER"
MIDDELBURG Minister van bin
nenlandse zaken prof. mr. W. F. de
Gaay Fortman heeft gisteren, woens
dagmiddag, in Middelburg 'het profiel'
belui.sterd van de nieuwe commissaris
der koningin in Zeeland, zoals provin
ciale staten dat gaarne zouden zien.
Zes fractievoorzitters gaven een schets
van de 'eisen van geschiktheid en be
kwaamheid' en daarbij kwamen de
meningen van PvdA en de tot CDA
gebundelde CHU, ARP en KVP lijn
recht tegenover elkaar te staan. Van: wensen en verlangde kwaliteiten naari
telijke signatuur en ook hiervoor werd
de gezindte van de meerderheid va
de Zeeuwen als motief aangevoerd.
Dit gebeurde tijdens een vergadering
van provinciale staten in de statenzaal
van het Abdijcomplex. In de morgen
uren was de agenda afgewerkt: 's mid
dags verscheen minister De Gaay Fort
man met. zijn secretaris-generaal mr.
P. van Dijke in de vergadering om de
wensen van de staten met betrekking
tot de nieuwe commissaris der ko
ningin aan te horen. Dit deel van de
vergadering werd geleid door gedepu
teerde A. J. Kaland.
In een korte inleiding benadrukte de
minister van binnenlandse zaken dat
het er in deze bijeenkomst niet
ging 'namen te noemen', maar alleen
de zijde van de PvdA werd een claim
op de commissarispost gezien de po
litieke verhoudingen en de laatste ver
kiezingsuitslagen als redelijk en lo
gisch naar voren gebracht; van CDA-
zijde pleitte met voor een commissa
ris met een duidelijk protestants-chris-
zouden komen, 'een objectieve
schets van datgene wat men in de per
soon van de nieuwe commissaris ver
enigd wil zien'. Over personen, en daar
aan gekoppeld de politieke richting,
zal later gesproken worden, als de mi
nister in verband met de benoeming de,
fractievoorzitters en leden van gede
puteerde staten ontvangt.
De voorzitters van de verschillende
fracties in provinciale staten kwamen
nu in volgorde van de grootte van hun
fractie aan het woord.
RECHTVAARDIG
Belangrijke stelling van PvdA-fractie-
voorzitter W. Don eerste spreker
uit de staten was hierbij dal een
kandidaat van een andere politieke
kleur dan de huidige commissaris mo
gelijk moet zijn en bovendien billijk
en rechtvaardig zou zijn. „De confes
sionele meerderheid in Zeeland be
staat niet meer", zo betoogde de heer
Don. „25 zetels van niet-confessioneel
gebonden partijen als WD. PPR en
PvdA, tegenover 22 van de overige".
De heer Don herinnerde de minister
aan het toezenden van de 'politieke
staalkaart' van Zeeland: „Zien wij dan
dat de CHU/KVP en AR samen in
Zeeland in maart '74 30,5 procent van
de stemmen verkregen, doch zowel
qua aantal als qua inwonertallen op
62 procent, van de burgemeestersstoe-
len zetelt, dat de AR met slechts vier
statenzetels één gs-lid heeft geleverd i
en genoemde drie partijen met vijftien
zetels zelfs drie, dan zien wij hierin
tevens dat de PvdA, met 27,6 procent I
van de stemmen en veertien staten-;
zetels, niet ongemotiveerd een claim
wenst te deponeren voor deze benoe-j
ming".
Aan het begin van zijn betoog ver
klaarde de heer Don dat zijn fractie
prijs stelt op de wijze, waarmee in
spraak wordt gegeven bij de cornmis-
sarisbenoeming „zij het dat zij voor
een aantal onzer bepaald niet ver ge
noeg gaat en te gering wordt geacht.
Wij mogen een profiel schetsen, geen
namen noemen, en dat zegt volgens
een aantal mensen zo weinig, dat men
daar alle kanten mee uit kan, terwijl
er in politieke kringen wel namen;
worden genoemd die we hier in groten
getale de revue zouden kunnen laten j Tegen de achtergrond
passeren". j
De heer Don zei, dat de tijden veran-l Zie Slot pagina 7 kolom 2
andere
deren en iedere tijd vraagt
eigenschappen danwel andere accen
ten. De nieuwe bestuurder, aldus de j
PvdA-woordvoerder, moet beslist geen
politiek kleurloze figuur zijn, maar een
actief mens die zijn politieke belang-1
stelling niet verbergt, 'maar wel dat
hij afstand van kan nemen en boven
de partijen kan staan'. Zich bepalend
tot het profiel zei de PvdA-fractievoor- j
zitter onder meer, dat de nieuwe com- j
missaris in teamverband moet kunnen I
werken, 'zonder het veroorzaken of
niet kunnen oplossen van conflicten'
Hoe lang is het geleden dat
Wim Kan tijdens oen ou
dejaarsconférence een lx>
roemd geworden lied-zonder
namen zong: „Nee. nee. nee.
namen noemen we niet". Hei
ligt al hoe! wat jaren achter
ons. maar hel blijkt nog steed-, ac
tueel: Kan had het bij wijze van spre
ken gisteren heel toepasselijk in de
Zeeuwse statenzaal kunnen zingen
toen daar minister De Gaay Fortman
op bezoek was. Het betrof oen eerste
raadpleging Inzake de nieuwe commiv
sa ris der koningin, maar dat gebeurde
onder het nadrukkelijk voorschrift;
namen noemen we niet. Het had let.s
weg van een schimmenspel, maar het
was het niet. Iedereen vdst namelijk
nauwkeurig om wie het allemaal ging.
In deze rubriek beeft het weinig zin
verstoppertje "te spelen: hier zullen we
de namen maar invullen.
tievoorzitter van deze partij
W, Don hield een uitvoerig be
toog waarin hij vrij precies net portret
schetste van drs. M. C. Verburg, de
man die de PvdA gaarne in do Abdij
zou zien zetelen. In dit opzicht wilde
Don kennelijk geen enkel misverstand
laten bestaan: niemand hoefde te don
ken dat het om een andere man ging.
Hij zei er namelijk bij: de nieuwe com
missaris hoeft nic-t te beschikken over
een juridische opleiding, maar hij moet
wel een figuur zijn met kennis op het
gebied van planning en coördinatie.
Toen was het hele
maal zeker: Ver
burg is econoom en
qua opleiding en
functie op de hoog
te van coördinatie
en planning. Ook de VVD liet weten
dat ze op de commissarisfunctie aan
spraak maakt. Zij liet zich echter wat
minder geprofileerd over haar kandi
daat uit, maar het is bekend dat men
in WD-kring denkt aan de burgemees
ter van Leiden, dr. A. J. Vis. Weliswaar
heeft hij niet gesolliciteerd hij heeft
zijn eerste ambtstermijn in Lelden nog
niet volgemaakt maar de VVD heeft.
Jiantlijn
v/el de minister op deze burgemeester
(en oud-gedeputeerde) attent gemaakt.
voerder het AR-statenlid Huson op.
Hij kon zijn schets wat minder op
één bepaalde man richten, want het is
nog niet helemaal zeker of mr. Barend
Biesheuvel zich beschikbaar stelt. On
langs ontmoetten we op het Haagse
Binnenhof een confessionele fractie
voorzitter aan wie we vroegen of de
kandidatuur van Biesheuvel wel of
niet als serieus moest worden be
schouwd, .Dat hangt van drie mensen
af", sprak deze volksvertegenwoordi
ger, „van De Gaay Fortman, van Den
Uyl en van mevrouw Biesheuvel". Ove
rigens spelen op de achtergrond Aan-
tjes en Zijlstra ook nog mee, maar het
is de vraag of die uiteindelijk aan boa
zullen komen. In de staten werd gis
teren bij het hardnekkig niet-noemen-
van-namen duidelijk op Biesheuvel ge
doeld. Enige malen viel namelijk ce
uitdrukking 'man van formaaf, waar
op Don verzekerde dat deze opmer
king wat de PvdA betreft 'niet letter
lijk' behoefde te worden genomen. Het
ontbrak er nog maar aan dat ae ma
ten van Biesheuvel werden genoemd.
Don ging overigens ten aanzien van
deze kandidaat nog weer verder: hij
zette zich sterk af tegen commissaria
ten in het bedrijfsleven, thans bekleed
door een figuur die in sommige krin
gen als nieuwe Zeeuwse commissaris
wordt genoemd, zo formuleerde hij
het ongeveer. En iedereen maar den
ken: wie zou dat toch wezen?
Af en toe had hel beraad gisteren
met de minister iets weg van een
wedstrijd in het kader van het
wereldkampioenschap voetballen. Vóór
de rust ging hei allemaal kalm toe.
maar na de pauze begon met name dé
PvdA het offensief. Dat ging tegen de
partijen van de CDA. De tactiek van
Don bij deze aanval was er op gericht
om TT ten overstaan van de minister
en zijn secretaris-generaal het aan
deel van de confessionele partijen zo
wel in de staten als in de Zeeuwse
samenleving te verkleinen. En herin
nerend aan de drie zetels die deze
partijen in gedeputeerde staten bezet
ten een onevenredig hoog aantal
naar het oordeël van de PvdA riep
hij dramatisch uit: „Nu heeft men ook
nog de brutaliteit de zetel van de com
missaris te claimen". Opvallend was
overigens dat de PvdA-woordvoerder
de VVD met handschoenen benaderde
hij had zelfs begrip voor deze partij!
het hij weten. Kennelijk speelde een
rol dat binnen de WD twijfel bestaat
over de haalbaarheid van een WD-
benoeming. Zou die er niet in zitten,
dan zou een deel van de VVD-fractié
verburg als commissaris nog niet zo
gek vinden. Blijkbaar was dat de oor
zaak van de PvdA-houding: tackelaar
Don hoedde zich er ditmaal zorgvuldig
voor de VVD te tackelen, een soort
Wimpie van Hanegem in de staten van
gisteren.
Aan het slot van de bijeenkomst
sprak de minister vriendelijke
woorden: de zitting was voor hem
héél nuttig geweest. Toen hij daama
de pers nog even te woord stond, werd
hem gevraagd of hij dat nu echt meen
de: had hij iets nieuws gehoord? De
minister knikte van ja: hij had niet
hij moet de mentaliteit bezitten om I a''sen naar de woorden geluisterd.
/eranderingen in de samenleving op
positieve wijze te kunnen benaderen I
en waarderen, 'in staat zijn zelfs de.
belangrijkheid van eigen ambt en posi-
tie te relativeren' en 'de taal der bur-'
gers kunnen verstaan en begrip op
brengen voor hun verlangens nauwer
bij het beleid te worden betrokken'.'
i de ontwik
maar ook naar nuances en accenten.
En daarvan had hij werkelijk geleerd-
Er was nog een vraag: of dit schim
menspel nou wel nodig was terwijl
toen iedereen wist over wie het ging.
bijvoorbeeld over een vroegere minis
ter-president. Och, zei de minister
vriendelijk: „Uit uw opmerking blijkt
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
