PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TEKORT OP BEGROTING
BEDRAAGT 3,2 MILJARD
Israël bezorgd
over VS-beleid
WMZ onttrekt water aan Westhoek
van Schouwen zonder vergunning
SCHADE WESTMINSTER
HALL VALT MEE
Ex-advocaat Nixon
naar gevangenis
de krant
van zeeland
VOORJAARSNOTA VOLGENDE WEEK IN DE KAMER
BRITTEN GESCHOKT DOOR IRA-AANSLAG
flinimaal zes maanden voor Kalmbach
Blinde vlek
NA BEZOEK NIXON
A. J. KALAND: „HET BAART ONS ENORME ZORGEN"
Nationale
kracht
Jxartlïjn
N">
217e jaargcang - nummer 140
Dinsdag 18 juni 1974
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het tekort op de lopende rijksbegroting bedraagt volgens de laatste gegevens 3,2 mil
jard gulden. Bij het indienen van de miljoenennota in september vorig jaar ging men uit van een
gat van 2,8 miljard. Daarvoor zijn dekkingsmiddelen gezocht. Enkele maanden geleden raamde het
kabinet het tekort op 3,4 miljard. Dat zou een financieringstekort van 600 miljoen gulden beteke
nen. De meest recente schattingen wijzen echter op een nog niet gedekt tekort van 400 miljoen. In
feite heeft het kabinet dus een meevaller van 200 miljoen.
De voorjaarsnota van het kabinet-Den Uyl, die maandag in Den Haag is gepubliceerd, zal vermoede
lijk al volgende week in de tweede kamer worden behandeld. Vandaag zal in de griffiersvergadering
worden bekeken of een debat over de nota in het drukke programma van de kamer kan worden in
gepast. Politieke reacties op de voorjaarsnota waren maandag nog niet voorhanden: de financiële
experts wilden eerst grondig de gegevens bekijken voordat zij hun mening wilden geven. De nota
werd door premier Den Uyl afgelopen vrijdag een 'zonnig stuk' genoemd.
Volgens de cijfers van eind april,
die nog in de nota zijn verwerkt, zal
de schatkist dit begrotingsjaar 1,2
miljard gulden meer aan belasting
binnenkrijgen dan aanvankelijk was
geschat. De totale belastingopbrengst
bedraagt volgens de ramingen bijna
52 miljard gulden. De grootste tegen
valler voor het kabinet-Den Uyl zijn
de gestegen salarissen. Door de extra
LONDEN. Bij het gebouw van het
Lagerhuis in het centrum van Lon
den is maandag een bom ontploft
die brand veroorzaakte en vijf
mensen verwondingen bezorgde.
De ontploffing werd gevolgd door
een grote brandOp de foto de be
roemde Big Ben in rook gehuld.
(Van onze correspondent)
LONDEN De bomexplosie dié maandagochtend het Britse Lagerhuis in rookwolken hulde, had
minder ernstige gevolgen dan men aanvankelijk vreesde. Kort na half negen in de ochtend begonnen
de radiostations onafgebroken berichten over de explosie uit te zenden. De indruk bestond toen
de beroemde Westminster Hall geheel in de as zou worden gelegd.
WASHINGTON (RTR) Pre
sident Nixons voormalige per
soonlijke advocaat Herbert
Kalmbach is maandag tot min
stens zes maanden gevangenis
straf veroordeeld wegens schen
ding van de federale kieswetten.
Rechter John Sirica veroordeel
de Kalmbach tot een gevangenis
straf van zes maanden tot an
derhalf jaar en tct nog eens zes
maanden. Hij moet bovendien
10.000 dollar boete betalen.
Kalmbach had 25 februari bekend 3,9
miljoen dollar te hebben ingezameld
en in 1970 via een onwettelijk gevormd
comité weer te hebben verdeeld onder
republikeinse kandidaten voor het con
gres. Bovendien had Kalmbach toege
geven dat hij de Amerikaanse ambas
sadeur in Trinidad en Tobago, Fife Sy
mington een ambassadeurspost in Eu
ropa had beloofd in ruil voor een bij
drage van Symington van 100.000 dol
lar in het herverkiezingsfonds.
Rechter Sirica beval aan Kalmbach
zijn twee straffen tegelijkertijd te laten
uitzitten in een gevangenis met een
minimale beveiliging. Kalmbachs advo
caat O'Connor zei dat zijn cliënt een
blinde vlek van misplaatste loyaliteit'
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4, 5 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op de pagina's 10 en
11.
Radio en t.v. op pagina 12.
Financieel nieuws op pagina
13.
had gehad. „Het is beschamend dat
deze mannen, zijn superieuren in het
Witte Huis, zich zo bewust waren van
de aard van Kalmbachs vertrouwen in
hen".
Kalmbach had, onder meer voor de
senaatscommissie die Watergate on
derzoekt, verklaard 220.000 dollar te
hebben uitgegeven voor de beschuldig
den van de inbraak in het Watergate-
gebouw. Op geheime bijeenkomsten
had hij voorts 300.000 dollar afgegeven,
waarvan hij later begreep dat dit be
drag was bested om in Alabama een
campagne te financieren tegen de de
mocratische gouverneur George Wal
lace.
Voorts had hi.j geld gegeven aan Do
nald Segretti, die schuldig is bevonden
aan 'vuile trucs' tegen democratische
kandidaten tijdens de campagne van
1972.
Het was ook meteen al zonneklaar
dat de provisionele IRA de bom had
aangebracht, want een man met een
Iers accent had zes minuten voor de
explosie de politic getipt. In het enor
me parlementsgebouw met zij kilo
meters lage gangen, honderden trap
penhuizen en 1100 grotere en kleinere
ruimten, was het niet eenvoudig on
middellijk vast te stellen waar
helse machine zich bevond. Ze ging
tenslotte af in een klein kamertje niet
ver van de keukens, die achter
Westminster Hall gelegen zijn. Elf
personen, voornamelijk werkvrouwen
en keukenpersoneelwerden gewond,
maar voor de meesten van hen was
ziekenhuisopname niet noodzake
lijk.
De eerste uren vocht de brandweer
hard tegen de hoog opschietende
vlammen, maar het vuur richtte geen
schade aan de structuur van de West
minster Hall aan. Tegen twaalf uur in
de middag kon men met de nablus-
singswerkzaamheden beginnen. Van
buiten af viel rond het middaguur
nauwelijks enige schade te constate
ren aan het historische gebouw,
nog uit de tijd van de Noormannen
stamt. In de Westminster Hall zelf
hing toen echter nog een dikke rook
en de historische plavuizen, waarop
Karei de Eerste zijn doodvonnis aan
hoorde en Winston Churchill kort
voor zijn begrafenis in statie lag op
gebaard, waren met dikke lagen zwar
te modder en plassen water bedekt.
In de middaguren vond de zitting van
CZie slot pagina 9 kolom 2)
loonstijging met 4.5 procent is
post algemene salarismaatregelen met
1,1 miljard gulden omhooggegaan.
De bijzondere verbruiksbelasting op
auto's, de benzineaccijns en de olieac
cijns zullen, naar momenteel wordt
aangenomen, minder opbrengen dan
de raming in de Miljoenennota aan
gaf. "Hier is de negatieve invloed
merkbaar van de oliecrisis", aldus
minister Duisenberg. De ramingen van
de opbrengst zijn: bijzondere ver
bruiksbelasting op personenauto's
f525 miljoen f125 miljoen minder),
benzineaccijns f 2,3 miljard (f 100
miljoen minder) en olieaccijns f 440
miljoen (f 60 miljoen minderj.
De vennootschapsbelasting brengt
volgens de huidige raming dit jaar f
250 miljoen meer op (in plaats van f
5,3 miljard ruim f 5,5 miljard). "In
deze verhoogde raming - het gaat om
belasting over de winst in 1973 -
weerspiegelt zich het feit. Dat de
winstgroei in 1973 hoger uitkomt dan
eertijds werd verwacht", aldus minis
ter Duisenberg in de voorjaarsno
ta.
De voorjaarsnota geeft specificaties
van wijzigingen in inkomsten en uit
gaven. Daaraan is het volgende ont
leend: f 15 miljoen hogere uitgaven
ten behoeve van lager onderwijs als
gevojg van rentevoetstijging en extra
lokalen, f 40 miljoen minder uitga-'
ven voor rijksstudietoelagen, f 54 mil
joen meer subsidie voor autobuson
dernemingen, f85 miljoen meer com
pensatie in de verliezen van ae NS,
een hogere bijdrage van f 35 miljoen
aan de mijnpensioenfondsen, f40 mil
joen minder uitgaven wegens vertra
ging uitvoering werken Cultuurtechni
sche Dienst, f 65 miljoen lagere uitga-
JERUZALEM: De Amerikaanse
president Richard Nixon ,die tij
dens zijn reeks bezoeken aan lan
den in het midden-Oosten maan
dag in Israël was. hier in gesprek
mei de Israëlische eerste minister
Jitzhak Rabin.
ven in verband me*, lagere kostenstij
ging en lager aantal verzekerden bij
ziekenfondsverzekering voor bejaar
den. f 100 miljoen extra uitgaven
voor extra maatregelen voor de bouw
nijverheid. f 55 miljoen meer-uKgaven
voor wet werkloosheidsvoorziening
als gevolg van groter aantal uitke
ringsgerechtigden, ruim f 1 miljard
meer uitgaven voor overheidsperao
neelssalarissen, f 11 miljoen minder
inkomsten door tegenvallende
brengsten schoolgelden als gevolg van
hoger aantal vrijgestelden, f 10 mil
joen hogere opbrengst Staatsloterij, f
292 miljoen hogere winstuitkering Ne-
derlandsche Bank. f 55 miljoen hoge
re opbrengst van de verkoop
muntzilver en f 67 miljoen hogere
opbrengst aardgasbaten.-.
Op Cyprus zijn maandagavond vroeg
zeven bommen ontploft en twee men
sen gewond.
Volgens de politie schijnen de aansla
gen het werk te zijn van leden van de
verzetsbeweging EO KA, die een
reuractie zijn begonnen tegen over
heidspersoneel en aanhangers van pre
sident Makarios.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM Israël ziet de toekomst met grote zorg tegemoet
als gevolg van de nieuwe Amerikaanse politiek in het Midden-Oos
ten. De atoomreactoren die Amerika in Egypte gaat bouwen, en
de Palestijnse kwestie zijn de twee zaken, die Israël het meest
zorg baren, aldus Israëlische zegslieden. Premier Rabin zei maan
dagavond op een persconferentie zijn eerste als premier dat
hij het oordeel van twee Israëlische atoomgeleerden heeft ge
vraagd over de risico's die de Egyptisch-Amerikaanse samenwer
king op nucleair gebied met zich meebrengen voor Israël. Tot dan
zal hij zijn definitief oordeel opschorten, al zei hij wel dat Israël
zeer bezorgd is over deze ontwikkeling.
In militaire kringen wordt daaraan:
toegevoegd dat alle Amerikaanse con
trole niet zal kunnen verhinderen, dat
Egypte in de toekomst met de opge
dane kennis elders uranium zal kun
nen gaan kopen, bijvoorbeeld in hei
Egypte vriendelijk gezinde Zaire, dat
rijk aan uranium is. In de Amerikaans-
Egyptische overeenkomst gaat het
om gedetailleerde plannen op lange
termijn er wordt gesproken over
het jaar 1981. In het Israëlisch-Ameri-
kaanse communiqué, dat na het be
zoek van Nixon is uitgegeven, wordt
alleen gesproken over de Amerikaanse
principiële bereidheid met Israël te
onderhandelen over samenwerking op
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
SLECHTS VERGUNNING
VOOR 1,1 MILJOEN M3
PER JAAR
GOES De Watermaatschappij
Zeeland onttrekt al sinds 1971
zonder vergunning water uit de
duinen in de Westhoek op
Schouwen-Duiveland. „We ont
trekken nu 1,9 miljoen kubieke
meter water, terwijl we eigen
lijk maar vergunning hebben
voor 1,1 miljoen kubieke meter.
In 1970 hebben we een nieuwe
vergunning aangevraagd, voor
2,5 miljoen kubieke meter, maar
daarop hebben we nog steeds
geen antwoord gekregen", aldus
directeur ir. P. Stoter. En de
voorzitter van de aandeelhou
dersvergadering, gedeputeerde
A. J. Kaland: „Het baart ons
enorme zorgen. Het is een ver
schrikkelijk moeilijke zaak".
Reeds in 1970 heeft de watermaat
schappij een nieuwe vergunning aan
gevraagd. In 1971 verviel de tijdelijke
vergunning, volgens welke de WMZ
toestemming had om 1,9 miljoen ku
bieke meter water uit dc Westhoek te
betrekken. Omdat die tijdelijke ver
gunning nu vervallen is, treedt auto
matisch de vroegere vergunning, die
inhield dat 1,1 miljoen kubieke meter
water mocht worden onttrokken,
weer in werking.
„We zitten nog wel binnen de grenzen
van die tijdelijke vergunning, maar de
zaak is enorm gecompliceerd. Overi
gens is het wei zo dat wanneer wij.
een proces-verbaal krijgen voorbeel-1
den bekend zijn waarbij, volgens de]
jurisprudentie, het algemeen belang;
prevaleert," aldus directeur Stoter inl
een toelichting.
Een oplossing voor de 'onttrekkings-1
problemen' vormt de infiltratie van
water uit het Haringvliet. Ir. Stoter:
„Wij zouden graag zo snel mogelijk
een beslissing nemen over deze hele
zaak, maar dan moet eerst duidelijk
zijn waar die infiltratie plaats kan
vinden en op welke manier. Dat is
een heel moeilijke zaak." De heer
Kaland: „Bovendien moeten we in
ogenschouw nemen dat we te maken
hebben met een bijzonder kwetsbaar:
gebied, waar allerlei belangen een roll
spelen. Wel ben ik van mening dat bijl
een afweging van die belangen de
watervoorziening moet prevaleren."
Voorzitter Kaland merkte verder op
dat, wanneer er opnieuw een tijdelij
ke vergunning komt, de WMZ in
ieder geval tot en met 1976 door mag
gaan met het onttrekken van water
uit de bodem in de Westhoek. Maar.
dan moet men wel binnen de in de;
vergunning gestelde hoeveelheid blij-1
ven.
De aanvraag, die de WMZ al in 1970
heeft gedaan, gaat om een hoeveel
heid te onttrekken water van 2,5 mil
joen kubieke meter.
De aandeelhouders van de Watermaat
schappij waren maandagmiddag bij
een in het hoofdkantoor van de WMZ
n Goes. Bij de behandeling van de
oalans en de winst- en verliesrekening
ïitte de vertegenwoordiger van Axel.
vethouder D. J. Oggel, onder meer
bedenkingen tegen de verdere door
voering van het zogenaamde 100 pro
centplan. Dat plan is omstreeks i9601
in het leven geroepen in verband met'
de ontsluiting van agrarische percelen!
in Zeeuwsch-Vlaanaeren. Overeengeko
men werd toen om de lasten van het
plan evenredig te verdelen over de
WMZ, toen nog Waterleidingmaat
schappij Zeeuwsch-Vlaanaeren, de
agrariërs en de Zeeuws-Vlaamse ge
meenten. Bovendien was er een bij
drage van het rijk, die nu overigens!
afloopt.
De heer Oggel noemde de hele zaak
'een achterhaalde toestand'. Dat was j
met name voorzitter Kaland niet met
hem eens. Hij stelde onder meer:
Het zou niet reëel zijn tegenover de
verbruikers om nu plotseling met die
overeenkomst te kappen-"
„Dat zou betekenen dat alles voor
rekening van de WMZ zou komen. We
kunnen er wel een streep doorhalen.!
maar verstandig zou het niet zijn. Het
is inderdaad redelijk om te streven:
naar één tarief, maar dat neemt dan:
toch niet weg, dat deze overeenkomst,
naar onze mening moet worden nage
komen." Dat vond de voltallige aan-!
aeelhoudersvergadering ook. De rege
ling loopt omstreeks 1990 af.
De Goese vertegenwoordiger, de heer
A. Maljaars informeerde naar het mo
gelijke aandeeihoudersschap van de
WMZ in de NV Biesbosch. Voorzitter
Kaland vertelde dat het niet bevredi
gend zou zijn, wanneer uiteindelijk
volstaan zon moeten worden met
(Zie slot pagina. 4 kolom 1X
Bef
login deze maand heeft da
regering een nota zowel
aan de eerste ais aan de
|$3E| twet'dt' kamer gezonden.
waarin zij haar standpunt
I uiteenzet over de herziening
van dc grondwet. En daar
mee is een nieuw niet onbelangrijk
stuk gepubliceerd ln een lange
reeks, die moer dan tien Jaar geleden
is begonnen. In 1963 namelijk werd
besloten tot een systematische berzfay
rung van de grondwet: minister Toxo-
peus stelde toen een speciale afdeling
in aan zijn departement en benoemde
bovendien cc-n werkgroep van staats-
rechtsdeskundlgen w aarmee deze nieu
we afdeling moest samenwerken. Het
leidde tot de bekende 'proeve', een
woord dat in de historie van do Ne
derlandse grondwet een vertrouwde
klank heeft: Thorbecke schroef rond
1840 een 'proeve van herziening der
grondwet'. Het werkstuk uit deze tijd
dat dezelfde naam kreeg werd tn april
1966 gepubliceerd en daarmee begon
een nieuwe fase.
In die tweede fase verzocht de minis
ter van binnenlandse zaken aan oen
groot aantal instellingen op politiek
en maatschappelijk gebied advies uit
te brengen onder meer over de proeve.
In de loop van de Jaren kwamen heel
wat reacties binnen. Bovendien be
noemde de regering in augustus 1967
de staatscommissie Cals - Donner, die
moest adviseren over wenselijke her
zieningen van grondwet en kieswet
Deze commissie bracht twee rappor
ten plus een eindrapport uit. het laat
ste op 29 maart 1071. Inmiddels waren
alle relevante stuk
ken vanaf de proe
ve tot en me', het
eindrapport van de
staatscommissie ge
bundeld in een reeks
handzame deler, voor de belangstel
lende is er thans een kleine biblio
theek voorhanden met stukken, alle»
over de grondwet en de noodzakelijk
geachte voorzieningen. Daaronder be
vinden zich twee delen 'parlementaire
geschiedenis', waarin alle uitspraken
van 1967 tot 1971 in het parlement over
dit onderwerp zijn te vinden. Voor de
liefhebber documentatie genoeg: inclu
sief de proeve zo'n elf delen.
[u is dan de derde fase aangebro
ken: de regering heeft thans over
een aantal wenselijkheden een
oordeel uitgesproken en dat in een no
ta voor de beide kamers vastgelegd.
Dat betekent dat daarover nu tn de
beide kamers kan worden gedebat
teerd, uit welk debat dan weer richt
lijnen voor de uiteindelijke formule
ring van de grondwet kunnen worden
gehaald. Een wat omstandige gang van
zaken, maar onvermijdelijk en juist.
Een grondwet is een belangrijke zaak.
ze vormt de basis van een staatsrege
ling en daarover mag niet lichtvaardig
worden beslist.. Thorbecke zei bet in
de vorige eeuw nog wat pathetischer.
„De grondwet mag niet een loutere
vorm, zij moet een nationale kracht
wezen". In dit licht gezien is er alle
reden om nu en straks in de Neder
landse samenleving met alle ernst over
de voorstellen van de regering te de
batteren. de discussie mag niet be
perkt blijven tot het parlement. De
nota bevat stof te over voor discussie.
Bovendien is tegelijkertijd he*, advies
van de raad van state gepubliceerd:
naar ons gevoel een even belangrijk
stuk als de nota van de regering. De
raad van state heeft namelijk voor een
goede doorlichting gezorgd en hlijkt
wat minder geremd door de politiek
van de dag dan het kabinet.
In de komende tijd zal er voldoende
gelegenheid zijn ook op deze
plaats in te gaan op de thans te
verwachten discussie. De eerste reac
ties waren niet onverdeeld gunstig,
met name de gekozen formateur heeft
het in de eerste commentaren moeten
ontgelden. Terecht naar ons gevoel.
Er is namelijk sprake van een dualis
tische houding. De regering wil zonder
meer aan de regel vasthouden dat het
parlement een kabinet naar huis moet
kunnen sturen, een juiste opvatting,
want- in feite gaat het om de pijler van
het parlementaire stelsel. Maar de re
gering realiseert zich tegelijkertijd dat-
daarmee onvermijdelijk ook rie veel
gevraagde gekozen minister-president
van de baan is: een dergelijke figuur
zou eventueel blijven zitten tegen de
wil van een kamermeerderheid in.
Daarom is het kabinet nu maar met
een compromis voor de dag gekomen
en het heeft een 'gekozen formateur'
ingevoerd: de grondwet dient voor te
schrijven dat tegelijk met de kamer
verkiezing wordt gestemd over de aan
wijzing van een kabinetsformateur, al
dus de nota. Dé kandidaat die een vol
strekte meerderheid zou behalen, zou
dan opdracht tot kabinetsformatie be
horen te krijgen. Zou hij echter niet
slagen, dan zou de oude formule weer
moeten worden toegepast. Een zonder
ling compromis.
Een meerderheid van de raad van
state zegt daarover zinnige din
gen. Als bijvoorbeeld de gekozen
formateur niet zou slagen met de for
matie, dan zouden de kiezers zich bij
zonder opgelaten voelen. Immers, ze
zouden in meerderheid een formateur
hebben gekozen, maar de politieke
omstandigheden maken het vervolgens
de man onmogelijk om tot een resul
taat te komen. De vervreemding bos
sen politici en kiezers zou nog weer
grotere vormen aannemen. Bovendien
is het geenszins uitgesloten dat in be
paalde omstandigheden een populaire
kandidaat gesteund door partijen
die een minderheid in de kamer vor
men meer dan vijftig procent van
de stemmen krijgt: allerlei pereootv
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
