PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HUISCOMMISSIE: KRACHTIGE
WAARSCHUWING AAN NIXON
Vijf jaar geëist tegen
2 Palestijnse kapers
Droogte voor aantal landbouwbedrijven
op zwaardere gronden catastrofaal
Nog dit
najaar
lotto
Weigering materiaal grond voor 'impeachment'
Beheerder Dennendal vertrekt
Mevr. Gandhi
en haar proef
WMZ HEEFT NU
NOG VOLDOENDE
WATER
VOORRAAD
D
217e jaargang - nummer 126
Vrijdag 31 mei 1974
VAN DOORN:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN" HAAG Het is vrij zeker dat
dit najaar waarschijnlijk 1 septem-
ber in ons land voor het eerst
Nederlandse lotto gespeeld kan wor
den. Minister Van oom (CRM) zei
dit donderdagavond tijdens een debat
in de Tweede Kamer. Hij liet door
schemeren dat de datum van invoe
ring mede afhangt van de tijd die de
Tweede-Kamerleden nog over dit on
derwerp willen discussiëren.
Minister Van Doorn voelt er niets
mor om de overheid minder invloed
te geven op de verdeling van de lotto-
en totogelden. De W'er Keja. heeft
een motie in die richting ingediend,
deze wil dat in de commissie die over
de bestemming van de gelden gaat,
geen vertegenwoordigers van de over
heden zitten (dat zouden er zes zijn).
Keja vond overigens de commissie te
omvangrijk. Hij wil dat deze instel-
Er.i niet uit 19, maar uit elf leden
'osaaat. Ook dit voorstel wees
minister van de hand.
Naast de zes van het rijk, zitten in
het bestuur van de toto- en lotto
organisatie volgens het huidige plan
negen vertegenwoordigers van belan
genorganisaties (sport, maatschappe
lijk werk en cultuur) en vier onthan-
keiijke deskundigen.
Minister Van Doorn is bereid met
zijn collega Van Agt van justitie te
gaan praten over een verandering in
die samenstelling. De confessionele
fracties verklaarden zich, evenals WD
en DS'70, voorstander van twee verte
genwoordigers van de zijde van de
Nederlandse Katholieke Sport Federa
tie, de Nederlandse Christelijke Sport
Unie en van de Nederlandse Culturele
Sport Bond, in plaats van één. Deze
vermeerdering van het aantal zetels
voor drie „koepels" zou dan ten koste
moeten gaan van de overheidsverte-
genwoordiging.
Minister Van Doom vond dat er
geen grond is voor de vrees dat de
lotto- en toto-opbrengst een verminde
ring van de overheidssubsidies voor
sport, maatschappelijk werk en cultu
reel werk en volksgezondheid zal ver
oorzaken. Hij kon hierover nog geen
concrete toezeggingen doen, omdat hij
voor het geven van garanties afhanke
lijk is van enkelen van zijn collega's.
Hij zei echter te verwachten dat zijn
mede-bewindslieden evenals hijzelf de
subsidies op hetzelfde peil willen hou-
dan. Een motie van de heer Keja.
waarin deze belofte van de zijde van
de minister zou worden vastgelegd,
tciiite hij dan ook overbodig.
Volgende week donderdag zal de
Trade Kamer over beide moties van
de WD'er stemmen.
De Portugese vakbonden hebben
donderdag de arbeiders de raad gege-
ven slechts te staken in het alleruiter
ste geval en te pogen door onderhan
delen hun looneisen ingewilligd te
knjgen.
Inmiddels hebben werknemers bij de
onderneming Electrolux, die de afge
lopen dagen hebben gestaakt, besloten
weer aan het werk te gaan. Ook
bekkers en buschauffeurs in Lissabon
rijn donderdag weer aan het werk
geguan hoewel aan hun looneisen nog
ajet tegemoetgekomen is.
PTT heeft vorig jaar een
wmt gemaakt, die ruimschoots
ooven het half miljard uitkomt.
Ivag. 3).
Onderzoek
DE PVDA toil een openhaar on-
verzoek naar de rol die de grote
oliemaatschappijen spelen op de
energiemarkt, (pag. 13).
Nieuws uit Zeeland op
Pag. 2,4,5,7,9 en 11
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,13 en 21
Sport'op pag. 15
Radio en tv op pag. 19
financiën en economie
°Ppag. 21
WASHINGTON (RTR) De commissie voor justitie van het
Amerikaanse huis van afgevaardigden heeft donderdag een niet
mis te verstane waarschuwing gericht aan het adres van presi
dent Nixon. Met 28 tegen 10 stemmen besloot de commissie die
de mogelijkheid van een afzetting van het staatshoofd onderzoekt,
aan het Witte Huis een brief te sturen waarin de president er op
wordt gewezen dat zijn weigering om verder materiaal betreffen
de het Watergate-schandaal te verschaffen, kan worden be
schouwd als grond voor 'impeachment*.
In het in krachtige bewoordingen ge- president materiaal achterhoudt dat
stelde schrijven zegt de commissie, schadelijk voor hem is. De commissie
dat als Nixon in zijn weigering vol- stelt, dat het volgens de grondwet niet
hardt, het de commissie vrijstaat hier- aan Nixon is te beslissen welk bewijs-
uit de conclusie te trekken, dat de materiaal moet worden overgelegd bij
het onderzoek naar zijn eventuele af
zetting.
Tot dusver heeft de commissie drie
maal onder strafbedreiging materiaal
van het Witte Huis opgeëist. In het
eerste geval ging het om 42 geluids
banden met gesprekken van Nixon
met zijn toenmalige medewerkers. In
plaats van deze banden publiceerde
het Witte Huis de tekst vandeze
gesprekken, ontdaan van krachtter
men, scheldwoorden en dergelijke. De
twee andere eisen hadden betrekking
op 11 bandjes en op delen van Nixons
dagboek.' Hierop heeft het Witte Huis
tot dusver niet gereageerd. Gisteren be-
Minister Boersma:
MACHTIGINGS
WET NIET
VERLENGD
DEN HAAG (ANP) Volgens minis
ter Boersma van sociale zaken zalfde
machtigingswet, die duurt tot liet eind
van dit jaar, zeker niet worden ver
lengd. „Maar", zei hij donderdagavond
in de tv-rubriek Den Haag vandaag,
„het is ook niet verstandig de wet
tussentijds te stoppen.
Minister Boersma zei, dat hij een
brief naar de tweede kamer en de
Sociaal-Economische Raad (SER)
heeft gtstuurd met 'tegenvallers' wat
betreft de sociale premies, die dc
belastingbetalers de komende vier
jaar moeten betalen. ,,De premiedruk
gaat de komende jaren zeker drie
procent omhoog", zei hij. Komt daar
nog bij de volksverzekering arbeidson
geschiktheid (vao), die het kabinet
voor dit jaar had beloofd, dan wordt
de premiedruk nog groter. De instel
ling van een vao verwacht hij overi
gens niet eerder dan 1976 in verband
met 'technische problemen'.
Minister Boersma vindt dat op een
aantal sociale uitkeringen zal moeten
worden bezuinigd. Aan de SER, waar
in zowel werknemers als werkgevers
zijn vertegenwoordigd, heeft hij daar
over advies gevraagd. Hij zei, dat 'on
prettige beslissingen' genomen zul
len moeten worden, maar 'het is wel
een kwestie van vele jaren'. Het kabi
net denkt daarbij aan een herziening
van de kinderbijslagwet of van de
studiefinanciering.
„Zonder dat het iets met beleid beeft
te maken, gaan de kosten van de so
ciale voorzieningen de laatste jaren
vanzelf omhoog", aldus minister Boers
ma. Steeds meer mensen worden ziek,
het aantal werklozen stijgt en er ge
beuren jaarlijks steeds meer ongeval
len. Op het ogenblik komen per jaar
50.000 mensen in aanmerking voor een
uitkering volgens de ongevallenwet,
zei hij: „Dat kan niet doorgaan, dat
is uitgesloten".
sloot de commissie met 37 tegen 1 stem
nog eens 45 geluidsbanden op te eisen.
De brief van donderdag had de in
stemming van 20 democratische en
acht republikeinse commissieleden.
Negen republikeinen en één demo
craat stemden tegen. Laatstgenoem
de. John Conyers uit Michigan, deed
dit omdat hij de brief niet krachtig
genoeg gesteld vond. Namens de repu
blikeinse tegenstemmers verklaarde
David Dennis dat de brief een 'nutte
loos gebaar" was. Volgens hem zou de
commissie toch wel haar conclusies
trekken uit Nixons weigering, „of wij
nu een brief schrijven of niet".
De stemverhouding was op donderdag
aanmerkelijk ongunstiger voor Nixon
dan toen de commissie op 1 mei
schriftelijk reageerde op Nixons wei
gering om de in eerste instantie ge
vraagde 42 bandjes af te geven. Toen
constateerde de commissie met 2(1
tegen 18 stemmen in een veel milder
gesteld schrijven alleen dtt de presi
dent 'niet aan de eis had voldaan'. Hij
volstond toen met de publikatie van
1.200 pagina's gekuiste tekst van de
bewuste bandjes.
De huiscommissie voor justitie wees
donderdag twee voorstellen af. Met 29
tegen negen stemmen verwierp zij een
voorstel van de democraat John Con
yers om Nixon te dagvaarden wegens
'minachting voor het congres' omdat
hij niet ingaat op de eisen van de com
missie voor meer bewijsmateriaal.
Voorts beschikte de commissie met 32
tegen zes stemmen afwijzend op een
voorstel van ae republikein Thomas
Railsback het opperste gerechtshof te
vragen of de president bevoegd is de
eisen van de commissie naast zich neer
te leggen.
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
OFFICIER: WERKELIJKE LEIDERS BUITEN SCHOT
HAARLEM Vijf jaar gevangenisstraf heeft donderdag de Haarlemse officier van justitie mr. J.
J. Bredius geëist tegen de twee uit Israël afkomstige Palestijnen, die hebben hekend op 3 maart
een Brits verkeersvliegtuig te hebben gekaapt. Na de gedwongen landing op Schiphol stak een van
de verdachten de cabine in brand. De opzet om het vliegtuig te vernietigen mislukte. De recht
bank zal over een week, op 6 juni uitspraak doen.
De officier van justitie achtte bewe
zen dat de Palestijnen, Sami Husayn
Tamimah uit Oost-Jeruzalem en Ad-
nam A. M. Nnri uit Hebron, beiden 23
jaar, het vliegtuig hadden gekaapt, dat
zij in het bezit van wapens w<
NACHTELIJK DEBAT IN TWEEDE KAMER
DEN HAAG (ANP) De be
heerder van de zwakzinnigenin
richting Dennendal in Den Dol-
der, de arts R. W. Gay Balmaz,
wil op korte termijn van zijn
functie worden ontheven. Staats
secretaris Hendriks van volksge
zondheid heeft dit donderdag
avond tegen middernacht aan het
begin van het voortgezette debat
over de situatie op Demiendal
aan de tweede kamer meegedeeld.
De heer Balmaz heeft volgens de
staatssecretaris bij zijn benoeming al
laten weten dat hij het beheerderschap
maar voor korte tijd op zich wilde ne
men. Nu de commissie-Langemeijer tot
de conclusie is gekomen dat de voor
genomen afsplitsing van Nieuw-Dennen
dal niet op korte termijn te verwezen
lijken valt. heeft de heer Balmaz be
sloten ontheffing van zijn functie te
vragen.
Om een gezagsvacuüm te voorkomen
beraadt de commissie-Langemeijer zich
vandaag (vrijdag) over de vorming
van een driemanschap dat het beheer
over de inrichting over kan nemen.
Een lid van de commissie heeft zich al
bereid verklaard, daarin zitting te ne
men.
Het debat duurde vannacht om half
twee nog voort.
geweest en dat zij het toestel in i bouw, afgesloten voor alle verkeer,
brand hadden gestoken. Naar zijn op- nog geparkeerde auto's werden wegge-
vatting pleitte het voor de kapers dat; sleept.
conform dc uitdrukkelijke op
dracht die ze zouden hebben meege
kregen geen bloed was ge
vloeid.
Mr. Bredius achtte vijf jaar voor
dit tweetal voldoende straf, omdat de
werkelijke leiders toch buiten schot
zijn gebleven. Zij zouden goed zijn
voor de maximale straf van 20 jaar.
maar als dit tweetal de maximale
straf zou worden opgelegd, zouden zij
zich martelaren kunnen gaan
len.
Bewaking
Onder zware bewaking waren de
Palestijnen tegen tien uur overge-
bracht van het Haarlemse huis van
bewaring naar het in het centrum van
Haarlem gelegen gerechtsgebouw.
Reeds de vorige middag was het ge
rechtsgebouw voor onbevoegden afge
sloten. Vroeg in ae ochtend van don
derdag waren de straten in de omge
ving van de Grote Markt, op een
steenworp afstand van het gereentsge-
Pas tegen tien uur werd de afgren
deling hermetisch. In totaal 200 ge
helmde en met karabijnen bewapende
scherpschutters van de Bijzondere
Bijstandseenheid, van rijks- en ge
meentepolitie werden tot op daken en
torentransen rondom het gerechtsge
bouw geposteerd. Een vliegtuig van
de rijkspolitie cirkelde gedurende de
hele dag over Haarlems centrum. In
de kazerne van de Koninklijke Mare
chaussee te Badhoevedorp bevond
zich een detachement mariniers uit
Doorn. Verslaggevers die op vertoon
van een speciaal toegangsbewijs naar
het gerechtsgebouw mochten, werden
daar minutieus gefouilleerd, hun baga
ge werd tot in onderdelen bekeken.
Er waren geen verslaggevers uit Is
raël of een Arabisch land.
Tot niets verplicht
„Wilt u de verdachten vragen of zij
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
AANPLANT KOOL IN TUINBOUW ONDERVINDT VERTRAGING
GOES De nu reeds twee maanden
durende, nauwelijks door regen onder
broken droogteperiode kan voor een
aantal landbouwbedrijven catastrofale
gevolgen hebben. De aanplant van be
paalde groentesoorten raakt achter.
In de fruitteeltsector verloopt de
groei van de jong aangeplante bomen
moeizaam. Er zijn nog geen moeilijk
heden met de drinkwatervoorziening,
maar de pieken in het waterverbruik
dienen zoveel mogelijk verineden te
worden. Het prachtige weer van dc
afgelopen weken mag dan toeristen en
vroege vakantiegangers tevreden stel
len. in de kringen van land- en tuin
bouw ziet men iedere nieuwe warme
dag met bezorgdheid tegemoet.
„Op de lichtere landbouwgronden ko
men de gewassen nog vrij goed op.
Kleine regenbuien hebben hier nog
voor een goede ontwikkeling ge
zorgd. Maar op de zwaardere gron
den doen bieten en uien het soms
zeer slecht". Dat zegt ZLM-voorzitter
J. B. Becu. Gewassen zoals erwten,
vlas en zomergerst komen na de klei
ne beetjes regen, die hier en daar zijn
gevallen, gedeeltelijk op Het gebeurt
ook, dat ran het 'geschoten' gewas de
kiem verdroogt. „Het verschilt van
boer tot boer", zegt de heer Becu.
„Zij die eigenlijk wat te vroeg
hebben gezaaid hebben nu op
komst'. Zij die met bewerken en zaai
en wat langer hebben gewacht, zitten
nu met de brokken. Voor sommige
Indrijven op de zwaardere gronden is
de situatie al catastrofaal".
De ZLM-voorzitter zegt dat dit beeld
geldt voor het hele zuidwestelijke
landbouwgebied: West-Brabant, de
Zuidhollandse eilanden en Zeeland. De
aardappelen in de gebieden met zware
klei komen wel boven, maar in die
zware grond pakken ae wortels te
weinig vocht, en teert de plant op de
moederkriol. De wintertarwe doet het
vrij goed, maar bruine bonen, die in
zware grond zijn gezaaid, liggen nog
droog, terwijl zij op de lichtere gron
den mooi boven komen.
Voor de weidegronden is de situatie
nog niet rampzalig. De beworteling zit
hier in de ondergrond. Het noorden
van het land en de Dsselmeerpolders
hebben wel voldoende regen gehad,
„maar de kaart in het zuidwesten
vertoont vlekken, waar het catastro
faal voor de boeren kan worden als
er niet gauw regen komt", zegt de
heer Becu.
Fruit
In de fruitteeltsector waar men met
een oude boomopstand te maken
hcei't, hoort men weinig klachten. Dc
oudere bomen wortelen diep in de
grond, waar het nog wel vochtig is.
.Tiaar in polders met een onderbo
dem van zand is ook aan oude fruit
bomen droogt esc hade te verwachten.]
als er niet vlug regen komt", zegt de
heer P. Huissen van het consulent
schap voor de tuinbouw in Goes.
Dat betekent een kleinere vrucht en
ook een lagere kilogramopbrengst.
Jonge bomen, die deze winter geplant
zijn, komen thans vocht te kort, enj
kunnen groeibelemmering ondergaan.
„Men zal deze water moeten geven,
want minder groei betekent, dat deze!
boompjes pas jaren l3ter produktief
zullen worden", aldus de heer Huis
sen. De oudere fruitopstand op dej
zwaardere gronden met een goed bo
demprofiel hebben nog niet direct
schade", het moet ook daar geen half
jaar droog blijven".
De vollegrondse aardbeien hebben
van de droogte te lijden. Bij frambozen
bessen en bramen hangt dat van het
perceel en de grondstructuur af. „De
situatie in die sector zou ik nog niet
catastrofaal willen noemen, maar er is
wel snel en veel regen nodig. Het
tekort aan neerslag juist in de groepe-
riode kan anders funest worden", al
dus de heer Huissen.
Groenteteelt
pfijdtijn
„We hopen op regen iedere dag. want
het wordt iedere dag moeilijker". Dat
zegt volle-grondstuinder F. Joziassej
te Serooskerke, mede-firmant en i
broer van de (afwezig zijnde) voorzit
ter TV. Joziassc van de Zeeuwse
groentetelersorganisatie. Er is vertra
ging ontstaan in de aanplant van knol-
selderie, kool, spruitkool, bloemkool
en bewaarkool.
„Het is nog niet te laat, maar wel
hoog tijd, en te Iaat geplante soorten
geven maar 75 tot 80 procent van de
opbrengst", aldus de heer Joziassc. De
witlof die op veel plaatsen gezaaid is,
ligt nog totaal droog. Dat is hier en
daar ook het geval met de kroten.
„.Een regeninstallatie vergt veel ar
beid en veel water, en is in het effect
toch maar beperkt", zegt de heer
In vergelijking met Zuid-Holland,
(Zie slot pagina 9 kolom 1
eze maand ls India lid
geworden van de atoom
club: het beschikt nu over
1^1 de mogelijkheden een
atoombom te maken en bc-
raSj wees dat via oen onder-
grondse kernproef. Een
proef 'voor vreedzame doeleinden', zo
verzekerde men nadrukkelijk in New
Delhi. En mevrouw Gandhi deed daar
nog oen schepje boven op door te
verklaren dat deze proef weinig bete
kende: in geen geval was het Iets „om
opgewonden over te doen", vond ze
Hetgeen voor dc Londense Economist
aanleiding was om met enige ironie op
te merken 'dat de grote Britse traditie
van understatement' kennelijk in New
Delhi nog volledig in tact was. Under
statement: een haast onvertaalbaar
woord, in het Nederlands wellicht nog
het beste aan te geven met 'onder
schatting', namelijk als tegenstelling
van 'overdrijving'. De opmerking van
mevrouw Gandhi was inderdaad een
onderschatting van het belang dezer
nucleaire proef: het gaat om een aan
gelegenheid waarover de wereld wel
enige zorg mag hebben.
Voor de Indiase regering was de
proef met het oog op de binnen
landse situatie bijzonder welkom. Ten
gevolge van allerlei stakingen en con
flicten was het prestige van het kabi
net de laatste maanden sterk gedaald.
In dit opzicht heeft ae kernproef een
verandering ten gunste van mevrouw
Gandhi teweeggebracht. De Indiase
perscommentaren maken dat duide
lijk: ze heeft er toch
maar voor gezorgd
dat India thans een
belangrijke plaats
inneemt in de rang
van naties, het is lid
geworden van de selecte atoomclub.
Overigens heeft de regering een merk
waardige rechtvaardiging voor de
proef gebruikt: men had hulpmidde
len nodig voor de mijnbouw. Een du
bieus argument. Het zou gebruikt kun
nen worden in een land dat over
slechts weinig en bovendien nog dure
arbeidskrachten beschikt, maar in In
dia ligt dat precies andersom. Er is
een overvloed aan goedkope arbeiders
en er heerst een grote werkloosheid.
Men moet aannemen dat de mijnbouw
er met behulp van atoomkracht aan
zienlijk duurder zal zijn dan met con
ventionele methoden.
In New Delhi is voorts nog verklaard
dat India geen enkel plan heeft tot
vervaardiging van atoombommen.
Woordvoerders van de regering daar
komen altijd weer met de slagzin voor
de dag dat India zo'n vredelievend
land is. Zou men van een dergelijk
land een agressieve atomaire politiek
kunnen verwachten? Geen sprake van,
aldus mevrouw Gandhi. De werkelijk
heid is echter dat in de buitenlandse
politiek van dit land duidelijk reke
ning wordt gehouden met de machti
ge buurman China, een atoommacht
van de eerste rang. Daarmee zijn al
enige malen conflicten ontstaan en het
is al te naïef om nu te veronderstellen
dat de kernproeven van India niets te
maken zouden hebben met de atoom
dreiging vanuit het noorden. Natuur
lijk heeft dat er mee te maken: China
zelf zal het ongetwijfeld zó opvatten.
Daardoor kan een escalatie ontstaan.
China op zijn beurt houdt immers
weer rekening met een mogelijke In
diase atoombewapening en past zich
daarbij aan. Op een wat kleiner schaal
speelt de weinig vriendelijke verhou
ding met Pakistan een rol. Daar denkt
men niet zo gunstig over de vredelie
vende rol van de Indiërs. Premier
Bhutto van Pakistan riep zelfs onmid
dellijk na het bekend worden van de
kemproef de buitenlandse pers bijeen
en sprak bij die gelegenheid over ..de
nucleaire chantage-poütiek van India".
Hij wenste van de grote mogendheden
garanties tegen Indiase atoom-agres
sie.
Er is nog een aspect aan deze zaak
waarop de aandacht moet worden
gevestigd. De proef van India wijst er
namelijk op dat het steeds makkelij
ker is om lid te worden van de atoom
club. Er zijn nogal wat landen die
over de kennis beschikken om in een
nabije toekomst een dergelijk wapen
te produceren. Dat betekent dat de
wereld de periode is ingegaan, waar
voor direct na Hiroshima allerlei ge
leerden hebben gewaarschuwd, het
tijdvak namelijk waarin een reeks van
landen zou kunnen beschikken over
een atoomwapen. De Duitse natuur
kundige en filosoof Von Weizsacker
noemde destijds de periode tot aan
dat moment een 'Gnadensfrist'. een
genadiglijk uitstel met als opdracht de
vrede veilig te stellen.
Met dat veiligstellen is men in zo
verre beziggeweest dat er in de
afgelopen jaren een 'non-proliferatie
verdrag' is gesloten met als doel de
uitbreiding van de atoombewapening
te beperken. Dat verdrag kan echter
allerminst als een eindfase worden be
schouwd: het zal herzien en aange
past moeten worden. Daarbij zullen
bijvoorbeeld Rusland en Amerika hun
nog steeds bestaande meningsverschil
len over met name de wederzijdse in
spectie dienen bij te leggen. Anders
wordt het verdrag ontkracht, tegelij
kertijd de atoomclub steeds groter en
de controle onmogelijk, met alle im
mense ges-aren vandien. Tot de niet-
ondertekenaars van het verdrag beho
ren noga! wat opmerkelijke landen, op
merkelijk gelet op hun politieke aspi
raties: Israël, India, Zuid-Afrika, cm
een paar voorbeelden te noemen. De
ze namen alleen al zijn voldoende om
aan te geven welke enorme gevaren
aan een ongecontroleerd bezit ran
atoomwapens zijn verbonden. Wat zou
bijvoorbeeld een door de overige
wereld geïsoleerd Zuid-Afrika met
een atoombewapening willen berei
ken? „Niets om opgewonden over te
doen", zei mevrouw Gandhi over haar
atoomproef. Een understatement? Een
onwaarheid.
