PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
RESULTAAT VAN
MISSIE-KISSINGER
VANDAAG BEKEND
Nieuw proefplan ziekenhuizen ontlokt
bijval, kritiek en een minderheidsnota
Sisco gaat met Israëlisch
antwoord terug naar Damascus
ULSTER NU IN
BRITSE HANDEN
„NOG GEEN INZICHT IN
KOSTPRIJS RUWE OLIE"
PRESIDENT GISCARD TE VOET DOOR PARIJS
De Bismarck
van Washington
laxatie Pag'na 2
217e jaargang - nummer 123
Dinsdag 28 mei 1974
DAMASCUS, JERUZALEM (RTR, UPI, AP, GPD) De Amerikaanse minister van buitenlandse za
ken, Henry Kissinger, is maandagavond van Damascus naar Israël teruggekeerd. Hij vertrok uit de
Syrische hoofdstad kort nadat zijn Russische collega Gromiko daar was aangekomen. Beide staatslie
den hebben elkaar dus niet gesproken. Vlak voor zijn vertrek zei Kissinger tegen verslaggevers dat
het akkoord over de troepenscheiding nog niet rond is, maar dat het aantal punten waarover Syrië en
Israël het nog niet eens zijn, tot 'slechts enkele' is teruggebracht. „Ik ga nu naar Israël terug om van
de Israëlische leiders te horen hoe deze meningsverschillen volgens hen uit de weg geruimd kunnen
worden".
Kissinger maakte voorts bekend dat Joseph Sisco, Amerikaans onderminister van buitenlandse zaken en deskundige
voor aangelegenheden betreffende het Midden-Oosten, vandaag naar Damascus zal gaan om de mening van de Israëli
sche leiders voor te leggen aan de Syrische regering. „Wi.i zuilen niet voor morgen weten wat de uiteindelijke uitslag
zal zijn", zo zei Kissinger in het vliegtuig dat hem naar Israël terugbracht. „Wij moeten nog een keer overleg plegen
met de Israëliërs en wij zullen daarna het resultaat aan de Syriërs overbrengen en daarna zullen wij het weten". Binnen
het kader van mijn huidige missie in het Midden-Oosten is dit mijn laatste bezoek aan Damascus geweest, aldus de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken.
Leger moet samenleving draaiend houden
(Van onze correspondent)
LONDEN In de nacht van
maandag op dinsdag begon de
grootste staking die Ulster ooit
meemaakte, toen de krachtcen
trales door het laatste nog wer
kende personeel werden verlaten.
Het voortbestaan van de samen
leving in Noord-Ierland komt ge
heel in handen van het Britse le
ger, dat maandagochtend begon
met het bezetten van de olie- en
benzinedepots en van de pompen.
De protestantse ultra's, die de
staking begonnen waren, hebben
het dreigement, dat ze het werk
er geheel bij zouden neerleggen
als het leger zou ingrijpen, nu uit
gevoerd.
Een woordvoerder van het leger
verklaarde maandagavond dat het be
mannen en aan het werk houden van
de krachtcentrales geen problemen
zon opleveren. Stroom en gas zullen
desondanks maar zeer beperkt wor
den geleverd, en dan nog alleen aan
essentiële bedrijven, ziekenhuizen en
doktoren.
het hoofdkwartier van de „op-
en" is het bevel uitgevaar-
ieder contact met Britse
soldaten moet worden vermeden. Men
s er echter heilig van overtuigd dat
de protestantse bevolking aan de sta
king volledig haar steun geeft. „Als
w» dood moeten hongeren, dan moe
ten we doodhongeren", aldus een
woordvoerder van de protestanten,
-maar dit is ons laatste gevecht".
Vanmorgen zullen de Britse solda
len ook het brood en de melk moeten
?aan rondbrengen en de boeren van
™edsel voor het vee moeten voorzien.
De stakers hebben gezegd dat ze geen
oegralenissen meer zullen verzorgen
Q ffl dat ze die ook aan de Britse
so.daten zullen overlaten.
fasering
IV'i de stakers nu willen, is
fesprek met de Britse minister voor
Veldslag
TIJDENS de berechting van
een aantal zigeunerinnen is het in
het Bredase gerechtsgebouw tot
een ware veldslag onder het pu
bliek gekomen, (pag. 3)
Portugal
DE onderhandelingen tussen de
Portugese regering en de leiders
van de PA1GC in Londen zijn nog
niet afgerond met een akkoord
over een wapenstilstand in Gui-
nee-Bissau. (pag. 9)
Nieuws uit Zeeland
op pag. 2,4,5,6,7 en 12
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,9 en 15
Sport op pag. 11
Radio en tv op pag. 13
Beurs en financiën pag. 15
Noord-Ierland, Merlyn Rees, om tot
een nieuwe machtsverdeling in de re
gionale regering te komen. Er zouden
nieuwe verkiezingen moeten komen.
De hele strijd is erop gericht de
katholieke minderheid weer uit de
regionale regering te werken, waarin
ze sinds het begin van dit jaar, en
voor het eerst in de historie van
Ulster, zitting heeft. Minister Rees
weigert echter met de mannen te
praten, omdat hij dit alleen wil doen
met de democratisch gekozen politici
uit dit gebied.
Er moet nu een middel gevonden
worden om deze impasse te doorbre
ken. Een eventuele bemiddelaar heeft
zich aangekondigd in de figuur van
een van de vroegere Noordierse pre
miers, O'Neill. Hij vindt dat Rees het
ook allemaal niet zo handig heeft
aangepakt, maar hij verklaart zich
strikt neutraal. Premier Wilson is van
zijn vakantieoord op de Scilly-eilan-
den overhaast naar Londen terugge
keerd. Er is kans dat het parlement
van zijn reces zal worden teruggeroe
pen.
Bezetting van
'Hartekamp'
beëindigd
HEEMSTEDE De inrichting voor
mannelijke zwakzinnigen De Harte
kamp in Heemstede is maandagavond
door de gemeentepolitie van deze
plaats ontruimd. De bezetters
sinds vrijdag in het administratieve
gedeelte van het medisch centrum bi
vakkeerden, werden allen naar
schatting zeker 50 in getal in over
valwagens geladen en naar het politie
bureau van Heemstede gevoerd.
Aa.n de ontruimingsactie die kort na
elf uur begon, ging de komst vooraf
in het bezette gebouw van enkele be-
stuurs- en directieleden. Deze overhan
digden aan de bezetters een brief waar
in gesteld werd, dat zij de bezetting
ogenblikkelijk dienden te beëindigen.
Het voornaamste struikelblok voor dc
overeenkomst schijnt, volgens berich
ten uit Amerikaanse bron, te worden
gevormd door het feit dat Syrië een
kleinere bufferzone tussen de beide
partijen wenst dan was voorgesteld
door Kissinger. Er zijn echter ook
'nog andere problemen', waaronder de
kwestie van de acties van de Palestijn
se gueriliastrijders na de onderteke
ning van de overeenkomst.
Kissinger zal echter in ieder geval
vandaag de terugreis naar de Verenig
de Staten ondernemen, na 30 dagen
in het Midden-Oosten te zijn geweest.
Israël
De Israëlische kabinetsformatie gaat
eveneens niet van een leien dakje. Na
de ministers Sapir en Eban heeft ook
minister van politie Hillel bedankt
voor de eer om deel uit te maken van
het kabinet-Rabin. Reden: Hillel, uit
Irak afkomstig, vindt dat de oriëntaal
se joodse gemeenschap ondervertegen
woordigd is in de regering, en dat zij
er op zijn minst recht op hebben een
minister op so<
te leveren. Het ministerie
dat gewoonlijk door
diger van de oriëntaalse
beheerd wordt, is niet
meest gerespecteerde en
ministeries.
Ondanks alle moeilijl
Arbeiderspartij toch vastbesloten te
zijn om de formatie van Rabin te la
ten slagen, of beter niet te laten mis
lukken. Het meest waarschijnlijk lijkt
nu dat Rabin vandaag de lijst van de
nieuwe regering aan president Katzir
zal bekendmaken, met' de toevoeging
dat een aantal ministeries nog onbe
mand zal blijven tot een geschikte kan
didaat gevonden is. Het gaat hier om
een aantal kandidaten van de Mapai-
fractie in de Arbeiderspartij, waartoe
zowel Eban, Sapir als Hillel behoren.
Bovendien worden drie maanden lang
nog drie ministeries voor de Nationale
Religieuze Partij opengehouden. Voeg
daaraan toe dat er maar liefst vier
ministers zonder portefeuille zijn, dan
komt men tot de conclusie dat in de
nieuwe regering het derde deel van de
ministers voorlopig gaat ontbreken.
VIER DODEN
BIJ BRAND
LUNTEREN (ANP) Vier kinderen
van het Amboneze gezin Suitela uit
Lunteren (Gld.) zijn maandagavond bij
een felle uitslaande brand om het le
ven gekomen. Ze moeten in hun slaap
volkomen door het vuur verrast zijn,
toen de brand even voor half elf uit
brak. De oorzaak van de brand in het
woonhuis is nog onbekend. De politie
stelt een onderzoek in.
CHIRAC
PREMIER
PARIJS: De 41-jarige Gaullist Ja-
ques Chirac, die gisteren door de
nieuwe Franse president Giscard
d'Estaing als premier is aangewe
zen.
(Van onze correspondent)
PARIJS De 48-jarige Valéry Gi
scard d'Estaing heeft maandag in
Parijs zijn zevenjarige ambtsperio
de als president der Franse repu
bliek ingewijd als voetganger. Te
voet kwam hij. om precies kwart
over tien in de ochtend, aan op het
Elysée, waar de voorzitter van de
Constitutionele Raad hem
ter officieel zou uitroepen tot de
2l)e president der vijf achtereenvol
gende Franse republieken. En met
datzelfde natuurlijke vervoermiddel
begaf hij zich om 12 uur naar de
Are de Triomphe om de Onbekende
Soldaat met een luisterrijke bloe
menkrans diens traditionele hnlde
te brengen.
In een korte toespraak citeerde
voormalige minister van
de 13.396.203 vrouwen en mannen
die hem acht dagen tevoren tot
Frans staatshoofd hadden verko
zen. Ongebruikelijk sportief voor
Franse zeden bracht hij zijn onfor
tuinlijke politieke
Mitterrand en Chaban-Delmas een
eresaluut om nogmaals te constate
ren dat hij tijdens de verkiezings
campagne „de immense kreet van
het Franse volk" had verstaan dat
nu zo luid om verandering heeft
geroepen. En hij kondigde ten slot
te dan ook aan dat op dit moment
in het Boek des Tijds
Franse politiek nu een nieuwe peri
ode was aangebroken-
Dat Giscard d'Estaing vanaf de eerste
dag van de aanvaarding van zijn
hoge ambt. de stempel van een
nieuwe stijl, die inderdaad sterk
contrasteert met die van zijn beide
voorgangers De Gaulle en Pompi
dou, op het presidentschap heeft
gedrukt, valt moeilijk te ontken
nen. Het Franse staatshoofd was
met hem niet alleen als voetganger
in de straat, maar ook nog als
president van het hoge voetstuk
D'
Op de foto de nieuwe president
tijdens zijn wandeling over Bou
levard Fauburg St. Honore op
weg naar het Elysee waar de
invnjdingsplechtigheid gehouden
werd.
van de republikeinse troon afge
daald.
Tien jaar na president Kennedy heeft
Giscard d'Estaing nu ook voort
Frankrijk het ceremonieel en hetl
protocol aan een proces van ge-|
stroomlijnde modernisatie onder
worpen. Maar die uiterlijke kente
kenen wijzen vermoedelijk tevens;
op de wil van Frankrijks nieuwe
staatshoofd voor het raderwerk j
van de republiek eveneens op de
Amerikaanse toer over te schake
len. Zijn keuze van de 41-jarige
Jacques Chirac tot zijn eerste pre-i
mier en leider van de regering gaati
al niet onduidelijk in die richting.
De jonge Chirac beeft cmder Geor
ges Pompidou, wiens talentvolste,
maar ook volgzaamste discipel hij
was, bewezen dat hij zich met al
zijn persoonlijke ambities toch
voortdurend wel bewust bleef wel
ke plaats hem was aangewe
zen-
Onder Giscard zal Chirac als premier
een rol krijgen te vervullen waar-1
bij hij naar alle waarschijnlijkheid i
zelden op het eerste plan mag|
verschijnen. Het zwaartepunt van
de uitvoerende macht zal zo moge-;
lijk nog wat duidelijker naar he£j
Elysée worden verlegd, waar Gi j
scard als kapitein nu het roer inj
handen heeft genomen. Frankrijks
nieuwe staatshoofd moge dan offi-i
cieel tot derde president van de
Vijfde Republiek zijn uitgeroepen,]
in feite lijkt met en door hem nu'
ook de republiek zelf van rangorde,
te zuilen worden gewijzigd.
Het is bekend dat Giscard het regi-|
me. dat door generaal De Gauile in
1958 werd ingesteld, op Amerikaan-
CZie slot pagina 3 kolom 1
fimtlijn
Minister Lubbers niet gevoelig voor dreigementen:
vrede in het nabije
losten i* niet tol stand
gekomen, zo bleek gister-
LjcfXi avond. De pogingen van KI*-
r -0-1 singer hebben (nog) geen
eindresultaat opgeleverd en
er wordt nog steeds gevoch
ten: bloedvergieten zonder reden. Een
tragische zaak. Bovendien is hier moer
aan de orde dan alleen het conflict tus
sen Israel en Syrië: in feite speelt ln
deze affaire het machtsevenwicht tus
sen Rusland en Amerika een belangrij
ke rol. Dat weten Israel en Syrië: bei
de landen pogen hun partners te bevra
gen tot de uiterste grenzen te gaan.
Dat maakt de onderhandelingen er niet
makkelijker op: ze eisen grote zelfbe
heersing en ze vergen een bijzonder
staatsmanschap. Kissinger moet hier
de rol van de machtige, grijze eminen
tie spelen, die mede terwille van de
positie van zijn eigen land twee felle
vijanden dient te v
In het pas verschenen junl-nummer
van het Engelse maandblad Encou»
ter vergelijkt de Amerikaanse politico
loog James Chace de politiek van Hen
ry Kissinger met die van de negentien
de eeuwse staatsman Otto von Bis
marck. Een boeiende vergelijking. Cha
ce zet uiteen dat ondanks de grote ver
schillen tussen de situatie van toen en
die van nu de politiek van Kissinger
en van Bismarck toch onder één noe
mer is te brengen. "Kissinger heeft dui
delijk gemaakt dat niet langer meer
de ideologie als een dwingende kracht
voor de buitenlandse politiek fungeert.
Dat was destijds
ook het geval bij
Bismarck". Overi
gens heeft Kissinger
in 1968 in het blad
Daedalus een be
schouwing gewijd aan deze markante
Duitse staatsman, een stuk dat hij de
titel meegaf van De witte revolutio
nair'. In die beschouwing schetste Kis
singer de beweegredenen van de man
wiens methoden hij bewust of on
bewust wil navolgen.
Bismarck: een politicus zonder ide
ologie. ,Jk heb geen vooropgezette
mening, nooit ben ik doctrinair ge
weest: liberaal, reactionair, conserva
tief. het komt me allemaal als een
weelde artikel voor", zo heeft hij een*
verklaard., Kissinger zei het een hon
derd jaar later ook, zij het met wat
andere woorden: „Vooral in een perio
de van een ideologisch conflict is het
nodig de vrede na te streven door een
zo zakelijk mogelijk standpunt in te
nemen". We hebben nog eens nagele
zen wat de Duitse historicus Golo
Mann over Bismarck heeft geschreven,
in zijn "Geschiedenis van Duitsland"
heeft hij namelijk een voortreffelijk
portret van deze Duitse staatsman ge
schetst. Hij verachtte theoretische con
structies, want hij wilde alleen met
de werkelijkheid omgaan, uitsluitend
met reële mogelijkheden rekening hou
den. Dat wil zeggen dat hij voortdu
rend 'macht' hanteerde, zo ongeveer
kan het betoog van Mann worden sa
mengevat. Het kost niet veel moeite
om het beleid van Kissinger de Bis
marck van Washington op dezelfde
wijze te karakteriseren. Hij bedrijft
politiek als vertegenwoordiger van een
supermacht, schrander, met groot uit
houdingsvermogen. zo nodig echter
ook zonder consideratie met anderen
('rücksichtlos' noemen de Duitsers
dat). Zelfs zijn Europese vrienden
heeft hij enige malen in de kou laten
staan.
ROTTERDAM (ANP) Minis-
ter Lubbers van economische za
ken vindt dat hij nog te weinig
inzicht heeft in de hoogte van de
kostprijs van ruwe olie om nu al
te beslissen of de benzineprijs
omhoog zal gaan. Zoals bekend
dringen de oliemaatschappijen
hier sterk op aan, waarbij Shell
zelfs een dreigende toon heeft
Voor dit laatste is Lubbers, zo zegt
hij zelf, totaal ongevoelig. „Ze moeten
bij mij niet aankomen met argumen
ten van: ergens anders kan ik meer
voor mijn produkt krijgen. Met mij is
alleen te praten over doorberekening
van kostprijsverhogingen". Minister
Lubbers zei een en ander tijdens de
verkiezingsbijeenkomst van het CDA
Rotterdam.
Wat betreft de kostprijs van ruwe
olie verklaarde Lubbers dat de maat
schappijen gelijk hebben, wanneer zij
stellen dat per 1 maart de hogere
kosten slechts voor 75 a 80 procent
doorberekend mochten worden. „Het
lijkt dus of de maatschappijen nog
iets van ons tegoed hebben. Maar
sindsdien hebben zich nieuwe ontwik
kelingen voorgedaan, die de situatie
veranderd hebben. De dollar is 1
gelukkig voor ons in koers ge
daald. hetgeen al zeer veel goed heeft
gemaakt, voor de oliegiganten. Daar
naast is er het feit dat in veel olielan-
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
KRITIEK HET STERKST IN HULST EN OOSTBURG
MIDDEN
ZEELAND EN
KANAALZONE
'POSITIEF
TERNEUZEN, VLISSINGEN
Het nieuwe concept-proefplan
van de werkgroep ziekenhuizen,
dat de Zeeuwse provinciale raad
voor de volksgezondheid don
derdag aanstaande zal behande
len, is met name door de zieken
huisbesturen in Zeeuwsch-
Vlaanderen niet onverdeeld gun
stig ontvangen. De eerste reac
ties uit Midden-Zeeland zijn vrij,
positief. De werkgroep adviseert i
de stichting van een centraal ge
legen 'bovenbouwziekenhuis' en
de vorming van 'ziekenhuisgroe-1
pen' per regio. De norm voorj
het aantal bedden in de ver-,
schillende ziekenhuizen in Zee
land zou 4,5 bed per duizend in
woners moeten zijn.
Enkele opmerkelijke elementen uit de
eerste voorlopige reacties van de kant
van ziekenhuisbesturen:
in Zeeuwsch-Vlaanderen is alleen
het bestuur van de gefuseerde
kenhuizen in de Kanaalzone
men met het nieuwe plan;
de besturen van de ziekenhuizen
Hulst en Oostburg staan achter de
visie, die de Hulster chirurg W. J
C. Aarts in een
als lid van de werkgroep op tafel
heeft gelegd. Daarin worden nadere
voorwaarden gesteld, die nodig
worden geacht om de beide zieken
huizen daar in stand te houden:
uit Zierikzee, Goes en Vlissingen
zijn de reacties van de voorzitters
van ziekenhuisbesturen vrij posi
tief, de visie van het concept-proef
plan wordt logisch' en 'passend in
het al op gang gekomen beleid'
Pijl Hogeweg voorzitter
van de afdeling Zeeland van
nationale ziekenhuisraad liet we
ten, dat de ziekenhuisbesturen van
Goes en het overkoepelend Wal-
chers orgaan nog deze zomer gaan
praten over de plaats, waar het in
het. plan geadviseerde "bovenbouw-
ziekenhuis' zou moeten worden ge
situeerd.
Zoals gezegd, in Zeeuwsch-Vlaanderen
is alleen het bestuur van de gefuseer
de ziekenhuizen in de kanaalzone
en Sluiskil) onomwonden
blij met het rapport van de werk
groep. „Een uitstekend plan. Dit is het|
helemaal", zegt ir. J. P. Korbee, voor
zitter van de Stichting Ziekenzorg
Midden-Zeeuwsch-Vlaanderen. „Ik zoui
het verstandig vinden als dit plan)
wordt aanvaard zoals het is. De con-l
structie. van een streekziekenhuis met
enkele steunziekenhuizen in één groep1
is van vitaal belang voor onder meer.
het behoud van de opleiding voor|
verpleegkundigen. Dit hele plan kan;'
de gezondheidszorg ten goede komen
en deze ook nog goedkoper maken". i
Ir. Korbee is van mening dat de
essentie van het plan niet nieuw is.l
maar dezelfde is als die van het
eerste plan. eind 1972. „Het begrip
flankziekenhuis komt er nu niet meer'
in voor. De terminologie is anders,
maar in wezen komt dit plan op
hetzelfde neer".
Minderheidsnote
kritischer ten opzichte van het rap
port van de werkgroep. Beide bestu
ren verwijzen voor verdere tekst en
uitleg naar een minderheidsnota van
een van de leden van de werkgroep,
de chirurg W. J. C. Aarts in Hulst,
waarmee zij zeggen het volledig eens
te zijn. Deze nota zal ook donderdag
onderwerp van bespreking zijn in de
vergadering van de provinciale raad
voor de volksgezondheid.
Dokter Aarts begint zijn reeks kriti
sche kanttekeningen met erop te wij
zen dat Oost- en West-Zeeuwsch-Vlaan
deren onvoldoende aan hun trekken
zijn gekomen in de beraadslagingen!
omdat deze gebieden niet naar evenre-:
digheid zijn vertegenwoordigd in de
werkgroep (Hulst één persoon, Oost-'
burg niemand). Ook tijdens de hoor
zitting op 19 januari 1973 in Axel over
het eerste proefplan was dit al gesig
naleerd.
In de minderheidsnota staat dat de
(Zie slot pagina 4 kolom 6
beeld van deze machtspolitiek, welis
waar verhuld, maar macht blijft ook
hier de belangrijkste factor. Op de
keper beschouwd is het een merkwaar
dige vertoning: de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken ver van
huis trekkend van de ene hoofdstad
naar de andere om te proberen een be
gin van vrede tot stand te brengen. De
onderhandelingen worden niet overgela
ten aan de diplomaten, nee de minister
zelf tracht de partijen in wekenlange
besprekingen bijeen te brengen. Daar
mee wordt gedemonstreerd hoe be
langrijk de vrede in het nabije oosten
is voor de Verenigde Staten: het gaat
niet alleen om een lokaal conflict, in
derdaad is de verhouding tussen Ame
rika en Rusland in het geding. Wat
Kissinger poogt op dit ogenblik is het
machtsevenwicht tussen zijn land en
de Sowjet-Unie te handhaven. Dat
evenwicht is zo belangrijk dat deze mi
nister zelf tracht allerlei labiele fac
toren uit te schakelen. Tot nu toe is
hem dat in deze situatie nog niet ge
lukt, al ziet het er naar uit dat het
doel betrekkelijk dicht genaderd is.
Gromiko is nu op bet toneel ver
schenen, Kissingers collega uit
Moskou. Van hem zal het mede afhan
gen of er in de komende week een
wapenstilstand kan worden getekend.
Hij is degeen die aan de andere kant
van het schaakbord probeert de Syri
sche pionnen in de juiste dat wil
zeggen: de door Rusland gewenste
stelling te krijgen. Het is een grim
mig en griezelig geheel: in de eerste
plaats omdat via dit machtsevenwicht
tussen de supermachten de wereldvre
de ter discussie staat, in de tweede
plaats omdat dit conflict dagelijks
slachtoffers kost. er gaan mensenle
vens verloren zonder dat hun offer
enige zin heeft. Ook da* doet aan Bis
marck denken, hij heeft in de Pruisi
sche landsdag in 1862 gesproken over
"bloed en ijzer". In werkelijkheid heeft
hij de omgekeerde volgorde gebruikt:
„Niet door toespraken en door meer
derheidsbesluiten worden de grote
vragen van deze tijd beslist, maar door
ijzer en bloed", zo riep hij uit. Dat is
de taal van de machthebbers, de cate
gorie waartoe in deze tijd Kissinger
en Gromiko behoren. De Amerikaanse
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1j
