PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
COMPROMIS KISSINGER
VOOR MIDDEN-OOSTEN
Regionaal bestuur
Noord-Ierland wankelt
Knokke-Heist verbrandt huisvuil
vlakbij Sint-Anna ter Muiden
PORTUGAL EN PAIGC
MELDEN VOORUITGANG
„Benzine schaarser
als prijzen niet
omhoog mogen"
mogelijk vanavond aanvaarding en
eind deze week ondertekening in geneve
gesprek over toekomst guinee-bissau
vice-premier fitt wil legeroptreden
Shell: Nederland heeft laagste prijs
sluis' afval gaat waarschijnlijk op in belgische rook
BREZJNEW EN
NIXON NAAR
MIDDEN-OOSTEN
Willem voor
niemand bang
Pagina 9
Jl7e jaargang - nummer 111
Maandag 27 mei 1974
(Van onze correspondent)
JERUZALEM Nu Israël zondag in principe heeft ingestemd met het voorstel tot troepenschei
ding tussen Syrië en Israël, heeft de Syrische president Assat het laatste woord over het welslagen
van de nu al vier weken durende pendeldienst van de Amerikaanse minister van buitenlandse za
ken, Henry Kissinger. Wanneer ook president Assat zijn goedkeuring aan Kissingers voorstellen
geeft, kan in Washington, Jeruzalem en in Damascus vanavond reeds een gezamenlijke verklaring
worden uitgegeven, die een week later in Genëve officieel kan worden ondertekend.
De Russische cellist Rostropo-
wilsj is gisteren met zijn hond
'Koosa' in Londen aangekomen.
De musicus heeft eeln uitreisvit-
sum gekregen, nadat hem eerst
eer. beperkte bewegingsvrijheid
was opgelegd in verband met zijn
steun aan de schrijvey ,Solzjenit-
syn. De 46-jarige cellist zal twee
jaar m Londen mogen blijven.
Het Amerikaanse compromisvoor
stel voor de demilitarisering van de
Golan-hoogvlakte houdt een gedetail
leerde omschrijving in van de hoeveel
heid troepen die beide partijen aan de
bestandslijn mogen houden. Het voor
ziet in twee zones, een van 10 en een
van 25 kilometer.
In de eerste zone van tien kilome
ter zullen zware wapens, zoals tanks
en zware artillerie, in beperkte mate
worden toegelaten; luchtdoelraketten
de beroemde SAM zullen in
deze zone worden verboden. Israël
eist bovendien dat in de beperkte
zone geen vreemde troepen zullen
worden gelegerd. Zoals bekend zijn er
in Syrië onder meer contingenten uit
Cuba, Noord-Vietnam en een aantal
Arabische landen.
De uitdunning in de eerste zone, die
tien kilometer breed is, zal van meer
betekenis zijn dan die in de tweede
zone. Reden is dat beide partijen
voldoende troepen achter de hand
willen houden om enerzijds de hoofd
stad Damascus en anderzijds de Israë
lische nederzettingen op de Golan te
kunnen verdedigen.
In de bufferzone zullen ongeveer
1500 soldaten van de Verenigde Naties
worden gelegerd, die echter
uitdrukkelijk verzoek van Syrië
niet de naam van VN-vredesmacht
zullen krijgen. De opperbevelhebber
van de UNEF, de Finse generaal Silas-
vuho, heeft reeds opdracht gegeven
aan een deel van de troepen die in de
Sinai gelegerd zijn, zioh gereed
houden om direct naar de Golan te
kunnen gaan.
De overeenkomst zal officieel waar
schijnlijk later deze week in Genëve
worden getekend, na het uitwerken
van technische details tussen Israëli
sche en Syrische militaire delegaties,
onder supervisie van de Verenigde
Naties en Amerikaanse en Russische
waarnemers. Mogelijk zullen ook
Egyptische waarnemers hierbij aanwe
zig zijn.
Problemen van het laatste moment
zijn het weekeinde gerezen bij de
kabinetsformatie in Israël van Jitz-
chak Rabin. Binnen de arbeiderspartij
wordt gekibbeld over de vraag of
Alon dan wel Eban vice-premier moet
worden in de nieuwe regering. Het
lijkt een onbelangrijke vraag in een
land, dat een van de ernstige crises
doormaakt die het ooit heeft ge
kend.
Rabin heeft gedreigd dat hij zijn
mandaat dinsdag aan president Katzir
zp.1 teruggeven als er geen oplossing
zal zijn gevonden. Eban is beledigd
omdat hij op het ministerie van bui
tenlandse zaken plaats moet maken
voor Alon.
Als Rabin er voor dinsdag uitkomt,
zal Golda iVIeir zich terugtrekken in
de kibboets Revlvim, waar haar doch
ter woont. Ze krijgt daar een beschei
den woning met enig comfort als een
telefoon en air-conditioning. Wel moetj
zij vier uur per dag werken ten bate
van de kibboets.
LONDEN (RTR) Vertegenwoordigers van de Portugese regering en van de guerrillabeweging in
Guinee-Bissau zijn zondag in de Britse hoofdstad tweemaal bijeengeweest. Beide partijen meldden
goede vooruitgang bij hun besprekingen over net afkondigen van een wapenstilstand in deze Por
tugese kolonie die enige tijd geleden reeds door de vrijheidsstrijders eenzijdig tot onafhankelijke
staat werd uitgeroepen.
Italië is zondag overgegaan op
mertijd en heeft de klok een uur
vooruitgezet.
(Van onze correspondent)
LONDEN Noord-Ierland staat op het punt zijn regionaal bestuur weer te verliezen. De katho
lieke minderheid in het gebied, onder leiding van vice-premier Gerry Fitt, heeft laten weten dat zij
zich uit de regionale regering zal terugtrekken als het leger niet onmiddellijk een einde maakt aan
de feitelijke dictatuur van de protestantse ultra's.
Het zijn deze ultra's die het land nu
en vertelde dat er een aantal schur
ken in Noord-Ierland rondliep dat de
plannen van het goedwillende deel
van de bevolking wilde torpederen. De
werking heeft gesteld en del Britten moesten nog even geduld heb-
DEN HAAG (ANP) Als ver
hoging van de benzineprijs niet
wordt toegestaan, zou de benzi
ne wel eens schaarser kunnen
worden in ons land, zegt de
Shell. Internationaal is het zo,
dat de benzine en nafta (grond-
BELFAST Een gewapende Brit
se militair leunt tegen een
troullewagen en houdt van
thans ingebruikie bushalte
oogje in het zeil-op de mensen,
die inkopen doen. De winkels in
Noord-Ierland gingen zaterdag
weer gedeeltelijk open sinds ne
gen dagen geleden de algemene
staking werd uitgeroepen. Auto
bussen reden nog niet
stof van de petrochemische in
dustrie) relatief schaars en duur
zijn, nationaal gezien wordt de
ze schaarste kunstmatig door
de regering versterkt, doordat
zij de benzineopbrengsten van
de oliemaatschappijen in Neder
land lager houdt dan internatio
naal en in omringende landen
het geval is.
De olie-industrie onderhandelt al
maandenlang met het ministerie van
economische zaken over een verhoging
van de prijs van benzine en andere
olieprodukten en deze onderhandeün-
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
i olie en benzine onmoge-
ïft gemaakt. Onder de ogen van
ionale bestuur, de Britse minis-
Noord-Ierland Rees, het Brit-
r van ruim 16.000 man, en de
delen de stakende protestante
de lakens uit. Ze verdelen
nbonnen aan dokters
irs, blazen benzinestations op
tan pomphouders die weigeren alleen
ae protestanten te helpen en zij geven
achzelf titels als „eerste minister" en
.minister van buitenlandse za-
Sinds enige dagen is er in de pro
testantse wijken van Belfast een pira
tenzender in de lucht met een bereik
ran 40 kilometer. De protestantse re
volutionairen preken er de opstand,
draaien'nationale muziek en hebben
ralfs öiscjockeys in dienst, waarvan
er een naar de naam Olivier Crom-
J>e stemming onder de minderheids-
fïWp der katholieke „sociaai-demu-
cratiscfce en labourpartij", onder lei
ding van de vice-premier Gerry Fitt,
oereikte zijn dieptepunt na de toe
spraak die de Britse premier Wilson
vrijdagavond voor radio en televisie
nad gehouden. Deze toespraak volgde
op een zes uur durend gesprek tussen
de Noordierse regeringsleider Faulk
ner, zijn vice-premier Fitt en de Brit
se premier Wilson op het buitengoed
ran de Britse eerste-minister, Che
quers.
In tegenstelling tot wat men ver
bracht had, namelijk dat Wilson het
mgnjpen van de Britse troepen in de
staking zou hebben afgekondigd, ge
neurie er niets van dit alles. De
Premier verscheen met een typisch
gelegenheidsgezicht voor de beeldbuis
Nieuws uit Zeeland
oppag. 2,4,5 en 6
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1 en 3
Radio en televisie op pag. 7
Sport op pag. 9,10,11,12,
13 en 15
ben, aldus Wilson, en het leger de
kans geven om (met de goed willenden
in Noord-Ierland) de varkensstal te
reinigen.
Een enkel zondagsblad zag deze
nietszeggende preek als een aandui
ding dat de Britse troepen nu iedere
dag de krachtstations in Noord-Ier
land kunnen bezetten. Niet zo echter
Gerry Fitt. Hij dreigde er het week
einde weer mee dat hij de machte
loos geworden regering van Ulster
met de zijnen zal verlaten. Ook pre
mier Faulkner had hier al mee ge
dreigd. Hij was allang door zijn pro
testantse aanhang verlaten.
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
Het was de tweede dag van belangrij
ke onderhandelingen die wellicht de
weg openen naar een spoedige oplos
sing voor de nu reeds 13 jaar durende
koloniale oorlogen in de drie Portu
gees-Afrikaanse gebieden Guinee, An
gola en Mozambique. Welingelichte
kringen kenschetssten de openingsbe
spreking die zaterdagavond in het Hy
de Park-hotel werd gehouden als een
bijeenkomst, waar de eerste contacten
werden gelegd. Zondag bogen de dele
gaties zich over het gedetailleerde en
moeilijke probleem van het bereiken
van een wapenstilstand. Mario Soares.
de socialistische minister van buiten
landse zaken van het nieuwe regiem
in Portugal, woonde ae bespreking
van zondagmiddag niet bij.
Hij had op dat moment een ontmoe
ting met zijn Britse collega James
Callaghen. Na de ochtendbijeenkomst
verklaarde Soares tegenover verslag
gevers dat zijn indrukken van het
gesprek 'erg goed' waren- Majoor Pe
dro Pires, een lid van de uitvoerende
raad van Guinee-Bissau en vice-minis
ter van defensie van de guerrilla-
regering zei; „de zaken verlopen goed
in een hartelijke sfeer en met een
goed wederzijds begrip". Soares had
vrijdag bij aankomst in Londen ge-
zelg te hopen dat hij tegen maandag
avond een overeenkomst met de vrij
heidsstrijders zou hebben bereikt. Hij
zei bereid te zijn langer te blijven.als
dat noodzakelijk mocht blijken. On
danks het optimisme dat uit de reac
ties van beide partijen spreekt, staan
de delegaties, volgens welingelichte
kringen, voor een zeer moeilijke taak
bij het opstellen van' bestan as reg<
gen in dit Westafrikaanse land, w
van de vrijheidsstrijders zeggen het
voor drievierde deel in handen te
hebben. Een probleem is de toekomst
van de ongeveer 20.000 zwarte militai
ren die meer dan tien jaar lang de
guerrillastrijders onder Portugees be
wind hebben bestreden. Een ander
probleem is het lot van de Portugese
krijgsgevangenen, van wie het juiste
aantal niet. bekend is. Verder zijn er
nog de Kaapverdische Eilanden. De
politieke vleugel van de regering van
Guinee-Bissau. de PAIGC (Afrikaanse
partij voor de onafhankelijkheid van
Guinee-Bissau en de Kaapverdische
Eilanden), zegt aanspraken op deze
strategische eilanden te kunnen ma
ken. Volgens Soares werd er eerder
deze maand helemaal niet over de
eilanden gesproken toen hij in Da
met secretaris-generaal Aristides Pe-
reira van de PAIGC de onderhandelin
gen in Londen ging vaststellen. Er is
op de eilanden niet gevochten maar
als het probleem in Londen aan de
orde zou worden gesteld was hij be
reid erover te spreken.
BURGEMEESTER KNOKKE:
HOPELIJK GEEN
FORMELE BEZWAREN
TEGEN SAMENWERKING
KNOKKE HEIST vlak over
de Nederlands-Belgische grens
bij Sint-Anna Ter Muiden werkt
de gemeente Knokke-Heist op
het ogenblik aan een nieuwe
vuilverbrandingsinstallatie, die
per dag 100 ton huisvuil kan ver
werken. De installatie verrijst
op de plaats, waar een reusach
tige berg afval nu nog duidelijk
aangeeft hoe het gemeentebe
stuur van Knokke-Heist wor
stelt met het probleem: waar la
ten we het huisvuil.
Burgemeester E. Desutter van
de Belgische gemeente: „Onze
huidige stortplaats is praktisch
vol en een andere plaats om te
gaan storten hebben we niet
voorhanden. Daarom was de
vuilverbrandingsinstallatie de
meest voor de hand liggende op
lossing."
Het idee om een dergelijke installatie
te bouwen werd jaren geleden
geboren toen Knokke en Heist nog
allebei zelfstandig waren. Na de ge
meentelijke fusie liepen de plannen
vlot van stapel zodat Knokke-Heist nu
als eerste gemeente in West-Vlaande
ren rigoureus kan gaan afrekenen met
het huisvuil. De twee verbrandings
ovens moeten eind van dit jaar klaar
zijn, waarna ze na een korte proefpe-
De kans is groot dat dan ook het vuil
van Sluis en Retrachement in de Bel-|
gische verbrandingsovens zal verdwij
nen. Knokke-Heist. heeft zich al bereid
getoond het Sluisse afval té verbran
den en het gemeentebestuur van Sluis
zelf voelt ook veel voor die oplossing.'
Nederland in het algemeen en
Zeeuwsch-Vlaanderen in het bijzonder
willen graag af van de oude vertrouw
de vuilnisbelten, die her en der ver
spreid het landschap ontsieren en het
milieu bedreigen. Voor Sluis is deelna
me aan de Belgische onderneming te
meer aantrekkelijk omdat de installa
tie dichter bij de Zeeuws-Vlaamse
ligt. dan bij Knokke-Heist.
Burgemeester Desutter verzekert dat
men voor de verwerking van het afval
niet mee rin rekening zal brengen dan
de kostprijs, die vermoedelijk rond de
twintig gulden per ton zal schomme
len. Sluis en Retranchement samen j
produceren per jaar ongeveer 3650 j
ton huisvuil
Behalve Sluis zullen volgend jaarl
waarschijnlijk ook enkele Belgische
gemeenten hun huisvuil naar Knokke-
Heist komen brengen. „Wij hebben
daa ralle belang bij", bekent burge
meester Desutter. „In de zomer, als
hier veel toeristen komen, zouden we
de twee ovens volop kunnen laten
draaien, maar 's winters zouden we
met een moeten volstaan en dat is
natuurlijk erg onrendabel omdat de
vaste kosten gewoon blijven drukken
op de gemeente. Het ziet er nu geluk
kig naar uit dat we beide ovens
continu draaiende kunnen houden."
Hoewel Knokke-Heist een forse subsi
die krijgt in de bouwkosten (60 pro
cent van het rijk en 20 procent van
de provincie) (haait men straks zelf
volledig op voor beheer en onderhoud
van de nieuwe installatie Een ge-;
meenielijke belasting (reinigingsrech
ten) levert weliswaar jaarlijks driei
miljoen op, maar de huisvuilverwer-j
king oude stijl kost nu al 17 miljoen:
Belgische francs. „De financiën van
onze gemeente staan er goed voor.l
daarom zullen we de belasting waar-I
schijnlijk niet verhogen, maar die in
stallatie blijft natuurlijk een zware
last. We hebben daarom belang bij j
een optimaal gebruik", zegt de heer,
Desutter. wiens gemeente de verbran
dingsoven volgens een Duits sy
steem zelf bouwt.
.Aan Sluis en Knokke-Heist zelf. die al j
geruime tijd nauwe contacten onder
houden, zal het hoogstwaarschijnlijk
niet liggen als de samenwerking er op-1
het gebied van de vuilverwerking niet I
komt.
Burgemeester Desutter: „Wij stellen
de samenwerking op allerlei gebied
erg op prijs. In feite moet je de grens;
in deze situatie gewoon kunnen weg
denken. Helaas blijkt nog te dikwijls
dat die grens nog heel echt is. maar
gezien de Beneluxverdragen reken ik
er toch op dat men van hogerhand,
geen bezwaar zal maken tegen onze
plannen. Ook op andere terreinen hel
pen wij elkaar: bij het toerisme bij
voorbeeld en een heel concreet
voorbeeld bij de brandbestrijding.
Als men in Sluis een hoge ladder
nodig heeft, dan komen wiT eraan.
Dat is een vorm van samenwerking
die hopelijk toch niet zal worden
doorkruist door formele bezwaren."!
I/INDEN Officiële bespreken-
gen tussen afgevaardigden van de
Portugese regering en Afrikaanse
guerillaleiders over een bestand in
Portugees Guinee. Links de Portu
gese minister van buitenlandse za
ken dr. Mario Soares, die de Por
tugese delegatie leidt. Rechts Pe-
Pirez, delegatieleider van de
Afrikaanse part:) voor de onaf
hankelijkheid van Gum.ee en de
Kaap-Verdische eilanden PAICCt
en de afgevaardigde Gil Fernandez
'middens in Hyde Park Hotel in
Londen.
De Britse regering heeft Portugal haar
'goede diensten' aangeboden bij het
voeren van zijn Afrikaanse politiek, zo
werd van gezaghebbende Britse zijde
in Londen vernomen.
Een menigte van naar schatting vijf
duizend personen heeft zondag bi) het
paleis van de gouverneur van Angola
in Loeanda een demonstratie gehou
den voor een onafhankelijk Angola.
Zij riep luide de naam van de leider
van de Angolese Bevrijdingsbeweging
Agostinho Neto.
De Portugese minister van overzeese
gebiedsdelen Antonio Almeida Santos
heeft de menigte toegesproken, aldus
berichtte het persbureau Lusitanla en
haar verzekerd dat zij zelf zou kunnen
beslissen over de toekomst van het
land. De demonstranten eisten onmid
dellijke onafhankelijkheid en het ein
de van het kolonialisme.
Timor
De Portugese bevolking van het eiland
Timor zal zich bij referendum kunnen
uitspreken over de -.Taag of zij onder
Portugees bestuur wil blijven, deel
van Indonesië wil wonden of een
geheel zelfstandige status zal krijgen.
Dit heeft volgens hei Indonesische
dagblad "Sinar H ara pan' de gouver
neur van Portugees-Timor, kolonel
Fernando Alves Aldeia. bekendge
maakt. De gouverneur had niet ge
sproken over een datum waarop het
referendum gehouden zou worden.
Moorden
Een Nederlandse missionaris, pater
André van Zon. heeft zaterdag tegeno
ver journalisten in Lourenco Marques
(Mozambique! verklaard over een
lijst te beschikken met de namen van
120 personen die dit jaar in Inham in
ga door Portugezen zijn vermoord-
Hij zou ook de namen kennen van
177 anderen die in Wiryiamu ter dood
zijn gebracht.
Een commissie van de VN is zondag
in opdracht van de volkerenorganisa
tie in Rome begonnen met een onder
zoek naar gruweldaden die volgens
priesters in-Mozambique door Portu
gese militairen zijn gepleegd.
Maatregelen
De voorlopige regering van Portugal
heeft zaterdag economische maatrege
len afgekondigd. De belangrijkste zijn
een strenge prijsbeheersing. een nieuw
minimumloon en een loonstop.
Deserteurs
Portugese militairen die zich aan hun
dienstplicht hebben onttrokken door
naar het buitenland uit te wijken
moeten hun tijd alsnog uitdienen, zo
is officieel In Lissabon bekendge
maakt.
De nieuwe regering heeft echter voor
naar Portugal teruggekeerde deser
teurs de mogelijkheid opengesteld om
weer naar het buitenland te gaan als
zij overwegende bezwaren hebben om
hun mUitaire dienstplicht te vervullen.
Dat moeten zij dan wel voor 1 juni
van dit jaar doen. Degenen die deze
oplossing kiezen kunnen dan zelf het
tijdstip bepalen waarop ze definitief
naar Portugal zullen terugkeren.
CAIRO De leiders van beide super
machten, de Amerikaanse president Ri
chard Nixon en de Russische partij
voorzitter Leonid Brezjnjew. worden
volgens het Egyptische weekblad Rose
al Joessoef in juni voor afzonderlijke
bezoeken in Egypte verwacht.
De Egyptische minister van buiten
landse zaken. IsmaU Fachmi, zal zijn
Russische ambtgenoot, begin juni in
Cairo ontmoeten ter voorbereiding van
het bezoek van Brezjnjew. De woord
voerder van het Witte Huis deelde za
terdag reeds mee dat de president mo
gelijk al in de nabije toekomst het
Midden-Oosten zou bezoeken.
In Algiers is zondag officieel bekend
gemaakt dat de Russische minister van
defensie. Gretsiko. maandag een of
ficieel bezoek van vijf dagen aan Al
gerije zal beginnen.
Enrico Medi. de bekende Italiaanse
natuurkundige en oud vice-voarzitter
van Euraioom. is zondag in een zieken,
huis in Rome op 63-jarige leeftijd over.
leden.
