ARP WIL HOGER COLLEGEGELD Benzinepompen na acht uur 's avonds dicht „Centraal gelegen bovenbouwziekenhuis en ziekenhuisgroepen per regio" MOZAMBIQUE BESLIST OVER EIGEN TOEKOMST AKKOORD SYRIË-ISRAËL NABIJ jVA TIJDELIJKE VERLAGING TOT f500 Buitenlandse pers in Israël mishandeld BESLUIT WERKGROEP: CONFRONTATIE IN ULSTER LIJKT NABIJ BINNEN EEN JAAR REFERENDUM WEER ISRAËLISCHE AANVAL OP LIBANON Stakers NIEUW CONCEPT-PROEFPLAN WERKGROEP ZIEKENHUIZEN I Jjantlijn Van Crijnssen naar Men U\l smt bgggJgs li (Van onze parlementaire redactie) OEN HAAG Het tweede-kamerlid Vermaat (arp) heeft minister Van Kemenade van onderwijs dinsdag gewaarschuwd, dat zijn partij voor handhaving van het collegeld op 1.000 gulden zal stem men als het kabinet niet wil beloven, dat na de voorgestelde verlaging tot 500 gulden nu weer een verhoging doorgevoerd zal worden om een redelijke eigen bijdrage van de studenten in de studie kosten te verkrijgen. De ARP'er zei tijdens het voortge- jftie debat over de coliegegeldverla- cg, dat het twee jaar geleden inge ente collegegeld van 1000 gulden sdeüjk was. Ook in de toekomst mag ia een redelijke eigen bijdrage blij- 53 vragen, meende hij. Als daarvoor reën toezegging van de regering komt, üsgde de ARP de DS'70-amendemen- Ki te steunen, die het collegeld op jyo gulden willen handhaven. De CHU'er Van Leijenhorst diende e« motie in, waarin van de regering gevraagd wordt bezetting van univer siteitsgebouwen door studenten te voorkomen of zo. snel mogelijk te beëindigen. De grote aantallen bezet tingen van de laatste jaren hebben «al schade en vernielingen tot gevolg geiiad en de ontwikkeling van onder- 5fjjs en onderzoek ernstig belem merd", merkte hij op. D» CHü'er wil de tweede-kamer overhalen om staatssecretaris Sein voor hoger onderwijs op de ringers te tikken wegens het feit, dat öeze de wettelijk per 1 maart ver plichte betaling van de tweede 500 gulden collegegeld over dit studiejaar niet heeft doen invorderen. De CHU'er verwijst naar een door de kamer aanvaarde vroegere motie van zijn hand,waarin de regering gevraagd werd hangende de collegegeld verla ging alles te doen om de bestaande wet uit te voeren. De VVD-er Dees diende met betrek king tot de inning van de tweede 500 guiden een motie in, die wordt ge steund door CHU en DS'70. De PvdA-onderwijsdeskundige de Tweede Kamer, Masman, heeft sich dinsdag openlijk gedistantieerd van de advertentie die het PvdA-be- stuur kort voor de Tweede-Kamerver kiezingen op 29 november 1972 in alle dagbladen liet plaatsen. In deze advertentie beloofde PvdA onder andere ongedaanmaking van de collegegeldverhoging van 200 tot 1000 gulden. Tijdens het voortge- rette debat over de collegegeldverla ging tot 500 gulden zei de PvdA'er dinsdag in een interruptiedebat met de DS'70'er De Brauw, die als minis ter van onderwijs in het vorige kabi net verantwoordelijk was voor de col legegeldverhoging: „Ik heb die adver tentie niet geplaatst. Ik heb een der gelijke belofte ook nooit gedaan. In mijn eigen verkiezingscampagne heb ik altijd gezegd dat een dergelijk streven niet haalbaar was". Het collegegeïddebat wordt vanmor gen voortgezet met de beantwoording in tweede termijn door de bewindslie- PERES VOLGT DAYAN OP JERUZALEM Shimon Peres wordt de opvolger van Moshe Dayan als minister van defensie; Yigal Allon wordt minister van buitenlandse za ken, terwijl Abba Eban wordt gede gradeerd tot minister van voorlichting met als troostprijs het ambt van vice- premier. Dat zijn de belangrijkste verander ingen in de nieuwe Israëlische rege ring die Jit-zak Rabin gaat vormen en eind deze week aan de president zal voorleggen. TEL AVIV (DPA) De hereniging ran de buitenlandse pers in Israël heeft dinsdag bij de regering gepro testeerd tegen de. wat wordt ge noemd. zware mishandelingen en be dreiging van buitenlandse journalisten door de Israëlische veligheïdsiiistan- tes. Het was het tweede protest bin nen vierentwintig uur. Eerder had de buitenlandse pers ge protesteerd tegen discriminatie van de Buitenlandse pers door de censuur en had de vereniging haar leden opgeroe pen de censuur te omzeilen. Aanleiding voor het tweede protest was de belemmeringen die de buiten landse pers In de weg waren gelegd hu de berichtgeving over het bloed bad van Ma'alot van vorige week /olgens de verklaring waren buiten- andse journalisten daarbij door 'poli tiemannen en soldaten getrapt, afge ranseld, gestompt en met geweerkol ven geslagen en bedreigd met dood schieten.' Nieuws uit Zeeland op de pag. 2, 4, 5, 6, 7 en 9. Binnen- en buitenlands, nieuws op de pag. 1, 3 en 13. Sport op de pag. 15 en 17. Radio en televisie op pag. 19. financieel nieuws op pag. 21. ZWOLLE-NUNSPEET De tienduizend benzinepompen in ons land zullen op zo kort mogelijke termijn van 's avonds acht uur tot 's morgens zes uur gesloten zijn. Dat is het uitgangspunt van een werkgroep, die dinsdagmiddag in het leven werd geroepen tijdens een conferentie in Nunspeet, over de onveiligheid van de benzinepompbediende. De werkgroep is samengesteld uit verte genwoordigers van de pompbedienden, benzinemaatschappijen, de BOVAG en de industriebonden van de drie vakcentrales. Aanleiding tot deze conferentie was de actie die vijf verontruste pompbe dienden en de Industriebond NW zijn gaan voeren, na de moord op de Zwolse benzinepompbediende Hendrik Pierik op 27 maart jl. De werkgroep zal alles in het werk stellen om de betrokken ministeries te overtuigen van een wettelijke rr regel op korte termijn. Gehoopt wordt op een ministerieel besluit bin-' nen twee maanden. De |>ij de confe rentie aanwezige afgevaardigden van de ministeries van verkeer en water staat, justitie en sociale zaken, hebben zich achter het streven van de werk-, groep geschaard. Het gaat hier om 18.000 tot 20.000 benzinepompbedien den en circa 12.000 verkooppun- De werkgroep zal aandringen op het aanbrengen van benzine-autoniaten'bij een groot aantal verkooppunten. De benzinemaatschappij endie allen ver-' tegenwoordigd waren in Nunspeet, zijn van oordeel, dat sluiting van de pompen tussen 's avonds acht en 's morgens zes uur weinig of geen con sequenties zal hebben voor hun ver koopstatistieken. Verwacht wordt, dat er een ver schuiving zal komen in het consumen tengedrag: meer tanken op de middag voor sluitingstijd. De vijf vertegen woordigers van de bezin epompbedien- den toonden zich dinsdagmiddag voor stander van de voorgestelde sluiting. Met de benzinemaatschappijen pomphouders zullen gesprekken wór den gevoerd over de compensatie maatregelen omdat er minder uren zullen worden gemaakt. De oorspronkelijk geplande discus sies in Nunspeet veranderden al snel van karakter, toen bleek dat vrijwel alle betrokken partijen dezelfde conse quenties wilden trekken uit het voor gelegde cijfermateriaal. Het blijkt, dat 95 procent van de overvallen op ben zinepompstations plaatsvindt in de avond en nachtelijke uren. Een van de distributiecentra van de arbeidersorganisatie in Belfast, die dinsdag open gingen om de BELFAST fAP. AFP, DPA) Militante protestanten hebben dinsdag hun greep op Noord-Ier- land nog versterkt. Zij verzetten zich tegen pogingen om een ein de te maken aan hun nu al een week durende staking en schoten op politiemannen die probeerde hun barricades te ver wijderen. Het versterkte Engelse leger hield zich de gehele dag op de achtergrond, maar een bloedige confrontatie lijkt angstig dichtbij. De meeste katholieke arbeiders bleven in de veilige bescher- mng van hun huis. Groepen protestantse vechtersbazen, gewapend met knuppels zwierven langs de straten terwijl anderen bo men en elektriciteitspalen naar bene-, den haalden om hun barricades op de straten te versterken. Er is geen sprake van onderhandelin gen tussen de Britse regering en de protestantse leiders van de stakings beweging. zo is dinsdagavond meege deeld in een verklaring van Dowmng- street. De regering laat zich met door pressie bewegen af ie wijken van de grondwet en van de uitwerking van de overeenkomst van Surtningdale van december vorig jaar tussen Lon den, Dublin en Belfast om te komen tot samenwerking tussen Ulster en Ierland). Op korte termijn kunnen in geval van nood de al in Ulster gestationeerde 16.000 militairen versterkt worden, zo staat voorts in de verklaring die na een kabinetszitting onder leiding van premier Wilson werd uitgegeven- In het lagerhuis had de regeringslei der tevoren verklaard dat de staking een sectarisch karakter heeft en her innert aan toestanden uit de zeven tiende eeuw. De leider van de uitvoerende raad in Noord-Ierland, Brian Faulkner, noem de de staking een 'misdaad'. (Van onze speciale verslaggever Henk Kolb). LORENCO MARQUES Mozambique krijgt binnen een jaar een referendum om over zijn toe komst te beslissen. De uitslag zal zonder enige twijfel vóór onafhankelijkheid zijn. Dit heeft de Por tugese minister voor overzeese gebiedsdelen dr. Almeida Santos dinsdag in Lorenco Marques, de hoofdstad van Mozambique, gezegd. De bewindsman is momenteel op werkbezoek in het land en zal ook Angola bezoeken. De regering in Lissabon heeft tot nu toe van hem geen tekenen gekre gen dat de bevrijdingsbeweging Freli- mo wil onderhandelen, zo zei de mi nister, maar hj hoopt dat binnen een week de eerste contacten zullen wor den gelegd zodat een werkprogramma kan worden opgesteld. Almeida Santos heeft tijdens een twee uur durende persconferentie die rechtstreeks via de radio werd uitge zonden toegezegd dat aan het eind JERUZALEM/DAMASCUS (RTR, AFP, DPA) De pendeldienst van de Ame rikaanse minister van buitenlandse za ken dr. Henry Kissinger tussen Jeru zalem en Damascus, om een schei ding van de troepen op de Golan-hoog- ten tot stand te brengen, loopt ten einde. Naar de Israëlische radio dins dag meldde zou zondag een Israëlisch- Syrische overeenkomst daartoe in Ge- nève in aanwezigheid van Amerikaan se en Sowjet-vertegenwoordigers kun nen worden getekend, maar Ameri kaanse functionarissen uit het gezel schap van Kissinger zeiden in Damas cus dat nog 'moeilijke problemen' de Syriërs en Israëliërs scheiden. Ook volgens deze functionarissen blijft Kissinger vooruitgang boeken bij alle besprekingen, zowel in Jeruzalem als in Damascus, waar hij dinsdag was. Het vraagstuk van de scheidslijn is opgelost, maar er zouden nog moeilijk heden zijn over de taakverdeling bij de bufferzone, zoals welke soort VN-aan- wezigheid er tussen de twee legers komt te liggen en er zouden nog precie ze regelingen moeten worden getroffen voor de uitwisseling van gevangenen. President Nixon is van oordeel dat mi nister Kissinger in het Midden-Oosten moet blijven om zijn arbeid met suc ces te voltooien. Dit heeft Gerald War ren, tweede woordvoerder van het' Witte Huis, dinsdag meegedeeld. Ondanks zijn langdurige afwezigheid uit Washington is Kissinger goed in staat de verdere buitenlandse politiek van zijn ministerie te leiden. Vertegenwoordigers van drie Palestijn se commando-groeperingen hebben dinsdag bekendgemaakt dat zij de op roep van de veiligheidsraad van de Verenigde Naties verwerpen voor een regeling van de crisis in het Mid den-Oosten door onderhandelingen. Het zijn het Volksfront voor de Be vrijding van Palestina, het Arabische Bevrijdingsfront en het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina-alge- meen opperbevel. Zij zeggen niet te zul len deelnemen aan de Geneefse vre desconferentie voor het Midden-Oos ten. Israëlische luchtaanvallen op Zuid-Li- banon hebben dinsdag aan drie kin deren het leven gekost, zo heeft het ministerie van defensie in Beiroet meegedeeld. Er vielen 21 gewonden, van wie er drie ernstig aan toe zijn. Op één na zijn het allen kinderen. van de volgende week een voorlopige regering voor Mozambique zal wor den geïnstalleerd. Buiten de hekken van het paleis van de gouverneur-generaal had zich een dichte en geheel zwarte menigte sta kers verzameld, teneinde vastberaden-1 held te demonstreren om kracht bij te zetten aan hun looneisen. Zij lieten zich na afloop weliswaar betrekkelijk gemakkelijk wegsturen nadat een de legatie met de minister bad gespro ken. maar de stakingen gaan door ook al heeft Almeida .Santos gedreigd te zullen ingrijpen als de stakers niet van hun „onredelijke eisen" terugko men. Het referendum over de onafhanke lijkheid zal worden georganiseerd op basis van algemeen stemrecht boven achttien jaar, met als enige voorwaar de dat de kiezers moeten begrijpen waarom bet gaat. Santos onderkende het risico van een uittocht van de blanke bevolking zo lang de onzekerheid over de toe komst voortduurt. Doch hij hoopte ook dat een aantal mensen straks zal besluiten toch te blijven of naderhand (Zie slot pagina 3 kolom 4) MOEILIJKHEID BLIJFT AFBAKENING VAN FUNCTIES EN TAKEN MIDDELBURG Er moet Zeeland een centraal Toovenbouwziekenhuis' komen In de regio's Walcheren, Beve landen/Schouwen-Duiveland en Zeeuwsch-Vlaanderen moeten zogenaamde ziekenhuisgroepen worden gevormd teneinde een integratie tot stand te brengen. Tot deze conclusie komt de werkgroep ziekenhuizen van de provinciale raad voor de volks gezondheid in een nieuw con- cept-proefplan ziekenhuisvoor zieningen Zeeland. De raad zal het plan behandelen in zijn ver gadering van 30 mei. In het bovenbouwziekenhuis moeten volgens de werkgroep die medische mogelijkheden aanwezig zijn die ge zien hun omvang en frequenties slechts op ëén plaats kunnen worden gebo den. Dit zijn: nierspoeling, nucleaire geneeskundige behandeling, intensive care langer dan enkele weken waarbij ook de cardioloog noodzakelijker wordt, neuro-chirurgïe. beademings- centrum voor pasgeborenen, kinder- urologie, centrale computer, statisti sche bewerking, een ziekenhuisihge- nieur en verder alle functies en sub specialismen en technici waarvoor in de toekomst voorlopig maar één plaats in heel Zeeland is. Al deze taken moeten niet worden verdeeld over de ziekenhuisgroepen, maar geconcentreerd in ëén zieken huis: „Ze hebben lkaar nodig, onder steunen elkaar en vullen elkaar aan." De werkgroep adviseert de functies toe te wijzen aan dat ziekenhuis dat na afweging van alle voor- en nadelen het meest aanvaardbaar is. Er r. een diengaanö onderzoek worden inge steld naar de plaatsbepaling van het bovenbouwziekenhuis. Concentratie van de genoemde functies in ëén cen traal gelegen ziekenhuis is naar oordeel van de werkgroep niet discri minerend ten opzichte van de andere streekziekenhuizen. „Integendeel, een verrijking van alle overige ziekenhui zen." De werkgroep wil de verwezenlijking van de functies overlaten a3n de zie kenhuizen en specialisten, onder voor waarde dat het gebeurt in het zieken huis waaraan de bovenbouw is toege wezen. Enkele medische functies zul len wellicht nog voor 1980 verwezen lijkt kunnen worden. Andere komen wellicht nooit in Zeeland en blijven voorbehouden aan Rotterdam, Leiden en andere centra. Samenwerking In elke regio moeten de ziekenhuizen nauw gaan samenwerken, zo vindt de werkgroep, die hierbij in herinnering brengt de pleidooien voor regionalisa tie van de ziekenhuiszorg tijdens de hoorzittingen in januari 1973 in Goes en Axel naar aanleiding van het eerste concept-proefplan. De overgrote meerderheid van de werkgroep introduceert in het nieuwe plan het begrip ziekenhuisgroep. Hier bij wordt de samenwerking 'tussen de verschillende ziekenhuizen per regio geïnstitutionaliseerd: ziekenhuisbestu ren, medische en verpleegkundige sta ven smelten samen. Per regio zou ook één verpleegkundigenschool kunnen komen. Binnen de ziekenhuisgroep kan wor den besloten totverdeling van func ties over de verschillende ziekenhui zen, tot uitbreiding van specialismen, het over en weer verlenen van assis tentie. De samenwerking kan verder de verdeling van de beschikbare mid delen over de verschillende functies bevorderen. De moeilijkheid bij het tot st.and komen van de ziekenhuis groepen blijkt volgens de werkgroep de afbakening van functies en taken. Walcheren twee samenwerkende ziekenhuizen te stimuleren om te komen tot één zie kenhuis. Het Gasthuis in Middelburg had per 1 januari 1974: 215 bedden (exclusief 'verkoever'-bedden en zuige lingen wiegen), het ziekenhuis Bethes- da-St-Joseph in Vlissingen had er 310. Tezamen 525 op grond van de 4,5 pro mille norm mogen dat er 421 zijn De werkgroep schat de beddenbehoef te op Walcheren in 1980, uitgaande van de 4.5 pro mille norm, op 476 en in 1985 op 521. Miiien-Zeeland Tot de ziekenhuisgroep Midden-Zee land rekent de werkgroep de ziekenhui zen in Goes (Bergzicht en St-Joaima) en het Rode Kruis Ziekenhuis in Zierik- zee. De fusie tussen de twee Goese huizen is al een feit. Het ziekenhuis in Zierikzee heeft naar de mening van de werkgroep een onmisbare functie voor Schouwen-Duiveland en moer blijven bestaan. De nu bestaande func ties interne geneeskunde en chirurgie moeten in Zierikzee blijven, en zo (Zie slot pagina 7 kolom 2 [l/'-'v! 'f.orunkrijkvubetekent dat nu begonnen Is met bet {J553 laatste hoofdstuk van een eeuwenlange historie. Het begin van deze geschiedenis slecht* weinigen zullen zich dat op dit ogen blik realiseren werd in Zeeland ge schreven. Op 30 december 1666 zeilde namelijk een Zeeuws eskader het Ve**r- se Gat uit en anderhalve maand later in februari 1667. zag het kans onder leiding van admiraal Abraham Crijnv sen Suriname als kolonie voor de sta ten van Zeeland te veroveren. Deze hoogmogenden wilden in Zuld-Ameri- ka een 'plaats van wapenen' hebben voor het geval er sprake zou zijn van 'onverhoopt misverstand met enige natiën'. Voorts dachten zij aan een 'goede aankweek van suiker en ande re gewassen' en tenslotte wensten zij voor 'de ingezetenen dezer provincie wat meerder vaart en commercie der waarts te kweken'. Met die opdracht voer Crijnssen nu ruim drie eeuwen geleden uit, met een zevental schepen onder zijn commando, waarvan som mige goede Zeeuwse namen droegen als West-C appel. Wester-Souburg en Aardenburg. Met Crijns-v-n is het be gonnen, bet ziet er naar uit dat het nu met Den Uyl zal eindigen. Enkele jaren geleden verscheen er over die begintijd c-en boeiende studie van dr. J. M. van der Lin de onder de titel 'Surinaamse suiker- heren en hun kerk'. Met name schonk Van der Linde aandacht aan de hou ding en invloed van de kerk in Surina me onder het Zeeuwse bewind, in het bijzonder aan het werk van de uit Zee land afkomstige predikant Bassellers. De Zeeuwen wilden overigens in de West geen imperium vestigen, meent Van der Linde: het ging hier om schip pers, kooplieden en planters. Daardoor kreeg hun kolonisatie noch üe breed te noch de diepte die de Spaanse en Portugese rijken overzee kenmerkten: er was geen plaats voor gouverneurs, die een staat voer den als van een ko ning, er werden geen kathedralen gebouwd en evenmin universiteiten gesticht. Spanjaarden en Portugezen dachten vanuit het rooms-katholicis- me, zij leefden nog vanuit het idee van het heilige roomse rijk. In dit. verband citeert Van der Linde de theoloog Van Ruler: de Nederlandse, gereformeerde kolonisatie Is in het geheel niet vanuit de rijksgedachte gezien. "De handelsfac torij is de oorspronkelijke spil van ae kolonisatie in Nederlands-gereformeer de zin'. Handel was de basis van het Nederlandse wereldrijk. Tijdens de Haagse topconferentie Is nu besloten dat Suriname eind 1975 definitief onafhankelijk zal worden. Tegelijkertijd -werd echter onderstreept dat Nederland zich niet zomaar kan terugtrekken: ook na 1975 heeft ons land verantwoordelijkheid voor het welzijn van Suriname, zo heeft Den Uyl verklaard. Een juiste op vatting. Men kan niet zomaar al zou men nog zo graag willen een his torie van drie eeuwen laten verdwij nen. Abraham Crijnssen is een histo risch gegeven, dat tot vandaag de dag van invloed is, namelijk het begin van een Surinaamse ontwikkeling waarin Nederland eeuwenlang een domineren de positie innam. Zij begon in 1667 met het oog op 'meerder vaart en commercie' voor Zeeland. Het gezag in Suriname werd naar Nederlands model ingericht, de kerk kreeg er een plaats in calvinistische geest, de im migratie begon al spoedig op gang te komen, honderden weeskinderen uit Middelburg en Amsterdam werden in de eerste periode naar de West overge bracht. Zo is het doorgegaan, eeuwen lang. Sindsdien is daarginds die on vermijdelijke, eigenaardige vermen ging ontstaan van rassen en culturen, die heeft geleid tot wat Suriname op dit moment is. De Surinaamse bevol king bevindt zich thans op de breuk lijn van haar geschiedenis: enerzijds is zij in de ban van het westen en poogt zij Amerika en Europa te imite ren, anderzijds tracht ze zichzelf te vin den in een eigen stijl en denken, een bewustwording van een nog pril en ongevormd nationalisme. Daarin ligt mede de directe aanleiding tot de Haagse conferentie. Voor Nederland betekent dit een moeilijke en precaire opdracht. Het moet hier bereid zijn en het is bereid de banden met. Suri name door te snijden, maar tegelijker tijd realiseert men zich hier beter dan in Paramaribo dat juist nu Nederlandse hulp meer nodig is dan ooit. Accentu ering van dit laatste kan echter ter andere zijde verkeerd worden uitge legd, men kent daar maar al te goed de geschiedenis waarin 'de handelsfac torij als de oorspronkelijke spil van de Nederlandse kolonisatie' fungeerde. Zo moeten voorzichtig de banden worden losgemaakt, die destijds be gonnen zijn met Abraham Crijnssen, banden van genegenheid maar ook van het tegendeel. Het is te hopen dat dit moeilijke proces goed en zonder veel schokken zal verlopen. Nederland zal in dit opzicht een ruim standpunt die nen in te nemen. Dat :s namelijk de opdracht van een geschiedenis, die in 1666 aanving met het uitzeilen van een Zeeuws eskader uit het Veerse Ga' De vervoersbonden NW en NKV willen een internationale actie ontke tenen voor het herstel van een vrije vakbeweging in Chili, maar een boy cot tegen Chileense ladingen in de Ne derlandse havens komt er vooralsnog niet, zo heeft de bondsraad van de vervoersbonden NW dinsdag in Amersfoort besioien.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1974 | | pagina 1