PROVINCIALE
MC
Explosieven waren verborgen in auto's
BOMAANSLAGEN W
DUBLIN: 22 DODEN
EN 83 MENSEN
ZWAARGEWOND
Zeeuwse staten willen plan-Klaasesz
in ieder geval een faire kans geven
'CC
Ambtenaren willen
weer in overleg
PORTUGAL ONDERHANDELT OVER
BESTAND IN GUINEE-BISSAU
Menings
verschil
Kleine klooi
217e jaargang - nummer 116
Zaterdag 18 mei 1974
DUBLIN (AFP, RTR, UPI, AP) Een reeks ontploffingen in auto's in de Ierse hoofdstad Dublin
heeft vrijdag aan veel mensen het leven gekost. Volgens een opgave van de politie zijn er 22 mensen
omgekomen. Drieëntachtig gewonden zijn er ernstig aan toe. Vele anderen konden na behandeling
het ziekenhuis veriaten.
De bommen ontploften enkele minuten na elkaar in het hart van de Ierse hoofdstad, binnen een paar
honderd meter van het parlementsgebouw. Er waren tevoren geen waarschuwingen gegeven voor de
explosies.
In Belfast heeft dc paramilitaire protestante 'Ulster Defence Association' in een verklaring gezegd niet bij dc aanslag
betrokken te zijn. Ook het Ierse Republikeinse leger wees de verantwoordelijkheid af.
He; centrum van Dublin leek vrijdag
avond een stad in oorlogstijd. Ver
scheidene slachtoffers zijn door de
kracht van de explosie in stukken ge
reten. Een vrouw, die met een vriend
óver de Talbotstraat wandelde en zelf
licht gewond werd, zag hoe het hoofd
ran haar vriend van het lichaam werd
gereten. De slachtoffers lagen temid
den van bloedplassen en een enorme
ravage van artikelen uit etalages, kle
dingstukken, puin en stukken auto's.
Het reddingswerk werd bemoeilijkt
doordat de straten versperd waren
door puin.
Ziekenauto's met loeiende sirenes re
den af en aan om de gewonden af te
voeren. Het was vrijdag juist extra
druk op straat omdat de buschauf
feurs bi Dublin in staking zijn. Veel
mensen waren daarom met him eigen
auto of te voet op weg van hun werk
naar huis.
De politie zond oproepen uit aan
bloeddonors om zich bij de ziekenhui
zen te melden.
De politie heeft meegedeeld dat enkele
verdachten worden ondervraagd op j
een politiebureau. De woordvoerder i
wilde niet ingaan op speculaties over;
de daders. Een van de geopperde ver-i
onderstellingen gaat er van uit dat de
aanslagen het werk zijn van Noordier-
se protestantse extremisten, die wraak i
zouden willen nemen voor recente aan-1
slagen in Belfast door de IRA, het Ier- j
se republikeinse leger. Een andere the-1
orie wijst er op dat juist vrijdag dej
IRA-sympathisante dr Bridget Dugdale j
is voorgeleid voor een rechtbank in,
Dublin wegens diefstal van beroemde
schilderijen met een waarde van vele
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAp De vijf centrales vari overheidspersoneel hebben
zich vrijdag bereid verklaard alsnog met de regering te overleg
gen over de voorgenomen spreiding van rijksdiensten. Deze be
reidverklaring volgde op een brief van staatssecretaris Polak,
waarin gezegd wordt dat de onlangs door de regering bekendge
maakte plannen nog in him geheel gewijzigd kunnen worden.
De staatssecretaris heeft de ambtenaren reële inspraak beloofd. In ziin brief
zegt hij onder meer: „De regering is uitdrukkelijk bereid aan de discussie
consequenties te verbinden, in die zin dat de plannen, uiteraard afhankelijk
van de van verschillende zijdén naar voren gebrachte argumenten, zullen kun- I
nen worden gewijzigd. Geen onderdeel is van inspraak uitgesloten
De ambtenarenbonden lieten vrijdag weten dat men op deze basis graag wil
praten over de ook door hen voorgestane uitbreiding van het aantal arbeids
plaatsen in de te stimuleren regio's. Ze zijn vooral blij met de toezegging van
de staatssecretaris, dat gedwongen overplaatsing beperkt zal blijven en dat
eventueel gedacht kan worden aan ahet plaatsen van nieuw te vestigen en snel
groeiende diensten in de regio's.
miljoenen. Het proces tegen haar zou
24 juni beginnen. Ze kondigde aan in
hongerstaking te zullen gaan.
Het is de bloedigste aanslag in de Ier
se republiek sinds het begin van de on
lusten in Ulster, vijf jaar geleden. In
december 1972 kwamen bij twee soort
gelijke autobom-ontploffingen 2 men
sen om het leven en werden er 50 ge
wond.
In een door radio en televisie uitgezon
den toespraak zei de Ierse premier
Cosgrave dat de ontploffingen in Du
blin de mensen in de Ierse republiek
duidelijk zouden maken waaronder
hun huren in het noorden de laatste
vijf jaar te lijden hebben. Cosgrave zei
dat de Ierse regering nog niet weet
wie er verantwoordelijk voor is, maar
iedereen die geweld gepredikt heeft
moet een gedeelte van de schuld op
zich nemen'^ Cosgrave sprak zijn per-
uit.
De eerste minister van Noord-Ierland
Brian Faulkner, heeft in een bood
schap aan premier Cosgrave zijn diepe
verontwaardiging uitgesproken over
deze 'afschuwelijke wandaden'.
In het stadie Monaghan, bij de grens
met Noord-Ierland, is eveneens een
bom ontploft. Hier vielen vijf doden
D'
staten van Zeeland zijn
gisteren niet tot een
de
Well:
s dat t
s dis-
werd
Hel
fiantlijn
Rhodesië
NEDERLANDSE tabaksimpcy-
teurs ontduiken op grote schaal
'iet VN-embargo op Rhodesische
tabak, zo is door de Anti Apart
heids Beweging Nederland bekend
gemaakt. (pag. 13J.
Nieuws uit Zeeland op
Pag. 2,4.5,6, 7, 9 en 11
Binnen en buitenlands
op pag. 1, 3 en 13
Sport op pag. 23
Radio en tv op pag. 28
Financieel nieuws pag. 29
En in cle
zaterdagkrant
In de interview-serie 'In-
ter' deze week een ge
sprek met. dr. P. J. Meer-
tens, directeur van de bu
reaus voor dialect, vol
kenkunde en naamkunde
van de Kon. Academie
d ,o van Wetenschappen,
rag. IS: Veel Zeeuwse Hugeno
ten kwamen niet uit
Frankrijk.
Stemmen uit de Kerken.
Letterkundige Kroniek
van Hans Warren-
Van en voor de boeken-
tafel.
Poppraet.
Schaken, dammen, brid
ge, hengelrubriek.
Pag. 19:
Pag. 21:
BELGIË: 120
KM PER UUR
(Van c
correspondent)
en werden 20 mensen ernstig gewond. DUBLIN Een man wacht naast een van de slachtoffers, tussen de puinhopen ra Talbotstreet, op hulp.
OP 25 MEI AS. IN LONDEN
LISSABON, DAKAR (RTR, AFP) Portugal heeft gisteravond in een officieel communiqué be- j
vestigd dat op 25 mei in Londen onderhandelingen zullen beginnen over een wapenstilstand in Guinee-
Bissau. Dat is overeengekomen tijdens besprekingen in Senegal tussen de Portugese minister van bui
tenlandse zaken Mario Soares en secretaris-generaal Aristides Pereira van de PAIGC (de bevrijdings
beweging van Guinee-Bissau). Het bericht was eerder al bekendgemaakt door het radiostation van
de PAIGC.
BRUSSEL Van dinsdag of mag op
de Belgische autosnelwegen en op de!
wegen met twee maal twee rijvakken
120 km per uur worden gereden. De,
sneLheidsgrens op de secundaire we
gen is vrijdagmiddag door de regering
op 90 km bepaald.
Volgens het Senegalese blad 'Le So-|
leil' heeft Soares aan de PAIGC een|
bestand aangeboden, gekoppeld aan|
onderhandelingen over de toepassing i
van het principe van de zelfbeschik
king en over de toekomstige samen
werking tussen Portugal en Guinee-
Bissau. In een interview met het blad
had Soares gezegd dat Portugal be
reid is 'het principe van de zelfbe
schikking te eerbiedigen en loyaal alle
consequenties daarvan te aanvaar-j
deit'
De gesprekken die we begonnen zijni
zullen ons in staat stellen tot een
bestand te komen en in vrede te j
werken aan een toekomst in vrijheid,
aldus Soares. Hij verklaarde zich be
reid om op dezelfde basis onmiddel
lijk onderhandelingen te beginnen met
de bevrijdingsbewegingen vanAngola
en Mozambique. De Portugese minis
ter hoopte tevens op een spoedig
herstel van de diplomatieke betrekkin
gen met Senegal, die 12 jaar
werden verbroken.
oasis zijn gelegd voor een vruchtbare
samenwerking met ae Afrikaanse vol
keren. die nu onder Portugese over
heersing staan, aldus Pereira.
Soares vertelde aan Xe Soleil' dat hij
in Brussel al een gesprek had gevoerd
met Agostinho Neto, de leider van de:
MPLA, de bevrijdingsbeweging van
Angola. Toen was hij echter nog geen]
minister van buitenlandse zaken.
Pereira noemde de ontmoeting met
Soares in een gesprek met 'Le Soleil'i
een eerste stap op de weg naar een]
politieke oplossing van het conflict i
tussen het volk van Guinee-Bissau en.
de Portugese staat. Hij wil in de
onderhandelingen met Lissabon sa-;
menwerken met de bevrijdingsbewe
gingen van Angola en Mozambique.
De huidige machthebbers in Portugal;
hebben de kans de geschiedenis in te
gaan als de initiatiefnemers tot de
dekolonisatie. Als ze dat doen zal eenj
Onafhankelijkheid
De Portugese minister voor overzeese
gebiedsdelen, dr. Antonio de Almeida
Santos, heeft vrijdag de mogelijkheid
opengelaten dat een regeling van de
koloniale problemen zal leiden tot
onafhankelijkheid voor Angola. Mo
zambique en Guinee. Een van de mo
gelijke oplossingen is dat gekozen zou
(Zie slot pagina 3 kolom 6
MEERDERHEID (25-16) ALLEEN ONDER STRIKT VOORBEHOUD
MIDDELBURG Eén ding'
staat vast na het Oosterschelde-
debat gisteren in Zeeland: pro-j
vinciale staten willen het plan
van de commissie-Klaasesz in
ieder geval een faire kans geven.
Een meerderheid (25-16 stem-j
men) overigens alleen onder het
strikte voorbehoud dat 'met na
me de veiligheid in de zeventiger!
jaren voldoende is gegaran-
deerd'. Die meerderheid bestond:
uit het confessionele blok (cda),!
de WD en de SGP. Een minder-
heid wil dat voorbehoud watj
minder scherp stellen en heeft:
ook nog wel enig uitstel voor hetj
plan-Klaassesz over. Die meer
derheid werd gevormd door
PvdA, PPR, D'66 en de KVP-er
Lockefeer.
Een eensluidende motie heeft het sta-
tendebat dus niet opgeleverd. Er la
gen er tegen het eind van de middag
drie op tafel. Twee gingen uit vanl
ongeveer algemene Indruk die het
plan van de commissie-Klaasesz de
afgelopen tien weken in Zeeland heeft j
achtergelaten: een algemene waarde-:
ring voor de verdienste dat het een
poging is om de belangen van veilig
heid, milieu en visserij zo goed moge
lijk te combineren. In de CDA-motie
werd vastgesteld dat deze poging posi
tief moet, worden gewaardeerd. De
PvdA-motie liet weten „dat al het
mogelijke moet worden gedaan om
het door de Commissie-Oosterschelde
aanbevolen plan 'te realiseren".
in het hele statendebat stond namelijk
de vraag: hoever wordt in vergelij-|
king met het oorspronkelijke delta
plan in de eerste fase van het plan-l
Klaasesz (de aanleg van een lekke]
blokkendam) de beloofde veiligheid in
de tijd verschoven? Gedeputeerde mr.j
J. F. G. Schlingemann stelde het in,
zijn antwoord op de beschouwingen;
van de verschillende fractiewoord-:
voerers zo: ,.Als met dit plan-Klaa
sesz technisch de nodige veiligheid
wordt gewaarborgd, als het milieu is
gered en als de visserij kan blijven'
voortbestaan. wie kan er dan ei
genlijk nog tegen zijn? Maar dat we-i
ten we nu juist niet zeker. Er zijn nog
te veel vragen, nog te veel onzekerhe-]
den".
Duidelijkheid
Daarover wensten de staten in het
algemeen meer duidelijkheid en op
dat punt volgden ze het college van
gs. dat dit nadrukkelijk had vastge
steld in een voorstel bij de nota vanl
de drie provinciale diensten, ETT, PPD j
en provinciale waterstaat. De nota, i
die begeleidende brief van gs., de
moties uit de staten de aangenomen 1
en de verworpen plus een samenvat
ting van het statendebat zullen naar
minister Westerterp van verkeer en
waterstaat en naar de tweede kamer1
worden gestuurd.
En in die moties kan men dan in Den
Haag lezen dat een meerderheid in
provinciale staten van Zeeland afwïj-1
king van het deltaplan zoals het er
nog steeds ligt pas verantwoord
vindt, wanneer men aan het eind van
de jaren zeventig (tussen 1978 en
1980) met het plan-Klaasesz voor het
achterliggende gebied een evengrote
veiligheid bereikt als destijds in het
vooruitzicht werd gesteld binnen een
termijn van 25-jaar.
Diezelfde meerderheid (CDA, WD en'
SGP dus) vindt dat men nu nog niet
kan beoordelen of de oplossing-Klaas- j
esz inderdaad die veiligheid garan
deert, het natuurlijk milieu in stand]
houdt en het voortbestaan van de
visserij verzekert, .aangezien nog vele
technische, milieu- en andere proble
men moeten worden onderzoen:".
In de (verworpen) motie van de min
derheid (pvda, d'65, ppr plus de kvp-i
er Lockefeer.) kreeg het plan-Klaasesz
wat meer manoeuvreerruimte. De
voorwaarde van die kant was .dat op
enigerlei wijze in de zeventiger jaren
de veiligheid in voldoende mate wordt
gerealiseerd". En daarmee bedoelde
men dan dat enig uitstel in ae tijd
wei acceptabel was en da: de 'vol
doende veiligheid' ook zou kunnen
-worden bereikt door een lekke blok
kendam in combinatie met verhoging:
en verzwaring van zwakke dijkvakken
in het Oosterscheldegebied.
Een motie van. de PPR-woordvoerder
Van Waterschoot om nóg meer uit1
het plan-Klaasesz te halen door een,
studie op gang te helpen brengen naar;
de mogelijkheid om het getijdebekken
te vergroten, haalde het niet.
(Voor meer nieuws over het Oos-
terscheldedebat in de staten: pagi
na 7)
Maten een
uiteindelijke voorstel van de com
sie bestond, maar de wegen schelt
over ncSfvo
leg van de blokkendam. In t
een enkele opmerking ter 1
king *.-an he'. meningsver
voorstel van de commissie-Klaasesz
houdt afsluiting in van de Oosterschel
de in dne fasen: de eerste fase behelst
de aanleg van een blokkendam in de
thans nog overgebleven stroomgaten.
in dc tweede fase wordt deze blok
kendam vervangen door oen kunst
werk een aantal kokers waar
door eb en vloed kunnen stromen. De
derde fase houdt de afwerking van de
dam als geheel in. Het meningsver
schil van gisteren betrof met name
de vraag wanneer de eerste fase ge
reed zal zijn: wanneer ligt de blok
kendam in de thans nog resterende
drie geulen? Pas op dat moment im
mers zal er voor liet achterliggende
gebied sprake zijn van een redelijke
veiligheid. Onvermijdelijk werd op dat
ogenblik van de discussie het jaar
de PvdA sprak zelfs over een "heilig
jaar' negentienhonderdachtenzeven-
iig genoemd. Het klonk haas; Orwel
liaans. -
Het jaartal 1978 duikt daarom voort
durend in de huidige OcifterscheJ-
dediscussie op omdat de deltawerken
volgens het officiële tijdschema in
1978 voltooid zouden zijn. Vanaf hei
begin is dit het streef jaar geweest,
het jaar waarin de 'delta'-veiligheid
een feit kon zijn. Van belang bij de
debatten over het rapport van de com
missie-Klaasesz is derhalve: zal nu de
blokkendam in datzelfde jaar gereed
komen? Weliswaar zal achter deze
doorstromingsdam niet dezelfde graad
van veiligheid wor
den bereikt als ach
ter een geheel ge
sloten deltadijk,
maar toch zal na
de totstandkoming
van de eerste fase aanleg blokken
dam een aanzienlijke verbetering
zijn bereikt. Kernvraag was gisteren
dus: is de blokkendam tn 1978 ge
reed? De commissie-Klaasesz noemt
dit jaartal niet zo precies, maar stelt
wel dat de aanleg ongeveer vier jaar
zal vergen: .Met deze eerste fase zal
niet veel meer tijd behoeven te zijn
gemoeid aan met het sluiten van de
dam volgens de oorspronkelijke opzet
(vier jaarj". aldus het rapport. Als
men nu met het werk zou beginnen,
kan de blokkendam er in 1978 liggen,
zo volgt uit het betoog van de com
missie-Klaasesz.
In het rapport van de provinciale
diensten van Zeeland evenwel wordt
in twijfel getrokken of de blokkendam
wel in vier jaar kan worden aange
legd. De commissie-Klaasesz 'wekt in
dit opzicht vermoedelijk te optimisti
sche verwachtingen', had de provin
ciale waterstaat in dit rapport doen
opnemen. Tijdens de discussies giste
ren bleek dat over de toelaatbaarheid
van een tijdsoverschrijding blok
kendam later gereed dan in 1978
verschillend werd gedacht. PvdA-
woordvoeraer Eoels liet weten dat
zijn fractie bereid was een overschrij
ding van de '1978-grens' te accepteren,
evenwel gekoppeld aan dijksverhoging
van kwetsbare plaatsen in het achter
gelegen Oosterschelde-bekken indien
dat nodig zou zijn. De CDA-fracties.
SGP en VVD voelden daar minder
voor. En dat nu was er de oorzaak
van dat geen eenstemmige uitspraak
werd verkregen, al was men elkaar
tot op een haar na genaderd.
Hoever men elkaar was genaderd
bleek uit de formuleringen van de
moties, waarin de twee standpunten
waren neergelegd: er was maar een
kleine kloof overgebleven. De progres
sieven stelden 'dat op enigerlei wijze
in de zeventiger jaren de veiligheid
in voldoende mate moet worden ge
realiseerd', daarbij met de uitdruk
king 'op enigerlei wijze' de mogelijk
heid openlatend dat tussen nu en de
eventueel verlate totstandkoming van
de blokkendam te zwak geachte plaat
sen langs de Oosterschelde alsnog zou
den worden versterkt. De motie van
ae confessionele partijen plus WD
stelde echter 'dat afwijking van het
in de deltawet vastgelegde plan slechts
verantwoord is indien met name de
veiligheid in de zeventiger jaren vol
doende is gegarandeerd'. Een wat
straffere formulering ten aanzien van
de veiligheid en zij werd uiteindelijk
door de statenmeerderheid aanvaard.
Overigens werd in de laatste motie
ook nog een aantal onzekerheden van
ae staten uitgesproken, namelijk dat
het hun nu (nog) niet mogelijk was
te beoordelen of de oplossing-Klaasesz
'ae veiligheid garandeen, het natuur
lijk milieu in stand houdt en het
voortbestaan van de visserij, mossel
en oestercultuur verzeken, aangezien
nog vele technische, milieu- en andere
problemen dienen te worden onder
zocht'. Dat laatste punt was juist: er
moesten gisteren noodgedwongen heel
wat vraagtekens worden geplaatst.
T"Ve vraagtekens hadden te maken
AJ met de procedure, die minister
Westerterp voor de behandeling van
het rapport-Klaasesz heeft uilgesiip.'
peld. Hij heeft de nota aan een aantal
instanties toegestuurd met verzoek
hem daarover advies te willen ui toren-
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
