PROVINCIALE ZEEUWSE COL PZC KAN KISSINGER BOEKT VOORUITGANG IN DAMASCUS Walcherse Bouwunie heeft plan voor groot recreatieproject in Domburg OPEL SHOW n Air 'Nixon-papers' bevestigen getuigenis Dean Schilderijdieyen Dublin eisen vrijheid IRA-leden LOUISSE .vaïidaag in de fsrsjri JUNTA CHILI: WEER ZELF MOORD VAN GEVANGENE Koude meidagen met een bui Een moment oin Ie luisteren Be vis wordt dour betaald Pagina 9 217e jaargang - nummer 104 Zaterdag 4 mei 1974 feestelijk open hul» van 30 april tot en met 4 mei kadett ascona manta n-konl commodore admiral u bent ran harte welkom \^7" In de rortatraat 60 - middelburg DOOR ISRAËL GEËIST BESTAND AFGEWEZEN DAMASCUS (UPI, RTR, AP) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Henry Kissinger, heeft vrijdag in Damascus met de Syrische president Hafez Assad gesproken over de moeilijke kwestie van de scheiding van de Israëlische en Syrische troepen aan het Golanfront Israël heeft duidelijk te kennen gegeven dat er een bestand vooraf moet gaan aan een eventuele scheiding. Het Egyptische blad Achbar El Yom meldt dat de Amerikanen het de regering van Israël duidelijk hebben gemaakt dat terugtrekking van de Israëlische troepen uit de bezette gebieden noodzakelijk is en dat dit in Israël 'grote ontstemming en woede' heeft gewekt Het blad beroept zich voor dit nieuws op 'zeer betrouwbare bronnen' in Londen. ERVIN: „VERBIJSTEREND" WASHINGTON (AFP, UPI) Ondanks verklaringen van het tegendeel door het Witte Huis bevestigen president Nixons uit- Lammie DE HASJ-SMOKKELKOTTER HD 160 Lammie is gistermiddag in Den Helder binnengebracht. Op de foto Hoont een politieman een pak hasj, dat in het schip gevonden werd. Op de achtergrond een aan tal kogelgaten in de verschansing van het schip. (pag. 3) Nieuws uit Zeeland op pag. 2,4,5,7,9 en 11 Binnen- en buitenlands nieuws op pag. 3,13 en 29 Sport op pag. 27 Radio en tv op pag. 28 Beurs en economie op pag. 29 En in de zaterdagkrant pag. 17. In de interview-serie 'In- ter' deze week Willem (an chitectl en Liesbeth Mes- ser (beeldhouwster uit Vlissingen. pag. 19. De toekomstige gewesten kunnen de problemen van de grensgebieden helpen opfuesen. Dit is de mening van de uit Zeeuwsch-Vlaan deren afkomstige dr. Ho- noré Rottier, adj. direc teur van de onderzoekings- dienst in Heerlen. Stemmen uit de kerken, pag. 21. Een dagje stoom in de Zak. Impressie van een reisje met de toeristische stoomtram Goes-Borssele. pag. 23. Op en voorbij de twee sprong, nieuwe gedichten van Hans Warden. Holland Festival 1974. Isaac Israëls in het Zeister Slot. pag. 25. Poppraet. Schaken, dammen, bridgen en hengelrubriek. treksels van de bandopnamen de getuigenis die zijn voormali ge juridische adviseur John Dean onder ede heeft afgelegd voor de senaatscommissie. Dit is de mening van Sam Ervin en Howard Baker, respectievelijk democratisch voorzitter en re publikeins vice-voorzitter van die commissie. Senator Ervin noemde de uittreksels donderdagavond 'onthullend en verbijs terend'. „Zij bevestigen zuiver de getui genis van John Dean", zei hij. Nixons partijgenoot Baker zei dat het grootste deel van Deans getuigenis door de uittreksels wordt bevestigd. Hij voegde eraan toe dat de commis sie wellicht enkele dagen later dan mei met haar eindrapport zal moeten komen omdat door de publikatie de uittreksels 'nieuwe terreinen van onderzoek zijn geopend, vooral inzake de mogelijkheid van meineed door me dewerkers van president Nixon tijdens de hoorzittingen van de vorige mer'. Proces Een rechter in Los Angeles heeft don derdag afwijzend beschikt op een ver zoek van John Ehrlichman, een van Nixons vroegere voornaamste advi seurs. de tegen hem ingebrachte aan klacht wegens meineed te laten vallen of anders het proces elders te doen plaatsvinden. Het begin van het proces is voorlopig vastgesteld op 20 mt Ehrlichman had via zijn advocaat gevoerd dat als gevolg van de enorme publiciteit rond hem geen onpartijdige jury zou kunnen worden samengesteld en dat er om dezelfde reden geen spra ke kon zijn van een eerlijk proces. Rechter Gordon Ringers verwierp ech ter deze argumenten. Ehrlichman moet terecht staan omdat (Zie slot pagina 3 kolom 7) AMSTERDAM Nancy is paraat voor het komende visseiizoen. Voor de liefhebbers wordt van 3 t/m 6 mei in de Amsterdamse Rai de Intervissportbeurs gehouden. SANTIAGO (DPA, RTR) Volgens een officieel Chileens legercommuni qué heeft Juan Bustos, die onder wijlen president Allende hoofd van de veiligheidsdienst van het presidentieel paleis was, zelfmoord gepleegd in de gevangenis. Het vrijdag gepubliceerde communi qué zegt dat Bustos zich heeft dood geschoten terwijl hij in hechtenis ver bleef in de marinekazerne in de ha venstad Valparaiso. Volgens deze be kendmaking was Bustos onlangs gear resteerd. Er wordt niet vermeld waar van hij werd beschuldigd en evenmin hoe hij in gevangenschap een pistool heeft kunnen bemachtigen. (Van onze weerkundige medewer ker) De komende meidagen blijven kil. waardoor een minder aange naam weekeinde dan de drie in april waargenomen zonnige voor- jaarsweekeinden verwacht wordt. Een depressie bij Noordwest- Frankrijk geeft vooral regen- en onweersbuien in grote delen van Zuid-Frankijk, waar tot gistera vond plaatselijk ruim 20 millime ter regen viel. Vrijdagavond regende het in Zeeland. Limburg en even later ook plaatselijk in Brabant. De wind tussen noord en oost voert via Zuid-Scandiavië iets te koude lucht aan met temperaturen van 12 tot 14 graden. Het zal na de bijzonder lange droogte met veel hogedrulc wellicht moeite kosten de situatie snel weer te stabilise ren. De zonnige perioden blijven dit weekeinde gering, zodat sa mengevat het 1,tomende meiweek- einde kil en licht onbestendig zal verlopen. v- Een Amerikaanse woordvoerder zei vrijdagavond in Damascus dat er bij het overleg tussen Kissinger en de Sy rische president 'enige vooruitgang' is geboekt op het punt van de troepen scheiding. maar dat er nog geen ak koord is bereikt. De Israëlische minister van buitenland se zaken, Abba Eban, verklaarde vrij dag eveneens dat er nog geen overeen komst voor de deur staat. ,De stand punten van de VS en de Sowjet-Unie liggen nog ver uiteen", aldus Eban. „Het is de politiek van de Sowjet-Unie die het zo moeilijk maakt tot een ak koord te komen." Kissingers bezoek aan Damascus schijnt echter minstens de belofte van Amerikaanse economische bijstand aan Syrië te hebben opgeleverd, indien Sy rië bereid is een eerste fase van een akkoord aan te gaan met Israël. Kissinger vertrekt vanochtend naar Alexandrië om de Egyptische presi dent Sadat te ontmoeten. Daarna vliegt hij naar Tel Aviv. Inmiddels hebben Amerikaanse func tionarissen laten weten dat zij het sluiten van een bestand waarop Israël aandringt, toch niet beschouwen als een noodzakelijke voorwaarde voor het tot stand brengen van een troepen scheiding. Israël wil ook dat de krijgs gevangenen onmiddellijk worden vrij gelaten. Syrië wil dat de Israëlische troepen zich verder in de heuvels van Golan terugtrekken dan de door de Israëli ërs voorgestelde linies. Een Amerikaanse functionaris ver klaarde in dit verband dat de Syrische eisen teruggeschroefd moeten worden, wil er ooit een overeenkomst komen. Vlak voor zijn vertrek naar Damascus heeft Kissinger nog een onderhoud met premier Golda Meir van Israël gehad. Volgens Amerikaanse functionarissen zijn de besprekingen in de afgelopen 24 uur in hoofdzaak gegaan over de manier waarop de kwestie van de troe penscheiding moet worden aangepakt- en niet zozeer over concrete voorstel len op dit punt. Wel is een mogelijke scheidingslijn aan de orde geweest, maar kaarten zijn er met aan te pas gekomen. Niets duidt erop dat de Israëliërs van plan zijn hun standpunt te wijzigen. Men wees er echter op dat het nog niet tot echte onderhandelingen is gekomen. Het Israëlische blad 'Jedioth' weet te melden dat de Israëlische regering Kis- VAN DER STOEL ONGERUST OVER MARTELINGEN IN ZUID-VIETNAM DEN HAAG (ANP) Minister Van der Stoel heeft diverse malen tegen over de Zuidvietnamese regering zijn ongerustheid uitgesproken over de stelselmatige marteling van politieke gevangenen in dat land. De minister deelde mee dat de kwes tie van de politieke gevangenen in Zuid-Vietnam en die van de politieke gevangenen in het algemeen de Neder landse regering zeer ter harte gaat. Hij deed dit in antwoord op vragen van de kamerleden Scholten en Van Dam (beiden ARP). singer toch een voorstel heeft gedaan, j Dit zou hierop neerkomen dat de rond i 170.000 Syrische vluchtelingen naar hun I dorpen in de heuvels van Golan kun- nen terugtrekken als de regering is! Damascus de Syrische joden naar Is-1 raël laat gaan. Ook vrijdag is er weer gevochten aan! het Golanfront. De Israëlische lucht macht viel Syrische commandostrij ders en Palestijnse guerrilleros aan op de hellingen van de berg Hermon die in Libanon liggen en wel in het gebied dat bekend staat als Fatachland. LOSGELD VAN 100.000 POND (Van onze correspondent) LONDEN De daders van de grootste schilderijenroof in de historie, vorig weekeind in de Ierse republiek gepleegd, zijn met hun eisen voor de dag gekomen. Het is daarbij gebleken dat ze nauw met de provisionele IRA verbonden zijn. De eerste eis is de overbrenging naar Noordierse gevangenissen van vier hongersta kende Ieren in Britse gevangenissen, die hun straf uitzitten voor een serie van IRA-bomaanslagen in Londen. Onder hen zijn de ge zusters Price. Verder eisen de dieven betaling van 100.000 pond sterling. Alle veroordeelden met betrekking tot de golf van bommenterreur in de Britse hoofdstad noemen zich politie ke gevangenen, en ze willen als zoda nig behandeld worden- Voor het geval voor 14 mei de vier genoemde figuren inderdaad naar Noord-Ierland zouden zijn overgebracht, beloven de dieven om drie van de 19 waardevolle schil derijen uit de collectie van sir Alfred Beit terug te geven. Als ook nog aan de tweede eis is voldaan, worden de andere schilderijen teruggegeven. Als aan de eisen van de met de IRA verbonden dieven niet worden ingewil ligd, zullen de schilderijen worden verbrand, aldus hebben ze ge- reigd. Het waardevolste doek is een schil derij van Vermeer, de ,3nefschrijven de vrouw". Terwijl Vermeer tijdens zijn leven al een hoogbetaalde schil der was, worden de niet meer dan dertig doeken die er van de Delftse kunstenaar over zijn, zorgvuldig ge koesterd. Behalve de „Briefschrijven de vrouw" werd twee maanden gele den uit- een museum even buiten Lon den ook nog de „Gitaarspeelster" van Vermeer geroofd. Na deze diefstal kwamen er verwar rende en uiteenlopende eisen binnen, waaronder ook de overbrenging van de gezusters Price naar Noord-Ier- land. De gezusters, die al maanden in hongerstaking zijn, lieten toen via hun moeder in Ulster weten dat ze met. deze actie niets te maken wilden heb ben. Ze verklaarden dat ze studenten in de kunsthistorie waren en ze vroe gen de onbekende dader om de „Gi- ------ maar liever terug te brengen. Het valt af te wachten of de zusters in het geval van deze tweede Vermeer en van de Goya, de Velas- juez, de Gainsborough en vele schatbare doeken, hetzelfde zullen gen. De politie gelooft volledig, dat de eisen inderdaad van de dieven afkom stig zijn. In de in Belfast geposte brief, die aan de directeur van het nationale schilderijenmuseum in Du blin gericht was. waren drie bladzij den uit de agenda van Sir Alfred ingesloten. De agenda was tegelijk met zijn schilderijen gestolen. De ver wachting is, dat niet op de eisen van de dieven zal worden ingegaan. De beslissing zou bij de regering in Lon den liggen. Minister van binnenlandse zaken Jenkins had zich al min of meer sympathiek getoond tegenover de gedachte de gezusters Price naar Ulster te laten overbrengen. Onder deze omstandigheden kan hij op het thema vanzelfsprekend niet meer in gaan. Eerder was een beloning van 100.000 pond uitgeloofd voor een ieder die aanwijzingen over de verblijf plaats van de schilderijen kon geven. Daarop was er een dreigement bij de politie in de Ierse republiek binnenge komen, dat de as van de doeken zou worden opgestuurd, als de uitgeloofde beloning niet weer onmidellijk zou worden ingetrokken. De waarde van de doeken wordt op acht miljoen pond sterling geschat, hoewel het vaststellen van hun waar de bijzonder moeilijk is. Ze waren voor niet meer dan een miljoen pond sterling verzekerd. ZWEMBADEN, VIJVER, GOLFBAAN, RESTAURANT EN KINDERSPEELSCHUUR MILJOENENPROJECT OMVAT BOUW VAN 150 BUNGALOWS EN APPARTEMENTEN, ZES HECTARE GROOT j TERREIN VAN DE BOERDERIJ 'T HOF DOMBURG De Walcherse Bouw unie wil in Domburg op commerciële basis een recreatieproject ter grootte van zes hectare gaan realiseren en exploiteren. Met liet project is naar schatting een investering gemoeid van twintig miljoen gulden. Het voorlopig ontwerp omvat een reeks accommo daties, zoals een overdekt zwembad, een openluchtbad. een vijver, een mid-' getgolfbaan, een ponystal, een kinder- speelschuur en een restaurant. Om een rendabele exploitatie moge lijk te maken zouden naast deze accommodatie, die ongeveer de helft van het terrein beslaan, als onderdeel, van hetzelfde project bovendien rond! de honderdvijftig bungalows en appar tementen moeten worden gebouwd. i Het recreatieproject ligt rondom del boerderij 't'Hof Domburg', tussen dei bebouwde kom van Domburg en de aan de weg naar Westkapelle gelegen! camping van de Stichting Badplaats- j belangen. Boerderij en grond zijn1 sinds eind vorig jaar eigendom van del gemeente Domburg Het plan voor het project is ontstaan uit een con-: tact tussen de Christelijke Groepering in de Domburgse raad en de directie! van de Walcherse Bouwunie. De Christelijke Groepering heeft in middels het ontwerpplan toegezonden aan burgemeester en wethouders van Domburg en dit college verzocht in de raadsvergadering van dinsdag 14 mei de raad om een principeuitspraak: over het voorgestelde project te vra- Indien het college op dit verzoek ingaat, heeft de christelijke groepe ring, die in de raad vijf zetels telt goede hoop dat ook de andere frac ties, die van Gemeentebelangen en de; PvdA, met elk drie zetels, hun instem ming met het totstandkomen van deze' ingrijpende recreatieve voorziening i zullen betuigen. I De fractievoorzitter van de Christelij ke Groepering, de heer L. Wondergem, baseer! deze verwachting op de veron derstelling dat ook de andere fracties zullen toejuichen dat Domburg een groot pakket voorzieningen rijker' wordt, waarvoor de gemeente zelf I geen geld op tafel zal behoeven te eggen. De Christelijke Groepering heeft een afschrift van de brief aan b.| en w. met een uiteenzetting van het plan en de achtergronden ervan, toe gezonden aan de beide andere frac ties. De directie van de bouwonderneming wil, zodra de raad in principe met het project akkoord is gegaan, overleg met het college beginnen over een verdere uitwerking ervan. Omdat voor de realisering van het project voor dit gedeelte van de gemeente een bestemmingsplan moet worden vast gesteld. dat bovendien door gedepu teerde staten dient te worden goedge-j keurd, kan de planologische voorberei-1 ding van het plan nog geruime tijdj vergen. Toch hoopt de Walcherse Bouwunie in de loop van het volgend jaar met de realisering van het project, waar voor het bedrijf de naam 't'Hof' wil handhaven te kunnen beginnen. De bouwtijd wordt geraamd op ongeveer anderhalf jaar Fractievoorzitter Wondergem over het plan: „In onze raadsfractie zijn wiji van oordeel dat de kans. die hierj wordt geboden met beide handen dient te worden aangegrepen. Wat Domburg nu nog aan eigen bevolking en bezoekers heeft te bieden is te eenzijdig en is bovendien vrij wei steeds alléén in het toeristenseizoen beschikbaar. Er is behoefte aan meer ontspanningsmogelijkheden dan alleen strand, bos en duin of het drinken van een pilsje. Het project 't'Hof' biedt dat grotere pakket aan voorzieningen voor de in woners van Domburg, Walcheren en daarbuiten. Doordat het ook om een voortreffelijke 'slechtweeraccommoda- tie' gaat, die ook buiten het zomersed-' Financiering fianthjn De vice-voorzitter van de fractie, de heer S. J. Lous, wijst er voorts op zoals ook in de brief aan b. en w. is uiteengezet dat realisering van het project vooral ook aantrekkelijk is om de financiering ervan geheel voor rekening komt van het particulier ini tiatief- „In de afgelopen jaren heeft de ge meente een reeks kostbare voorzienin gen tot stand gebracht, zoals het dorpshuis in Domburg en de sportzaal ir. Oostkapelle. Onder meer voor de bekostiging van deze projecten moes ten de plaatselijke belastingen ver schillende keren worden verhoogd. Wij zijn- van mening dat zo langza merhand het "plafond' van deze belas tingen wel is bereikt", aldus de heer CZie slot pagina 11 kolom 6I (andaag worden de do den herdacht: negen zntwlntlg Jaar geleden was voor Nederland de tweede r**- wereldoorlog voorbij. Merk- TJ waardig hoe herinneringen aan dat ogenblik en aan andere momenten uit de tweede we reldoorlog zijn verbonden aan één Jaargetijde: net voorjaar. Het was len te toen in 1940 de Duitsers Nederland binnenvielen, een zomerse lente. Me nigeen die terugdenkt aan die dagen ervaart nu nog een mengeling van in drukken: bloeiende bomen, fris jong groen, bloemen, het voortdurende ge luld van zware vliegtuigmotoren, angst en spanning en tenslotte het binnen trekken van de Duitse troepen met hun bonkende laarzen en hun bijterig zingen. Zo ook 1945: voorjaar, bevrij ding. een ongekende opluchting, maar tevens schrijnend verdriet om de ve len die er niet meer waren. Bovenal ook: de verwachting dat een nieuwe tijd nu zou komen. Menno ter Braak hij koos In mei 1940 vrijwillig de dood heeft ln 1939 In zijn dagboek jeugdherinne ringen vastgelegd aan het uitbreken van de oorlog in 1914. Hij maakte een tochtje langs de dijk naar Ophemert, waar vroeger een visser woonde. Jee- be genaamd, 'van wie wij paling moes ten meenemen naar Eibergen. Juli 1914. Dat heeft diepere indruk op mij ge maakt d2n de mobilisatie zelf; als ik dit huisje weer zie en de naam Jee be hoor noemen ruik ik de kindersfeer van 1914 weer. Pa ling is: spanmng en vage angst. Zo ontstaan de meeste her inneringen'. Heelt niet ieder soortge lijke ervaringen uit de tweede wereld oorlog? Zij bepalen mede de sfeer van het heden: sommige indrukken van vandaag doen heden en verleden in elkaar overvloeien. Ter Braak kon zich niet losmaken '.-an spanning en vage angst, zodra hij dacht aan de visser Jeebe en diens paling. In het najaar van 1939 moet hij daaraan voortdu rend hebben gedacht. Een paar dagen voordat hij deze herinnering neer schreef had hij namelijk in zijn dag boek genoteerd: „Ik tracht mij los te maken van alles wat ik bezit, te wen nen aan de bom die mijn bibliotheek zal opruimen". Los te zijn van boeken betekende voor hem los te zijn van bezittingen'. In onze dagen kan men ook op een wat afstandelijke manier in con tact worden gebracht met herinnerin gen uit de tweede wereldoorlog: er verschijnen namelijk allerlei goed ge documenteerde studies over wat zich heeft afgespeeld in Nederland gedu rende de jaren 1940-1945. Aan de stroom van publikaties komt geen eind: er wordt veel aan bronnen onderzoek gedaan, waardoor het tota le patroon veel helderder wordt maar tegelijkertijd onbegrijpelijker, wan neer men althans oordeelt met de ken nis die men nu bezit. Het oordeel is thans makkelijker, zij het vaak onbil lijker omdat men weet wat er sinds dien is gekomen en omdat men net kwaad in de volle omvang kan taxe ren. De geschiedenis van dit land sinds 1933 toen de dreiging van Hitier ook hier voelbaar werd. alleen al door de vluchtelingen uit Duitsland is meer dan ooit een heftige dis cussie zonder einde. Een markant voorbeeld daarvan lijkt ons het recen te boek van Verkijk over de omroep tijdens de bezetting: een trieste op somming van enerzijds collaboratie en anderzijds duidelijk verzet, met daar tussen het voortdurende zoeken naar een middenweg, een weg van gewe tensconflicten die tot vandaag voort duren. Een publikatie van geheel an dere orde, maar eveneens verhelde rend voor allerlei situaties na de be zetting, is de nieuwe studie van dr. Ger van Roon over de verhouding van protestants Nederland en Duitsland in de jaren 1933 en 1941. En bij dit alles komt dan nog de voortdurende con frontatie met het verleden via het ge weldige werk van dr. Lou de Jong. Al deze dingen hebben met vandaag te maken. Maar bij een herden king als die van vanavond behoort de discussie zonder einde toch een mo ment tot rust te komen, één ogenblik om met elkaar in stilte te luisteren. Presser de Amsterdamse historicus en auteur van Ondergang, het indruk wekkende boek over de 'vervolging en verdeling van het Nederlandse joden dom'. heeft aan het eind van zijn leven in een interview met Philo Bregstein gezegd dat .geschiedenis in de eerste plaats iets van mensen is. van indivi duele mensen. Voor mij hebben altijd alle mensen een naam gehad, ook al ken ik die niet altijd". En in hetzelfde gesprek vertelde hij hoe hij zich bij het werken aan het boek Ondergang continu in gesprek voelde met de do den. „Want ik lees die paperassen, die vodjes, ik lees die nog uit de trein ge worpen briefkaarten, ik lees die schaarse berichten uit Westerbork". Daarom schreef hij zijn boek: .Wie ae doden het zwijgen oplegt, laat ze tweemaal sten-en". Vanavond moet één minuut gezwegen en geluisterd worden, ook al weten we dat er in die stilte verwijten kunnen worden ge- noord. Op dit ogenblik beleven we als individuele mensen de herinneringen aan toen, op dat ogenblik ook valt on ze geschiedenis samen met ons heden. Het heden, van waaruit de lijnen naar de toekomst worden bepaald. De dichter en verzetsman J. B. Char les dichtte eens een gebed: "Laat ons niet vallen, hoe gevaarlijk wij ons bui gen over de raad, boven het niets, houdt ons vast. Geef ons vrede aan de morgen van deze avond, aan de avond van deze nacht'. Een gebed voor de vierde mei.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1974 | | pagina 1