PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NOG TWEE KANDIDATEN
VOOR HET ELYSEE
Orgaan voor
Europees
energiebeleid
De werkloosheid in Zeeland daaide
in de maand maart tot 3,9 procent
VAN DER STOEL GAAT
MET ARABIEREN PRATEN
de krant
van zeeland
GISCARD D'ESTAING EN FRANCOIS MITTERRAND
KAMERLID PPR
SLACHTOFFER
APRILMOP
Israël verliest
vliegtuig aan
Golanfront
ONDER CONTROLE VAN
EUROPESE COMMISSIE
GUNSTIGER DAN VORIG JAAR
Metaalindustrie
Jjantlijn
Frankrijk en
zijn traditie
r'rv'rvïil onvermijdelijke specular
Vakantie '75
Pagina 9
217e jaargang - nummer 83
Dinsdag 9 april 1974
GISCARD D' ESTAING
(Van onze correspondent)
PARIJS In de lange rij van kandidaten voor het presidentschap
van de Franse republiek hebben zich maandag ook de minister van
financiën Giscard d'Estaing en de socialistenleider Francois Mit
terrand gevoegd. Giscard had de pers verzocht voor een belangrij
ke mededeling naar het stadje Chamalieres te komen, waarven hij
burgemeester is, en waar hij het grote nieuws, dat nauwelijks meer
een verrassing was, onthulde.
merkte, precies drie te veel. Vooral
omdat het gaullïsme met zijn lastig te
bepalen ideologische inhoud het altijd
vooral van de mystiek van de nationa
le eenheid heeft moeten hebben.
De eensgezindheid bij de linkse par
tijen is nu zelfs zo groot dat him
heraut Francois Mitterrand zich de
weelde kon veroorloven rustig het
moment af te wachten dat op hem
een beroep zou worden gedaan. Dat
moment was maandag gekomen en in
een laaiend enthousiasme werd hij in
Parijs door communisten, socialisten
en linkse radicalen als hun unanieme
voortrekker uitgeroepen. Zelfs de klei
ne PSU, een partij van voornamelijk
linkse intellectuelen, heeft zich nu
voor het eerst ook achter Mitterrand
geschaard. De linkse partijen liggen,
al voor de start, ontegenzeggelijk een
ronde voor nu de regeringscoalitie in
feite uiteen is gespat.
FRANCOIS MITTERRAND
Hij beriep zich op het vertrouwen dat
president Pompidou tot aan zijn dood
in hem had gesteld en dat was, voor de
goede verstaander, een duidelijke
sneer aan het adres van zijn gaullisti
sche rivaal Chaban Delmas, die twee
jaar lang door het overleden staats
hoofd werd genegeerd.
Giscard gaf ook te verstaan, dat hij
de regeringsmeerderheid wilde verbre
den, waarmee hij een niet minder
doorzichtig beroep deed op de cen
trum-oppositie van Lecanuet en
van-S chreiber.
Maar intussen staan er nu al vier
concurrenten aangetreden die elkaar
de stemmen van de gaullistische en
conservatieve stemmers betwisten.
Want naast Chaban en Giscard alsme
de de kamerpresident Edgar Fauré is
er ook nog de oud-minister van bin
nenlandse zaken Christian Foehet die
zijn kandidatuur in het teken van de
gaullistische super-orthoxie heeft ge
plaatst.
Vier gaullistische kandidaten is, zo
als de minister voor cultuur Alain
Beyrefitte maandag niet onjuist op-
Tijdens grondstoffenconferentie in New York
DEIN HAAG (ANP) Minister Van der Stoel van buitenlandse za
ken wil tijdens de grondstoffenconferentie van de Verenigde Na
ties, die deze week begint, met gedelegeerden van Arabische landen
spreken over de Nederlandse betrekkingen met de landen van het
Midden-Oosten. Hij neemt aan, dat er tijdens deze speciale assem
blee van de Verenigde Naties, die gewijd zal zijn aan de problema
tiek van de grondstoffenvoorziening en -prijzen en de ontwikke
lingssamenwerking, gelegenheid zal zijn contact te hebben met
Arabische ministers. Met wie hij zal spreken, staat nog niet vast;
de contacten zijn nog in voorbereiding, zo heeft minister Van der
Stoel maandag op een persconferentie
Nederland gaat op de grondstoffen
conferentie van de Verenigde Naties
bepleiten, dat men gaat zoeken naar
formules voor wereldwijde oplossing
Y3n het vraagstuk van de grondstof
fen en de ontwikkelingssamenwerking.
Het is het Nederlandse standpunt, dat
confrontatie dient te worden verme
den, evenals een krampachtig streven
naar autarkie van de ontwikkelings
landen. Evenzeer moet streven naar
bilaterale overeenkomsten op het ge
bied van grondstoffen worden afgewe
zen. Door een wereldwijd overleg
moet men trachten de problematiek
meester te worden, zo is het stand
punt van de Nederlandse regering.
Op het stuk van de energieproblema-
tiek wenst de Nederlandse regering
ook geen tegenstrijdigheid tussen dit
overleg en het overleg, dat is voortge
vloeid uit de Washingtonse energie
conferentie. Nederland wil een zo
groot mogelijke mate van convergen
tie tussen laatstgenoemd overleg en
de grondstoffenconferentie in New
York.
Waar Nederland in het bijzonder de
nadruk op zal leggen is, dat de doel
stellingen vain de tweede ontwikke-
hngsdecade van de Verenigde Naties
dienen te worden verwezenlijkt. De
ontwikkelde landen in hun totaliteit
blijven achter bij de verwezenlijking
van dit program en dit verontrust de
Nederlandse regering zeer. Met leed
wezen ziet de Nederlandse regering,
dat sommige rijke landen in plaats
van meer te doen, juist de neiging
hebben minder ontwikkelingshulp te
verstrekken.
Prijsontwikkeling
Nederland stelt zich op het standpunt,
dat niet kan worden ontkend dat de
ontwikkelingslanden terecht de prij
zen van hun grondstoffen te laag
achten, maar dat anderzijds moet
worden ingezien, dat de minst-ontwik-
landen en de landen van het
ie subcontinent het meest te
hebben van de prijsontwikke
ling van aardolie en andere grondstof
fen en het land van de rekening
Nieuws uit Zeeland
pagina's 2, 5,7 en 11.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op pagina 11.
Radio en t.v. op pagina 14.
Financieel nieuws op pagina
15.
dreigen te worden. Nederland wil de
bijzondere aandacht vragen voor deze
landen.
Minister Van der Stoel heeft er g
idee van, wat het resultaat van de
grondstoffenconferentie zal kunnen
zijn. Om te beginnen is er nog een
grote mate van onzekerheid over de
standpunten der delegaties. Wat er
precies zal worden voorgesteld is nog
onbekend. Minister Van der Stoel
heeft de indruk, dat er nog standpun
ten worden uitgewerkt.
Steunfonds
Van het standpunt van de partners in
de Europese gemeenschap staat vast,
dat voorzitter Scheel (West-Duitsland)
van de Europese ministerraad de
principiële bereidheid van de negen
zal uitspreken om mee te werken aan
een speciaal fonds voor de landen, die
het zwaarst getroffen worden door de
duurte van aardolie en andere grond
stoffen. Naast dit gemeenschappelijke
principiële standpunt zullen de negen
elk aanvullend him eigen 'accenten
leggen.
Over de wijze, waarop de deelneming
aan een dergelijk speciaal fonds zal
moeten geschieden, hebben de negen
nog geen. gemeenschappelijk oordeel.
Hierover zai in en ongetwijfeld ook
na New York nog overleg tussen de
negen nodig zijn.
Minister Van der Stoel denkt, dat het
heel moeilijk zal zijn op de Newyork-
se grondstoffenconferentie tot concre
te oplossingen te komen. Een deel
van de taak van de conferentie zal
erin bestaan problemen door te geven
aan gespecialiseerde organen van de
Verenigde Naties, zoals de FAO.,
(voedsel en landbouworganisatie).
Het accent van de conferentie zal niet
speciaal op de energievraagstul
liggen, is de indruk van minister Van
der Stoel, tot nu toe zal het meer een
algemene discussie zijn.
Minister Van der Stoel zal deze week
de Nederlandse delegatie leiden, mi
nister Pronk van ontwikkelingssamen
werking neemt na Pasen zijn taak te
New York over.
GRONINGEN (ANP) Het PPR
tweede- kamerlid Leo Jansen die
maandag schriftelijk wagen stélde
aan de regering over een mono-
railplan in het stadsgewest Gro-
ningen-Assen, blijkt daarmee het
slachtoffer te zijn geworden van
een - aprilgrap. De heer Jansen
wilde o.a. weten wat de kosten
waren, wie de plannen voorbereid'
de, welke inspraakmogelijkheid er
voor de bevolking was en of be
staande structuurplannen zouden
moeten worden aangepast.
Op 1 april publiceerde het huis aan
huis blad 'De Groninger Gezinsbo
de' een uitvoerig verhaal over een
plan voor een monorail tussen
Groningen en Assen. Bij het plan
was een tekening gevoegd. In het
verhaal werd verteld dat het ka
binet-Den Uyl een plan had laten
ontwikkelen voor een geheel nieu
we aanpak van het openbaar ver-^
voer. De agglomeratie Groningen
Assen zou daarbij als proefgebied
fungeren.
De ouders van de op 4 februari
ontvoerde Patricia Hearst zijn zondag
met hun particuliere straalvliegtuig
naar Mexico vertrokken. Officieel
werd verklaard dat Randolph Hearst
en zijn vrouw uitgeput zijn na twee
maanden vergeefse pogingen om hun
dochter vrij te krijgen en rust zoeken.
NUMERUS FIXUS VOOR
ACHT STUDIERICHTINGEN
IN LEIDEN INGETROKKEN
LEIDEN (ANP) Nadat vorige
maand het college van bestuur van de
Leidse universiteit voorlopig bij de
academische raad had voorgesteld een
numerus fixus aan te vragen voor alle
in Leiden bestaande studierichtingen,
heeft maandagavond de Leidse univer
siteitsraad, gezien het verloop van de
aanmelding van eerstejaars studenten,
besloten voor acht studierichtingen het
voorstel in te trekken.
De betrokken studierichtingen zijn
rechtsgeleerdheid, wiskunde, natuur
kunde, sterrenkunde, scheikunde, geo
logie, klassieke talen en Spaans.
Bij de brand in het centraal regi
stratie kantoor detailhandel-ambacht
aan de Koninginnegracht in Den
is maandag volgens een schatting van
de brandweer voor anderhalf miljoen
gulden schade aangericht.
TEL AVIV/DAMASCUS Israël
heeft maandag zijn eerste vliegtuig
aan het Golan-front verloren sedert de
o'/tober-oorlog van vorig jaar en op
de grond maakten Israëlische militai
ren een Syrische commando krijgsge
vangen.
Volgens een Syrische lezing is het
Israëlische toestel neergeschoten,
maar Tel Aviv deelde mee dat de
bemanning eruit gesprongen was na
dat zij brand aan boord had gemeld.
De twee bemanningsleden kwamen te
recht op Libanees gebied, waar zij
door de plaatselijke autoriteiten ge
vangen werden genomen. Uit het feit
dat. er twee bemanningsleden waren,
maakt men op dat het toestel een
Phantom van Amerikaanse makelij
moet zijn geweest. Op de grond duur
den maandag de duels met artillerie
en tanks voort. Volgens Damascus
werd hevig gevochten, maar Israël
sprak van sporadische schoten langs
het hele 65 kilometer lange front.
Volgens diplomatieke kringen in Da
mascus maandag zou binnen 48 uur
een Syrische delegatie naar de Vere
nigde Staten vertrekken voor bespre
kingen met minister van buitenlandse
zaken Kissinger over een scheiding
van de Syrische en Israëlische troepen.
De delegatie zou onder leiding staan
van het hoofd van de militaire inlich
tingendienst, brigade-generaal Hikmat
Sjihabi. In Damascus is voorts verno
men dat koning Hoessein van Jorda
nië daar vandaag zal aankomen voor
besprekingen met president Hafez As-
BRUSSEL (ANP) De EEG heeft plannen om een gemeenschap
pelijk organisme met rechtspersoonlijkheid en financiële auto
nomie in het leven te roepen om een eigen Europees energiebeleid
uit te bouwen. Die plannen zijn beschreven in een werkdocument
dat in Brussel is vrijgegeven nadat eind vorige week het energie
comité van de gemeenschap weer heeft vergaderd.
Het comité, dat onder leiding staat
van Europees commissaris Simonet,
houdt nieuwe vergaderingen op 23
april en 6 mei. In die bijeenkomsten
moet de "blauwdruk" voor het gemeen
schappelijk energiebeleid gereed ge
maakt worden. Eind juni zou de Eu
ropese ministerraad zich er dan over
kunnen uitspreken.
Het nieuwe organisme moet, volgens
de plannen, onder controle staan van
de Europese commissie, het 'dagelijks
bestuur' van de gemeenschappen. In
een raadgevend comité zouden lidsta
ten en belanghebbenden (industrie,
werknemers en consumenten) verte
genwoordigd moeten zijn.
In de komende weken zal nog een
bijzondere studie worden gemaakt
van de prijs voor energie in het
algemeen en van de belasting op ener
gie. van de prijzen voor de oliepro
ducten en van de- mogelijkheid om
zoveel mogelijk energie uit te sparen.
In ieder geval zal nauw worden sa
mengewerkt met de Organisatie voor
Economische Samenwerking en Ont
wikkeling in Parijs (OESO).
Bovendien zal rekening worden gehou
den met wat in de internationale
coördinatiegroep voor energie, voort
gekomen uit de energieconferentie
Het werkdocument van de Europese
commissie gaat ervan uit dat de ge
meenschap op lange termijn (over
een dertigtal jaren) nog slechts voor
een kwart van haar energievoorzie
ning afhankelijk zal zijn van olie,
steenkool en eventuele andere energie
bronnen. H6t grootste deel van haar
energie zou tegen die tijd kunnen
voortkomen uit kernenergie en gas.
Op kortere termijn moet de vraag
naar energie worden afgeremd, zon
der de economische ontwikkeling te
verlammen. Het gebruik van elektrici
teit moet worden aangemoedigd,
wijl de elektrische centrales zoveel mo
gelijk op kernenergie moeten overscha
kelen. Tegen 1985 zou de helft van de
elektriciteitsproduktie met behulp van
kernenergie moeten gebeuren. Voor
de rest moet de eigen kolenproduktie
tenminste op het huidige niveau wor
den gehandhaafd en moeten zoveel
kolen als economisch verantwoord is
worden ingevoerd.
Zie slot pagina 3 kolom 1
IN METAALSECTOR
GROTE VRAAG
MIDDELBURG In de loop van
maart is het aantal werkloze man
nen In Zeeland verder gedaald dan
dat in de maand maart van het vorig
jaar het geval was. Van de 'afhankelij
ke mannelijke beroepsbevolking' was
het op eind van maart jl. 3,9 procent
Werkloos. Eind februari van dit jaar
was het nog 4,7 procent. Het cijfer
van 3,9 procent per begin april 1974 is
gunstiger dan dat van het vorig jaar,
toen het 4,4 bedroeg.
Het aantal mannen dat begin maart
van dit jaar in Zeeland was geregi
streerd als 'arbeidsreserve' bedroeg
2796 en begin april was het 2491, In
de procenten uitgedrukt was dit 3,9
en daarbij moet 'in aanmerking wor
den genomen, dat het aantal werkelijk
geheel werkloze mannen 3,5 procent
bedroeg, omdat van de 3.9 procent
nog 0,2 procent een tijdelijke taak
had gekregen bij aanvullende werken
en nog eens 02 procent in de sfeer
van sociale werkvoorziening.
Het cijfer van 2491 steekt gunstig af
bij dat van de maand daarvoor. Begin
maart 1974 was het nog 3040. De
vraag naar mannelijke arbeidskrach
ten ging in Zeeland daarbij om
hoog, van 959 per begin maart tot
1141 per begin april. In 1973 waren
deze cijfers respectievelijk 666 en 689.
Het Zeeuwse percentage werklozen
van 3,9 steekt niet ongunstig af bij
het landelijk gemiddelde van 3.8. De
noordelijke provincies hebben aanzien
lijk ongunstiger percentages, Gronin
gen 5,6, Friesland 6,2, Drente 7,9. In
bepaalde Zeeuwse rayons beweegt het
percentage werklozen zich echter bo
ven het Zeeuws gemiddelde van 3,9.
Het rayon Oóstburg noteerde per 1
april 7,2 procent, Zierikzee 5,9 pro
cent. De percentages van rayons Mid
delburg (4,4), Hulst 4,7) en Tholen
(4,3) kwamen daar eveneens boven.
Lager waren de percentages van de
rayons Goes (3,3), Terneuzen (3,0) en
Vlissingen (2,1).
Opmerkelijk is de grote vraag naar
personeel in de metaalindustrie. In
geheel Zeeland is in deze sector een
aanbod voor 540 mensen, verdeeld
over draaiers, bankwerkers, pijpen- en
verwarmingsmonteurs, machinale
bankwerkers, elektrisch lassers en elek
trotechnisch monteurs.
Gedurende de maand maart daalde
het aantal werkloze vrouwen in Zee-|
land van 612 tot 520. In maart 1973
daalde dit van 555 tot 512.
Het aantal gastarbeiders uit niet
EEG-landen dat in Zeeland werk
zaam is daalt nog voortdurend. Eind
maart 1973 was het nog 750, thans is
bet 550. De afneming gaat geleidelijk
door. Interessant is in dit verband
nog, dal bij de vestiging van Pechiney
in het Sloe van de 844 werknemers
ruim tachtig procent Nederlanders
zijn. Tot de gastarbeiders mag men
66 mensen rekenen, voorts werken er
nog 66 Franse mensen.
sident Pompidou zijn ac
ftgSra ties begonnen. Wie zal hem
opvolgen? Zal er sprake zijn
i--~ -H van een nieuwe buitenlandse
koers? Zal Frankrijk een Eu-
ropeser beleid voeren dan onder De
Gaulle en Pompidou het geval was?
Zal de verhouding tot de Verenigde
Staten en vooral ook tot Engeland
verbeteren? De Gaulle en Pompidou
de één pathetischer dan de ander
"oeschouwden Frankrijk als het
middelpunt van het heelal, ze gingen
althans uit van een conceptie, waarin
aan Frankrijk in deze wereld een be
langrijke rol werd toegedacht. Daar
mee sloten zij aan bij grote Franse
tradities, waaraan mede vorm was
gegeven door historische grootheden
als Lodewijk XIV en Napoleon. De
Gaulle heelt het herstel van deze tra-
ditie onder zijn bewind in het laatste
deel van zijn memoires op een haast
sacrale wijze beschreven: „In het jaar
onzes Heren 1962 bloeide de weder
geboorte van Frankrijk op. Burger
oorlog had het land bedreigd, het had
voor de ondergang gestaan. De wereld
vergat Frankrijks stem. Dit leed is nu
geleden". Een typerende opmerking:
„De wereld vergat FTankriJks stem",
alsof dat het belangrijkste was. In het
volgende betoog zette de generaal uit
een dat Frankrijk zijn macht en rang
duurzaam moet henvinnen en dat kan
alleen door een goed geordende Staat
(met een hoofdletter, zulk een insti
tuut deed De Gaulle niet af met een
kleine letter). Ziehier de twee belang
rijke elementen van de Franse tra
ditie: macht en aanzien in de wereld,
daartegenover de binnenlandse kant,
namelijk de goed-geordende staat.
In de hierboven aangehaalde, voor
niet Fransen nogal hol-klinkende
frasen van De Gaulle, is mede het
antwoord te vinden op de speculaties
van vandaag. De Franse traditie zal
vermoedelijk sterker zijn dan de poli
ticus wie het ook zijn moge die
nu de zetel van De Gaulle en Pompidou
gaat bezetten. Ook de nieuwe presi
dent zal bewust of onbewust de
behoeder van de traditie worden en
daarom zal er in de toekomst wellicht
niet zoveel veranderen. De Nederland
se historicus Geyl heelt begin 1963 in
een knappe beschouwing aangegeven
hoe de politiek van De Gaulle niet op
zichzelf stond, maar aansloot bij
sinds eeuwen in Frankrijk levende
denkbeelden. Geyl kwam met zijn ver
toog nadat de gene
raal in januari 1963
tijdens een perscon
ferentie kortweg
had meegedeeld dat
hij Engelands toe
treding tot de EEG afwees. Dit beleid
sloot aan bij een traditie, die denken
en doen van opeenvolgende generaties
in Frankrijk richting heeft gegeven,
zo betoogde Geyl. En met vele citaten
van Franse auteurs en historici toon
de hij aan hoe deze traditie in de loop
der eeuwen gestalte had gekregen.
Een-enkele aanhaling uit het artikel
van Geyl. Zo herinnert hij aan
Louis Blanc, een groot socialist,
die in 1848 moest uitwijken, maar her
nochtans had over een toorts „bij
welks licht alle volken naar de recht
vaardigheid schrijden". Zeker, zeker.
Frankrijk 'draagt die toorts'. Een scep
ticus als Anatole France, vaak geneigd
tot spot en satire, sprak aan het graf
van Emile Zola ernstig over de groot
heid van Frankrijk. Herinnerend aan
de Dreyfus-affaire zei deze redenaar:
„Er is maar één land waar zo grote
gebeurtenissen kunnen plaatsvinden.
Zo bewonderenswaardig is de aard
van ons land, zo schoon is de ziel van
Frankrijk dat in de voorgaande eeuw
de gedachte van rechtvaardigheid en
recht aan Europa en aan de wereld
heeft bijgebracht". Geyl somt nog een
aantal historici op van uiteenlopende
politieke richtingen, levend in ver
schillende tijdvakken, maar stuk voor
stuk de historie van hun land puur-
nationalistisch interpreterend, anti-
Europees en vooral ook anti-Engels.
„Zij helpen inzien dat De Gaulle en
zijn ontstellende politieke oogmerken
niet uit de lucht zijn komen vallen",
aldus Geyl in 1963.
Deze zelfde Nederlandse geleerde
had al eerder in een beschouwing
over Talleyrand herinnerd aan een
opvallende toespraak van Churchill in
december 1942 in het lagerhuis over
„een eigenaardige vorm van Franse
geestesgesteldheid". In deze rede ging
Churchill met name in op de typisch
binnenlandse kant van de Franse tra
ditie, het element dat De Gaulle later
zou noemen „de goed geordende
Staat". De Britse premier wees met
zijn bekende ironie het lagerhuis er
op, dat „de Almachtige in zijn on
eindige wijsheid niet goed heeft ge
vonden de Fransen te scheppen naar
het beeld van een Engelsman".
Vervolgens kwam hij terzake en zette
hij uiteen dat in een staat als Frankrijk
die zoveel beroeringen heeft doorge
maakt monarchie, conventie, direc
toire. consulaat, keizerrijk, monarchie,
republiek, keizerrijk, nogmaals repu
bliek een bijzonder „wettische gees
tesgesteldheid" is ontstaan. Zij kwam
voort uit een onderbewust gevoel van
nationaal zelfbehoud tegen de gevaren
van een volslagen anarchie. In de geest
van Franse ambtenaren en officieren
hangt er veel af van de vraag of er een
directe, onafgebroken ketting van wet
tig gezag bestaat. „Veel Fransen hou
den dit voor belangrijker dan morele,
nationale of internationale overwegin
gen". Aldus Churchill in 1942, Het ziet
er niet naar uit dat er sindsdien veel
is veranderd in Frankrijk.
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
