PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PRIJS BENZINE
STIJGT MEER:
8 TOT 10 CENT
PZC
Bijna helft van PZC-lezers is vóór
afsluiting van de Oosterschelde
Petroleum en huisbrandolie
minder in prijs omhoog
Hearst-bedrijven
bereid te betalen
OLIECONFLICT BELGIE EEN FEIT
CHRISTELIJK
VOORTGEZET ONDERWIJS
EEG-conferentie
op 4 maart
in Brussel
Olie en macht
Voor ontvoerde dochter miljonair
Zuidkoreaans
schip gezonken:
160 man vermist
217e jaargang - nummer 46
Zaterdag 23 februari 1974
Aanmelding
Zie de pagina's 14 en 15.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG Onderhandelingen op het scherp van de snede tus
sen de internationale oliemaatschappijen en de regering hebben
ertoe geleid dat de benzineprijs in Nederland per 1 maart waar
schijnlijk acht tot tien cent zal stijgen. Tot enkele dagen geleden
werd algemeen gerekend op een prijsstijging van niet meer dan zes
cent. Tegenover de grotere prijsstijging voor benzine staat, dat
petroleum en huisbrandolie waarschijnlijk minder zullen stijgen
in prijs dan.de verwachte zes cent.
Vice-premier Van Agt zei vrijdag na het wekelijkse kabinetsberaad,
dat de macht van de Nederlandse regering maar beperkt is, maar
dat er „zeer pittige onderhandelingen gaande zijn".
Binnen enkele dagen zal het minis
terie van economische zaken een be-
sllssing bekendmaken over de olieprij
zen, Intussen blijkt, afgezien van de
prijsproblemen, de oliecrisis in Neder-'
land grotendeels voorbij te zijn:
het ministerie van economische za
ken heeft de olie- en benzinehandel
laten weten dat de beperking van
rfp aflevering met 15 procent, inge
steld aan het begin van de oliecri-
sie, niet meer nodig is:
het Rijksbureau voor Aardoliepro-
Medisch rapport
drie van Breda
al lang gereed
(Van onze parlementaire redactie)
DEN' HAAG Maanden geleden al
blijkt het medische rapport over de
drie oorlogsmisdadigers van Breda
Fischer, Kotalla en Aus der Fünten
gereed te zijn gekomen. Het kabinet
heeft echter nog geen nadere beleids
beslissingen in overweging naar aan
leiding van het rapport over de fysie
ke en psychische toestand van
drie. Zo'n rapport was door Van
toen nog minister in het kabinet-
Biesheuvel. toegezegd.
Ook is nog niet bekend wat de rege
ring zal doen met de brief van de
Duitse kerken, waarin in overweging
wordt gegeven om de Drie van Breda
vrij te laten. Dat de brief is binnenge
komen, is zeker. Dit bleek vrijdag uit
opmerkingen van de zeer omzichtig
op vragen antwoordende minister van
justitie Van Agt na afloop van het
wekelijkse kabinetsberaad, dat hij als
rice-premier had voorgezeten.
Dennendal
STAATSSECRETARIS Hendriks
beeft, na een tussentijds advies
van de commissie-Langemeijer,
een advies-arts benoemd voor
Dennendal (pagina 3).
NOS
NOS-programma-commissans Ste-
ketee heeft zijn ontslag genomen
wegens gebrek aan vertrouwen
bij de omroepen (pagina 11).
Nieuws uit Zeeland op
pag.2,4,5,6,7,9,12 en 13
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1,3 en 11
Sport op pag. 16 en 17
Radio en tv op pag. 31
nieuws op pag. 33
zaterdagkrant
7-19 In dc wekelijkse inter-
view-serie 'Iner' ditmaal
een gesprek met Evert
Heijblok, directeur van
de Zeeuwse Koorschool.
7- 21 Letterkundige Kroniek
van Hans Warren-
Stemmen uit de Kerken:
Van en voor de draaitafel.
1- 29 Tweeluik Britse verkie
zingen. Onze Londense
correspondent volgde Ted
Heath en Harold Wilson
op hun verkiezingstour
nees:
Adrie de Boon. oude rot
in de vakbeweging, neemt
afscheid.
a7- 23 La Sagrada Familia. de
versteende smeekbede van
Barcelona.
Louis Couperus, zoals zijn
familie hem zag.
Pao- 25 Poppraet:
Schaken, dammen, bridge.
dukten, dat de verdeling van de
beperkte olievoorraden regelde,
wordt binnenkort opgeheven. Het
ministerie van economische zaken
gaat ervan uit dat er geen tekort
meer is.
Vorige week werd verwacht dat
verbruikersprijzen voor benzme, zo
wel als voor petroleum en huisbrand
olie met zes cent zouden stijgen. Dat
zou dan gebeuren nadat de olie-indu
strie de vereiste acht weken (volgens
het verscherpte prijsbeleid) had ge
wacht met het doorberekenen van de
gestegen kosten. De olieconcerns wil
len echter meer dan zes cent stijging
voor benzine aanvraag is onge
10 cent) in de wacht, slepen,
nemen geen genoegen met de plannen
van minister Lubbers die de aange
vraagde verhoging in twee fasen wilde
uitsmeren: 1 maart zes cent en 1
april de rest.
Ondanks de concessie van minister
Lubbers wil de industrie na 1 maart
weer spoedig een prijsstijging. Als het
aan haar ligt, zal een liter super snel
meer dan een gulden gaan kosten.
Daartoe oefent zij hevige druk uit op
de regering en de onderhandelingen
zijn dan ook nog volop aan de gang.
Op de achtergrond staat daarbij het
feit dat de olieconcerns de oliestro
men in de hand hebben en, zoal
België gebeurde, Nederland een tekort
kunnen bezorgen door die stromen te
verleggen. Dat wil dan zeggen: de olie
gaat naar de plaatsen waar de hoog
ste prijzen worden geboden.
In vele landen van West-Europa is
de benzineprijs al hoger dan bij ons.
Nederland betaalt bijna 88 cent voor
een liter super, de Westduitse automo
bilist betaalt al ongeveer 95 pfennig,
Italië zit op fl,30. Alleen Belgie is
beduidend lager met 83 cent. Maar
daar zijn dan ook grote problemen
geweest, omdat de demissionaire rege
ring. die voor verkiezingen staat.
prijsstijgingen toestond.
WEEKEINDE
MET ZON
(Van onze weerkundige medewer
ker)
Ook de laatste week van rebru-
ari zal ons geen koud winterweer
meer opleveren. Voor de cama-
vaivierders mag gezegd worden
dat het er gezond uit ziet, want
er is geen weertype met onaange
naam winterweer onderweg.
Wel een hogedrukgebied dat
het regenfront, dat ons vrijdaga
vond passeerde, snel opvolgt
waarbij zonnige perioden zijn te
verwachten. Hierbij overdag tem
peraturen rond 8 graden en 's
nachts een afkoeling in het bin
nenland, mogelijk met wat nacht
vorst.
Maandag komt er weer een
zwak front via Engeland nader
bij. maar ook in de komende
dagen zal er maar weinig neer
slag vallen. Het koude winterweer
bevindt zich op grote afstand in
Rusland en' Lapland, waar de de
pressies met zachtere lucht ook
trachten door te dringen.
Deze winter wil duidelijk, ook
wat dit slot betreft, bij de groep
van vijf warms ten van deze eeuw
eindigen.
Krapte
Voor Nederland wordt een dergelij
ke situatie niet verwacht, onulal er
wel een prijsstijging in uitzicht is.
Toch schermen de maatschappijen
met blijvende krapte en de stijgende
vraag naar benzine. De vraag is nu
maar of dit op het ogenblik geen
argumenten zijn om de eisen tot
prijsverhoging zoveel mogelijk kracht
bij te zetten. De olieconcerns hebben,
voor wat de brandstoffen betreft, liet
meest belang bij een zo hoog mogelij
ke benzineprijs. Petroleum en huis
brandolie hebben zij op het ogenblik
meer dan voldoende in voorraad.
BONN (DPA) De negen ministers
van buitenlandse zaken van de EEG.
zullen op 4 maart in Brussel hun con
ferentie over politieke samenwerking
houden die oorspronkelijk op 14 fe
bruari in Bonn zou plaatsvinden Dit
heeft de woordvoerder van het West
duitse ministerie van buitenlandse za
ken vrijdag meegedeeld.
De conferentie was uitgesteld daar de
energieconferentie in Washington in
verband met meningsverschillen lan
ger duurde dan voorzien was.
SAN FRANCISCO (DPA, RTR,
UPIHet dagbladimperium
van de Amerikaanse uitgever
Randolph Hearst heeft zich
vrijdag bereid verklaard de
extra vier miljoen dollar in le
vensmiddelen beschikbaar te
stellen die de ontvoerders van
de dochter van de miljonair
Hearst voor haar vrijlating
hebben geëist.
Hearst had zelf al eerder twee mil-
jcfen uit zijn middelen beschikbaar
gesteld, maar de vier miljoen extra
die de ontvoerders, het Symbionese
bevrijdingsleger, donderdag van
hem eisten, gingen naar zijn zeggen
zijn draagkracht te boven. De Hearst
Corporation wil de extra vier
miljoen overigens pas betalen als
Patricia Hearst veilig en wel weer
thuis is.
Het Symbionese bevrijdingsleger dat
Patricia Hearst op 4 februari had
ontvoerd, noemde de twee miljoen
die Hearst had willen betalen 'een
paar kruimels voor he»t volk'. Het
eiste dat nog eens vier miljoen
"binnen een dag" beschikbaar ge
steld zouden worden.
'Voedselbanken'
Voor de 'voedselbanken' die met de
twee miljoen van Hearst m achter
buurten van San Francisco vrijdag
middag om twaalf uur begonnen
met het verdelen van de levensmid
delen, vormden zich lange rijen be
rooiden.
Voor één zo'n bank, een leegstaande
winkel, wacht*en een kleine duizend
mensen op uitreiking van kalkoen
brood, melk. eieren, fruit en groen
ten. De mengte, die voor zeventig
procent uit zwarten bestond, was in
feestelijke stemming. Een oude,
zwarte vrouw zei: ..Het is een lange
rij, maar ik heb honger en ik zal
een graantje meepikken".
SAN FRANCISCO Een enorme
menigte steuntrekkers en andere
misdeelden beleger! een vrachtwa
gen, die levensmiddelen heeft aan
gevoerd om gratis te worden uit
gedeeld.
SEOEL (RTR) In de Zuldkoreaan-
se haven Chtmgmu is vrijdag een
Zuidkoreaans marinevaartuig met 316
mensen aan boord gezonken. Aan de
opvarenden worden 100 vermist. ZIJ
zijn vermoedelijk verdronken.
Andere marinevaartuigen en vissersbo
ten hebben 152 opvarenden kunnen
redden, van wie er twee in ziekenhuis
zijn gestorven. Het vaartuig bracht
recruten naar een transportschip om
hen naar de 40 km verderop gelegen
thuishaven Chinhae te vervoeren. De
120 ton metende boot Is volgens rads
oberichten omgeslagen toen de kapl-
teint trachtte een hoge golf te vermij
den. Volgens marinekringen kan een
dergelijk vaartuig B00 tot 350 mensen
vervoeren.
De recruten hadden ter afsluiting van
een opleiding van 16 weken de schrijn
van admiraal Yi Sun-Sin van de Rl-
dynastie bezocht Deze had de eerste
met ijzer beklede boten ter wereld
gebruikt om een Japanse invasie ach
ter in de 16de eeuw af te slaan
fiantltjn
GEEN PRIJSVERHOGING VOOR 1 MEI:
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De prijzenoorlog tussen de Belgische regering en de
oliemaatschappijen is op volle kracht losgebarsten, nadat de rege
ring vrijdagmiddag besloot de prijzen voor olieprodukten voor
lopig tot 1 mei niet te verhogen. De oliemaatschappijen hebben
daarna doen weten dat zij vanwege voortdurende verliezen ge
dwongen zijn de invoer van ruwe olie stop te zetten, zodat ook de
raffinaderijen stil komen te liggen.
die uit de belasting zal worden
taald. Dit betekent een niet geringe
aderlating voor de Belgische schat
kist.
Minister Claes van economische
ken zei dat de regering in de loop van
volgende week een vragenlijst aan de
oliemaatschappijen zal voorleg g en.
„aan de hand waarvan het mogelijk
moet zijn een duidelijk inzicht in het
prijsvraagstuk te krijgen.
De prijs van de benzine zonder de
lager dan die in de omringende lan
den. De regering heeft te kennen gege
ven de noodvoorraad van de oliemaat
schappijen (die voor 90 dagen toerei
kend is) te zullen vorderen om de
voorziening gaande te houden. Inmid
dels echter zijn de eerste benzinepom
pen al gesloten omdat er geen brand
stof meer werd aangevoerd
De Belgische regering heeft overt
gens beslist de snelheidsbeperking op
de autowegen tot 100 kilometer voor
alsnog te handhaven. In Brussel
wordt verwacht dat er een soort
EEG-regeling zal kunnen worden uit
gewerkt die als maximumsnelheid 120
kilometer per uur op de snelwegen
voorschrijft.
REPRESENTATIEVE STEEKPROEF BUREAU-NEUSSEN
BIJ 530 PZC-ABONNEES/LEZERS WIJST UIT:
DAN 50 PCT.
WlL GEEN TWEEDE
KERNCENTRALE
MIDDELBURG Precies 4'
procent van de PZC-lezers ii
vóór afsluiting van de Ooster
schelde. Dit heeft een represen
tatieve steekproef bij 530 (thuis
aangetroffen) PZC-abonnees/le-
zers uitgewezen, verspreid over
geheel Zeeland. De steekproef
werd in het kader van een redac
tioneel lezersonderzoek verricht
door de Stichting voor Research
en Marketing te Heerlen m op
dracht van de Provinciale
Zeeuwse Courant. Van de onder
vraagden heeft 31,9 procent geen
mening over de afsluiting van de
Oosterschelde, 21,1 procent is
tegen.
Andere in het oog springende uitkom,
sten van de representatieve steekproef:
52.8 procent is tegen de komst van
een tweede kerncentrale: 31 procent
heeft geen mening; 16,2 procent is
"2,8 procent Ls tegen de opheffing
van de provincie Zeeland en de op
name van verschillende delen van
Zeeland in nieuwe, grotere provin
cies: 11.9 procent heeft geen me
ning; vóór is 5,3 procent.
42,1 procent is tegen de komst van
nieuwe bedrijven en fabrieken in
in Zeeland: geen mening 19,2 pro
cent; vóór 38.7 procent.
54.2 procent van de ondervraagden
is vóór uitbreiding van de recreatie
in Zeeland: 23 procent heeft geen
mening; 22,8 procent is tegen.
De Stichting voor Research en Marke
ting te Heerlen (Bureau-Nelissen) heeft
het lezersonderzoek enkele weken gele
den uitgevoerd- Hoewel de resultaten
van het onderzoek op dit moment nog
lang niet zijn verwerkt, heeft het Heer-
lense bureau de antwoorden op één
van de 32 vragen nu al uitgewerkt.
De betreffende vraag luidde:
„Ik ga u nu een aantal zaken noemen,
waarover de laatste tijd in Zeeland
nogal wat te doen is geweest. Mag ik u
vragen hoe u tegenover die zaken
staat? Bent u vóór of tegen?"
Het bureau-Nelissen tekent bij de uit
komsten aan, dat de relatief hoge per
centages 'geen mening' ten aanzien van
onderwerpen 'afsluiting Oosterschelde'
(31,9 procent) en 'komst tweede kern
centrale' (31 procent), een nadere toe
lichting vragen. Het bureau heeft de
indruk, dat bij de 'geen mening'-bean t-
woorders nogal wat mensen zijn, die
wél een mening hebben over de afslui
ting van de Oosterschelde en de komst
van de tweede kerncentrale, maar die
van oordeel zijn, dat eerst een grondi
ge studie is vereist. In zo'n studie zou
den dan alle voor- en nadelen diep
gaand moeten worden bestudeerd al
vorens zij zich als vóór- of tegenstan
der ervan beschouwen.
Voorts heeft het bureau de indruk ge
kregen, dat zich onder de vóórstanders
van opheffing van de provincie Zeeland
en de opname van de verschillende de
len van Zeeland in nieuwe grotere pro
vincies. vooral PZC-lezers bevinden die
in Zeeuwsch-Vlaanderen wonen.
De uit vijf onderdelen bestaande vraag, die het bureau Nelissen onmid
dellijk na het in opdracht van de Provinciale Zeeuwse Courant gehouden
lezersonderzoek heeft uitgewerkt, luidde:
,Jk ga u nu een aantal zaken noemen waarover de laatste tijd in Zeeland
nogal wat te doen is geweest. Mag ik u vragen hoe u tegenover die zaken
staat?"
Bent u vóór of tegen
géén
mening
vóór
tegen
•A
H
s
a. de afsluiting der Oosterschelde?
31.9
47,0
21.1
b. een uitbreiding der recreatie in
Zeeland?
23,0
54.2
22,8
c.de komst van nieuwe bedrijven
en fabrieken in Zeeland?
19,2
38,7
42,1
d. de komst van een 2e kerncentra
le to Zeeland?
31.0
16.2
52.8
e. de opheffing van de provincie
Zeeland en de opname van ver
schillende delen van Zeeland in
nieuwe grotere provincies?
11.9
5,3
72.8
V scheen in Nederland
■V* ?A een boek onder tea Biel.
L ^£1 die sindsdien alleen maar
Baffl actueler i\ geworden. 'Olie
en macl.'.' Auteur waa Pe-
ter K OMI. «en Bnta ec»
noom. sinds 1968 hoogleraar In de
economische geografie te Rotterdam
Het gaat hier om een geschrift. waar
ln het ingewikkelde patroon var. de
oliebelangen de rol van de maat
schappijen. van de producerende en
de verbruikende landen uit de doe
ken wordt gedaan. De eerste uitgave
verscheen to Engeland, de Nederland
se vertaling kwam enige tijd later
eiste torn reeds een afzonderlijk na
schrift omdat er ln de korte tijd tu*
sen de verschijning van de Engelse en
de Nederlandse versie al zoveel was
veranderd. In dat naschrift betoogde
Odeil dat er dagelijks nieuws wordt
gemaakt ln de wereld ran de olie Er.
hU voegde er aan toe „Maar al te
vaak kan da: nieuws alleen worden p»
interpreteerd to het licht van de com
plexe machtsstructuur rondom de
olie" Een opmerking die vooral de
laatste maanden ln meer dan een op
zicht juist is gebleken.
Het grote voorbeeld ran "olie en
macht' onder gewijzigde omstan
digheden was in Nederland de olie
boycot. Formeel is ze nog altijd van
kracht, maar veel is er althans ln
het dagelijkse leven niet meer van
te merken. Waarom niet? Omdat de
oliemaatschappijen machtiger bleken
dan de Arabieren. Het ls een verschijn
sel. waar langzamerhand het buiten
land met verbazing naar begint te kij
ken Zo schreef C. L. Sulzberger to de
New York Times naar aanleiding van
een bezoek aan Rotterdam: de olie
maatschappijen toonden een buitenge
wone veerkracht, tankers met Arabi
sche olie werden gedirigeerd naar nl«
geboycotte havens terwijl aanvoerlij
nen uit niet-Arabische landen naar Rot
terdam werden om
gebogen. Een ver
schijnsel, waarop in
de Britse pers al de
aandacht was ge
vestigd toen de si
tuatie voor Nederland nog somber
werd geacht In Engeland was men er
min of meer over gepikeerd, tanken
met olie op weg naar Britse havens
werden naar Rotterdam gestuurd. In
Nederland zelf zweeg men zoveel mo
gelijk over deze zaken, de oliemaat
schappijen betoogden steeds weer dat
dit 'schakelen' met tankers echt niet
zo eenvoudig tn zijn werk gtog als
sommige pubhkaties we: suggereer
den Niettemin is duidelijk dat vooral
dank zij de oliemaatschappijen Neder
land niet heel erg van de boycot heeft
geleden.
De olieboycot echter was 'of ls)
slechts een tijdelijk verschijnsel,
een gevolg van het Arabisch-Israélisch
conflict. De Arabische landen poogden
met deze politiek het westen los te
weken van een eventuele pro-Israë
lische houding. Van veel groter en
perm ar. en ter invloed evenwel ls een
ande- element van de oüepolltiek. na
melijk de prij; stelling door de olie
producerende landen. Die prijsstelling
is de afgelopen maanden met spron
gen omhoog gegaan en leidt er thans
toe dat ook de oliemaatschappijen ho
gere prijzen vragen of willen vra
gen voor hun produkten. En dat
weer is van enorme invloed op de
economie van de geïndustrialiseerde
landen. Daardoor ontstaan spannin
gen tussen de oliemaatschappijen ener
zijds en regeringen anderzijds In Ne
derland bijvoorbeeld was de verhou
ding tijdens de eerste periode van de
olieboycot tussen de oliemaatschap
pijen en de regering bijzonder goed.
maar ze is nu in een verkoelingsfase
gekomen. Die goede verhouding was
een gevolg van het snel reageren door
oliemaatschappijen op de boycot:
dank zij hen bleven de gevolgen voor
Nederland minimaal De huidige ver
koeling heeft echter te maken met bun
prijspolitiek: oliemaatschappijen en
regering hebben ditmaal tegengestelde
belangen. De maatschappijen willen
meer geld. de regering een zo laag mo
gelijke prijs. De eerlijkheid gebiedt
dat er hier aan wordt toegevoegd dat
de oliemaatschappijen zeker niet in de
eerste plaats hoger'- winsten beogen.
Zij hebben in de nabije toekomst met
het oog op de energiecrisis enorme in
vesteringen te doen op het stuk van
ontginningen en research.
In België is nu de tegenstelling tus-
1 sen wat de regering als publiek be
lang ziet en het belang van de olie
maatschappijen op een conflict uitge
lopen. Uitgerekend in België, een land
waar het zelden tot een conflict komt
fissen regering en de groot-industrie.
Maar hef is dan nu toch gebeurd, met
als gevolg dat op dit ogenblik België
in de tang dreigt te komen ran een
boycot. r.;e- van Arabische kant. maar
van de kant van enkele oliemaatschap
pijen. Op zulke momenten krijgt de
titel van Odells boek 'Olie en macht'
een bijzonder ongunstige klank. In
Nederland kon men de afgelopen
maanden nog verdediger en volhou
den dat een crisis werd bezworen
dank zij de snelle reactie van de olie
maatschappijen en de goede samen
werking tussen hen en de regering.
België daarentegen toont hoe de macht
van oliemaatschappijen ook in een an
der opzicht kan worden gebruikt: om
namelijk te proberen een regering op
de knieën te krijgen. De maatschap
pijen die tot deze politiek hebben be
sloten. blijken goede leerlingen van
de Arabieren te zijn: ze zijn geen haar
beter.
Gerald Warren, woordvoerder van
het Witte Huis. heeft ontkend dat
president Nixon sjn voorgenomen
reis naar Europa heef: uitgesteld van
het voorjaar naar de herfst. Er waa
nog geen tijdstip vastgesteld voor de
reis. dus kan er ook geen sprake zijn
van •uitstel. De president heeft zijn
plannen niet veranderd, aldus Warren.