PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TOCH STUURGROEP VOOR
ENERGIEPROBLEMATIEK
Noodzaak snelle ontwikkeling van
Zeeuwsch-Vlaanderen minder sterk
Onderzoek naar
misbruik bijstand
Uitgewezen Solzjenitsyn vindt
onderdak bij Heinrich Böll
Verkeer houdt zich
goed aan de
maximumsnelheden
CONFERENTIES
ARABIEREN EN
EEG OVER OLIE
UITGESTELD
Enquêterecht
Gewesten
Goud in zee
Hel zware
woord
IR. A. BEENHAKKER VAN RIJKS PLANOLOGISCHE DIENST IN GENT:
Ridder van de
'gouden beet'
Pagina 7
217e jaargang - nummer 38
Donderdag 14 februari 1974
FRANKRIJK HANDHAAFT BEZWAREN
DEN' HAAG (ANP) Op de
autosnelwegen houdt het perso-
nenwagenverkeer zich tot nu toe
goed aan de snelheidslimiet van
100 km per uur. Dit hebben me
tingen aangetoond, aldus het mi
nisterie van verkeer en water
staat.
Op woensdag 6 februari werd op
autosnelwegen een maximum van
100 km per uur ingesteld en een
minimum van 70 km per uur
voor personenwagens. Van don
derdag 7 februari tot en met
maandagochtend 11 februari
werd elke dag op een aantal
punten langs onze snelwegen de
snelheid van het verkeer geregi
streerd. Uit de gegevens bleek,
dat gemiddeld 96 pet ran de
personenwagens onder de 100 km
per uur bleef. 99 pet reed niet
harder dan 110 km per uur. Nie
mand reed harder dan 120 km
per uur.
Van de vrachtwagens bleef 84 pet
onder de 80 km (de wettelijke
snelheidsgrens voor vrachtwa
gens) en reed 98 pet niet sneller
dan 90 km. Voor het van kracht
worden van de snelheidslimieten,
reed 85 pet van de personenwa
gens onder de 100 km per uur, 95
pet reed niet sneller dan 110 km
en 98 pet bleef beneden de 120
km. Van de vrachtwagens bleef
vóór woensdag 6 februari 70 pet
beneden de 80 km en 95 pet
beneden de 90 km per uur.
WASHINGTON, TRIPOLI (AFP,
AP) Zowel de Arabische olie
conferentie die woensdag in Tri
poli zou worden gehouden als
de conferentie van EEG-minis-
ters over een gesprek met de
Arabische olielanden die voor
vandaag in Bonn was belegd zijn
uitgesteld. Het besluit over het
uitstellen van de EEG-bijeen-
komst werd woensdag genomen
in Washington waar de minis
ters hun driedaags energiebe-
raad met Amerika en Japan be
ëindigden.
Het plotselinge uitstel van het Ara
bisch overleg heeft de Amerikaanse
hoop op een spoedige beëindiging van
de olieboycot tegen de VS de bodem
ingeslagen. Verwacht was dat vandaag
een voor Amerika gunstige beslissing
zou vallen.
Diplomatieke waarnemers zijn van
mening dat het besluit de conferentie
uit te stellen blijkbaar is genomen in
verband met de Arabische mini-topcon
ferentie in Algiers, waar de leiders van
Saoedi-Arabië, Egypte. Syrië en Alge
rijë vandaag bijeen zullen komen.
Volgens deze waarnemers hebben de
Arabische olieproducenten besloten om
eerst de politieke kwesties van een
Syrisch-Israëlische troepenscheiding in
de heuvels van Golan te regelen om
zich daarna pas bezag te houden met.
het probleem van de olieboycot.
TWEE kamerleden hebben voor
gesteld de procedure van het en
quêterecht te vereenvoudigen.
De Watergate-affaire heeft hen
hiertoe geïnspireerd (pagina 3).
Zeeland zou volgens de plannen
van minister De Gaay Portman
twee gewesten krijgen (pag. 7).
DUIKERS hebben, zo is thans be
kend geworden, goudstaven gevon
den in een Duits wrak in de
Noordzee. pagina 13).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4,5, 7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13.
Sport op de pagina's 14 en
15.
Radio en t.v. op pagina 17.
Financieel nieuws op pagina
19.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Ondanks de blijvende oppositie van Frankrijk hebben de overige 12 deelnemers
aan de energieconferentie besloten een gecoördineerde actiegroep in het leven te roepen om toekom
stige energiebijeenkomsten voor te bereiden en de Verenigde Staten daartoe het initiatief te laten
nemen. Vrijwel alle door Washington opgestelde agendapunten werden, soms wat afgezwakt, aange
nomen. Het besluit van de conferentie kwam daarmee sneller en minder dramatisch dan eerst werd
voorzien en voor de velen die minder overeenstemming hadden verwacht als een verrassing.
Dr. Henry Kissinger kon als architect,
van de bijeenkomst dan ook verklaren
dat de conferentie een succes was ge
worden voor zover het tegemoet kwam
aan de praktische machinerie waarop1
Washington van meet af aan gehoopt
had om een blijvend internationaal j
orgaan in het leven te roepen om ookl
in de toekomst potentiële energiecrises j
het hoofd te bieden.
Dat de conferentie in ander opzicht)
echter misschien onnodige, maar voor-;
spelbare. wrijvingen en conflicten heeft j
opgeleverd tussen de negen van de
EEG en binnen de Atlantische gemeen
schap, was echter onmiskenbaar. Het
slotcommuniqué van de conferentie be-1
vatte drie voetnoten waarin gezegd
werd dat bepaalde passages door
Frankrijk niet aanvaardbaar werden
geacht.
Ook Kissinger maakte van deze toch
essentiële meningsverschillen melding,
maar hij ontkende dat er een politiek
element in de conferentie was geïntro
duceerd. „Wanneer er politieke kwes
ties aan de orde kwamen", zei hij, „dan
was dat omdat de EEG-landen het on
derling niet met elkaar eens waren".
Hij zei verder te hopen dat wanneer
Frankrijk geen deel zou nemen aan op
te zetten werkgroepen, omdat men
daar in principe tegen was, dit niet zou
moeten worden gezien als een politieke
zaak.
De Amerikaanse minister legde er ver
der de nadruk op dat de Atlantische
gemeenschap geen schade had geleden.
.De Verenigde Staten beschouwt de At
lantische gemeenschap als de spil ran
zijn buitenlandse politiek", zei Kissin
ger. Dat er meningsverschillen zijn met
Frankrijk mag het feit niet overschadu
wen dat wij in vriendschap en het be
lang van de veiligheid elkaar absoluut
nodig hebben".
„Soms", zei Kissinger, „ontstaan er me
ningsverschillen. Niet omdat wij elkaar
niet begrijpen, maar omdat we elkaar
maar al te goed begrijpen".
OOK RECHTSPOSITIE EN
HOOGTE UITKERING AAN ORDE
VN-zitting
Kennelijk als een tegemoetkomend ge
baar aan Frankrijk werd in het com
muniqué gezegd dat men niet afwij
zend stond tegenover de door Algerije
voorgestelde speciale zitting van
Verenigde Naties, waar de energie-
kwestie dan door alie landen bespro
ken zou kunnen worden, maar dr. Kis
singer zei op zijn persconferentie dat
hij niet dacht dat deze zitting veel zou
kunnen uitrichten.
Na dagen van vaak emotionele span
ningen tussen de delegaties werd het
slot van de conferentie kennelijk aan
gegrepen om zoveel mogelijk opgesto
ken veren weer glad te strijken. Ook
de conferentievoorzitter, minister Wal
ter Scheel (die een belangrijk aandeel
had in het afzwakken van de oorspron
kelijke Amerikaanse voorstellen om ze
voor de leden aanvaardbaar te maken)
zei na afloop dat er inderdaad zwakke
punten binnen de EEG aan het licht
waren getreden.
„We moeten echter leren om met die
zwakheden te leven", zei hij. „De ver
houdingen binnen de EEG zijn niet
veranderd. Ze zijn alleen zichtbaarder
geworden."
Ook de Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken Max van der Stoel leg
de er de nadruk op dat er geen sprake
was van een crisis in de EEG. ,De EEG
zal bepaald niet uit elkaar vallen", zei
hij en hij waarschuwde er voor om te
veel de nadruk op de verschillen in
standpunt te leggen.
Francois Ortoli, voorzitter van de
(Zie slot pagina 3 kolom 5
(Van onze correspondent)
DEN HAAG Staatssecretaris
Wim Meijer van erm laat het ad
viescollege van de algemene bij
standswet een onderzoek instel
len naar het misbruik dat wordt
gemaakt van de algemene bij-
tandswet. Deze inventarisatie
zal ook een onderzoek naar de
toereikendheid van de huidige
hoogte van de bijstandsuitkerin
gen en de rechtspositie van de
bijstandsaanvragers omvatten.
De staatssecretaris kondigde dit aan
tijdens de behandeling van de CRM-
begroting, woensdag in de Tweede
Kamer. Hij wees er met nadruk op,
dat de omvang van het eventuele i
misbruik niet overdreven moet wor
den vooral van de zijde van WD
en DS70 is de laatste jaren steeds op
dit veronderstelde oneigenlijke ge-;
bruik gehamerd maar als uitvoer
der van de algemene bijstandswet zei
hij zich wèl verantwoordelijk te voe-,
len voor gevallen van misbruik. „We;
moeten dit ter wille van de gemeen- j
schap, die de gelden opbrengt, ernstig
nemen".
Het voornemen van Meijer wekte
de ergernis op van de KVP'er Kleis j
terlee, die vond dat als de groep,1
bijstandstrekkers (345.000 gezinnen;1
aan een nader onderzoek wordt on-1
derworpen, ook het misbruik ten aan
zien van de sociale verzekeringswet
ten en de ontduiking van de belastir.
gen dient te worden aangepakt. Mej.
Van Leeuwen ARP was het met
Kleisterlee geheel eens.
Staatssecretaris Meijer wierp mej.
Van Leeuwen echter voor de voeten
dat juist zij dinsdagavond voor de
televisie had verklaard dat de indie-:
ning van het amendement-Kappeyne
(WD) een goede zaak was. Met dit;
amendement wil de VVD 50 miljoen,
gulden op de bijstandsuitkeringen be
zuinigen, door de algemene bijstands-!
norm niet tot het niveau van het
minimumloon op te trekken.
Het kabinet-Den Uyl wil deze op
trekking juist wél. Staatssecretaris!
Meijer kon zich dan ook van mej
Van Leeuwen, die altijd op de bres
heeft gestaan voor verhoging van de'
bijstand, niet voorstellen dat zij voor
standster is van een dergelijk amende
ment.
Mej. Van Leeuwen antwoordde
daarop dat het haar niet gaat om de
verhoging van de bijstand („hoe ho
ger hoe beter"), maar om het voorne
men van de regering de bijstandsuit
keringen blijvend aar. het netto-mini
mumloon te koppelen- Mej. Van Leeu-
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
DUEREN De Russische schril
ver Solzjenitsyn flinks) wordt me
bloemen verwelkomd door zij.
vriend en collega Heinrich Böll
voorzitter van de international'.
PEN-club en. net als Solzjenitsyn
winnaar van de Nobelprijs voor
literatuur.
SCHERPE PROTESTEN TEGEN MAATREGEL MOSKOU
(Van onze correspondent)
BONN, WENEN, DEN HAAG Om kwart over vier woensdagmiddag is de uit zijn vaderland ver
bannen Russische schrijver Alexander Solzjenitsyn op het vliegveld van Frankfurt in de Duitse
Bondsrepubliek aangekomen. De bondsregering was door die van de Sowjet-Unie op de hoogte ge
steld van Solzjenitsyns vertrek naar West-Duitsland. Hij arriveerde in een Russisch lijnvliegtuig en
is woensdagavond nog doorgereisd naar de Eifel, waar hij in de boerderij van zijn vriend en collega
Heinrich Boell logeert.
Woensdagmiddag meldde Tass dat Solzjenitsyn het Russisch staatsburgerschap was ontnomen.
fiantlijn
He; perebureau Tass heeft meege
deeld. da-, mevrouw Solzjenitsyn en
haar kinderen de Sowjet-Unie ook kun
nen verlaten als zij dat willen. Me
vrouw Solzjenitsyn heeft volgens onze
Weense correspondente verklaard de-
uitwijzing „een verschrikkelijk onge
luk te vinden. „Als het waar is. kan
zijn vertrek alleen met geweld moge
lijk zijn geweest. Als hij in de Bonds
republiek is aangekomen, is dat tegen
zijn wil, ziel, lichaam en hart ge
beurd".
Vermoeid en vragend om begrip voor
het feit dat hij eigenlijk maar weinig
kon vertellen, stond Alexander Solzje
nitsyn woensdagavond voor het bui
tenhuis van zijn vriend Heinrich Boell
iu de Eifel kort de pers te woord: „Ik
ben zeer moe. Ik ben bezorgd over
mijn gezin Ik moet nu eerst telefone
ren met Moskou. Vanochtend was ik
nog in de gevangenis".
Solzjenitsyn schijnt zelf te hebben
gevraagd om naar Boell. de westelijke
schrijver die hij het best kent. te
mogen reizen toen hem woensdag in
Moskou te verstaan werd gegeven dat
men hem over de grens zou zetten en
de Russische nationaliteit zou ontne
men. Hoe dat precies in zijn werk is
gegaan, wilde hij echter 's avonds nog
niet zeggen, begrijpt de situatie. Ik
kan op uw vragen niet antwoorden",
aldus de schrijver, die gebrekkig
Duiis spreekt en al snel op het Rus
sisch overstapte.
Zijn collega Boell hielp hem om het
kort te houden. Na een gesprek waar
bij Solzjenitsyn ondanks alle ver
moeidheid een zeer welwillende in
druk maakte, zette Boell er een punt
achter. Er was inmiddels voor Solzje
nitsyn een telefoongesprek aange- j
vraagd met zijn vrouw in Moskou. Na'
dat gesprek verklaarde mevrouw Solz-
jenitsyn dat zij met haar drie kinde-1
ren naar West-Duitskand zal reizen
om zich bij haar man te voegen.
Het hoofdbestuur van DS'70 heeft
de Nederlandse Vereniging van Letter-!
kundigen voorgesteld een nationale
manifestatie te organiseren om het
Nederlandse volk gelegenheid te geven
uiting te geven aan zijn achting voor!
de schrijver.
Onzekerheid
Aan de uitwijzing ging een dag van'
grote onzekerheid vooraf. Voor de
eerste verrassing hadden persbureau-
berichten gezorgd, die omstreeks één!
uur waren gepubliceerd. Toen heette
het dat de Russische schrijver en
Nobelprijswinnaar, die één dag eerder
met geweld uit zijn woning in Mos
kou werd gehaald en onder arrest
was gesteld, in West-Duitsland zou
zijn aangekomen. Zegsman was Willi i
Weyer, dc minister van binnenlandse
zaken van N oordri jnlandWestfalen
Solzjenitsyn. zo werd verder beweerd.
-A-as nu op weg naar de woning van
zijn Duitse collega Heinrich Boei: in
Langenbroich in de z-ifei.
He: dorp, dat bij Dueren ten wes
ten van Aken ligt. geniet sindsdien eer.
nog veel grotere journalistieke belang
stelling aan na de geruchtmakende
politie-overval op Boells buitenhuis in
het hoogseizoen van de jacht op de
Baader-Memhof-benae waarbij het
voor het eerst landelijk de aandacht
kreeg. Boell had tegen half één een
anoniem telefoontje gekregen, moge
lijk uit de Sowjet-Unie, waarin wasl
gezegd dat Solzjenitsyn op weg was
naar de Bondsrepubliek (al gauv. ging
het gerucht dat Sacharov uit Moskou
had opgebeld —Sacharov. de beroem
de kernfysicus en regime-criticus in!
de Sowjet-Unie. die deze uitwijzing
erger dan een proces zou vinden i. De
beide schrijvers zijn vrienden. Onge
veer een jaar geleden had Boell de
Rus uitgenodigd voor een bezoek.
Na de verklaring van de regerings
woordvoerder in Bonn mocht worden
aangenomen dat de 55-jarige Solzjenit
syn met een lijnvliegtuig uit Moskou
op het internationale vliegveld var.
Frankfurt zou aankomen. Achteraf!
bleek dat hij inderdaad al in het land
Zie slot pas. 3 kol. 1
GRENZEN STELLEN OM
KWALITEIT VAN GEBIED
TE HANDHAVEN
(Van een onzer redacteuren)
GENT De noodzaak van een
snelle ontwikkeling van
Zeeuwsch-Vlaanderen is, uit na
tionaal gezichtspunt, veel min
der sterk geworden. Dit hangi
samen met een kentering die niet
zozeer is veroorzaakt door een
achteruitgaande economie of
een verslechterende concurren
tiepositie, maar vooral door een
herbezinning van de Nederland
se economie (minder belangstel
ling voor de zware zeehavenin
dustrieën) en een verhoogd mi
lieubesef. Hier komt bij dat de
noodzaak van bevolkingssprei
ding uit de randstad Holland
naar de overige delen van Neder-
land nu minder wordt gevoeld
dan enkele jaren geleden.
Dit is woensdag gezegd door ir. A- J
Beenhakker, hoofd van het bureau
milieustudies van de Rijks Planologi
sche Dienst uit Den Haag, tijdens een
in de Gentse universiteit gehouden
symposium over "De Gouden Delta'
Sprekend over 'Zeeuwsch-Vlaanderer.
in de ruimte', wees ir. Beenhakker op
de bescheiden afmetingen van de fei
telijke ontwikkeling van het gebied
Ondanks de verbetering van het ka
naal Terrieuzen-Gent en de snelle
groei van Temeuzen is er sinds de
totstandkoming van de nieuwe sluizen
in feite weinig gebeurd.
„Ook Zeeland zelf maakt een periode
van bezinning door. Na de luid toege-|
juichte start van de industrialisatie is
men nu tot een voorzichtiger en genu-l
anceerder beleid gekomen, waarbij
men streeft naar een evenwichtige
verhouding tussen de verschillende de
len van de provincie. Dit alles leidt
ertoe dat men het ontwikkelingstem
po van Zeeuwsch-Vlaanderen terugge
bracht ziet tot bescheidener afmetin
gen, waarbij vooral het welzijn van
de eigen bevolking op een redelijk
welvaartspeil voorop staat. Dit heeft
zijn terugslag op de havenplannen:
het Ossenisse- en Baaihoekpian stuiten
op grote bezwaren en de Nederlandse
regering is uitdrukkelijk tegen indus-
rievestiging bij Baalhoek Dit brengt
ie aandacht terug naar het Kanaal
Temeuzen-Gent Onlangs is een werk
groep opgericht om de al jarenlang
sluimerende ontwikkeling van de Axel-
se vlakte weer eens te bezien", aldus
Kwaliteiten
Met de bescheidener ontwikkeling is'
het mogelijk om het oog weer eens te
richten op de kwaliteiten van
Zeeuwsch-Vlaanderen: de in de loop
der geschiedenis verworven natuurlij
ke en culturele rijkdom. I
Als we deze willen handhaven, zo
meende de medewerker van de Rijks
Planologische Dienst, dan moe; men
zich weer grenzen stellen. Als men de
verschillende milieus in Zeeuwsch-
Vlaanderen (industrie, landbouw, re
creatie enz.) naast elkaar wil laten
voortbestaan om zodoende tot een
rijkere schakering en een hogere kwa
liteit te komen, dan is het nodig de
invloedssfeer van de meest dynami
sche milieus te beperken.
,2e zullen steeds de neiging hebben
om te overheersen", aldus ir. Been
hakker. die hierbij ook het aangren
zende Belgische gebied betrok. Aan
het contrast tussen de verstedelijkte
strook Antwerpen - Gent - Brugge met
zijn industrie en het landelijk gebied
ten noorden hiervan moet £rote waar
de worden gehecht. .Dat is een stuk
Belgische verantwoordelijkheid. Het
landelijk gebied dat hoge kwaliteiten
bezigt omvat ook grote delen van
België: de Moervaart depressie, het
krekengebied van Meetjesland en het
polderland van Damme"
De bescheidener ontwikkeling van de
kanaalzone, de enige noord-zuid-ver- i
binding van Zeeuwsch-Vlaanderen,!
moet volgens ir Beenhakker bestaar.
in lichte industriële en overslagactivi-
teiten. De strook wordt aan de west
kant begrensd door de Braakman, in
het oosten door het gebied Terneuzer.
- Axel waar plaats is voor een gevari
eerde verstedelijking van goede kwaü
teit. Hoewel hierbij zeker gebruik kan
worden gemaakt van landschappelijke
elementen als kreken en binnendijken,
zal toch natuurgebied moeren worden
opgeofferd. Maar in oostelijk Oost-
Zeeuwsch-Visar.aeren moeten de gren
zen duidelijk worden gesteld: he:
Groot-Eiland en de Hengstdijkse Put-j
ting verdienen bescherming.
evaren
Hulst heeft volgens ir. Beenhakker
zijn eigen bescheiden maar voorspoe
dige ontwikkeling en vormt nog een
harmonisch geheel met het omringen
de landschap.
Grote gevaren zag hij opdoemen voor:
het Land van Saaftinge. Ernstiger dan
de aanleg van het binnendijks gelegen
Baalhoekkanaal vond ir. Beenhakker j
Zie slot pagina 7 kolom 5)
Ixjeoltsyn fes Rusland uil»
gezetvoor de macJiUw-b-
ben» daarglndx werd hij
if.tig en daarom rn'xit hij
ïj uit het land verdwijnen. In
zekere zin nog een special*
behandeling ware hij geen
schrijver van wereldfaam geweest, hij
zou ongelwijfeld op een voor Rusland
doeltreffende manier in de vergetel
heid zijn geraakt. Een mensenleven
relde en relt niet zoveel in het grol*
laad van de revolutie. In dit opzicht
zijn de verschillen tussen de Stalt»-
periode en nu niet zo heel er* groot.
Alleen trok men zich torn minder aan
van de wereldopinie: de lijst van letter
kundigen die ui die tijd om he; leven
werden gebracht, is lang en uitgebreid
en er staan grote namen op. Isaac Ba
be;. Ossip Man deist am. Michail Kok
zow, Viktor Oriow, Pawel Wasalljew,
om er slechta enkele re noemen Ztj
behoorden eens tot de elite van de
Russische revolutionairen, schrijvers
die hun kunst in dienst van het grot*
Ideaal stelden Maar zodra re voor
hun kunst datgene vroegen dat nodig
is voor elke kunstvorm om t* kunnen
ademen, re kunnen leven, namelijk
vrijheid, werden re uitgekreten voor
verraders. Vrijheid? De wil van de
partij was de emge vrijheid die de
Russische machthebbers hun kunste
naars toestonden. Zij behoorden de
'ingenieur* van de ziel' te zijn. hun op
dracht was te bouwen aan het grot*
So wjët-vaderl and
Tien jaar geleden trok Solzjenitsyn
in Rusland de aandacht door een
roman 'Ben dag in het leven van
Iwan Denltowiuj'. een verhaal dat het
leven van een gevangene in een Rus
sisch concentratiekamp beschreef Het
was het eerste "kampboek' dat ln de
Sowjet-Unie verscheen en het werd do
sensatie van het Jaar. Bovendien past*
het in de toen aangevangen periode
van de destalinisatie. De uilgever van
het boek de redacteur van het blad
Nowyj Mir. Alexander Twardowsky
had behoedzaam nagegaan of het wél
of geen kwaad kon Hij stuurde het
namelijk naar partijleider Chroestsjew
en verzocht hem de roman re willen
lezen: het zou best
eens om een ver
haal kunnen gaan
van een der nieuwe
Russische
ken. zo
Twardowsky. Chroestsjew was het
daarmee eens. hij liet twintig exem
plaren verspreiden onder de laden van
het centraal comité van de partij en
iedereen deed opgetogen: Solzjenitsyn
bleek hét meesterwerk re hebben ge
schreven van de periode der destalini
satie. De Russische partijleider noem
de het. bock zelfs in een officiële tos-
spraak. h)J vond dat het volk door een
dergelijk werk werd geholpen bij de
strijd om een nieuwe maatschappij.
Zo denkt men er nu allang niet meer
over. Nikita Chroestsjew werd afgezet
en de duimschroeven werden weer
aangedraaid, voor Solzjenitsyn begon
een lijdensweg, waarbij hem elke vorm
van officiële publikaüe werd verbo
den. Iwan Denisowitsj verdween uit
ae openbare bibliotheken, 'vrijheid'
werd geschrapt uit het woordenboek
van de Russische schrijvers
ranneer men dit alles nog eens op
zoekt en naleest voelt men een
géne opkomen over het gekron
kel, het gedraai en het slinkse gedoe,
waartoe de Russische overheden hun
toevlucht nemen om hun angsten voor
net vrije woord te verbergen. Gênant
is vooral ook de ommekeer van de
ene op de andere dag in de beoorde
lingen van een auteur. Een orthodox
marxist als Georg LukAcs bijvoorbeeld
eenmaal het sein in Moskou op
groen ziende prees Solzjenitsyn met
de brede streken van zijn filosofische
pen: deze auteur zag kans om het zich
vernieuwende socialisme literaire vorm
en gestalte te geven, zo riep hi) geest
driftig uit na de verschijning van Iwan
Denisowitsj LukAcs hij is inmid
dels hoogbejaard overleden is nog
altijd een van de weinige theoretici,
wier werken genade ondervinden in
de ogen van de Russische machtheb
bers Maar zijn jubel destijds over
Solzjenitsyn moer in de Sowjet-Unie
worden doodgezwegen. Een vergissing:
LukAcs blijkt hem verkeerd te hebben
beoordeeld. Waarom? Omdat Solzje
nitsyn doorgegaan is met wat hij zag
als de vernieuwing ran het socialisme
in Rusland, namelijk het in alle vrij
heid vastleggen van de wantoestanden
in het moederland ran de revolutie.
Daarom ook moest deze auteur ver
dwijnen. Een dergelijke verban
ning bet is de zoveelste van de
laatste twee. drie jaar zezt meer
over wat er werkelijk in dat land om
gaat dan allerlei vriendelijkheden over
culturele uitwisselingen. Een Russisch
kunstenaar, die het recht vraagt om
in vrijheid te spreken en de schrijven,
krijgt immers te maken me' een heel
vreemde vorm van uitwisseling: hij
wordt uitgewezen. De angst voor het
vrije woord is kennelijk bij de Russi
sche machthebbers enorm groot.
Waarom? Is de invloed van mensen
als Medvedc-v. Solzjenitsyn. Sacharow
om maar enkelen te noemen
groter dan men daar zelf wel wil toe
geven? In het laatste nummer van het
Engelse maandblad Encounter staat
een stuk van de Nederlander Karei
van het Reve over 'onofficiële Rus
land'. Van het Reve betoogt in die be
schouwing dat er naast het officiële
beeld van Sowjet-Rusland waarin
heel wat mensen uit het westen gelo
ven er een totaal andere werkelijk
heid bestaat, het onofficiële Rusland:
mensen als ieder ander, die reageren
zoals gewone stervelingen plegen te
doen als zij leven onder een dictatuur.
Zijn de Russische machthebbers dan
toch bevreesd voor dat onofficiële
deel van hun land? Solzjenitsyn heelt
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1X
w.
