PROVINCIALE ZEEUWSE COUR ONDERZOEK NAAR MISHANDELINGEN BIJ MARINIERS PZC Skylab-trio veilig geland Hoogbouwplannen voor het Badhotel Domburg gaan voorlopig in de ijskast Prijscompensatie haven-cao toegestaan BRITSE MIJNSTAKING GAAT DOOR AAI' BEVEL MINISTER AAN MARECHAUSSEE: l)p arrestee en de afwas Astronauten in goede conditie Spokeniijke pagina 217e jaargang - nummer 34 Zaterdag 9 februari 1974 £j|3 DRUKKERIJ DEN BOER VOOR HOOGWAARDIGE KWALITEIT (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Vredeling van defensie heeft de Koninklijke Marechaussee bevolen een Justitioneel onderzoek in te stellen naar de mishandelingen zoals die in een rapport over de Mari niers van WDM en PvdA-defensiecommissie zijn vermeld. Defensie neemt het rapport bijzonder hoog op. Dat houdt ook in dat er kans is op een vervolging van mariniers die opzettelijk onjuiste feiten hebben verstrekt. Vrijdagmiddag reageerde Vredeling onmiddellijk na toezending van het I rapport: „De beschuldigingen die in de nota worden geuit over het Korps Mariniers en individuele leden daar-i van zijn zo ernstig, dat een grondig j justitieel onderzoek op zijn plaats Is- Na overleg met cn op verzoek van1 de commandant van het Korps Marl- niers, generaal-majoor Lamers, heb ik vanmiddag de Koninklijke Marechaus see opgedragen na te gaan in hoever- re de beschuldigingen juist zijn en of er strafbare feiten zijn gepleegd", dus de minister in zijn reactie. Alle betrokkenen, ook de rapporteurs dus, zullen bij het onderzoek worden ge hoord door de marechaussee. Het onderzoek dat het ministerie van defensie naar de bij de mariniers als „normaal" ervaren mishandelin gen-martelingen wil houden, moet volgens de soldatenvakbond WDM worden uitgevoerd door „burgers van gewicht". Marinemensen moeten uit die commissie worden geweerd, óm dat ze duidelijk bevooroordeeld zou den zijn. Volgens de WDM en de defensie commissie van de Partij van de Ar beid zijn mishandelingen-martelingen bij het Korps Mariniers het tegendeel van een uitzondering. Ze worden door het kader (de meerderen) gest' leerd. Niet alleen het lagere kader zou aan de mishandelingen meedoen, ook is een geval bekend van een luitenant die zich eraan zou hebben be digd. Het toepassen van straffen die niet onder de Wet op de Krijgstucht val len, is een „traditionele zaak" ge den. Die straffen worden st zwaarder. Dat betekent dat het punt dat martelingen „normaal" zijn worden, angstig dicht is genac Voor zover de VVDM en PvdA-defen siecommissie bekend, wordt er ten minste sinds 1969 mishandeld-gemar- teld bij de mariniers. Volgens de VVDM en de defensie commissie van de PvdA zijn 9 getui gen bereid onder ede hun verklarin gen voor een onafhankelijke commis sie te herhalen. In de marineleiding hebben noch de WDM, noch de defensiecommissie van de Partij van de Arbeid vertrou wen. Ze vinden dat ze al te vaak heeft geprobeerd vernieuwingen en verbete ringen in de sfeer binnen de krijgs macht tegen te houden. Zoals: vrije haardracht, groetplicht. afschaffing van het „bollenweekcnd" (soort van groentijd voor rekruten) en een min der oneerlijke voorlichting over vrij heden en onvrijheden van het „keur- vandaag in de krant Dijkval Bij een dijkval op Schouwen ver dween gisteren zeventig meter wering in de Oosterschelde. Wei nig gevaar. Pagina 2). Nieuws uit Zeeland op pag. 2,4, 5, 7, 9 en 11 Binnen- en buitenlands nieuws op pag. 1,3 en 13 Sport op pag. 23 Radio en tv op pag. 25 Financieel nieuws op pag. 27 En in de zaterdagkrant Pag. 17 In de wekelijkse inter viewserie 'Inter' ditmaal een gesprek met de heer J. B. Becu, dijkgraaf van 'i Vrije van Sluis en voor zitter van de ZLM. Pag. 18 Letterkundige kroniek van Hans Warren: Stemmen uit de Kerken. Pag. 19 'Zelfbewuste Koeweit: olie blijft een machtig zwaard', reportage van on ze speciale verslaggever Wim Timmers vanuit het Midden-Oosten. Pag. 20 Een van de totobroers Groot, die zo aardig de voetbalpool kunnen invul len, noemt hun systeem beter dan een computer; De Japanse korporaal die zich 27 jaar verborgen hield in het oerwoud van Guam, voelt zich nu niet erg thuis in de moderne Japanse 'jungle'. Pag. 21 Poppraet, schaken, dam men, bridge. korps" (de VVDM spreekt over „ron selpraktijken" om mensen voor de West te krijgen). Dat de VVDM en de Partij van de Arbeid de namen van de „gemartel- den" en degenen die er getuige vanl waren, niet bekend kon maken, is volgens de woordvoerders van beide te wijten aan de „onfrisse" sfeer bin nen het Korps Mariniers (agressief, onvrij, onderdanig, gericht op repre sailles en intimidatie, kortom, op angst). Drs. H. van den Bergh, voorzitter van de defensiecommissie van PvdA, zei dat iedereen zich volt. - - generaal-majoor Lamers mag bekla gen. Dat getuigt volgens hem van weinig werkelijkheidszin van de gene raal, die niet weet, of wil weten, wat er fout is binnen zijn zogenaamde keurkorps. „Structureel moet er eerst iets veranderen, wil de marinier ooit van de voor een burger normale gron drechten gebruik kunnen maken als bijvoorbeeld vrijheid van meningsui ting". Amnesty International heeft ver klaard de mariniers-affaire nauwlettend te zullen volgen. Als uit een eventueel door Amnesty in te stellen onderzoek (Zie slot pagina 3 kolom 2) „Israël doet geen afstand van de heuvels van Golan" JERUZALEM (UPI) Premier Golda Meir van Israël heeft vrijdag tegen een afvaardiging van kolonisten uit de hoogvlakte, van Golan gezegd dat Is raël dit gebied niet aan Syric zal af staan als onderdeel van een vredesre geling in het Midden-Oosten. Zij verklaarde dat Israël niet alleen de heuvels van Golan zal behouden, maar dat het de nederzettingen in dit gebied zal opnemen in zijn defensie systeem aan het noordelijke front. De Israëlische minister van buitenland se zaken, Abba Eban, liet vrijdag we ten dat er nog geen vorderingen zijn gemaakt op het punt van de scheiding van de Israëlische en Syrische troepen. Hij herhaalde het standpunt van zijn regering dat Israël pas dan over deze troepenscheiding met Syrië zal praten als Damascus een lijst overhandigt van de namen van de Israëlische krijgs gevangenen en vertegenwoordigers van het Rode Kruis deze gevangenen laat bezoeken. MINISTER BOERSMA: DEN HAAG (ANP, GPD) Minister Boersma van sociale zaken is akkoord gegaan met een compensatie van twee procent voor een prijsstijging van twee of meer procent in de haven-cao voor de havens van Amsterdam en Rotterdam. Hij heeft zich hiermee achter het standpunt gesteld dat de werknemersleden van de looncommissie over deze zaak hadden ingenomen. Deze compensatieregeling geldt alleen voor de duur van de huidige loonpauze waarvan nog niet bekend is wanneer deze afloopt zo heeft de minister beslist. Daarna zal de regering ingepast moeten worden in een prïjscompen satieregeling voor 1974 voor het bedrijfsleven als geheel. Deze regeling moet nog worden ontworpen. De twee-procentsbepaling was ook opgenomen in de haven-cao, die per 31 de cember jl. afliep. De werkgeversleden in de looncommissie waren van oordeel dat de huidige loonpauze het onmogelijk maakte dat de bepaling van kracht bleef. Bij zijn beslissing heeft minister Boersma overwogen dat net bij de haven-cao gaat om een systeem dat afwijkt van de rest van het bedrijfsleven USS NEW ORLEANS Na een verblijf van bijna drie maanden in de ruimte is de Apollo-cabine met de derde bemanningsgroep i het Amerilcaanse ruimlelabo- ratorium Skylab vrijdagmiddag op de Stille Oceaan geland. Op de foto begroet e leider van de ber- ginosoperatie Mel Richmond een lachende astronaut Edward Gib son. nadat deze het luik van de cabine had geopend. LUBBERS HAD AANRIJDING NA PAAR GLAZEN WHISKY (Van onze correspondent) DEN HAAG Minister Lubbers (economische zaken) is vrijdagavond door de Haagse politie aangehouden nadat hij met zijn auto een kleine botsing had veroorzaakt. De bewinds man verklaarde tegenover de agenten dat hij van een receptie op een am bassade kwam, waar hij een paar glazen whisky had gedronken, zonder dat hij vooraf iets had gegeten. Op weg naar de ministerraad botste hij met zijn auto tegen een verkeerszuil. Hij is direct na de botsing doorgere den. De politie, die door ooggetu was gewaarschuwd, hield de minister een paar kilomter verder aan. Hij gaf onmiddelliik toe de aanrijding te heb ben veroorzaakt. De agenten namen de bewindsman mee naar het politie bureau om hem te verhoren. De heer Lubbers stelde zelf voor de bloed proef te ondergaan. De uitslag van dit onderzoek naar het alcoholgehalte in het bloed zal pas over enige dagen bekend zijn. Na een verblijf van een paar uur op het bureau mocht minister vertrekken. Voorlopig heeft de minister een proces verbaal gekregen voor het doorrijden na een aanrijding. Volgens een woordvoerder van de politie heeft de heer Lubbers geen „voorkeursbe handeling" gekregen. „Wij hebben hem verhoord zoals wij elk automobilist zouden behandelen die onder zijn om standigheden was aangehouden", aldus de zegsman van de politie. (Van onze medewerker) HOUSTON Om 16.17 urn- vrijdagmiddag onze tijd is een einde gekomen aan de langdurigste ruimtevlucht tot dusver: ruim 84 dagen, bijna een kwart jaar. De Apol- lo-capsule waarmee de astro nauten Carr, Gibson en Pogue op 16 november naar het ruimtestation Skylab ver trokken, landde in een vrij ruwe zee in de Pacific, 280 kilometer ten zuidwesten van San Diego in Califomië, op ongeveer 4,5 kilometer van het bergingsschip New Or leans. De astronauten werden uit de Apollo aan boord van het ber ringsschip gehesen waar zi' enigszins waggelend over het dek liepen naar het scheepsverbUj- voor een urenlange medische con trole. De artsen verklaarden na flat onderzoek dat de ruimtevaar ders in een zeer goede conditie verkeerden, maar dat wel ver wacht moet worden dat ze zeker enige dagen nodig zuilen hebben om weer te wennen aan de aard se zwaartekracht nadat ze bijna een kwartaal In gewichtsloze toe stand hadden geleefd. De Skylab-bemanjiing heeft een enorme hoeveelheid wetenschap pelijk materiaal mee naar de aar de teruggenomen- waaronder meer dan 200-000 foto's van de aarde, de zon. de komeet Kohou- tek en vele hemelobjecten. Het zal waarschijnlijk jaren duren voordat de hele wetenschappeli; ke buit is geanalyseerd. Tijdens de terugkeer naar de aarde was er nog een kleint- moeilijkheld. Omstreeks het mid daguur koppelde de Apollo los van liet ruimtestation Skylab dat nog enkele jaren onbemand om de aarde blijft cirkelen alvorens in de atmosfeer te verbran- Lek Kort na die ontkoppeling con stateerde men in het vluchtlei- dingscentrum in Houston dat een van de brandstoftanks in het (iienslcompartiment van de Apol lo lekte. Deze tank. en daarmee ook een van de stuurraketten. werd uitgeschakeld en de astro nauten gingen zuurstofmaskers dragen om eventuele storingen in de atmosfeer in hun capsule te kunnen ondervangen. Die voor zorgen bleken later overbodig en alles verliep volgens schema. (Zie ook pagina 13). STREEFBEDRAG ACTIE ROMEINS SCHIP IS BEREIKT ALPHEN AAN DEN RIJN (ANP) De Stichting tot behoud Romeins Schip Zwammerdam heeft thans een bedrag van 250.000 binnen. Dit heeft de leider van de actie tot behoud van het schip, de heer J. Perotti, vrijdag meegedeeld. De kwart miljoen was het aanvanke lijke streefbedrag. Dit bedrag is te vens het minimumbedrag dat nodig is voor de berging en conservering van het schip. De werkelijke kosten liggen echter hoger, aldus de heer Perotti. Daarom zijn nog steeds acties gaande om geld binnen te krijgen. De volgende week zal men waarschijnlijk met de ber ging beginnen. UITSTEL VOOR VERKIEZINGEN VERWORPEN D' Ster wil laten uitzo» (Van onze correspondent) LONDEN De Britse mijnwerkersstaking gaat door, zo hebben de leiders van de mijnwerkersvakbond vrijdag besloten- De op roep van de regering om de staking uit te stellen, zodat de verkie zingscampagne in een minder gespannen atmosfeer kon worden gevoerd, heeft geen gehoor gevonden. In totaal zullen komende nacht 280.000 mijnwerkers het werk neerleggen. De mijnwerkers hebben besloten liet „posten" bij de mijnen, de elektri sche centrales en in de havens te beperken tot zes man per object. Ook zullen zij „met de politie samenwer ken". Minister voor energie Lord Car- rington heeft bepaald dat de driedaag se werkweek gehandhaafd wordt. Men dacht aanvankelijk de werktijd ie kunnen verruimen, maar de staking maakt dit onmogelijk. Als de staking niet spoedig tot een einde komt, zal de Britse industrie waarschijnlijk begin april volledig zijn verlamd. De staalindustrie zal vrij snel haar produktie moeten halve- ren. Dat betekent vooral een slag voor de automobielfabrieken, de rug- gegraat van de Britse export. De gematigde mijnwerkersvoorzit ter Gormley sprak zich donderdag nog uit voor opschorting van de sta king. Ieder ander besluit noemde hij „ridicuul", omdat er geen regering is HOTELMAATSCHAPPIJ HOUDT PLANNEN AAN: EERST OVERLEG OVER BEZWAREN TEGEN HOOGBOUW WETHOUDER A. WISSE: 'VERSTANDIG BESLUIT' DOMBURG De BV Bad- en Strand-I hotel Domburg zal de nieuwbouwplan- nen voor het Badhotel in Domburg voorlopig aanhouden. De hotelmaat schappij wil eerst met b. en w. van Domburg overleg plegen over de mo gelijkheden om de tegen de huidige ïoogbouwplannen geuite bezwaren te ondervangen en eventueel tot een an- Icrc opzet te komen. De maatschappij iceft b. en w. van Domburg vrijdag >er brief van dit besluit op de hoogte gesteld en verzoekt daarin ook de ingediende aanvraag tot wijziging van het betrokken bestemmingsplan aan te houden. Deze door de raad goedge keurde wijziging is noodzakelijk om de hotelbouw mogelijk te maken. De maatschappij heeft het college laten I weten het besluit tot aanhouding van; de bouwplannen te hebben genomen na een 'overdenking' van de bezwaren die woensdag tijdens een hoorzitting over de bouwplannen naar voren wer den gebracht. Op deze door b. en w. georganiseerde hj eenkomst in het gemeenschapshuis n Domburg, geld zoals gemeld het; elangrijkste bezwaar de voorgestelde oogbouw. Deze hoogbouw, een toren- lat met een hoogte van 51 meter, te udden van een drietal lagere appar-i jn, het dorpsgezicht van Domburg e slfs het landschapsgezicht ran Wal-| heren in ernstige mate aantasten, len ander belangrijk bezwaar, ook 'an actiegroep 'Stop Hoogbouw Bad- ïotel'", betrof het feit dat in het nieuwe complex, dat moet dienen ter vervanging van het huidige verouder de badhotel, het werkelijke hotelge deelte van slechts geringe afmetingen sou zijn. Het grootste gedeelte van het complex zou volgens de ingedien de plannen worden ingenomen door 267 appartementen, die verkocht of verhuurd, duizend tot twaalfhonderd gasten kunnen herbergen. Gelet ook op de bebouwingsdichtheid zou een dergelijk plan een te zware wissel op de 'opnamecapaciteit' van de bad plaats trekken meenden de tegenstan ders. fomenspel Tn de nu verzonden brief spreekt de! Hotel Mij de hoop uit dat in het «verleg met b. en w. dat 'binnen niet il te lange tijd' zou moeten plaatsvin- len, voldoende bereidheid tot 'samen-; pel en samenwerking' aanwezig zal; dijken te zijn om eventueel tot een eranderde opzet te komen. Te heer D. F. P. Hoegen, die alsl j resident-commissaris van de hotel-1 maatschappij de brief ondertekende,! -ton vrijdag nog niet zeggen welke- - eranderingen zo mogelijk in het ont-1 verp zouden kunnen worden aange bracht". Van het onderlinge beraad ussen gemeentebestuur en maat- -chappij zal ook afhangen welke toogte van het toerengebouw -.enslot-l :e acceptabel zal blijken". De lieer Hoegen concludeerde dat het besluit tot voorlopige aanhouding van de plannen de uiteindelijke uitvoering ervan niet zou behoeven te venragen „Zouden wij onze huidige plannen ten •toste van alles willen doorzetten dan tornt het waarschijnlijk toch tot een litvechten, met de indieners van be waarschriften, tot bij de kroon. Dat zou ons ongetwijfeld nog meer tijd, kosten". De Domburgse wethouder A. Wisse, die woensdagavond wegens ziekte van burgemeester P. G. Sprenger de hoor-l zitting leidde, zei vrijdag de door de hotelmaatschappij genomen stappen als 'zeer verstandig' te beschouwen. Ais persoonlijke reactie b. en w. moeten zich nog over de brief van de notelmaatschappij buigen wilde de Wisse te kennen geven, dat hij was van een compromis. '■'erstaniig „Met het vinden van een goede tussen oplossing zijn zowel de bevolking an Domburg als de hotelmaatschap- aij het meeste gebaat". De wethouder vees er op dat de hotelkwestie ook oor de gemeente een 'heet hangijzer •vas, omdat de Domburgse raad zich il enkele jaren geleden in principe akkoord verklaarde met hoogbouw. Wethouder Wisse: „Daarom zijn we verheugd over deze bereidheid tot; overleg omdat anders, ook voor dei gemeente, een moeilijke situatie zou ontstaan". fimtlijn die de eisen kan inwilligen. Dat Gorm- .ey zijn zin met kreeg, is een bewijs voor de macht van zijn beide commu nistische vleugeladjudanten en de an dere militante bestuursleden. Het be stuur nam het besluit tot staken aan met 20 tegen 6 stemmen. De eerste reactie van de Labour kandidaten voor het nieuwe Lagerhuis was, dat de beslissing van de mijn werkers Labour wel eens de verkie zingswinst zou kunnen kosten. De po litiek van de Labour-partij wordt voor een groot deel door de grote vakbon den gedicteerd. IftvjoG de televisiereclame Irriteert. rJrjJk'l 'Jp die manier hoopt men allerlei 'Irritatie-elementen' (<523 °P te sporen, opdat die bij de produktie van nieuwe reclamefilms kunnen worden verme den. Een dergelijk onderzoek is aller minst overbodig er bestaan nogal wat onlustgevoelens over bepaalde Ster- spotjes. zoals deze filmpjes in het vak jargon heten. Een deel van die gevoe lens is echter onvermijdelijk en kan zelfs heilzaam werken. Als bijvoor beeld het NOS-journaal indringende beelden over een hongersnood in Afri ka toont en enkele minuten later volgt de Ster met een opgewekt filmpje over doorvoede poezen en honden, die zic'n te goed doen aan allerlei speciaal voor hen gemaakte hapjes. zaJ menig een een gevoel van onbehagen niet kunnen onderdrukken. Op dat moment wordt men immers herinnerd aan de grootst mogelijke tegenstellingen op deze wereld, op dat ogenblik ook is de irritatie eerder een vorm van schaam te. Vermoedelijk echter zal de Ster daarop zijn onderzoek wel niet rich ten: liet gaat om de ergernissen, ver oorzaakt door de Idioterieën in de filmpjes zelf. Een jaar of wat geleden verscheen in Nederland een boek van een oud reclameman uit de Verenigde Staten dat sterk de aandacht trok. Oorspron kelijke titel: "The permissible lie", hier vertaald als "De aanvaardbare leugen'. Er wordt in dat boek nogal het een en ander over tv-re clame gezegd, uiter aard handelend over Amerikaanse toe standen. die vele malen erger zijn dan hier. De auteur Samm Sinclair Ba ker citeert in dit verband Alfred Hitchcock, de befaamde regisseur van misdaadfilms. Hij zou hebben gezegd dat het kijken naar een moord in een tv-film heel gezond kan zijn: .Je kunt er je onlustgevoelens aan kwijt". Een nogal simpele en generaliserende op vatting. He*, gaat ons echter niet zo zeer om deze opmerking maar om wat er op volgt, namelijk deze zir.; .Als u geen onlustgevoelens hebt. krijgt u die wel van de tv-reclame". Deze opmer king is ook weer gericht op de Ameri kaanse situatie, waarin elke film om de zoveel minuten wordt onderbroken met een reclame-boodschap, bij voor keur op momenten waarop de span ning het hoogst is. Daardoor krijgt de Amerikaanse kijker een gevoel van machteloze irritatie waar hij dan weer door Hitchcock van afgeholpen kan worden. Zo erg ls het in Nederland niet: de onlustgevoelens ontstaan hier voornamelijk door absurditeiten. Men sen die margarine eten in een arrc-slee. Een 'quiz' in rare-gezichten-trekken ten bate van een of ander pudding- merk. De voortdurende herhaling van hetzelfde filmpje. Een juffrouw die op sensuele toon een stuk zeep aanprijst» Zo kan men nog enige tijd doorgaan: het Ster-onderzoek zal we! aantonen waarop de irritatie zich in het bijzon der richt. Ongetwijfeld is echter de Hitchcock-opmerking voor een deel ook op Nederland van toepassing: be paalde reclame wekt onlustgevoelens op. nemen aan dat het onderzoek tot de Sterreclame beperkt zal blijven. Het. zou echter boeiend zijn als het onderzoek zou worden uitge breid tot de reclame, die de omroepen voor zichzelf maken. Die is vaak irri- terender dan de Ster-spotjes bij elk aar. Het tegen elkaar opbieden als bet om programmabladen gaat, het om standig aankondigen van programma's die in de komende week te verwach ten zijn, het opdringen van telefoon nummers om toch vooral te bellen om abonnee of lid van een omroep te worden: he: is allemaal minstens zo vervelend als de mooie juffrouwen van de Ster of het gezanik over af wasmid delen die niet uitgewerkt raken. Op zichzelf is het wel begrijpelijk dat om roepen tegen elkaar opbieden, dc con currentie is in het Nederlands bestel min of meer Ingebouwd: het getal is het voornaamste criterium, want daar aan is de zendtijd gekoppeld Maar men zou eens onderlinge afspraken kunnen maken om de werving tot het uiterste te beperken, bijvoorbeeld één maal per week per omroep. De meeste wervingskracht zal toch moeten uit gaan naar men mag aannemen van de wijze waarop de programma's worden gemaakt. Eigenlijk zou de eni ge manier moeten zijn voor de omroe pen om reclame voor zichzelf te ma ken: tijd huren bij de Ster. Dat is wel eens een keer gebeurd, maar het werk te niet. De concurrentie is groot in het Gooise: als de ene omroep eens goed uithaalt in eigen zendtijd dan volgen de andere onvermijdelijk. Maar het is wel vervelend. De kern van de meeste irritatie over de Ster-uitzendingen ontstaat door dat men de kijkers en luisteraars on derschat. In het hier reeds'geciteerde boek van Baker wordt dr George Gallup ten tonele gevoerd, de man die het moderne opinie-onderzoek intro duceerde. Men gaat er in de reclame wereld ten onrechte van uit aldus Gallup dat 'de grote massa van consumenten dom en gewillig zou zijn. Voordat men er achter komt dat de massa een zeker niveau van smaak, cqltuur en inzicht heeft bereikt, zul len nog vele fouten worden gemaakt'. Het ziet er naar uit da', juist in de huidige periode waarin prijsverhogin gen en andere Inflatie-verschijnselen in het middelpunt van de belangstel ling staan, het inzicht van de consu ment en om hem gaai het steeds groter wordt. Hij wordt meer en meer (Voor vervolg zie pagina 3 kolom 1 We,

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1974 | | pagina 1