Vaste oeververbinding: een vertraagde fiim
nb
Goes krijgt eerste Zeeuwse
gezinsvervangend tehuis
lichamelijk gehandicapten
7
Wat is er aan de hand met
de vaste oeververbinding?
„RIJKSWATERSTAAT VERTRAAGT
TOT STAND KOMEN STREEKPLAN
OOST-ZEEUWSCH-VLAANDEREN"
Snel beslissen
over vaste
oeververbinding
TEKST MOTIE VAN ROSSUM
a
DONDERDAG 7 FEBRUARI 1974
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
OOK EEN VAN EERSTE TEHUIZEN IN NEDERLAND
W. DE RUITER:
„VOLGENDE STAP IS
MISSCHIEN DAGVERBLIJF"
GOES Het eerste gezinsver
vangend tehuis voor lichamelijk
gehandicapten in Zeeland komt
in Goes. In juni 1975 wordt het
gloednieuwe tehuis aan de Beu
kenstraat in Goes-Zuid geopend.
En hoogstwaarschijnlijk zit het
tehuis dan al vol, tenminste
daarover bestaat bij het bestuur
van de Stichting Accommoda
ties Lichamelijk Gehandicapten
Zeeland geen twijfel. Voorzit
ter M. J. Taillie: „Wanneer het
tehuis er eenmaal staat, zal dat
waarschijnlijk de behoefte nog
stimuleren. Dan zal ook wat dui
delijker worden hoeveel licha
melijk gehandicapten interesse
in een dergelijke woonvorm heb
ben. En als daaraan dan be
hoefte bestaat, kan ik me voor
stellen dat er ook in Zeeuwsch-
Vlaanderen en op Walcheren
een dergelijk tehuis komt."
Secretaris inc. W. de Ruiter: „Tn mei
wordt met de bouw begonnen. Er zal
in liet tehuis, dat een primeur is voor
Zeeland, maar volgens onze gegevens
ook voor heel Nederland, plaats zijn
voor 29 bewoners en we twijfelen er
niet aan dat die 29 plaatsen zeer snel
bezet zullen zijn." Aanleiding tot de
bouw waren verzoeken om naast ge
zinsvervangende tehuizen voor geeste
lijk gehandicapten ook een tehuis te
crcccren voor lichamelijk gehandicap
ten.
Een aantal instellingen, die zich in
Zeeland bezighouden met de gehandi
captenzorg staken de koppen hij el
kaar en riepen samen een stichting in
het leven. In het stichtingsbestuur
hebben vertegenwoordigers van Phila
delphia, de gemeente Goes, de AVO,
de BOSK en sociale werkplaats de
Betho zitting. Doel van de stichting
Accommodaties voor Lichamelijk Ge
handicapten Zeeland: het stichten en
instandhouden van voorzieningen voor
lichamelijk gehandicapten in de pro
vincie Zeeland. De stichting telt mo
menteel drie adviseurs: C. A. Erdman,
H. A. Roebers en F. J. Wilderink.
Het gezinsvervangend tehuis voor li
chamelijk gehandicapten krijgt een
plaatsje naast serviceflat De Schakel.
Van De Schakel komen in de toe
komst trouwens ook de maaltijden
voor de bewoners van het tehuis. Erg
belangrijk vindt het stichtingsbestuur
de situering van het tehui3, midden in
de woonwijk Goes-Zuid-. „Het uitgangs
punt is dat we een tehuis bouwen
dat zoveel mogelijk relaties kan on
derhouden met de woonwijk. Dat kan
bijvoorbeeld doorwerken binnen het
tehuis, want we willen een beroep
doen op vrijwilligers en vrijwilligsters
uit de wijk om af en toe eens een
handje te helpen," legt secretaris De
Ruiter uit. Hij is tegenstander van
een situatie, zoals die zich in "Het
Dorp' voordoet. .Daar zien de gehan
dicapten alleen elkaar, terwijl het con
tact met niet-gehandicapten toch van
een enorm belang is. Daarom hebben
we voor de Beukenstraat geko-
zen."
Zelfstandig
Dc bewoners van het tehuis werken
overdag elders. Het grootste deel
vindt zijn werk in de sociale werk
plaats. Ze hebben in het tehuis hun
eigen kamer, waarin ze zich 's avonds
kunnen terugtrekken. „We zullen tie
zelfstandigheid zoveel mogelijk be
schermen," verzekert voorzitter Tail-;
lie.
Over de afkomst van debewoners
zegt de heer De Ruiter: „Het grootste
aantal zal afkomstig zijn van Zonne
veld. Dat tehuis is eigenlijk bestemd,
voor gehandicapten tot ongeveer 13
jaar. maar er zitten er die de 20 jaarj
al gepasseerd zijn. Het gezmsvervan-1
gend tehuis in Goes is gericht op,
lichamelijk gehandicapten tussen 13 j
en 55 jaar. .De namen van de mensen
krijgen we door via de instellingen,;
die in de stichting zitten. De potentië
le kandidaten beslissen echter wel zelf
of ze in het tehuis willen wonen of|
niet," aldus secretaris De Ruiter.
Vooral de laatste jaren is er in Goes
een groot aantal activiteiten ontplooid
op het gebied van de zorg voor gehan
dicapten. Dat resulteerde in vele bouw
activiteiten van voornamelijk Philo-
delphia in Goes-Zuid. Van Philadelphia
Wielrijdster
bij botsing met
auto gewond
KAPELLE De wielrijdster me
vrouw S.-de S. uit Kapelle is woens
dagmorgen omstreeks kwart voor ne
gen met verwondingen naar het
streekziekenhuis te Goes overge
bracht, nadat zij op het kruispunt.
Vierwegen te Kapelle ln aanrijding
was gekomen met een auto. De auto,
bestuurd door C. J. v. d. L. uit
Kruiningen, verleende geen voorrang
aan de over het. fietspad rijdende
mevrouw S. Bij de aanrijding kwam
zij zodanig te vallen, dat zij naar het
ziekenhuis moest worden overge
bracht.
SGP-jongeren
spreken over
nivellering
MIDDELBURG Voor de jongeren
groep "Walcheren' van de SGP spreekt
vrijdagavond in een zaal van de Ont-
moetingskerk te Middelburg mr. J. de
Heer, directeur van de christelijke
scholengemeenschap De Driestar' te
Gouda over het onderwerp 'Nivelle
ring". De bjeenkomst begint om half
acht.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Wat i» er op het ogen
blik allemaal aan de hand in Den Haag
rondom het project Vaste Oeververbin
ding Westerschelde? Het kabinet heeft
zich vorige week vrijdag met de raak
beziggehouden, maar over het stand
punt dat daar Is ingenomen nog met
geen woord gerept Dal zou minister
Westerterp van verkeer en waterstaat
doen hij de behandeling van zijn begro
ting in de tweede kamer, was de af
spraak.
Dat het in het kabinet allemaal kenne
lijk niet zo gladjes is verlopen, is lang
zamerhand we! duidelijk geworden. De
geheimzinnigheid heeft dan ook bij ver
schillende kamerfracties argwaan ge
wekt. Het wachten is nu op wat minis
ter Westerterp vandaag te zeggen zal
hebben. Overigens heeft een heel rijtje
woordvoerders gisteren al laten weten
dat ze zich en Zeeland niet opnieuw
zullen laten afschepen met een verhaal
over studies en adviezen, die er Sn feite
op neerkomen dat het project weer een
jaar achterop raakt
in de wandelgangen van de tweede ka
mer bestond deze week de stellige in-
druk dat er over het. project vaste oe.
ververbinding Westerschelde in het ka
binet een duidelijk verschil van mening
bestaat tussen minister Westerterp van
verkeer en waterstaat en zijn collega
Gruijters van ruimtelijke ordening.
Westerterp heeft zich er kennelijk voor
ingespannen om het voor Zeeland zo
belangrijke project erdoor te knjgen.
maar Gruijters moet hem daarbij de
voet hebben dwars gezet.
staan in Goes-Zuid een gezinsvervan
gend tehuis voor geesteüjk gehandi
capten en verschillende dagverblij
ven.
De lieer De Ruiter, die namens Phila-i
delphia in de nieuwe stichting zitting j
heeft constateert: „Eigenlijk ben je
met dit werk nooit klaar. Ik kan me
zo voorstellen dat de volgende stap
een dagverblijf voor lichamelijk ge
handicapten is. een plaats dus waar
die gehandicapten, die niet in het
arbeidsproces mee kunnen draaien.;
toch enig werk kunnen verzetten. Dam
bied je een prachtoplossing voor men
sen. die ook niet terecht kunnen in de;
sociale werkplaats."
Met de houw van het gezmsvervan-
gend tehuis in Goes-Zuid is ruim twee;
mjljoen gulden gemoeid. De bouw isj
mogelijk geworden door de AWBZ-|
regeling.
van het
PvdA-kamerlid Roels tijdens behandeling
begroting can verkeer en waterstaat:
Minister Westerterp:
„Onderhandelingen met
België vergen tijd"
(ADVERTENTIE)
een miljoen gulden aan prijzen
VOOt f
Deze lichtgewicht SINGER Starlet naaimachine kunt u elke week
winnen, alsu voor/ 1,-meepuzzeltmetdeAktieNatuurindeze
krant.
De kleine compacte lichtgewicht van Singer, met de slimme
„één-hands-greep" is eenvoudig te bedienen, geen ingewikkelde
obstakels of constructies. Hij kan zig-zaggen en blindzomen; maakt
moeiteloos knoopsgaten en zet razendsnel knopen aan. Winkel
waarde/ 549.-. Doe meel
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Het Tweede-Kamer
lid Roels van de PvdA heeft minister
Westerterp van verkeer en waterstaat
woensdag bij dc behandeling va
diens begroting onder de aandaci
gebracht, dat het streekplan Oovl-
Zeeuwsch-Vlaanderen niet van
grond komt, doordat de onderhande
lingen over de afsnijding van dc
bocht bij Bath en over de aanleg
het Baalhoekkanaal zoveel tijd vergen.
De heer Roels stelde, dat de vertra
ging onder meer te wijten is aan
geringe flexibiliteit
staat, waarop de heer Westerterp
genwïerp, dat de onderhandelingen di
met België gevoerd worden, veel tijd
kosten.
De heer Roels bleef erbij dat behal
ve door die onderhandelingen ook
vertraging optreedt doordat de techni
sche voorbereidingen zoveel, tijd koS-
ten. „Allerlei bestuurlijke arbeid en
streekontwikkelingen worden gefrus
treerd en vertraagd", voerde hij aan.
Hij meende dat het wenselijk zou zijn
de uitkomsten van deelstudies over
grote projecten vroegtijdig openbaar
te maken, zodat lagere overheden en
andere al of met belanghebbenden er
een voorlopig oordeel over zouden
kunnen geven.
..Zou men bij de eerste opzet van
studies uit kunnen gaan van alterna
tieve mogelijkheden en zodra een al
ternatief naar de mening van de des
kundigen onuitvoerbaar blijkt, dit in
de openbaarheid brengen? Men bevor
dert de participatie van de burger en
men zou onlustgevoelens („Wat wordt
er nu weer achter de schermen door
Rijkswaterstaat bedisseld") wellicht
kunnen wegnemen", aldus de heer
Roels.
Hij vroeg de minister van verkeer
en waterstaat ook nog eens of de
regering bij de onderhandelingen over
de bochtafsnijding bij Bath en over
de aanleg van het Baalhoekkanaal
stringente eisen stelt aan de water
kwaliteit en of over de naleving van
die eisen sancties in een verdrag met
Jelgië kunnen worden opgenomen. De
heer Roels meende dat de regering
aan het parlement vroegtijdig een ont
werpverdrag moet sturen, zodat het
parlement geen oordeel achteraf hoeft
te geven.
KAMERLID ROELS (PVDA):
p Onderzoek gewenst
naar noodzaak van
ï-'i aanpassingswerken
u 13 aan te f
sluizen Hansweert
f Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Het tweede-kamer
lid Roels (pvda) vindt dat minister
Westerterp van verkeer en waterstaat
nog eens moet onderzoeken of de
aanpassingswerken aan de sluizen bij
Hansweert wel nodig zijn. De heer
Roels stelde woensdag tijdens de be
handeling van dc begroting van ver
keer en waterstaat dat door het tot
standkomen van de nieuwe Schelde-
Rijnverbinding de scheepvaart door
het Kanaal door Zuid-Bevcland zal
verminderen en hij vroeg zich af of
de aanpassing van de sluizen bij
Hansweert nog wel moet door
gaan.
Overigens vroeg de PvdA-woord-
voerder of er mogelijkheden zijn om
de verbredingswerken van het kanaal
zo aan te passen, dat Hansweert-West
niet volledig van de gemeente Rei-
merswaal wordt afgesneden. De heer
Roels pleitte verder voor een betere
schadevergoeding van mensen die
door uitvoering van de kanaalwerken
moeten verhuizen.
Naar het oordeel van het PvdA-
kamerlid is er voor de bezitters van
woningen wel een redelijke schadere
geling via de Onteigeningswet, maar
zullen de huurders niet genoeg hebben
aan een vergoeding, die tweemaal de
jaarlijkse huur van hun woning be-
De VVD-er Koning gebruikte gisteren
in zijn begrotingsbeschouwing de term
'controverse' en hij vond dat de onrust
die er is ontstaan over de vraag of bet
project nu wel of niet zal kunnen door
gaan alleen maar groter is geworden
nu die 'controverse' ook nog naar bul
ten is gekomen.
Al geruime tijd geleden hebben ge
ruchten de ronde gedaan over uiteen
lopende opvattingen over deze kwes
tie tussen de belde ministers. Het gaat
niet alleen om de twee bewindslieden.
Ook op de beide departementen wordt
verschillend over de prioriteit van
dergelijke grootscheepse projecten gc
dacht. Bij de Rijksplanologische Dienst
stelt men zich nadrukkelijk op het
standpunt dat zo'n vaste oeverver
binding Westerschelde een uitvoerige
'planologische afweging" moet doorlo
pen.
Minister Gruijters, die een nieuw p'.a
nologisch beleid wil gaan voeren zljr.
onlangs verschenen nota wees duide-
lijk in die richting stelt in gevallen
als deze kennelijk hoge eisen en krijgt
daarin een belangrijk deel van het ka
binet mee. Naar buiten worden de
plooien dan wel weer gladgestreken
en dat zal vandaag ook wel gebeuren
door een bepaalde overeengekomen
procedure aan de kamer voor te leg
gen. In dit geval hebben we dan te
maken met een procedure die moet
worden gevolgd bij het nemen van
wat dan heet planologische kernbe
slissingen.
Het Zeeuwse PvdA-kamerlid Roels liet
gisteren bü zijn algemene beschou
wing doorschemeren dat er ln zijn frac
tie nogal zwaar wordt getild aan de hele
gang van zaken rondom die planolo
gische kernbeslissingen. Hij vroeg de
regering of de minister van p'.an is cie
procedure nu in gang te zetten. Zijn
fractiegenoot Giebels kwam eind vorig
jaar in een vergadering van ae vaste
commissie voor verkeer en waterstaat
Slot van pagina 1
men over de bouw van de br-g-
tunnelcombinatie te publiceren er. ce, Zeeuwse Meer.
procedure plano; ogisihe kembeslis
sing in gang te zetten. De heer Van
Rossum schaarde zich achter het be
toog van de heer Roels en ook de
heer Jongeling (gpv) stelde met na
druk dat de beslissing nu genomen
moet worden. „In mijn maidenspeech
in de kamer tien jaar geleden heb ik al
voor deze verbinding gepleit", aldus
de heer Jongeling.
De heer Schakel (arp): „Mijn fractie
vindt dat het zo langzamerhand allang
genoeg geduurd heeft". De heer Ko
ning ging in zijn beschouwing bij de
begroting ook in op de berichtgeving
in de PZC van woensdag. .Er bestaat
onrust over de vaste oeververbinding:
over de Westerschelde- Die onzeker
heid is versterkt daar geruchten over(
een controverse tussen de minister en
minister Gruijters' openbaar zijn ge
worden". Minister Westerterp bij in-]
ook al stevig pleiten voor oen 'planolo
gische afweging'.
En daarbij -vilde htj de helt zaa*
eigenlijk zover op dc helling zetten,
dat er opnieuw eer. ukspraax zou moe
ten komen over het trace: Kruiningen-
Perk polder of Temeuzen-Ellewoutsdijk.
Het was daarom voor Koels gisteren
erg moeilijk om met een motie te ko
men, waarin werd gevraagd om tc vol
staan met een adviw-umvraag bij de
raad van de waterstaat en dc raad
ruimtelijke ordening Een mamcr dus
om die hele omstandige procedure ran
de planologische kembcv.'-vng te ont
gaan.
Do SGP-er Van Rossum had daar min
der boodschap aan. Hij kondigde al
aan dat hij met oen motie ln ci:e r,ch
ting zou komen en hij kreeg daarbij
al steun toegezegd van Roels PvdA
Koning (VVD), Jongeling 'GPV) cn
Schakel 'AR). Hel is met onmogelijk
dat ook nog andere Int voor Zee
land nu wel eens haast achter de zaak
willen hebben. Van de CHU en DS'70
is de steun ook niet denkbeeldig.
Of de PvdA eensgezind met woordvoer
der Roels zal meegaan? D'6t> liet de
zaak gisteren maar helemaal in het
midden Minister Westerterp heeft gis
teravond alleen nog maar een beglnne-
tje gemaakt met de beantwoording
van wat de kamerleden allemaal had
den gevraagd en gezegd. KiJ had het
daarbij we) over het Nederlandse we
gennet. „Voor de ontwikkeling van
sommige regio's zijn goede verbindin
gen met het westen van lr-.-ensbcla.-ar'
was een van zijn opmerkingen. Zee
land is erg benieuw hoe de minister
dat belang uitlegt tegenover h«-. pro
ject vaste oeververbinding Westerschel
de, dat op zijn fiat wacht
DREES: INRICHTING
GREVELINGENBEKKEN
VERLOOPT TE TRAAG
DEN HAAG De tweede-kamer
fractie van DS'70 vindt da' dc inncn-
tingvan het G revel m.genbekken te
traag verloopt. Fractievoorzitter
Drees maakte dat woensdag duidelijk
bij de behandeling van do 'oegroting
van verkeer en waterstaat. „Het wes
ten van bet land is al onderbedeeld
met recreatiemogelijkheden", aldus de
heer Drees. Hij pleitte ook voor een
goede inrichting van het toekomstige
ROELS WIL HOGERE
OVERHEIDSSTEUN
VOOR KUNSTMATIGE
MOSSELVERW ATERING
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Het Tweede-Kamer
lid Roels (PvdA) wil van minister
Westerterp van verkeer en waterstaat
weten of de regering bereid is een
hoger bedrag dan de 33 miljoen gul
den schadevergoeding ln hel kader
van de Deltaschadewet ter beschik
king te stellen voor een kunstmatige
verwaterplaats voor mosselen.
De heer Roels deed woensdag b:j de
terruptie: „Waar is
worden?". De heer Koning: „In de
PZC van heden en via een radiobe-
openbaar ge behandeling, van de begroting van -.or-
keer en waterstaat de suggestie een
tekort aan geld voor zo'n verwater-
richt Het artikel kan ik u zo geven". plaats te lenen aan het bedrijfsleven
De'heer Westerterp: „Ik kan me een onder vergelijkbare voorwaa rüeri a. s
De heer Westerterp: „Ik' kan me een
andere vorm van gedachten wisseling
voorstellen".
ruilverkavelingen
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG -Als minister Westerterp van verkeer cn waterstaat donderdag
geen duidelijke uitspraak doet over de vaste oeververbinding over en onder de
Westerschelde. dan zal het SGP-kameriid Van Rossum aan de kamer vragen
deze uitspraak te doen:
De kamer, gehoord de beraadslaging over hoofdstuk XII van de ru.-isbegro-
ting en de daarbij gesproken vaste oeververbinding over en of onder ae Wes
terschelde: overwegende dat het vervangen van de bestaande veerverpmdmg
Kruiningen-Perkpolder over de Westerschelde door een vaste oeververoinamg
zowel regionaal, nationaal als internationaal als zeer urgent moet worden aan-
Mede in overweging nemende dat na langdurige studie een plan is ontworpen
dat ook de instemming van het provinciaal bestuur van Zeeland heeit verwor
ven en waarvoor een financieringsschema aan de bewindslieden is voorgelega.
Verzoekt de regering het voorliggende plan op zeer korte termijn ter annes
aan de raad van de waterstaat en de raad van de ruimtelijke ordening aan te
bieden, en gaat over tot de orde van de dag.
Tot op vandaag is het nog steeds onduidelijk of er
niet opnieuw vertraging zal ontstaan in de gang die
het project vaste oeververbinding Westerschelde
moet doorlopen voordat de regering in principe 'ja'
zegt tegen de aannemerscombinatie die de brug
tunnel in de loop van dit jaar zou willen gaan uit
voeren en de nv in oprichting die de verbinding na
oplevering zal gaan exploiteren. Dat zou dan de zo
veelste keer zijn dat er op het laatste ogenblik in
het kabinet aarzelingen ontstaan, die tot gevolg
hebben dat het hele initiatief opnieuw op de onder-
zoektafel moet. En dat op een moment, dat men
de indruk had gekregen dat de grootste moeilijkhe
den, waarmee men de laatste tijd te kampen had,
langzamerhand uit de weg waren geruimd. De twee
de kamer zag het gisteren kennelijk allemaal al aan
komen en daarom is ministers Westerterp van ver
keer en waterstaat bij de algemene beschouwingen
rond de begroting 1974 van zijn departement duide
lijk gemaakt, dat langer getreuzel nu toch echt ach
terwege moet blijven.
Twintig jaar speelt de kwestie van de vaste oever
verbinding Westerschelde nu al weer. Al die tijd zijn
er van Zeeland uit vurige pleidooien gevoerd om toe
stemming en medewerking te krijgen voor de start
van het project. Al die tijd is in Den Haag laconiek
de boot afgehouden. Extra handicap was steeds
het vertrek van het kabinet wanneer de minister van
verkeer en waterstaat zich ongeveer een oordeel
over het dossier VOW had gevormd.
Twintig jaar. In 1954 al gaf de Kamer van Koophan
del Zeeuwsch-Vlaanderen opdracht aan de stichting
economisch onderzoek van de Amsterdamse Univer
siteit een studie te verrichten over een vaste ver
binding. Korte tijd later verscheen er eveneens een
studie van de hand van de directeur van het ETI
voor Zeeland, drs. M. C. Verburg, van het begin af
de grote promotor van het project. Hetzelfde ETI
heeft zich ook steeds grondig verdiept in de functie
van de zogenaamde 'centrale deltaweg' door Zee
land: van Rotterdam over de dammen en bruggen
naar Goes met daar vandaan als 'logisch gevolg' een
Westerscheldeverbinding die bij Temeuzen zou moe
ten uitkomen. Zo werd in 1973 een brochure uitge
geven en leverde in 1964 een enquête onder bedrij
ven in de kanaalzone van Zeeuwsch-Vlaanderen cij
fers op over het verkeer dat van overig Nederland
uit de omweg via België verkiest boven de veer
diensten over de Westerschelde. Het was de penode
waarin druk werd gebouwd aan de Zeelandbrug
over de Oosterschelde (eind 1965 gereed): het eerste
traject van de centrale deltaweg. De argumenten
voor de aanleg van een vaste verkeersverbinding tus
sen de beide oevers van de Westerschelde begonnen
te rijpen en kregen meer aandacht. Allerlei progno
ses duidden erop dat de druk op de bestaande veer
diensten in de daarop volgende jaren aanzienlijk
zou toenemen. In de tweede nota ruimtelijke orde
ning van de regering (1966) werd de verwachting
uitgesproken dat de economische ontwikkeling in
Zeeuwsch-Vlaanderen in de toekomst naar verhou
ding sterker zal zijn dan in geheel Nederland. Een
veronderstelling die precies paste in het patroon van
de discussie. Overigens speelde de hele gedachten-
vorming rondom het project zich nog volledig af in
de sfeer van rapporten, studies, brochures en politie
ke uitspraken. Men stelde vast 'dat de verbinding er
moest komen, waarom en waar ongeveer'. Een con
creet plan was er in die jaren nog niet.
De stoot in die richting kwam in 1967 Op een bij
eenkomst van het departement Zeeland van nijver
heid en handel legde de Bredase oud-rijkswater-
staatingemeur Lievense een uitgewerkt idee op tafel
om de Westerschelde over drie kilometer te over
bruggen en twee kilometer te ondertunnelen. Het
was een revolutionair plan doordat het een geheel
nieuwe methode van tunnelbouw propageerde: Lie
vense wilde de tunnel (een flexibele buis als het
ware) aan de wal bouwen en op een goede dag van
de ene kant van de Westerschelde naar de andere
slepen. Rijkswaterstaat gaf Lievense weinig kans,
stond zeer gereserveerd tegenover de gepropageer
de methode, bestempelde het plan als 'Jules Veme-
achtig' en 'een utopie'. Het is later nog eens door
een aannemerscombinatie naar voren geduwd, maar
kwam uiteindelijk toch in de vergeethoek terecht
Toch heeft het plan-Lievense de verdienste gehad
dat het hele project vaste oeververbinding uit de
vaagheden werd gehaald. Er was vastgesteld dat een
vaste verbinding technisch te verwezenlijken is, er
was een tracé in de belangstelling geschoven (Baar
land - Temeuzen) en men had nu een globaal idee
van de kosten (geraamd in de orde van grootte van
vijfhonderd miljoen gulden). Van Zeeland uit begon
nen de eerste werkelijke pogingen om het project
ingepast te krijgen in een nationaal prioriteitensche
ma. Er werden vragen in de tweede kamer gesteld
en minister van verkeer en waterstaat De Quay
kwam vertellen dat "binnen afzienbare tijd vastge
legd zou worden waar planologisch gezien de beste
plaats is om de vaste verbinding te leggen". Naar
het zich laat aanzien is dat nu (anno 1974) nog
steeds geen uitgemaakte zaak.
bekeken
L
NADER BEKEKEN
3
Si
ID
T bekeken
Overigens werd in Zeeland het tracé Baarland-Ter-
neuzen beschouwd als een lijn waarop en waarmee
men verder kon- werken. Het provinciaal bestuur
legde het vast in de ontwikkelingsschets Zeeland
1967. Inmiddels kwam ook de stichting vaste oever
verbinding Westerschelde van de grond. Een organi
satie, waarin zich een aantal Belgische en Neder
landse instanties rondom het proiect verzamelden
kamers van koophandel, departementen van nij
verheid en handel, vervoersorganisaties, landbouw
schap die er sindsdien voor h jben gezorgd dat
de verbinding steeds opnieuw in de belangstelling
kwam en die sindsdien ook nauw zijn betrokken bij
de uitwerking van de besteksklare plannen zoals ze
op het ogenblik op tafel liggen. De plaats waar de
vaste oeververbinding Westerschelde zou moeten ko
men werd voor de eerste keer een controversiële
zaak, toen minister Bakker van verkeer en water
staat in december 1968 tot verrassing van velen in
Zeeland met de mededeling kwam dat zijn 'aanvan
kelijke voorkeur' uitging naar een tracé ongeveer op
de lijn van de veerdienst Kruiningen-Perkpolder.
Technisch en financieel zo had een onderzoek uit
gewezen lagen daar de beste mogelijkheden. Hoe
meer naar het westen, hoe groter het risico van een
niet stabiele bodem en hoe duurder het project. Dat
was een half jaar nadat een Nederlands Belgische
aannemerscombinatie het opvallende initiatief had
genomen om een plan in te dienen voor de financie
ring en bouw van de vaste oeververbinding, op ba
sis van exploitatie via tolgelden. De stichting VOW
en provinciale staten van Zeeland hadden zich intus
sen nadrukkelijk uitgesproken voor een trace op de
centrale middenweg. Op dat uitgangspunt was ook
een uitvoerige studie en een omvangrijk rapport af
gestemd, waarmee de stichting in mei 1969 naar bui
ten kwam. In een vergadering van de vaste commis
sie voor verkeer en waterstaat in de tweede kamer
liet minister Bakker weten dat ook planologische
overwegingen een rol hadden gespeeld bij de keuze
'Kruiningen - Perkpolder': geen gekke plaats, ook
ten opzichte van westelijk Brabant, was de redene
ring.
Het kostte Zeeland heel wat moeite om met de 'aan
vankelijke voorkeur' van minister Bakker mee te
gaan. Uiteindelijk dat was in mei 1969 gingen
de staten van Zeeland 'om'. Angst dat er anders een
enorm tijdverlies zou ontstaan heeft daarbij ook
wel een handje geholpen. Ook de stichting VOW
zwichtte voor de argumentatie van het ministerie.
Nadat deze knoop uit het touw was gehaald, is het
samenspel tussen het rijk, de provincie Zeeland en
de aannemerscombinatie op gang gekomen. Er werd
het was inmiddels najaar 1969 geworden een
beleidsgroep opgericht, een projectgroep en een aan
tal werkgroepen. Het onderzoek richtte zich op twee
concrete plannen: 1. de bouw van een hangbrug tus
sen Waarde en Walsoorden. 2. de bouw van een brug-
tunnelcombinatie tussen Kruiningen en Perkpolder.
Een jaar later was er een technisch advies uit: de
ideeën over de bouw van een hangbrug waren van
de baan. Men ging door op de combinatie van een
brug-tunnel. Regelmatig werd in Zeeland en in Den
Haag vastgesteld dat het project langzamerhand in
een beslissend stadium was geraakt. In wezen leken
de belangrijkste technische vraagstukken afgehan
deld en ging het erom de financieel-economische as
pecten. de rentabiliteit en de prioriteit van het pro
ject te beoordelen. Bovendien moest worden vast
gesteld in hoeverre er ruimte aanwezig was op c'e
kapitaalmarkt (binnen- en buitenland) om de inves
tering te kunnen doen. die inmiddels is geraamd op
een bedrag van zo'n 800 miljoen. Op dit punt is
de hele zaak eigenlijk blijven hangen. Minister Bak
ker liet tn de loop van 1971 weten dat de beslissing
over de vaste oeververbinding een zaak van het
nieuwe kabinet zou moeten worden. Zijn opvo3ger.
Drees jr., werd daar meteen aan herinnerd. In het
begin deed h:j er 'vaag negatief' over. Voor hem
was het de vraag of er wel zo'n haast moest worden
gemaakt met ae uitvoering van het plan. er was
nog zoveel anders te doen in Nederland. Tot een de
finitieve uitspraak is Drees niet meer gekomen In
de zomer van. 1972 was hij ai uit het toenmalige
vijf-partijenkabinet opgestapt. Intussen werd steeds
vaker en van steeds meer kanten de nadruk ge'.c-zd
op het argument: de bouw van zo'n groot project le
vert voor een aantal jaren een flink stuk werkgele
genheid in de bouw. In de staten van Zeeland werd
daarover een motie aangenomen. Vakbonden en ge
meentebesturen kwamen met pleidooien in deze
richting. De vaste commissie voor verkeer en water
staat in de tweede kamer deed een dringend beroep
op de regering haast te maken met een beslissing.
Minister Westerterp beloofde vorig jaar bij het be
gin van zijn optreden in het kabinet-Den Uyl dat hij
voor het eind van het jaar met voorstellen in het
kabinet zou komen. Als er geen olie-problemen geko
men zouden zijn, was dat ook we! het geval geweest.
Het zit er in dat minister Westerterp vandaag za.
aankondigen dat het project, waarop Zeeland nu al
zoveel Jaar zit te wachten, eerst nog voor advies
naar de raad van de waterstaat en de raad voer de
ruimtelijke ordening moet. De kamer kan daar niet
zo gemakkelijk aan voorbij, maar ze zal wel ver
langen dat die adviezen er snel zullen moeten ko
men. In de motie die gisteren in de kamer circuleer
de, werd daarop al gezinspeeld. En daarbij is de
keus uit twee mogelijkheden: het plan zou in de
molen gebracht kunnen worden van de nieuwe pro
cedure voor planologische kernbeslissingen met vrij
tijdrovende consequenties. Het zou ook mogelijk zijn
een soort van spoedopdracht aan de beide advies
raden te verstrekken- Ziet het kabinet op die ma
nier nog kans om voor de tweede helft van het
jaar het sein voor de start te geven, dan hoef: het
misschien niet opnieuw allemaal in een lagere ver
snelling worden gezet.
KEES VAN DER MAAS
