PROVINCIALE ZEEUWSE CO' F
SCHERPE TEGENSTELLINGEN
OVER LONEN
Koeweit laat Japans vliegtuig
met vier extremisten niet toe
Kamer wil nu snel een positieve
beslissing vaste oeververbinding
Toestand
ernstig in
Jordanië
Vakbeweging: zo snel mogelijk overleg beginnen;
werkgevers en regering: wachten op CPB-gegevens
GEBRUIK EIGEN AUTO
TERUGGEDRONGEN
de krant
van zeeland
Dubbele bodem
Wachtkamer
Pagina 2
217e jaargang - nummer 32
Donderdag 7 februari 1974
HOESSEIN
TROEPEN MUITEN
BEIROET (AFP, UPI) Opstandige
Jordaanse militairen hebben belangrij
ke gebouwen in de buitenwijken van
Amman omsingeld om kracht bij te
letten aan hun eis dat premier Zald
Rlfai wordt ontslagen en een militaire
regering wordt geïnstalleerd, aldus
verklaarden woensdag Palestijnse krin
gen in Beiroet.
De veertigste Jordaanse pantserbriga
de die de opstand ontketende
heeft volgens Wafa, het Palestijnse
persbureau, het gebouw van radio-Am-
man, een olieraffinaderij ten noorden
van de hoofdstad, een van koning Hoes
seins paleizen en het hoofdkwartier
van de landmacht belegerd.
Wafa dat het regime van Hoessein
niet gunstig is gezind deelde mee
dat de muiters in aantal zijn toegeno
men en dat ze samen de sterkte van
twee divisies hebben.
De opstand wordt geleid door generaal-
majoor Chaled El-Hadjoedj El-Majali,
die commandant van de veertigste bri
gade was toen zij tijdens de oktober-
oorlog in Syrië gelegerd was. Welke
functie hij nu bekleedt is niet bekend.
De muiters zouden ook het ontslag
eisen van generaal-majoor Zaid Ben
Sjaker, chef van de generale staf. en
soldijverhoging voor officieren en man
schappen.
Radio-Amman deelde woensdag mee
dat de soldij bij koninklijk besluit met
10 procent was verhoogd.
Volgens Wafa hebben de opstandige
militairen Hoessein vier dagen de tijd
gegeven om hun eisen in te willigen,
en hebben ze gedreigd met maatrege
len als tegen een van hen opgetreden
zou worden.
De onmiddellijke aanleiding tot de
rebellie zou zijn Hoesseins besluit
geldleningen aan legere officieren en
soldaten te verbieden, „hoewel hoge
officieren leningen van duizenden di
nar kunnen sluiten". Ook zou Hoes
sein 50 miljoen dollaar van Amerika
hebben gekregen zonder dat hij er in
de begroting een bestemming aan gaf.
De regering van Jordanië zou honder
den officieren hebben gearjesteerd.
Wachten
De tweede kamer wacht op het
advies van de commissie Klaa-
sesz Oosterschelde open of dicht?
(pagina 2).
Verkiezingen
IN ENGELAND wordt algemeen
verwacht dat premier Heath van
daag bekend zal maken dat de
Britten naar de stembus moeten,
(pag. 13).
Rijnmond
UIT EEN tot dusver geheim rap
port van Rijnmond is gebleken
dat de industrie in dat gebied per
dag ongeveer 600 ton zioaveldio-
xyde in de lucht brengt, (pag. 13)
Nieuws uit Zeeland
op pag. 2, 4, 5, 6, 7 en 9
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1, 3 en 13
Sport op pag. 15
Radio en tv op pag. 17
Financieel nieuws pag. 19
DEN HAAG Voortekenen wijzen op een harde strijd om de
loonontwikkeling. Al voordat het echte loonoverleg kan begir.
nen, blijken de meningen van de partijen sterk uiteen te lopen
De vakbeweging, die al een eis van 2,5 procent loonsverhoging
heeft gesteld, wil zo snel mogelijk het overleg beginnen, liefst
nog deze maand. Zij vindt dat de loonpauze per 1 april beëindigd
moet worden. Vooral de kwestie van de prijscompensatie is van
groot belang. Daarover is met name in de havens onrust; uitbars
tingen zijn niet uitgesloten. Werkgevers en regering willen eerst
nieuwe gegevens van het Centraal Plan Bureau over de econo
mische ontwikkeling Maar de vakbeweging wil het overleg be
ginnen, ook als die gegevens er nog niet zouden zijn.
Dit alles bleek woensdag nadat mi
nister Boersma op zijn verzoek, ter
voorbereiding van het komende over
leg, afzonderlijk met loondeskundigen
van werkgevers- en werknemerszijde
had gesproken. Deze bijeenkomsten
hadden het karakter van een soort
inventarisatie. Men heeft alle hangen
de problemen op een rijtje gezet. De
vraag is nu of over enkele weken de
besprekingen gezamenlijk in de Stich
ting van de Arbeid kunnen worden
gestart. De vakbeweging ziet dit niet
zo zitten, de werkgevers en minister
Boersma hopen dat het wel op die
manier kan.
„Gezien de opstelling van de werk
gevers na 5 november 1973 (de datum
waarop de achterban van de onderne
mers het concept-centraal akkoord
verwierpen) acht ik dat niet erg
waarschijnlijk", zed NW's vice-voor-
zitter Adri de Boon als woordvoerder
van de vakbeweging. „Er is een groot
verschil van opvatting tussen werkge-
gers en vakbeweging. Ik zie nog geen
gezamenlijk beleid uit de bus komen.
Als er geen basis te vinden mocht
zijn, dan moet er snel na de 18e
februari een gesprek met het kabinet
worden
De Boon zei dat donderdag de ba
lans in het overlegorgaan der vakcen
trales zal worden opgemaakt. Op 18
februari bespreken de drie verbonds
raden het arbeidsvoorwaardenbeleid,
zodat het gezamenlijk standpunt onge
veer op 20 februari gereed kan zijn.
Er wordt op gemikt dat per 1 april
de cao's kunnen worden afgesloten.
De vakbeweging verwacht dat de
loonmaatregel, althans in de huidige
vorm. op die datum kan vervallen.
Dan is de loonpauze lang genoeg ge
weest.
Er zijn tal van beleidsvragen, aldus
De Boon. die eraan herinnerde dat de
vakbeweging in haar nota over het
arbeidsvoorwaardenbeleid van vong
jaar een loonstijging bij begin con
tract van 2,5 procent in centen en
procenten bepleit. Dan is er de
kwestie van de f 30-loonronde. Moet
die worden voortgezet of vervangen'
Moet de prijscompensatie een drem
pel hebben of niet' Zal het mogelijk
zijn in de compensatie een mini-
mum (vloer) te leggen en een aftop
ping aan de „bovenkant"?
Prijzen
Het Is ook de vakbeweging niet
duidelijk hoe de prijsstijging zal zijn
Volgens de laatst bekende gegevens
van het Centraal Plan Bureau moet
worden gerekend met 13 procent of
meer in 1974. Maar minister Duisen-
berg van financiën heeft het percenta
ge 10 genoemd. Zelfs dan rijst de
vraag of de prijscompensatie moet
worden voortgezet in een tempo van
tweemaal per jaar. Te denken valt
aan viermaal. Die bijsturing loopt na
melijk altijd een halfjaar achter. En
de gevolgen zijn des te groter naar
mate de prijsstijgingen hoger zijn. De
compensatie heeft dan een groter ge
wicht dan de loonstijging.
In dit verband zei De Boon dat de
looncommissie van de Stichting van
de Arbeid volgende week een advies
zal vaststellen over de vraag van
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
DEN HAAG Zeshonderd kinde
ren hebben woensdagmiddag in
Den Haag als climax van de actie
'Stop de kindermoord' gedemon
streerd voor veiliger verkeerauto
vrije schoolroutes en woonwijken
zonder snelverkeer. Zij voerden
een woud van spandoeken met
zich mee en lieten een regen van
pamfletten en stickers-met-rouw-
randjes neerdalen op het binnen
hof (toto), zij vanaf het
Malieveld heenliepen Op de span
doeken stond o.m. te lezen 'wij
willen niet uitgeroeid worden'.
De leiders van de actie boden aan
de voorzitter van de tweede kamer
5OW handtekeningen aan behoren
de bi) een petitie waarin op ver
keersveilige maatregelen wordt
aangedrongen.
MINISTER KONDIGT MAATREGELEN AAN:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Westerterp van verkeer en waterstaat heeft woensdag in de tweede kamer
een tiental maatregelen aangekondigd om het particulier autogebruik terug te dringen. Dit doel moet
worden bereikt door verbetering van het openbaar vervoer, door een ruimtelijke ordening langs spoor
wegen en door beperkende maatregelen voor autoverkeer in binnensteden. De ministerraad heeft be
sloten minister Westerterp aan te wijzen als coördinator voor verkeersveiligheid.
De minister wil voor het openbaar j
vervoer voldoende wegcapaciteit re
serveren ten koste van het autover
keer. Hij noemde de Amsterdamse
vrije trambanen als voorbeeld. Nacht-1
parkeren zal moeten worden beperkt
en belast. Straten die voor het moder
ne autoverkeer in wezen ongeschikt
zijn, moeten afgesloten worden. Even
tueel moet dit worden uitgebreid door
JAPANS-ARABISCHE GROEP HOUDT 16 GIJZELAARS VAST
KOEWEIT (UPI, AFP) De regering van Koeweit heeft woensdag bekendgemaakt dat zij geen lan
dingsrechten zal verlenen aan een Japans lijnvliegtuig dat is uitgestuurd om in Singapore extremis
ten op te halen en naar Koeweit over te brengen. Radio-Koeweit riep de verklaring van het departe
ment van binnenlandse zaken om, ruim acht uur nadat Japanse en Arabische extremisten de ambas
sade van Japan in Koeweit hadden bezet en de ambassadeur en andere diplomaten hadden gegijzeld.
De regering In Tokio haalde voor de
eisen van de extremisten in Koewit
bakzeil en stuurde een toestel van
Japan Air Lines om de extremisten in
Singapore op te halen. Ue extremisten
in Koeweit hadden geëist dat het Ja
panse vliegtuig hun broeders in Singa
pore naar Koeweit zou brengen. Maar
in de Koeweitse verklaring stond:
„Koeweit heeft besloten geen landings
recht aan het Japanse vliegtuig toe te
staan, om de complicaties te vermij
den die er het gevolg van zouden
kunnen zijn".
Telefonisch gevraagd om een reactie
op het besluit van Koeweit zei een
van de extremisten vanuit de ambas
sade: „Als het toestel van Japan Air
Lines dat onze vier kameraden in
Singapore moet opnemen, niet in Koe
weit mag landen, brengen wij de gijze
laars terdoord.
In Tokio zei een woordvoerder van
buitenlandse zaken dat de Japanse
ambassadeur in Koewit had opgebeld
en had meegedeeld dat er zestien
gijzelaars, onder wie zes ambassade
ambtenaren. waren. Hij zei dat ze het
allen
Koeweit heeft de
Japanse ambassade laten weten dat
zij een vrijgeleide voor vertrek uit
Koewit naar een land van keuze kun
nen krijgen als zij eerst hun gijze
laars in de diplomatieke vertegen
woordiging laten gaan. De vier extre
misten die door het Japanse lijnvlieg
tuig opgehaald worden, bezetten al
sinds een week een veerboot in Singa
pore. De bezetters van de ambassade
van Japan in Koeweit zijn vermoede
lijk negen in getal vier Japanners en
vijf Arabieren.
in woonwijken verkeersarme gebieden
te creëren. Verder moeten er veilige
fiets- en bromfletsrontes komen, ter
wijl de kruispuntbeveiliging minder
op de doorstroming van auto's moet
worden afgesteld.
Minister Westerterp wil verder
prij smechanisch rijden invoeren door
autorijden alleen toe te staan aan
auto's die op bepaalde tijden of in
bepaalde wijken van zekere vignetten
zijn voorzien Liever dan nieuwe we
gen aan te leggen, wil de minister
bestaande wegen uitbreiden. Objecten
met grote werkgelegenheid en winkel
centra moeten in de buurt van open
bare vervoersverbindingen komen.
Wonen, werken en recreëren zullen
dichter bij elkaar moeten komen. Het
zogenaamde park-and-ride-systeem.
waarbij men met zijn auto naar een
openbare vervoershalte of -station
rijdt, zal uitgebreid moeten worden.
De taxi moet populairder worden. Ten
slotte moeten de bedrijven meewer
ken aan spreiding van werktijden, zo
dat het openbaar vervoer beter kan
worden gebruikt en de autowegen
minder worden belast.
Planologie
Veel aandacht besteedde de minis
ter aan het planologische aspect.
Nieuwe woonwijken zullen zoveel mo-
gelik langs bestaande spoorwegen
moeten worden ontworpen, maar ook
zal in nauwe samenwerking met het
plaats verkleind moeten worden. Dit
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
IR. VAN ROSSUM (SGP) HOUDT MOTIE ACHTER DE HAND
BIJ UITBLIJVEN UITSPRAAK MINISTER WESTERTERP
FRACTIES ZETTEN
MINISTER ONDER DRUK
DEN HAAG In de tweede ka
mer is er woensdag bij de minister
van verkeer en waterstaat met klem
op aangedrongen dat snel een positie
ve beslissing bekend gemaakt wordt
over de vaste oeververbinding over en
onder de Westerschelde. Woordvoer
ders van de PvdA, de WD. de ARP.
de SGP en het GPV betoogden met
grote nadruk dat de minister nu een
duidelijke uitspraak moet doen over
de plannen voor de verbinding. Het
SGP-kamerlid ir. H. van Rossum zette
zijn verzoek om die uitspraak kracht
bij door de indiening van een motie
aan te kondigen, voor het geval de heer
Westerterp niet voldoende duidelijk
zou maken hoe de zaak er wat de re
gering betreft op dit moment voor
staat.
In die motie zal de heer Van Ros-1
sum de kamer vragen om vast te I
stellen dat de oeververbinding zowel
regionaal, nationaal als internationaal
als zeer urgent moet worden aange
merkt. De motie houdt tevens het
verzoek aan de regering in om het
plan. dat nu voor de verbinding ge
reed ligt, op zeer korte termijn ter
advies aan de raad voor de water
staat en de raad van de ruimtelijke
ordening aan te bieden. Minister Wes
terterp brak woensdagavond laat zijn
antwoord af, voordat hij was toegeko
men aan behandeling van het plan
voor de oeververbinding.
Het tweede-kamerlid Roels (PvdA)
hield woensdag bij de behandeling
van de begroting van verkeer en wa
terstaat een uitvoerig pleidooi voor
de Westerschelde-verbinding. Hij wees
erop dat in de PZC van woensdag
werd gesteld dat tussen minister
Gruijters van volkshuisvesting en i
ruimtelijke ordening en minister Wes-I
terterp verschil van mening bestaat
over de plannen voor de oeververbin-1
ding en dat. het kabinet heeft besloten
verdere studies te laten verrichten,
voordat een beslissing genomen
wordt.
De heer Roels in een reactie daar
op: „Dat moet men niet doen. Laat de
minister zijn geleidsvoomemens voor
dit plan nu bekend maken en het plan
in de raad voor de ruimtelijke orde
ning en in de raad van de waterstaat
brengen. Nieuwe studie zou een grote
vertraging opleveren, ik schat dat op
jaren".
Naar het oordeel van de heer
Roels mogen er geen jaren meer
verloren gaan voordat met de aanleg
van de brug-tunnelcombinatie wordt
begonnen. Hij zette nog eens op een
rij waarom naar zijn mening de ver
binding tussen Kruiningen en Perk-
polder van uitermate groot belang is.
Daarbij voerde hij aan dat de veer
diensten nu tijdverlies en ongemak
opleveren voor de bevolking, dat de
verbinding nationaal en internationaal
een belangrijke schakel zal zijn. Hij
wees erop dat verkeersprognoses heb
ben aangetoond dat de verbinding een
verantwoorde investering is, die het
rijk niets kost.
Verder merkte de heer Roels op:
..Een vaste oeververbindingsproject
past bovendien in het nationaal be
pleite regionale stimuleringsbeleid te
neinde Zeeuwsch-Vlaanderen int zijn
isolement te verlossen en op Neder
land gericht te houden. Grote werken
als Volkeraksluizen, Schelde-Rijnver-
binding, bouw Vlake-tunnel, Rijksweg
58. haven Vlissingen-Oost, lopen af.
Hierdoor ontstaat werkloosheid. Werk
lozen moeten bij de realisering van
een project-vaste oeververbinding
worden ingeschakeld. Dat levert een
besparing van uitkeringen op in de
orde van grootte van minstens 60 tot
65 miljoen"
De heer Roels wees verder nog eens
op de schakel die de vaste oeverver
binding zal vormen tussen Rijnmond
en Midden-Zeeland en een aantal an
dere havengebieden Antwerpen. Gent,
Zeebrugge. Noord-FrankrijkBoven
dien komt er rond 1980 een tunnel
onder het Kanaal, waardoor bet ver
keer naar en van de Engelse indus
triegebieden wordt afgewikkeld. Dat
verkeer zal dwars door de Delta via
een brug-tunnelcombinatie Wester
schelde aansluiting vinden naar bij
voorbeeld Rotterdam. De PvdA-woord
voerder maakte duidelijk dat de zee
havenontwikkeling op de beide Schel-
de-oevers gebaat zal zijn met de oe
ververbinding. „Een betere verkeers
verbinding is voor Zeeuwsch-Vlaanda-
ren onmisbaar", aldus de heer
(Zie slot pagina 7 kolom 6)
D'V.
frontlijn
lorra werkt dik-
schijnwcrkel Ij k-
heden. In de kamer wordt
bijvoorbeeld omstandig go-
sproken over bepaalde be-
leidsobjecien of -doelein
den. maar vaak blijkt dan dat het om
spiegelgevechten gaat. In wezen zijn
machtsverhoudingen en -evenwichten
in het geding en z:j geven de doorslag.
Een voorbeeld van de afgelopen dagen:
de subsidie aan het dagblad De Tijd.
Er is daarover een uitvoerig debat ge
houden. waarbij allerlei argumenten
zowel vóór als tegen de revue passeer
den. In feite echter deden die er weinig
toe. De minister van cultuur, recreatie
en maatschappelijk werk zat immers
op rozen hij wist dat de KVP hem
niet zodanig zou aanvallen dat hij de
subsidietoezegging niet gestand zou
kunnen toen. Bovendien kon hij zon
der meer rekenen op de steun van de
andere regeringspartijen, zodat het he
le debat voor een groot, deel facade
was. De zaak zou tóch doorgaan.
Dit voorbeeld staat niet alleen. Er
zijn tientallen voorbeelden van be
leidsmaatregelen te noemen, die in de
kamer weliswaar enige tegenstroom
ondervinden, maar toch niet zo be
langrijk worden geacht dat er een re
geringssamenwerking voor in gevaar
wordt gebracht. En dat betekent dat
de bewuste kwestie doorgaat zoaLs de
minister of staatssecretaris zich dat
had voorgesteld. De
weerslag van dit
proces komt de laat
ste tijd sterk naar
voren in allerlei par
lementaire verslagen
in kranten en op tv Opnieuw een voor
beeld: de machtigingswet in de eerste
kamer werd destijds in de publiciteits
media vrijwel uitsluitend gepresen
teerd als een discussie over politieke
zaken. Niet de reele inhoud van de
machtigingswet was in de verslagge
ving over de senaat in het geding, maar
de vraag wat de politieke consequen
ties zouden zijn van de houding, die
sommige fracties tegenover het wets
ontwerp zouden innemen. Daarbij was
de PvdA het minst van belang, men
wist dat die vóór was en zonder meer
de regering zou steunen. Voornamelijk
ging het om KVP en AR: hoe zouden
zij zich opstellen? Deze thematiek be
heerste vrijwel alle verslagen.
In vrijwel geen verslag werd daardoor
melding gemaakt van de materiële
houding van de PvdA jegens de mach
tigingswet. Als men de handelingen
echter naleest, komt men tot de con
clusie dat deze fractie zinnige opmer
kingen heeft gemaakt. Maar nogmaals:
zij waren politiek niet of minder rele
vant, kernvraag was immers of KVP
en AR zonder meer meegingen. Uit dit
soort voorbeelden blijkt dat de mo
derne democratie Inderdaad een zaak
van politieke machtsevenwichten is
geworden, waarbij het, eigenlijke on
derwerp van minder belang is. Voor
de professionele beschouwers van het
parlementaire spel bijvoorbeeld de
parlementaire journalisten is daar
bij de vraag interessant of het machts
evenwicht zal worden verstoord en zo
ja welke gevolgen dit zal hebben. Het
betekent echter dat het beieidsobject
zelf de zaak waar het werkelijk om
gaat geen prioriteit meer beeft in de
publieke belangstelling. Zo ging het
er deze week riet om of het werkelijk
nodig is dat De Tijd subsidie krijgt,
maar wat de politieke gevolgen zijn
van een debat over deze aangelegen
heid. Niet interessant is of een bepaal
de fractie alsnog zinnige opmerkingen
over een machtigingswet of een wet
selectieve investeringsheffing maakt,
maar of er kritiek uit regeringspartijen
komt die politieke gevolgen kan heb
ben. De democratie verpolitiseert meer
en meer.
Dat leidt er mede toe dat de parle
mentaire macht voor een deel
wordt beheerst door pressiegroepen.
De vakbonden zijn daarvan een typisch
voorbeeld- zodra de voorzitter van een
vakcentrale op het tv-scherm bedenke
lijk het hoofd schudt over een rege
ringsvoorstel registreert het parlement
dat op hetzelfde moment met grote
aandacht. Want zo'n voorzitter is geen
willekeurige meneer, maar een gewel
dige machtsfactor, hij kan arbeidson
rust veroorzaken en heeft invloed op
grote groepen, dezelfde groepen waar
van de politieke partijen het moeten
hebben Wat dat betreft hebben de
vakbondsbestuurders het makkelijk:
met het grote getal achter zich kun
nen ze volstaan met het doen van uit
latingen. die elders wel worden ge
ïnterpreteerd binnen de machtsverhou
dingen. In dit opzicht hadden de in
woners van Raai te het deze week heel
wat moeilijker: zij moesten om aan
dacht voor hun kanaal te vragen zich
in zonderlinge Vikingkledij uitdossen
en dienden naar Den Haag te trekken
in een vermomde schuit. Eigenlijk een
zielige methode: de rest van Neder
land heeft mooi lak aan Raai te en het
Overijsselse kanaal. Géén regerings
fractie zal er aan denken bet kabinet
het lastig te maken over deze vaarweg:
als Westerterp nee zegt. steekt de ka
mer geen vinger uit.
Zo zou men een lijst kunnen maken
van enkele politiek belangrijke on
derwerpen. hete hangijzers waarover
politici zich druk maken, of lieven
waarvoor ze bang zijn. Als die aan de
orde komen in de kamer doe: men
geen echte pogingen om elkaar te
overtuigen, want de standpunten zijn
bij voorbaat vastgelegd. Het enige dat
telt is de vraag welke politieke conse
quenties er zijn verbonden aan het al
dan niet halstarrig vasthouden aan de
aanvankelijk ingenomen houding. In
het gunstigste geval wordt het een
kwestie van loven en bieden, zoals oud
minister Schmelzer in een tamelijk re
cent werkje over zijn loopbaan onver
bloemd heeft meegedeeld. Dat is de
dubbele bodem van de politiek. Intus
sen de politici maar klagen over de
grote afstand tussen hen en de kiezer.
11!
