PROVINCIALE ZEEUWSE COURI
STAKING ENGELSE
MIJNWERKERS
VRIJWEL ZEKER
Snel groeiend Middelburg schreef
maandag de 35.000 ste inwoner in
'Laatste poging' mislukt
Elf Engelsen door
bom in bus gedood
MINISTER VAN DER STOEL
WAARSCHUWT EEG-COLLEGA'S
de krant
van zeeland
Vorsler wil
verkiezingen
217e jaargang - nummer 30
Dinsdag 5 februari 1974
(Van onze correspondent)
LONDEN Een laatste poging van de regering-Heath om de tegen zondag dreigende mijnwerkerssta
king te vermijden, leek maandagavond op niets te zijn uitgelopen. Na afloop van vier uur durende be
sprekingen tussen de leiders van het overkoepelende vakverbond TUC en de regering verklaarde Len
Murray, de secretaris-generaal van TUC, dat de onderhandelingen waren vastgelopen.
AMN VERBIEDT DRAGEN
BROEKEN EN PRUIKEN
DOOR VROUWEN OEGANDA
KAMPALA (AP) De Oegandese
president Idi Amin heeft maan
dag een nieuwe maatregel uitge
vaardigd die vrouwen verbiedt
lange broeken, pruiken en zelfs
rokken met splitten te dragen.
Eén en ander is door radio Oe
ganda
BRAND IN
SAO PAULO
MOGELIJK OPZET
SAO PAULO (RTR) De Braziliaan
se recherche onderzoekt de mogelijk
heid dat de brand in de wolkenkrab
ber te Sao Paulo, die vrijdag aan
tenminste 227 mensen het leven heeft
gekost, was aangestoken. Op de
twaalfde verdieping waar de brand
uitbrak, heeft men een sterk door het
vuur gehavende bus gevonden waarin
verfverdimner had gezeten.
Volgens de politie heeft een telefonis
te van een in het gebouw zetelende
bank een kwartier voor het uitbreken
van de brand een anonieme waarschu
wing voor brandstichting ontvangen.
Intussen is wel vast komen te staan
dat zich op de twaalfde etage een
geval van kortsluiting heeft voorge
daan. Dit kan echter een gevolg van
de brand zijn geweest, in plaats van
de oorzaak zoals aanvankelijk werd
aangenomen. Een deskundige die het
gebouw passeerde toen de brand juist
was uitgebroken, had al als zijn me
ning te kennen gegeven dat de rook
niet afkomstig was van kortsluiting,
maar van brandende verfverdunner.
Behalve de 227 lijken die men tot
dusver heeft geborgen, zijn er waar
schijnlijk nog meer slachtoffers. Vol
gens de politie worden nog 62 mensen
vermist.
Milieudaad
Een groot aantal actiegroepen
vraagt van de kamerleden een
'milieudaad': stop de afsluitings-
werken van de Oosterschelde nü.
(Pagina 2).
Scheepsramp
BIJ DE ontploffing van een Libe
riaanse kustvaarder op de Middel
landse Zee zijn zondag zeven Ne
derlandse zeelui omgekomen,
fpag. 3)
Kieldrecht
De uitvoering van de ruilverkave
ling Kieldrecht ondervindt stagna
tie door de voorbereidingen voor
het (eventueel te graven) Baal-
hoekkanaal. (Pagina 4).
VS
NIXON heeft gisteren voor de VS
een recordbegroting ingediend, die
een tekort van bijna tien miljard
vertoond, (pag. 9)
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,4, 5, 6 en 7
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1,3 en 9
Sport op pag. 11
Radio en tv op pag. 12
Financieel nieuws op pag. 13
Minister voor arbeid, William Whi-
telaw, verklaarde enige minuten eer
der dat hij de mijnwerkersleider
Gormley zou uitnodigen nog één keer
met hem te komen praten voordat
Gormley met zijn dagelijks bestuur in
conferentie gaat over bet uitroepen
van de staking.
Vanmorgen om half tien Engel
se tijd komt het dagelijks bestuur van
de mijnwerkersvakbond bijeen om'
hierover te beslissen. Minister White-
law hoopt voorzitter Gormley nog
voor die tijd bij zich te hebben gehad.
Dit zou dan de allerlaatste poging tot
verzoening worden-
TUC-leider Murray verklaarde ech
ter tegenover journalisten dat hij mi
nister Whitelaw had afgeraden om
nog met Gormley in contact te tre
den. De mijnwerkers houden vast aan
htm principe dat ze alleen maar wil
len praten met de regering als er
meer geld op tafel komt. Dit betekent
dat de mijnwerkers meer willen ver
dienen dan het loonplafond binnen de
huidige derde fase van de anti-inflatie-
politiek van de regering toestaat.
De regering-Heath vindt dat zij de
mijnwerkers binnen deze derde fase
al aanzienlijk meer aangeboden heeft
dan andere takken van industrie
Voor de regering betekent het door
breken van het loonplafond het einde
van haar anti-inflatiepolitiek. Na de
mijnwerkers zouden dan ook andere
vakbonden om hogere lonen vragen.
De daarop volgende chaos zou tot een
nog grotere inflatie en werkloosheid
leiden.
Mijnwerkersleider Gormley ver
klaarde maandagavond voor de zo
veelste keer dat hij geld wil zien en
niet wil worden verwikkeld in onder
handelingen met eventuele nieuwe
commissies en organen. Het dagelijks
bestuur van de mijnwerkersvakbond
zou maandagavond eerst bij elkaar
komen, voordat minister Whitelaw
met Gormley gaat spreken. Ook werdl
vernomen dat minister Whitelaw
maar naar het mijnwerkershoofd-1
kwartier in Londen moest komen als
hij er zoveel prijs op stelde Gormley
te zien.
SI procent
Maandagmorgen hadden de mijn
werkers met een meerderheid van 81
procent hun vakbondsleiding gemach
tigd een algemene staking uit te roe
pen. De uitwerking van de staking
wordt als desastreus voorgesteld. De
Britse industrie werkt al niet langer
dan drie dagen in de week als gevolg
van de weigering van de mijnwerkers;
om overwerk te verrichten. Deze drie
daagse werkweek zal nog worden in-|
gekrompen tot een tweedaagse of een'
ééndaagse als de staking een feit
wordt.
De staking bedreigt ook de EEG.
Het voor de EEG toch al te arme
Engeland zal een nog noodlottige r
belasting worden voor de andere le
den. Als de staking een feit wordt,
verwacht men dat Heath algemene
verkiezingen zal uitschrijven, in de
hoop dat hij met een sterker mandaat
in Downingstreet terugkeert.
BATLEY Het aan de achterzij
de finaal uiteengereten wrak van
de autobus, waarin gistermorgen
vroeg door een bomontploffing elf
mensen om het leven kwamen.
HALF JUNI WELLICHT
FEDERATIE NVV-NKV
UTRECHT (ANP) «De verbondsbe-
sturen van NW en NKV hebben
gezamenlijk besloten naar een federa
tie te streven. Zoals gemeld is een
federatie van de drie vakcentrales van
de baan omdat NW en NKV niet
akkoord gingen met de wens van het
CNV, zaken die in de federatie aan de
orde komen vooraf in eigen kring te
bespreken.
Aan de verbondsraden van NVV er
NKV (waarin alle aangesloten bonden
zijn vertegenwoordigd) zal een proce
dure worden voorgelegd die ertoe
moet leiden dat de federatie van de
twee omstreeks half juni tot stand
komt.
'CRISIS-DEBAT IN BRUSSEL:
MILITAIREN EN FAMILIELEDEN
(Van onze correspondent)
LONDEN Elf mensen, waar
onder een gezin van vier men
sen, zijn zondagnacht omge
komen bij de ontploffing van
bom in een autobus in het graaf
schap Yorkshire in Midden-En-
geland.
De bus. die militairen alsmede vrou
wen en kinderen van militaire verlof
gangers, in totaal ongeveer vijftig
mensen vervoerde, reed van Manches
ter in noordelijke richting naar Catte-
rick. De explosie deed zich voor op de
snelweg tussen de steden Gildersome
en Bradford.
De bus werd door de explosie in
tweeën gespleten. De wrakstukken la
gen tot op meer dan 250 meter van
de plaats waar de bus in de lucht
vloog. De naar de legerplaats bij Cat-
terick terugkerende militairen behoor
den tot het regiment fusiliers, waar-
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De Europese politieke samenwerking kan geen voort-
gang vinden indien binnen de EEG op ander terrein geen vooruit
gang wordt gemaakt. Deze waarschuwing heeft minister van buiten
landse zaken, mr. Max van der Stoel, zijn collega's maandagavond in
voorzichtige bewoordingen verpakt voorgehouden tijdens het zoge-1
naamde 'crisis-debat' over de toestand van de gemeenschap. j
Niettemin: dit debat vond een nogal nietszeggend einde in het besluit dat de
voorzitter van de ministerraad, de Westduitser Scheel met de voorzitter van
de EEG-commissie, de Fransman Ortoll zal gaan bezien welke voorstellen 'in
de nabije toekomst of later' kunnen worden gedaan om aan de overduidelijke
desintegratieverschijnselen een einde te maken. Daarbij zal dan in liet bijzon
der worden gelet op een snellere besluitvorming in de ministerraad, die nu j
bij unanimiteit moet geschieden.
De situatie binnen de gemeenschap I
gaf overigens de ministers van de
grote lidstaten (Frankrijk, West-Duits-
land en Groot-Brittannië) aanleiding
om te zeggen dat er toch vooral geen
al te pessimistische indruk moest
worden gewekt en dat in weerwil van
de overduidelijke woorden die daar
aan zowel de Belgische minister var
buitenlandse zaken" als de Nederlandse
staatssecretaris Brinkhorst als com
missievoorzitter Ortoli kort geleden
hebben gewijd.
De kleinere EEG-landen daarentegen
betoogden met nadruk dat er wel
degelijk van een „zorgwekkende toe
stand" mocht worden gesproken. Het
bewijs van het bestaan van de crisis
toestand moet dinsdag worden gele
verd wanneer de ministers gaan spre
ken over het gezamenlijke standpunt
dat de EEG-landen moeten innemen
tijdens de olieconferentie die op 11
februari in Washington wordt gehou
den. Indien daar een gezamenlijk
standpunt kan worden bereikt is de
impasse naar het oordeel van sommi-
van twee bataljons in Noord-Ierland
zijn gelegerd.
In het Lagerhuis werd maandag,
behalve om identiteitspapieren, ook
om paspoorten gevraagd voor alle
Britten en Ieren, die tussen Noord-
Ierland en het „moederland" op en
neer reizen. De algemene opinie is dat
de hom door de provisionele IRA is
geplaatst.
Maandagmiddag ontplofte een bom
brief op de redactie van het Londense
dagblad The Daily Express. De IRA-
bommen in Londen ontploffen ook I
voor de huizen van particulieren die|
maar in de verste verte iets met
Ierland te maken hebben.
Afgelopen maand heeft de IRA laten j
weten dat zij de .strijd" naar Enge
land zou overbrengen Tot deze strijd
behoort, naar haar zeggen, een serie
moordpartijen. Men neemt aan dat de
terreur wordt opgevoerd om de ge
ters Price naar Noord-Ierland terug te
krijgen. Beide zusters werden veroor
deeld wegens medeplichtigheid aan de
eerste golf van bomterreur in de
Londense city vorig jaar. Ze zijn
een Engelse gevangenis opgesloten
waren een hongerstaking begonnen,
omdat ze vinden dat ze politieke ge
vangenen zijn en daarom in Noord-
Ierland in de gevangenis horen.
gen al goeddeels doorbroken. Ook
over de vraag hoe de voorbereidingen
tot het bereiken van een Europese
Unie (in 1980) nu verder met voor
stellen moeten worden bekleed, komt
vandaag opnieuw aan de orde.
Overigens: noch de Franse minister
van buitenlandse zaken Jobert, noch
de Britse bewindsman Douglas Home
waren tijdens de vergadering aanwe
zig. Home is naar Tanzania en Jobert
kon pas vandaag komen. „Ik had lie
ver gezien dat ze er wel bij waren
zei minister Van der Stoel.
Zijn uitlating was echter nog maar
een zwakke afspiegeling van de erger
nis die de afwezigheid van deze be-
wlndslieden heeft gewekt op een ogen-1
blik dat de Europese toekomst toch
duidelijk in het geding is.
Mysterieuze damp
'liet panty
verdwijnen
DORDRECHT (ANP) B. en w. van
Dordrecht hebben een onderzoek in
gesteld naar een mysterieuze 'zwavel
damp' die vorige week heeft gehangen
boven de brug over de Oude Maas
tussen Dordrecht en Zwijndrecht. Een
agent van politie op een motorfiets
voelde een brandend gevoel in zijn ge
zicht dat zo erg werd dat hij moest
stoppen. De panty van een fietsende
vrouw verdween in korte tijd. Ook zij:
had het brandende gevoel in baar ge-
zicht.
Het onderzoek bij een in de buurt
van de brug gelegen chemisch bedrijf:
leverde niets op. Men d^cht aan het,
schoonmaken van een tankwagen
waarbij de damp vrijgekomen zou
zijn. De directie van het bedrijf ver-
wijst dit echter naar het rijk der
fabelen, omdat zij geen eigen tankwa
gens heeft en op haar terrein ook
geen andere tanker is schoongemaakt.
premier Voreter van Zuld-
verkiezingen aangekondigd:
de blanken In zijn land zui
len een Jaar eerder naar de
stembus gaar. dan was ver
wacht De directe aanlei
ding tol dit besluit ligt in de binnen
landse politiek: op d:t ogenblik is de
oppositiepart!) namelijk sterk verdeeld
en daarvan wil Vorster gebruik maken.
Die verdeeldheid bij zijn tegenstanders
geeft hem immers een mogelijkheid
de verkiezingen zonder veel moeite te
winnen om vervolgens op grond daar
van opnieuw de Juistheid van zijn be
leid te proclameren. Een handige ma
noeuvre. die echter niet kan verhullen
dat Vorsters besluit om verkiezingen
te houden toch op onzekerheid duidt.
De Zuidafrikaanse premier heeft blijk
baar behoefte aan een duidelijke uit
spraak: het land Is in beweging geko
men, sterker dan ooit tevoren. En
daarbij vallen twee verschijnselen te
registreren: een grotere zelfbewustheid
bij de nietblanke groepen, voorts een
toenemende discussie bij de blanken
over de vraag of de politiek van de ge
schelden ontwikkeling de 'grote'
apartheid wel zo voortreffelijk is
als altijd werd aangenomen. Vorster
wil verhinderen dat er front wordt
gemaakt tegen zijn politiek en daarom
wenst hij de verkiezingen te winnen
vóórdat de oppositie het eens raakt in
een afwijzing van de apartheidspoli
tiek.
Het beeld van Zuid-Afrika in de wes
terse wereld heeft eenzijdige trek
ken. In Europa en in de Verenigde Sta
ten bestaat vaak de indruk dat er bi
het land zelf niet zo veel discussie aan
de gang is over dtepsmj etende proble
men als apartheid en alles wat daar
mee samenhangt. Maar dat is een ver
keerd beeld: de laatste jaren is een
Intensieve en vaak felle gedachtenwis-
seling aan de gang
tussen de voorstan
ders en de tegen
standers van de po
litiek van de ge
scheiden ontwikke
ling. Omgekeerd heeft menige blanke
daarginds de indruk dat er in West-
Europa alleen maar tegenstanders van
Zuid-Afrika zijn, die zo van hun gelijk
overtuigd zijn dat ze zelfs geen be
hoefte meer hebben aan een dialoog.
Over en weer is daardoor sprake van
soms opvallende kortsluitingen, vaak
voelen de tegenstanders van Vorster
zich geïsoleerd en verlaten. Enkele ja
ren geleden maakte het enige parle
mentslid van de Progressieve Partij
mevrouw Helen Suzman daarover
een opvallende opmerking. Ze had met
gasten uit het buitenland gesproken
en voelde zich daardoor gesterkt.
„Plotseling begreep ik namelijk dat
wij in plaats van 'verraders, commu
nisten of zelfs criminelen' daarvoor
worden wij in eigen land vaak uitge
kreten iets heel anders waren: deel
hebbers aan de grote brede stroom van
het vrije denken".
Jjantlijn
BURGEMEESTER WOLTERS: MIDDELBURG LOOPT VOORUIT
MET VERSTERKING VAN STEDELIJKE BEVOLKINGSKERN
VEEL NIEUWE
INWONERS VAN
BUITENAF
MIDDELBURG De afdeling
bevolking van de gemeente Mid
delburg heeft maandag de vrij
dag geboren Martijn van den
Berge als 35.000-ste inwoner in
geschreven. De sterke toename
van de bevolking in de eerste
maand van 1974 is er de oor
zaak van, dat de 35.000-ste eer
der dan werd verwacht kon wor
den ingeschreven: in januari
nam het inwonertal met 225 toe
Het aantal inwoners van Middel
burg is de laatste jaren met een'
gemiddelde van ongeveer 1000
gegroeid. In 1973 kwamen er
1301 bij, waardoor het totale
aantal op 31 december 34.772
bedroeg. „Hoewel de bevol
kingsgroei tegenwoordig wel j
eens ter discussie staat, zijn wij I
nog steeds van mening dat die
groei noodzakelijk is voor een
goed leefklimaat, want dat eist
nu eenmaal een bepaald draag
vlak van inwoners", aldus bur
gemeester drs. P. A. Wolters
maandag ter gelegenheid van
deze voor Middelburg 'blijde
gebeurtenis'.
De bevolkingsgroei van Middelburg
wordt in toenemende mate veroor
zaakt door de vestiging van nieuwe
inwoners van buitenaf en in steeds
mindere mate door het geboorte-over
schot dat in 1960 nog 9.1 promille van
liet aantal inwoners bedroeg, in 1970
7.3 promille en in 1973 slechte 5,9
promille.
Had Middelburg in 1960 nog een ver-
strekoverschot van 46. in 1970 werd
een vestigingsoverschot van 435 ge
boekt en in 1973 zelfs een overschot
van 1099. Beweegt het geboortepell in
Middelburg zich overeenkomstig de
landelijk afnemende tendens, de toe
nemende vestiging van inwoners van
buitenaf geeft naar de mening van
burgemeester Wolters een afwijkend
beeld te zien in vergelijking met de
grootste en grotere steden in Neder
land. waar het vestigingsoverschot in
veel gevallen terugloopt, niet alleen in
een stad als Amsterdam, maar 'bij
voorbeeld ook in Zwolle en Deventer
en dichter in de buurt: Vlissingen.
„We gaan dus als stad Middelburg
eigenlijk een beetje tegen de stroom
in", aldus drs. Wolters die voor deze
voor het gemeentebestuur verheugen
de ontwikkeling drie oorzaken aan
wijst:
de werkgelegenheid in de omge
ving verkeert, hoewel ook in dit deel
van Zeeland wat 'aarzeling* optreedt,
toch nog steeds in een groeifase. Als
voorbeeld noemt de burgemeester de
bouw van de Total-raffinaderij in het
Sloegebied en, in de eigen gemeente,
de uitbreiding van Hercules. Hij wijst
er daarbij op dat ook vooral de
werkgelegenheid in de dienstensector!
zich nog vrij sterk uitbreidt,-
het stadsvernieuwingsbeleid van
Middelburg, waarbij gestreefd wordt
naar ccn 'evenwichtige ontwikkeling',
met zowel aandacht voor de binnen
stad als nieuwbouwwijken. Bij de uit
voering van restauratie- en renovatie
plannen wordt vooral ook grote aan
dacht besteed aan de woonfunctie van
de binnenstad. Drs. Wolters vindt het
verheugend te kunnen constateren dat
Middelburg wellicht al wat vooruit
loopt op de derde nota ruimtelijke
ordening, nu in de eerste discussieno
ta daarover al wordt uitgegaan van
de versterking van de stedelijke bevol-
'cingskernen: .Dus de toepassing van
die derde nota ruimtelijke ordening
zou weieens een versterking voor
beleid kunnen zijn".
het algemene woningbouwbeleid
van Middelburg ls erop gericht om
een zo groot mogelijke variatie van
(Zie slot pagina 2 kolom 3)
Dezer dagen kregen wij enkele toe
spraken toegezonden die vorig jaar
werden gehouden tijdens het congres
van de Progressieve Partij. Zij maken
duidelijk dat men in Zuid-Afrika niet
schroomt de zaken bij hun naam te
noemen. „Wij hebben van apartheid en
rassendiscriminatie een dogma ge
maakt. een geloof, zelfs een nati anale
deugd. En daarmee hebben we een
polarisatieproces op gang gebracht,
dat steeds heviger versneld. "Black po
wer* neemt in dit land toe. blank en
zwart worden rivalen en zuilen eens
tegenover elkaar staan tenzij wij ver
standig worden en Zuid-Afrika een an
dere richting opsturen". Het is een ci
taat uit een rede van de leider der Pro
gressieve Partij. Colin Eglin. Hij stelde
vast dat de politiek van de gescheiden
ontwikkeling geen enkele toekomst
meer heeft. En hij wees op onmiskenba
re tekenen in eigen land. de leiders van
de zwarte bevolking kritiseren steeds
feller de blanke politiek, in Natal
staakten veertigduizend mannen, de
jeugd aan de universiteiten stelt vra
gen. „En dan zijn er nog de verlangens
nu nog niet duidelijk uitgesproken
van de miljoenen die sjouwen door
onze straten, die onze machines bedie
nen, onze huizen schoonmaken of op
onze kinderen passen". Meer en meer
blanken komen in gewetensnood. Uit
latingen als de hierboven geciteerde
worden thans vaker gehoord in het
land van Vorster
Ze worden ook gehoord binnen de
gróótste oppositiepartij, de Ver
enigde Partij, die thans over zeven
enveertig zetels beschikt tegenover de
honderdachttien van de Nasionale Par
tij- Tot nu toe steunde de Verenigde
Partij in grote lijnen het apartheids-
beleid, mam de laatste tijd is binnen
de oppositie sprake van een groter
wordende groep van tegenstanders. En
daarmee Ls tie Verenigde Partij in een
crisis terecht gekomen, er heerst grote
verdeeldheid en intense spanning.
Daarvan wil Vorster gebruik maken,
daarmee tevens een eigenaardige situa
tie creërend: verkiezingen op basis van
oppositionele verlegenheid. Deze ver
vroegde verkiezingen hebben dan ook
niets te maken met moeilijkheden bin
nen de regering, maar met die van de
oppositie. Bij de vorige verkiezingen
april 1970 kreeg de Nasionale Partij
54°'o van de stemmen, nog altijd de
meerderheid. .Daarom gaan wij voort
Zuid-Afrika te regeren op basis van het
beleid van afzonderlijke ontwikkeling^',
verklaarde Vorster na het bekend wor
den van deze uitslag. Na vier jaar is hij
toch niet helemaal meer zeker van een
grote meerderheid. Vandaar vervroegd
naar de stembus: nu de oppositie ver
deeld is moet daarvan snel gebruik
worden gemaakt. Of daarmee echter
de feitelijke ontwikkelingen een halt
kunnen worden toegeroepen?