PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PROF. DE GAAY FORTMAN WIL
TWEEDE AR-MINISTER WORDEN
Metaalconflict
verscherpt
Belgische industrie krijgt ruime subsidie
voor bouw van zuiveringsinstallaties
Vietnamconferentie
Parijs kan doorgaan
GEEN TOENADERING
BONDEN-HOOGOVENS
Gijzeling in Zweden
NAMEN GENOEMD VAN KVP-ERS MEEUWISSEN, VAN DER GUN, MOM-
MERSTEEG, VAN SCHAIK, VAN ELSEN, VELDKAMP EN BOSMAN
VS EN NOORD-VIETNAM EENS
Vandaag
in de
krant...
CONCESSIES DIRECTIE BEANTWOORD
MET UITBREIDING VAN STAKINGSACTIE
STAKING BIJ THOMASSEN
BESLISSING VAN MINISTER DE SAEGER
Vastenbrief
D',
VERKIEZINGEN
216e jaargang no. 51
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
DlrKtln P. v«n V» Vtld*. K. I
Bur. Villi., Wililr. 56-50, lil. 1
22. HL 4457. ZlarlkiM, nó. Ml.
Donderdag 1 maart 1973
Nederlanders
willen centen
Pagina 3
>.f ».it 28.75 p.r I
Gt«, Grotl Mwkt 2. lil
Mntwi 2>i tarjaf. All*
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Formateur Burger is erin geslaagd een tweede
ARP-er te vinden om minster te worden in het kabinet-Den Uyl.
Woensdagavond zei mr. W. F. de Gaay Fortman, na een gesprek
van bijna drie uur met Burger, dat hij in principe geen bezwaar
had tegen het aanvaarden van een ministerspost in het extra
parlementaire progressief-confessionele kabinet.
PROF. DE GAAIJ FORTMAN
Prof- mr. De Gaay Fortman zal
waarschijnlijk minister van binnen
landse zaken worden. Het „ja-woord"
van de vader van de PPR-fractieleider
in de tweede kamer. Bas de Gaay
Fortman, betekent dat D'66-fractielei-
der Hans van Mierlo geen minister
van binnenlandse zaken en vice-pre
mier zal worden. In zijn gesprek met
de formateur schijnt Van Mierlo r
eis woensdagmiddag te hebben laten
vallen. Van Mierlo verklaarde woens
dagavond dat dit niet betekent dat hij
ook geen minister zol worden. „Dat is
PARIJS (UPI) De dertien-partijenconferentie ovër Vietnam kan
haar werkzaamheden in Parijs hervatten. Dit werd bekend na een
aankondiging van Washington dat de vrijlating van Amerikaanse
krijgsgevangenen zal worden voortgezet. De Zuid Vietnamese mi
nister van buitenlandse zaken, Tran Van Lam, en een woordvoer
der van de Vietcong deelden mee dat de plenaire bijeenkomst van
minister van buitenlandse zaken donderdag om 11.00 uur zal begin
nen.
Voortzetting van de conferentie liep
ernstig gevaar nadat president Nixon
minister Rogers had opgedragen het
overleg te staken tot de Noordvietna-
mezen hem een verklaring zouden
hebben gegeven voor de opschorting
ran het vrijlaten van de krijgsgevan
genen. Deze opschroting was eerder
op do dag aanleiding voor Washington
om de terugtrekking van militairen
uit Vietnam te staken. Minister Ro
ger» ontmoette woensdagmiddag in
een sfeer van crisis de ministers van
buitenlandse zaken van Noord-Viet-
nam, Zuid-Vietnam en de Vietcong.
Na afloop daarvan zei Vietcong-minis-
ter mevrouw Nguyen Thi Bin dat er
geen resultaat was bereikt. Washing
ton maakte later echter hekend dat
de Noordvietnamese minister Nguyen
Duy Trinh van buitenlandse zaken
zijn Amerikaanse ambtgenoot, Rogers,
privé ontmoette en hem had verze
kerd dat de vrijlating van krijgsgevan
genen zou worden hervat zodra tech
nische regelingen kunnen worden
troffen.
Trinh ddeelde mee dat alle Amerika
nen binnen de 60 dagen zouden wor
den vrijgelaten zoals in het akkoord
van 27 januari was overeengekomen.
Hij had Rogers verzekerd dat de zaak
donderdagochtend Saigontijd zou wor
den besproken op een bijeenkomst
van de gemengde militaire bestands
commissie waarbij de regelingen zou
den worden getroffen. Volgens de
woordvoerder van het Witte Huis had
president Nixon minister Rogers mee
gedeeld dat hij met de conferentie
kon doorgaan zodra de regelingen
voor de volgende fasse (van de vrijla
ting der krijgsgevangenen) waren vol
tooid. De Vietcong deelde woensdag
mee dat vier van haar leden in de
gemengde commissie in Zuid-Vietnam
werden gedood toen zij zondag in een
hinderlaag van de Zuidvietnamezen
vielen. Het persbureau van de Viet
cong sprak van een beraamde daad
van het bewind in Saigon die een
ernstige schending van het vredesak
koord was. Inmiddels heeft de redac
tiecommissie van de internationale
conferentie in Parijs goede vorderin
gen gemaakt met het opstellen van
een slotverklaring.
Afgevaardigden toonden zich woens
dagavond optimistisch dat de confe
rentie ter waarborging van het vredes
akkoord van 27 januari vrijdag of za
terdag met succes kan worden afgeslo
ten.
De controlecommissie in Vietnam,
heeft woensdag bekendgemaakt alle
helikoptervluchten voor de leden te
Gent
In bepaalde onderwijskringen in
Zeeuwsch-Vlaanderen overweegt
men voor schoolbegeleiding con
tact op te nemen met de rijksuni
versiteit te Gent. (Pag. 2)
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4,5,7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 11,
Sport op pagina 13.
Radio en televisie op pagina
15.
Financieel nieuws op pagina
17.
hebben gestaakt omdat er veelvuldig
op de machines wordt geschoten van
de grond. af.
In dezelfde verklaring Is meege
deeld dat men de klacht van de
Amerikanen en de Zuld-Vietnamezen
dat Noord-VIetnam kortgeleden bij de
Noord-Vietnamese stad Che San drie
nieuwe luchtdoel-raketinstallaties
heeft opgebouwd, niet zal onderzoe
ken.
nog niet beslist", aldus Van Mier
lo.
Met De Gaay Fortman als tweede
ARP'er voor het kabinet-Den Uyl zal
Burger, naar men in Den Haag
ï.ïoedt, voor ministersposten niet
meer naar ARP'ers zoeken. Nu volgen
de KVP'ers en de ene CHU-minister.
De ARP-politicus De Gaay Fortman is
naar hij zei „bij pure verrassing"
uitgenodigd door Burger. Hij gaf de
zelfde argumentatie als drs. Boersma,
die sociale zaken wel wil gaan behe
ren in het progressieve kabinet-Den
Uyl: „Het is een slechte zaak als een
zo belangrijke bevolkingsgroep voor
de zoveelste keer wordt uitgesloten
van regeringsverantwoordelijkheid" en
„dit overgangskabinet kan leiden tot
nieuwe meerderheidskabinetten in de
toekomst".
Ook prof. De Gaay Fortman heeft
geen vooroverleg gehad met de ARP-
leiding voordat hij zijn beslissing
heeft genomen. Hij heeft woensdag
ochtend drs. Boersma wel aan de
telefoon gehad. Prof. De Gaay Fort
man ziet nog wel programmatische
problemen, maar hij verwacht dat
deze wel worden opgelost. Zo is voor
hem de abortuswetgeving een zeer
belangrijke zaak en wil hij, in tegen
stelling tot de progressieve drie
(waarmee hij moet gaan regeren),
geen opheffing van de eerste ka
mer.
Plaatsvervangend ARP-fractieleider
Aantjes verklaarde bij afwezigheid
van Biesheuvel woensdagavond: „Ik
betreur het zeer dat prof. De Gaay,
Fortman geen contact heeft gehad
met de fractieleider of de plaatsver
vangend fractieleider, maar eerlijk
heidshalve moet ik zeggen dat hij het
wel even schijnt te hebben gepro
beerd. Trouwens, als een eigen fractie
lid (Boersma
zoekt, kan ik me voorstellen dat een
eerste-kamerlld van de ARP dat ook
denkt te kunnen nalaten".
De toetreding van De Gaay Fort
man zal beslist niet zorgen voor een
(Zie slot pagina 11 kolom 7)
RHEDEN Direct na de aan
vang van de 24-uurs staking bij
de motorenfabriek Thomassen in
De Steeg belegden de drie indu
striebonden een bijeenkomst voor
de stakers in Rheden. Deze foto
geeft een overzicht nadat het zaal
tje in Rheden was volgelopen.
(Van onze redactie economie)
VELZEN De verwarring bij Hoogovens is nu compleet. De voltallige ondernemingsraad, de Ver
eniging van Hoger Hoogovens Personeel (VHHP) en de raad van bestuur van Hoogovens hebben
zich woensdag eensgezind tegen de Industriebonden gekeerd. De reden, de vakbeweging blijft vol-
harden in haar standpunt dat er een grens van 250 gulden pier percent prijscompensatie in de nieu-
redJjd jèén contact j we cao moet worden vastgelegd. Personeelsdirecteur dr. M. Albrecht zei, dat Hoogovens vanwege
die hardnekkigheid van de bonden zijn vergaande concessies in het dienstenpakket voorstellen to
taal heeft ingetrokken.
STOCKHOLM Twee misdadi
gers hebben dinsdag de gehele
dag twee kinderen als gijzelaars
in een huis in Stockholm gevan
gen gehouden. Ze vroegen voor
de vrijlating van de kinderen e&i
bedrag van 100.000 Zw. Kronen.
Op de foto komen de mannen
waarvan een een revolver op het
hoofd van een van de kinderen
heeft uit het huis. De mannen
gaven zich later over aan de poli
tie. zonder dat de kinderen ge
wond werden- Een politieman
werd neergeschoten.
Intussen lijkt de eenheid van de
industriebonden uiteen te vallen. Gis
teravond heeft het bestuur van de
bedrijfsledengroep van de Industrie
bond CNV zich achter de verklaring
van de ondernemingsraad gesteld. Het
bestuur is boos op de stakingsleiders
omdat zij niet zijn ingegaan op de
concessies van de directie. Het CNV
heeft de staking niet mede uitgeroe
pen, maar steunde die moreel. Van
daag zal het bondsbestuur van het
CNV zich in een spoedbij eenkomst ir.
Driebergen beraden.
Het zag er woensdagavond laat niet
naar uit dat er tussen partijen toena
dering tot stand zou komen- Wel werd
de staking bij Hoogovens uitgebreid.
Om tien uur ging het stakingsparool
in voor de twee oxystaalfabrieken.
bezetting 650 man. Al voor die tijd
begonnen de staalfabriekwerkers hun
actie en in weinig tijd lagen beide
fabrieken plat. Het totaal aantal sta
kers bij Hoogovens is nu ongeveer
2500 man.
Op dit moment geldt weer het voor
laatste voorstel van Hoogovens: 1.25
procent plus 20 gulden per maand]
loonsverhoging geen grens in de prijs
compensatie, hoger personeel niet'
onder de cao. Volgens de directie van
Hoogovens zijn de kernpunten waar
aan de bonden op dit moment vast
houden en die zij gisteren als ..nieu
we voorstellen namens de leden"
openbaar hebben gemaakt, vrijwel
identiek met de ultimatieve eisen die
zij hadden gesteld, vlak voordat de
stakingsparolen werden afgekondigd.
Er zit, aldus de Hoogovensdirectie,
geen enkele tegemoetkoming in.
De voltallige ondernemingsraad
heeft na die verklaring van de raad
van bestuur van Hoogovens gezegd,
het te betreuren dat het overleg weer
terug is gedraaid naar de voorstellen
Zie slot pagina 3 kolom
(Van onze redactie economie)
DRIEBERGEN „De situatie
is sterk verhard, gezien ook wat
er bij Hoogovens is gebeurd", al
dus in het landelijk actiecen
trum der industriebonden
woensdag de heer Wim Wam-
steeker, die de vakbondsdelega
tie leidde tijdens de afgebroken
onderhandelingen over de cao-
grootmetaal.
In Driebergen had men de indruk
dat het conflict zich heeft verscherpt
en dat de acties in allerlei vorm nog
lange tijd zullen voortgaan. Woensdag
was het wat aantal acties en deelne
mers betreft wat rustiger. Na de
„top" van dinsdag met. ongeveer
50.000 deelnemers kwam men nu tot
een aantal van 5.000.
De ontwikkeling gaat nu meer in de
richting van de formele ultimata, zei
bestuurder Wamsteeker verder. Het
eerste ultimatum, dat afliep was bij
de motorenfabriek Thomassen in De
Steeg. Daar legde de grote meerder
heid van de werknemers (800) het
werk voor 24 uur neer. Naar het zich
laat aanzien zal hetzelfde vand
donderdag hij Gusto in Schiedam ge
beuren. waar de directie het ultima
tum heef', verworpen.
Vanaf vrijdag en maandag lopen
veel meer ultimata af. zoals bij de
Rijn-Schelde-Verolmebedrijven. Gazel
le in Dieren en Gispen in Culemborg
Woensdag zijn weer vele tientallen
ultimatums gesteld van bedrijven in
alle delen van het land. In de meeste
gevallen waren de eisen van de drie
bonden afkomstig, soms alleen van
NW en NKV.
De industriebonden overwegen deze
week nog minstens vier ultimatums
de deur uit te sturen._Ze gaan naar de
directies van DAF in Eindhoven <5
werknemers), DAF in Bom '3.200
werknemers). Machinefabriek Breda
(500 werknemers). Scheepswerf Boe'.e
in Bolnes (1.600 werknemers) en de
Koninklijke Maatschappij De Schelde
in Vlissingen (1.000 werknemers).
De bondsbesturen hebben hun fiat
reeds gegeven. Deels moeten de leden
vergaderingen nog een besluit ne-
IN '73 EN '74
60 PROCENT
BRUSSEL Industrieën in Bel
gië die op eigen initiatief over
gaan tot de bouw van installa
ties voor de zuivering van hun
afvalwater zullen kunnen reke
nen op een ruime financiële bij
drage van de rijksoverheid. Dit
heeft minister De Saeger van
volksgezondheid beslist. Binnen
enkele weken zal dit worden be
krachtigd door een koninklijk
besluit. De Belgische regering
wil in 1973 een bedrag van driel
miljard francs en in 1974 zes
miljard ter beschikking stellen
van de industrieën die zelf wil
len gaan zuiveren. Voorwaarde
is wel dat de plannen van de
industrie worden goedgekeurd
door het ministerie.
De rijkssubsidie zal in 1973 en 1974
zestig percent bedragen. Daarna zal
het afnemen: in 1975 nog 55 pet;
1976 50 pet; in 1977 45 pet en in 1!
nog maar 30 pet. Na 1980 zal de
Belgische overheid geen subsidie meer
verlenen.
Naar een woordvoerder van minister
De Saeger meedeelde, zijn de subsidie-
maatregelen getroffen om op korte
termijn een sanering van het opper
vlaktewater te bewerkstelligen- Het
wachten op het in werking treden van
de nieuwe Belgische wet op de water
verontreiniging duurt de minister te
lang. De drie zuiveringsmaatschappij-1
en in België (voor het Scheldebekken,
Maasbekken en IJzerbekken) zullen
pas tegen oktober van dit jaar opera
tioneel worden. Ze staan dan nog
maar aan het begin van him omvang
rijke taak: het inventariseren van de
mogelijkheden tot zuivering, het ma
ken van plannen en vastleggen van
prioriteiten en verder veel bestuurlijk
overleg met bedrijven en gemeenten.
Plan Haecon
Minister De Saeger voelt niet voor
het plan van het studiebureau Haecon
voor de kanaalzone Zelzate-Gent. Hae
con had voorgesteld één groot zuive
ringsstation te bonwen vóór de kanaal
zone. Volgens de minister zou dit
zeker vijf jaar vergen en zouden er te
grote moeilijkheden ontstaan bij de
zuivering door kwantitatieve en kwali
tatieve factoren. Wel zou het mogelijk
zijn een zuiveringsstation te bouwen
voor enkele dicht bij elkaar gelegen
bedrijven.
Bedrijven die zelf niets zullen doen
aan de zuivering van hun afvalwater
moeten ingevolge de nieuwe wetge
ving worden aangesloten op één van
ae toekomstige coïiectieve zuiverings
stations. Ze betalen dan twintig per
cent van de totale kosten, plus een
deel van de kosten van de persleidin
gen die het afvalwater vervoeren. Dit
te zamen zal naar verwachting duurder
uitvallen dan de 40 pet die nu volgens
de beslissing van de minister door de
industrieën moet worden bekostigd.
Minister De Saeger heeft inmiddels
ook overleg gevoerd met de Bond van
Belgische Ondernemingen over de
kwestie van de lozingsvergunningen.
De bewindsman is nu van plan alle
bestaande vergunningen, verdeeld over'
de verschillende industriële sectoren,
in te trekken en te vervangen door
één enkele lozingsvergunning waarbij
nog slechts twee soorten water wor
den onderscheiden, t.w. drinkwater en
water waarin vis kan leven. Het mi
nisterie van volksgezondheid zal bij
het toekennen van ae subsidie niet
kijken naar de wijze waarop het wa
ter wordt gezuiverd. .Alleen de oplos
sing zelf wordt gesubsidieerd.
Dit houdt bijvoorbeeld voor een ge
meente als Zelzate de mogelijkheid
open om rijkssubsidie te krijgtx voor
de aansluiting op de Nederlandse Af
valwaterleiding Kanaalzone, die een
ruime overcapaciteit heeft. Tot nu toe
heeft de burgemeester van Zelzate
aansluiting op de AWL altijd tegenge
houden met het argument dat het
ministerie hiervoor geen bijdrage wil
de geven.
|9 jaarlijkse vastenbrieven
van do N«lerlandae bl»-
Hfa schoppen zijn merkwaar-
r£>an tijdsdocumenten. Vaak
[s-1 is een duidelijke reiatlo met
r"~H het moment der verschijning
^2^5' aantoonbaar, rnen vindt er
namelijk actuele gebeurtenissen van
dat ogenblik in terug. Bovendien ver
tolken ze een bepaalde denkwereld: ze
zeggen lets van de opvattingen en In
zichten van de bisschoppen zelf en
daardoor van de R.-K. Kerk ln Neder
land. Professor Rogier zag ln zijn ma
gistrale geschiedenis van katholiek
Nederland sinds 1853 zelf» kana ge
schreven portretten van de bisschop
pen te omwerpen aan de hand van hun
herderlijke brieven. Hij bestudeerd»
er een kleine tweehonderd, waarvan
ruim honderd vastenbrieven. Gisteren
verscheen do vastenbrief 1973 en op
nieuw blijkt de actualiteit, opnieuw
ook worden de Inzichten duidelijk van
de leiding der R.-K. Kerk ln Neder
land. De verschillen met het verleden
zijn ln dit opzicht meer dan opvallend.
Een voorbeeld. Er wordt ditmaal
sproken over de 'moeilijk verde
digbare inkomensverschillen'. Een
zéér actueel onderwerp. De bisschop
pen stellen In dit opzicht de vraag 'of
het geen christelijke els kan zijn mati
ging of bevriezing van de hogere Inko
mens te aanvaarden en aldus te accep
teren dat de afstand die er Is tunen
eigen welvaartsniveau en dat van an
deren, wat meer wordt Ingelopen'.
Ruim honderd Jaar geleden werden
dergelijke vragen niet gesteld, er werd
integendeel zonder discussie uitgegaan
van de onvermijdelijke Juistheid van
de maatschappelijke orde op dat ogen
blik. Bij Rogier kan
men de tekst vin
den van de vasten
brief, die de bis
schop van Breda in
1854 tot zijn gelovi
gen richtte. Daarin was een
aan het adres van de armen gericht:
„Arme mensen, gij die gebrek lijdt, gij
zijt niet ongelukkig als gij een goed
gebruik maakt van uw armoede. Gij
zijt, wanneer men de zaken met het
oog des geloofs beschouwt, gelukkig
te noemen", zo hield de bisschop troos
tend de mlsdeelden van die tijd voor.
En hij schetste hun het beeld van ce
rijke man en de arme Lazarus, de
rijke wordt naar de hel verwezen, de
arme Lazarus daarentegen komt ge
lukkig in de hemel. Het Is de taal van
de kerk of liever: van de kerken,
want in de protestantse wereld waren
de opvattingen niet anders die zich
had geconformeerd aan wat was. Zo
er ai nood werd geconstateerd, dan
werd van die nood haastig een bijzon
dere deugd gemaakt.
Die tijd is thans voorbij. De bisschop
pen van Nederland wijden ln 1973
hun vastenbrief aan 'welvaart-,
verantwoordelijkheid en versobering".
Als vroeger zoeken zij aansluiting me-,
de actualiteit, maar het grote verschil
met toen is. dat de leiders van de
R.-K, Kerk in Nederland thans niet
langer meer zekerheden dicteren. Ln
1854 werd de arme voorgeschreven
een 'goed gebruik' van zijn armoede
te maken, de beloning zou te zijner
tijd wel volgen. Dergelijke dictaten
waren gewoon in de R -K. Kerk en in
sommige delen van de wereld zijn ze
dat nog. Daar zit een bisschop op een
troon en van die verhevenheid spreekt
hij. opdat zijn gelovigen in alle devotie
en onderdanigheid luisteren. De vas
tenbrief 1973 ln Nederland heeft
in dit opzicht niets "bisschoppe
lijks', het Is een verkennend stuk.
het verkent een deel van de he
dendaagse werkelijkheid en doet
dat zo bijbels gefundeerd, dat menige
protestantse dominee er jaloers op zou
kunnen zijn. In deze brief hebben de
bisschoppen hun met edelstenen ver
sierde mijters afgezet, ze zijn naar het
'kerkvolk onderweg' gekomen om met
hen te praten over zaken die vandaag
de aandacht trekken. Sommige radica
len zullen wellicht de toon niet fel
genoeg vinden, niet agressief. Dat
klopt: de vastenbrief 1973 Is wat dat
betreft geen hemelbestormend docu
ment. zeker geen communistisch ma
nifest. Wel een stuk. dat bezinnend
geschreven oproept tot bezinning.
Het lijkt ons tevens een nederig ge
schrift. We gebruiken dit woord
met opzet, omclat kerkelijke lei
ders over het algemeen nogal eens da
neiging hebben bepaalde excluslvitei-
ten op te eisen, er daarbij aan voorbij
gaand dat ook buiten het kerkelijk erf
wordt nagedacht over de problemen
van deze tijd. In deze vastenbrief ech
ter zeggen de bisschoppen dat ce
christelijke gemeenschap 'noch de
enige noch de eerste' is. die da 'posi
tieve betekenis van de soberheid ter-
wille van een rechtvaardiger samen
leving opnieuw begint te vermoeden'.
Ook hieruit spreekt een opvatting, die
onvergelijkbaar is met het conventio
neel rooms-katholiek denken: er is wat
dat betreft zeker ln Nederland
in de laatste Jaren meer veranderd dan
in alle eeuwen sinds het concilie van
Trente tot Hen-vijftien jaar geleden.
In Rogiers hier eerder geciteerde
1 gedenkboek over het Nederlands
katholicisme het verscheen bijna
twintig jaar geleden wordt ln oe
slotpassage voorzichtig aangeduid wat
in de toekomst zou kunnen zijn: "De
groei van ons volk naar de geest van
de oecumene, dat is een groeren in
deemoed en in de christelijke liefde,
die geen kwaad denkt en zich niet iaat
verbitteren'. Die geest nu spreek?
naar het ons voorkomt uit deze
vastenbrief 1973 van de Nederlandse
bisschoppen. Dat die geest herkenbaar
is ondanks de huidige spanningen in
de R.-K. Kerk van Nederland lijkt ons
een verblijdend teken.
DUBLIN (RTR-UPI) BU de algeme-
ne verkiezingen in de Ierse republiek
is woensdag een record-opkomst gere
gistreerd.
