PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DUITS-POOLS GESPREK
KAN IN 1970 BEGINNEN
Spoorwegen kampte met de gladheid
Landbouwsector verkeerde in 1969
tussen bitter slecht en redelijk.....'
Biafra
in YN
brengen
Partieel akkoord
met Israël nabij
LUNS WIL
POGING DOEN
Vandaag
iii die
krant...
Mogelijk succes Arabische top
Twee buiten
landen
WARSCHAU ACCEPTEERT UITNODIGING
Vijandiger
JAARREDE IR PRINS (ZLM): BETROKKEN BIJ ZORGEN, GEDREVEN DOOR KANSEN'
212e jaargang - no. 301
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 23 december 1969
Supportersclub kreeg
45 miljoen gulden
Pagina 9
3508, adv. 01186-584. e.
ei. 2078/31*9. adv. 6248). Goe». Crola Markt
(max. 8 rejels) 37 el per re^el (min. 1.85).
r. v. d- blad* 50 el
adv 5213). Ooitbur:
i. Giro 359300. MC. H
(Van onze parlementaire redactie.)
DEN HAAG Minister Luns
heeft gisteravond in de tweede ka
mer toegezegd bij de Veiligheids
raad stappen tè zullen ondernemen
om te komen tot een embargo op
levering van wapens aan zowel Ni
geria als Biafra. De bewindsman
voelt echter niets voor volkenrech
telijke erkenning van Biafra, om
dat dat volgens hem het conflict
niet zal oplossen. Bovendien zou
'erkenning van Biafra als zelfstan
dige staat elke humanitaire actie
van Nederland kunnen lamleggen.
De minister zelf vond de kansen op suc
ces in de Veiligheidsraad niet erg groot.
Hij zei dat het niet onmogelijk is dat
één van de permanente leden van do
raad gebruik (,of liever gezegd mis
bruik) zal maken van het veto-recht. Dat
hij toch een motie van de regeringspar
tijen in deze zin wil uitvoeren, is om
dat hij daarmee de verantwoordelijkhe
den op (le juiste plaats wil leggen.
Neutraal
De neutrale houding van ons land
Biafraanse conflict werd zowel door
regeringspartijen als oppositie bestre
den. De kamer meende dat Nederland
door druk op Engeland om de wapen-
leveranties aan Nigeria te staken en
door uitbreiding van de hulp via Joint
Church Aid wel degelijk verder kan bij
dragen aan een oplossing. De oppositie
PvdA en D '66 voorop verweet
minister Luns overigens dat hij helemaal
niet neutraal is. maar integendeel partij
kiest voor Nigeria.
Moties
Op tafel lagen moties van de rege
ringspartijen en oppositie, die beide
een algemeen wapenembargo bepleit
ten. De motie-Mommersteeg (kvp)
wilde dat de regering zo mogelijk met
andere 'anden de zaak aanhangig
maakt bij de Veiligheidsraad. De so
cialist Dankert vroeg minister Luns
om de Engelse regering niet langer
te steunen en een internationaal wa
penembargo te ondersteunen door
economische en politieke sancties te
gen Nigeria. De heer Dankert, en de
KVP'er Mommersteeg dacht er net zo
over. suggereerde een embargo op
onderdelen voor olie-installaties in Ni
geria.
Mr Imkamp (d '66) en de heer Van der
Spek (psp) vonden dat ons land de han
del met Nigeria moet boycotten. De
anti-revolutionair mr Geelkerken meen
de daarentegen dat het vertrouwen van
ons land in de derde wereld geschokt
wordt door sancties. ,Ze kopen kanon
nen inplaats van boter. De bevolking zelf
gaat er alleen maar op achteruit', zei
hij.
Het duidelijkst voor erkenning van
Biafra op dit moment spraken de PSP'er
Van der Spek en de radicaal drs Aarden
zich uit. De hei-en Dankert. Imkamp en
ir Van Dis (sgp) waren wel voorstander
van het recht op zelfbeschikking.
Druk op Engeland
Hoewel de kamer het eens was over
stopzetting van de Engelse wapenleve-
ranties (het christelijk-historische ke-
merlid mr Bos meende dat Engeland de
sleutel van de oplossing in handen heeft
en niet Nigeria) vond men dat alleen
een algemeen wapenembargo zin heeft.
Wanneer, wat niet erg waarschijnlijk
ljjkt, alleen Engeland zich aan het em
bargo zou houden, zouden de Biafranen
binnen veertien dagen voor de Nigeri-
aanse hoofdstad Lagos staan, aldus mr
Geelkerken. De liberaal mr Berkhouwer
zei, dat het mogelijk moet zijn dat ons
land zijn bondgenoten Engeland en
Frankrijk, dat Biafra van wapens voor
ziet, om de tafel krijgt om te praten over
een wapenembargo. De heer Berlchouwer
(Zie slot pag. 3 kol. 6)
De overhandiging van de nota, waar
mee de PooLse regering, antwoordde op
een Westduits initiatief van 25 novem
ber, was eerder op de dag al aange
kondigd door premier Cyrankiewicz. De
regeringsleider verklaarde in het parle
ment te Warschau dat uitgangspunt bij
het streven naar normale betrekkingen
voor Bonn aanvaarding van de Oder-
Neisse-lijn als de definitieve westgrens
van Polen dient te zijn. Voorts noemde
hij de vriendschappelijke betrekkingen
tussen zijn land en de DDR eèn wezen
lijke factor voor het overleg met de
Boeren
WEST-EUROPA zal ondanks
de moeilijke situatie in de land
bouw de boeren nodig hebben.
De landbouw mag daarom niet
naar de tweede plaats worden ver
schoven, aldus ir Tnynman voor
de ZLM. (pag. 2)
NKV-kritiek
NKV-VOORZITTER Mertens
iieeft gisteren in de verbonds
raad van het NKV kritiek ge
oefend op de regeling. In dezelfde
vergadering werd duidelijk ge
maakt dat het NKV zich zal hou
den aan het SER-advies betref
fende het loonbeleid... (pag. 3)
Ontvoeringsplan
SCOTLAND YARD heeft joodse
zakenlieden in Engeland gewaar
schuwd voor een Arabisch ontvoe-
■ringsplan. Bedoeling van de ont
voering zou zijn losgelden te ver
krijgen ter financiering van de
verzotsacties der Palestijnen
(pag. 7)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1, 3, 7
Zeeuws nieuwspag. 2, 4, 5, 6
Sport: pag. 9
Radio en tv: pag. 11
Financieel nieuws: pag. 13
(Van onze correspondent)
BEIROETH Hoewel de Arabische topconferentie in Rabat nog
niet is geëindigd kan al wel worden vastgesteld dat het de ontmoetin-
|gen terzijde van de conferentietafel in Rabat zijn geweest, die niet
j alleen de sfeer in Rabat bepalen, maar ook belangrijke nieuwe ont-
I wikkelingen op gang hebben gebracht.
Rekent men de ontmoetingen in Cairo die reële resultaten heeft opgeleverd,
tussen Fe;sal en Nasser en die in Al- Het belang dat zowel Amerika als Rus-I
- land aan de conferentie hebben gehecht1
heeft waarschijnlijk het doorgaan er-|
van bepaald en tot gevolg gehad, daij
de splitsing tussen links en rechts dui
delijk aan het daglidht is getreden.
Daardoor :3 de mogelijkheid dat
giers tussen de leiders van de progres
sive landen tot het gëhee! van de con-
jferentie, dan zou deze beschouwd moe
ten worden als de eerste van de vijf.
Daardoor is de moge 1 ijl
vredesverdrag tussen Israël en althans
een deel van de Arabische wereld wordt
gesloten, toegenomen en heeft het
Amerikaanse diplomatieke offensief een
succes behaald.
(Van onze correspondent)
BONN West-Duitsland en Polen gaan begin volgend jaar onder
handelen over normalisering van hun betrekkingen. Gistermiddag
heeft de leider van de Poolse handelsvertegenwoordiging in de bonds
republiek op het ministerie van buitenlandse zaken in Bonn een nota
overhandigd, waarin instemming wordt betuigd met het Westduitse
voorstel om te confereren over het wederzijds afzien van geweld en
over andere, voor beide landen belangrijke onderwerpen. Via de han
delsvertegenwoordigingen (ambassades zijn nu eenmaal niet voor
handen) kunnen tijd en plaats voor de conferentie worden vastgesteld.
In Bonn wordt van Poolse zijde vernomen dat Warschau al de komen
de maand van start zou willen gaan.
Westduiteers. Cyrankiewicz sprak zich
uit voor een algemene volbenrechterlij-
ke erkenning van de DDR.
Zijn opmerkingen kwamen voor de re-
oring in Bonn niet als een verrassing,
inds het Duitse voorstel is van ver
schillende kanten in Polen gezegd dat er
kenning van de Oder-Neisse-üjn nood
zakelijk zal zijn. Tot dusver legt de
Westduitse regering de nadruk graag op
het afzien van geweld, hetgeen een ga
rantie voor Polens grenzen inhoudt en
het met zoveel woorden als definitief
erkennen van de west-grens minder be
langrijk zou maken. In Bonn wordt
echter algemeen aangenomen dat beide
landen voldoende gewicht hechten aan
het gesprek om de sfeer niet onmiddel
lijk door deze tegenstelling te laten be
derven. Dat nu ail van Poolse kant
wordt gesproken over de banden met de
DDR ligt naar de mening van West
duitse politici voor de hand. Cyrankie
wicz heefr. volkenrechterlijke erkenning
van de DDR niet als voorwaarde ge
steld voor een succesvol gesprek.
Vorige week heeft, zoals gemeld, de
Oostduitse partijleider Ulbricht voor
gesteld in januari onderhandelingen
tussen de DDR en de bondsrepubliek
te laten beginnen. Al is men er in
Bonn van overtuigd dat de activi
teiten van Warschau en Oost-Ber-
lijn in nauwe samenwerking met
Moskou worden ontplooid en dat Ul
bricht voor het aan de Westduitsers
voorgelegd ontwerp-verdrag ook de
instemming van de Russische rege
ring heeft, toch worden hier de con
tacten met Moskou en Warschau an
ders beoordeeld dan die met Oost-
Berlijn.
Bonn heeft de Sow jet-Unie en Polen
onderhandelingen voorgesteQd. Daarop
hebben beide positief gereageerd. Het
overleg in Moskou is al begonnen en
wordt zoveel mogelijk buiten de publici
teit gehouden. Voor de conferentie met
Polen wordt het zelfde verwacht. Ooet-
Berlijn heeft zelf het initiatief geno
men en bovendien zijn m een ontwerp
verdrag vastgelegde .maximale eisen'
(aldus de Westduitse regeringswoord
voerder) gepubliceerd. Tal van West
duitse commentatoren hebben uit dat
laatste de conclusie getrokken dat Ul
bricht niet werkelijk geïnteresseerd is
in onderhandelingen.
Kansen
Conrad Ahlers, de regeringswoordvoer
der deelde gisteren mee dat nog niet is
te overzien of het tot een conferentie
met de DDR komt. Evenmin valt de
kans op succes van een eventueel ge
sprek te beoordelen. Kanselier Brandt
zich 14 januari in zijn .boodschap
de toestand van het land' over
het contact met de DDR uitspreken.
Duidelijk is dat de regering in Bonn
Ulbrichts kennelijke bereidheid
overleg wil scheiden van het ontwerp
verdrag, waarin zelfs het uitwisselen
van ambassadeurs al is vastgelegd. Tij
dens onderhandelingen zou kunnen blij
ken in hoeverre het ontwerp kan wor
den gezien als een onderhandelingsba
sis. Het gaat er om, aldus Ahlers gis
teren op een persconferentie, de een
heid van de Duitse natie te verzeke
ren. Op zekere dag kan dan een poli
tiek proces op gang komen dat moet
leiden tot een betere vorm van samen
leven dan de huidige.
De pogingen van Nasser en Hoes
sein om met de steun van de gehele
Arabische wereld een machtspositie
te verwerven zodat Israël kon wor
den gedwongen zonder tussenkomst
van de grote mogendheden een ook
voor hen bevredigend verdrag te slufi-
ten zijn niet vruchtbaar geweest.
Achter hun beider ruggen om kwa
men Jinks' en rechts' vijandiger
tegenover elkaar te staan.
De frustratie over het verlies van de
oorlog in 1967 dreigde een uitweg te
vonden in het bestrijden van de westerse
invloed in de Arabische wereld met dan
ook Nasser en Hoessein zelf als slacht
offer. Een gevaar, dat na de gesprek
ken tussen Nasser en Feisal lijkt be
dwongen. omdat door de grote mate van
ereenstemming tussen beide leiders,
..asser duidelijk de keus op heit wes
ten heeft laten vallen, de benoeming
van een linkse vice-president ten spijt.
Gezien de verbinding, die vooral via de
Palestijnse commando's tot stand is ge
bracht tussen het bestaan van Israël
en de conservatieve regering, hebben de
Palestijnen zich overgeleverd aan de
progressieve regering, die de revolutio
naire drang van de commando's cra-
bruikten ter versterking van hun e
posities door onrust te zaaien in de ge
bieden van de behoudende leiders. Het
is daarom waarschijnlijk dat leiders zo
als Nasser, Feisal en Hoessein zich nau
wer aaneen gaan sluiten en de Ameri
kaanse vredesvoorstellen zullen accep
teren.
Voor hen komt daarmee een einde aan
de Israëlische uitbreidingsdrang en dus
ook aan de rechtvaardiging van het be
staan van de Palestijnse commando's
die zij ondanks alles gedwongen
te steunen.
/"Nnlangs is er in West-Duiis-
Vy land een nieuw boek ver
schenen van de journalist-
auteur Horst Krüger onder de
titel .Deutsche Augenblicke'.
Krüger vijftig jaar oud
is één van die schrijvers, die
voortdurend bezig zijn met het eigen
verleden, een verleden dat ook dat van
hun vaderland is. Enige jaren geleden
schreef hij een autobiografisch werk:
,Das zerbrochene Haus', waarin hij re
kenschap aflegt van zijn jeugd in het
Duitsland van de jaren dertig: een voor-
I treffelijk boek, in sobere stijl geschre-
Iven, getuigend van distantie en tegelij
kertijd van een bewogen betrokkenheid
met wat toen gebeurde. In dit nieuwe
werk nu is een serie korte schetsen bij
eengebracht, waarvan het onderwerp op
de een of andere manier met Duitsland
heeft te maken. Eén ervan heet ,Pas-
sierschein für Ostberlin', .Pasje voor
Oost-Berlijn', en daarin worden enkele
opmerkingen gemaakt, die juist deze
week hoogst-actueel zijn.
»T«ussen haakjes opgemerkt: Krüger
1 heeft bij het passeren van de Eer
muur een woord ontdekt, dat
zo Duits is als iets maar Duits kan zijn.
Het gaat om een bedragje, dat betaald
moet worden voor een kort verblijf in
Oost-Duitsland. Dit bedragje nu wordt
aangeduid als .Tagesaufenthalsgenehmi-
gungsgebühr'. Een fraai ambtelijk woord
van Duitse bureaucraten, zegt Krüger.
en hij vermaant zijn lezers: herhaal het.
het nog maar eens een keer". Eigen
lijk is zo'n woord onvertaalbaar, zoiets
als da gverblijfstoestemmings be Lasting'.
Over dit woord willen we het echter niet
hebben, wel over enkele opmerkingen
van Krüger, die h(j noteerde toen hij in
Oost-Berlijn was gearriveerd, namelijk
,Men is de hoofdstad van de DDR
binnengekomen en daar merkt men plot
seling: deze mensen
ken je eigenlijk hele
maal niet meer. Zij
zijn anders geworden
loop van de
tijd. Het is helemaal
niet meer zo, dat ze naar jou verlangen,
dat ze jou om de hals vallen als een man
van daarginds, een man uit het westen,
om te vragen: .vertel eens, hoe mooi i3
het wel b(j jullie? Zó is het niet meer".
UTRECHT, (ANP) De onderkoelde, regen, die gistermorgen boven ons
land viel, heeft de dienstregeling bjj de Nederlandse Spoorwegen behoor
lijk in de war gestuurd. De NS begon by de aanvang van het reizigersver
keer al met vertragingen tot een half uur, doordat het personeel ten gevol
gevan de veelal spiegelgladde wegen vaak te laat op het werk kwam. Bo
vendien nam het ontdooien van de treinstellen veel extra tjjd in beslag.
Om half elf waren in het westen van het land de vertragingen al weer
enigszins ingelopen, maar in het oosten, waar de ijzél de hele dag viel, wa
ren over het algemeen de vertragingen nog even groot als in de vroege
ochtend.
Op de lijn tussen Nijmegen en Den Bosch was tussen half acht en half elf
gistermorgen geen treinverkeer mogelijk doordat een elektrische reizigers
trein bleef steken tussen Wijchen en Ravenstein. Ten gevolge van ijsafzet
ting op de bovenleiding kreeg de trein geen stroom meer. Nadat de trein
met een diesellocomotief was teruggesleept naar Nijmegen is de treindienst
op deze lijn weer met dieselmateriaal hervat.
Omstreeks half elf raakte op de lijn Deventer-Amersfoort bij Stroe de lo
comotief van een D-trein uit Duitsland met bestemming Hoek van Holland
defect.
De NS had gistermiddag minder last van ijzel. Slechts enkele treinen re
den met geringe vertraging. Na drie uur reed men op de Lijn Nijmegen-
Den Bosch weer met elektrisch materieel in plaats van met dieseltremen.
MAASSLUIS Vrij onverwacht kwam Nederland gisteren in de greep
van de gladheid. Op de foto een bus in de buurt van Maassluis, die mét be
hulp van wat extra zand en pekel weer in het rechte spoor gebracht
moest worden.
In de loop van de avond is het winterweer de spoorwegen in verschillende delen van het land opnieuw parten gaan spelen.
GOES .Zelden zal de eind-
rekening van de bedrijven in ons
werkgebied zo uiteenlopend zijn
geweest als dit jaar. Vakbe
kwame ondernemers op kwali
tatief goede bedrijven worden
na een jaar van volledige inzet
in de fruitteelt immers voor de
zoveelste maal met een bitter
slecht resultaat geconfronteerd.
Daartegenover zullen de goede
ondernemers in de melkveehou
derij, de varkenshouderij en ak
kerbouw gemiddeld op redelijke
cijfers mogen rekenen', aldus ir
J. Prins, algemeen voorzitter
van de Zeeuwse Landbouw
Maatschappij, aan het begin van
zijn jaarrede tijdens de algeme
ne vergadering van de ZLM,
maandag in Goes.
Ir Prins bepaalde zich in zijn rede
tol de marktsituatie, het landbouw
beleid in EEG-verband, de landliouw-
finaneiering, liet plan Mansholt,
structuurwijzigingen en onttrekking
van landbouwgronden, sanering en
de fniitteelterisis.
Vooral het woord .onzekerheid' kreeg
in de toespraak ruime kansen. .Als
we ons behalve bij de globale reke-
,P0ST EEG-BELEID
IS OP ZIJN MINST
DUBIEUS GEWORDEN'
ning over- 1969 voor een aantal sec
toren ook bepalen bij de totaalba
lans van de agrarische sector op
dit moment, blijkt hoezeer bepaalde
essentiële posten op deze balans in
belangrijke mate door onzekerheid
worden beïnvloed'.
,De post EEG-Iandbouwbeleid is
immers op zijn minst dubieus gewor
den. In de EEG is de zwarte piet'
van het politieke kaartspel inderdaad
bij de landbouw en het landbouwbe
leid terechtgekomen'.
,De afgelopen periode in de EEG is
immers moeilijk anders te schetsen
als een tijdvak, waarin de afbraak-
verschijnselen zich opstapelden. De
onwil om tot werkelijke politieke en
economische eenheid te komen
wreekte zich op monetair teriein.
Er was een topconferentie nodig om
de brokstukken weer wat bij elkaar
te vegen en op de vraag of dit in
derdaad top was of eerder een flop
zal de komende tijd antwoord moe
ten geven.
Gelukkig zijn er toch wat aanwij
zingen, dat de politieke wil weer wat
groeiende is, maar er zal heel wat
moeten gebeuren om alle lekken te
dichten'.
ean gelijke sociaal-economische poli
tiek aan de orde komt, zo vragen
wij aas af.' .Wat het. meest de aan
dacht heeft getrokken de laatste tijd
zijn de voorstellen met betrekking
tot de prijzen opgenomen in Mams-
holts nota over het evenwicht der
landbouwmarkten. In deze voorstel
len, die bij aanneming zullen leiden
lot veria,gmg van het inkomen voor
akkerbouwer en melkveehouder
wordt de .zwarte pi,et' ten volle uit-
Mansholt
Akkoord
,Een belangrijke stap vooruit is on
getwijfeld dat ten aanzien van de
landbouwfinanciering vannacht een
akkoord werd bereikt. Het is politiek
gezien vooral een aanzienlijke stap
die is gezet; de landbouwkundige ge
volgen vragen uiteraard een nader
bezien van de getroffen overeen
komst. Wat ons ten aanzien van 1970
in ieder geval opviel, is dat het een
bevriezing van het bedrag voor de
landbouwpolitiek beteki ,c. Maar de
landbouw is in ieder geval verheugd
over dit bewijs van groeiende politie
ke wil'.
.Kunnen we nu ook hoop hebben dat
•De prijsverlaging zal bijdragen aan
het doen verdwijnen van de over
schotten, zo stelt men uit Brussel.
Een zeer onzekere stellingname, al
dus diverse landbouweconomen. Bo
vendien blijkt ,de piet' van de over
schotten niet zo zwart te zijn als
men doet voorkomen. Hij is name
lijk ook nogal zwart gemaakt'.
,De berekeningen, die het landbouw
schap heeft gemaakt en het artikel
vam de heer Schlingemann in het
Zeeuws Land- en Tuinbouwblad en
Landbode van vorige week laten de
betrekkelijkheid der overschotten
nog eens zien. Zelfs voor het meest
omstreden produkt, de boter, blij
ven de werkelijke cijfere belangrijk
achter bij de eerder door Brussel
gemaakte ramingen voor dit moment
en men moet hierbij dan ook spre
ken van een EEG-voorraad voor 3 li
maand'.
.Na Mansholts uitlatingen op recen
te vergaderingen mag je het eigen
lijk niemand, die voor prijsverlaging
van landbouw begrip of medewer
king verwacht en die dit dan zelfs
een bewijs van visie vindt, kwalijk
nemen'.
,Toch moet men wel voelen dat er
wat wringt om in deze tijd inko-
mensverlaging te bepleiten, maar de
met stelligheid verkondigde oorde
len: .voor eigen bestwil' en .zachte
heelmeesters, stinkende wonden' ge
ven de indruk dat het nu eindelijk
eens gezegd wordt. De werkelijkheid
is dat jarenlang reeds op hetzelfde
prijsniveau wordt gewerkt, dat men
zelf de kostenstijgingen moet op
vangen, dat de Nederlandse land
bouw een slechtere positie heeft op
het terrein van belasting en sociale
voorzieningen en dat prijsverlaging
ertoe leidt dat het voor een deel
sociaal gezien precair wordt en
voor een ander deel economisch, om
dat hen de kans ontnomen wordt
om modern en bij de tijd te blij
ven. Noch medewerking, noch be
grip voor dit prijsvoorstel moet men
bij ons dan ook verwachten. En dit
Zie slot pag. 6 kol. 2)
ftantlw
Deze woorden hebben een zekere ac
tualiteit gekregen omdat er vage
tekenen zijn, die er op wijzen, dat
Oost- en West-Duitsland met elkaar
rond de conferentietafel gaan zitten. In
principe is daartoe overeenstemming be
reikt, een gevolg van de briefwisseling
vorige week tussen Ulbricht en Heine-
mann, de staatshoofden van de twee
Duitslanden. Deze correspondentie is nu
gepubliceerd en daarbij is gebleken, dat
Ulbricht voor een groot deel oude voor
stellen heeft herhaald. Hij wenst twee
gelijkberechtigde Duitslanden, erkenning
■an de Oder-Neisselijn, afwijzing van
kernwapenbezit, gelijktijdige toetreding
tot de Verenigde Naties en erkenning
van West-Berlijn als een onafhankelijke
politieke eenheid. Inderdaad voorstel
len, die op de een of andere manier
zij het niet helemaal gelijk in het
verleden al meer aari de orde zijn ge
weest. Het nieuwe element ligt ditmaal
dan ook niet bij de Oostduitsers, maar
bij West-Duitsland. Er bestaat nu in
Bonn namelijk eindelijk een gereserveer
de bereidheid om althans met de Oost
duitsers te praten, ook al gelooft men
niet direct, dat het gesprek tot resulta
ten zal leiden. Hoe dan ook: het ziet er
naar uit, dat er gepraat zal worden.
in dat verband is het hierboven ge
citeerde woord van de Westduitse Horst
Krüger over de Oostduitsers toch wel
boeiend: .Deze mensen ken je eigenlijk
niet meer, ze zijn anders geworden in de
loop van de tijd'.
Dat is namelijk de realiteit, vijfentwin
tig jaar na de oorlog, een realiteit
die kennelijk in West-Duitsland
steeds meer begint door te dringen:
deze mensen zijn anders geworden. Met
andere woorden: het heeft geen enkele
zin om zoals extreme figuren doen
te blijven pleiten voor hereniging van
deze beide Duitslanden. Een hereniging,
die dan van West-Duitsland uit zou moe
ten worden gedacht. Een dergelijk denk
beeld is volstrekt onpraktisch, omdat
hereniging onmogelijk is op grond van
de huidige reële politieke verhoudingen
in Europa. De Duitsers hebben daar
sinds de negentiende eeuw van Bismarck
zo'n mooi woord voor: .Realpolitik'. In
de tweede plaats, omdat sinds 1945 de
beide gedeelten van Duitsland aan
vankelijk bezettingszones uit elkaar
zyn gegroeid en wel zodanig, dat er bin
nen het voormalige Duitse rijk eigenlijk
twee buitenlanden bestaan. Dat is de
werkelijkheid van vandaag: men zal die
vooral in Bonn onder ogen moeten zien.
Een tiental jaren geleden kregen wij
tijdens een uitgebreide reportage-
reis door West-Duitsland een boek
je dat ,Das ganze Deutschland' heette,
het ademde de geest van de toen in.
West-Duitsland befaamde slogan: ,De
poort moet open', een slagzin waarmee
de Brandenburgse poort op de grens
van Oost- en West-Berlijn %verd bedoeld.
Het is de geest ook van een voor een
buitenstaander onbegrijpelijke Duitse
mystiek, blijkend uit. de slotzin van een
der in het boekje opgenomen bijdragen:
Het volledige Duitsland kan niet verdwij
nen als het blijft leven in de ziel van
de Duitse mens. Het zal weer politieke
werkelijkheid worden wanneer die men
selijke werkelijkheid blijft'. Die mense
lijke werkelijkheid is echter al lang ver
dwenen, niemand die het beter onder
woorden bracht als de journalist Krü
ger: ,Die mensen (uit Oost-Duitsland)
ken je eigenlijk helemaal niet meer*. Da
realiteit van vandaag en morgen is die
van twee Duitslanden. Als Bonn en
vooral ook de politieke partijen in West-
Duitsland in de nabije toekomst van die
werkelijkheid uitgaan, kan wellicht een
vruchtbaar gesprek ontstaan. Het wordt
vijfentwintig jaar na de oorlog echt tijd.
dat het Duitse vraagstuk eens wordt op
gelost.