Dertien leden KVP-fractie
vervullen commissariaten
Spanje geeft Ifni
terug aan Marokko
0
Zelfbeheer fabrieken in strijd met orthodox communisme
.VERBOD IN TSJECHO-SLOWAIIJE TOT
BENOEMING VAN ARBEIDERSRADEN
3
Drs Schmelzer
en mr Van Thiel
de koplopers
Schietpartij
in woonwagenkamp
Nigeria beëindigt
samenwerking met
het Rode Kruis
HERNIEUWDE
ACTIE TEGEN
RHODESIË
SCHEE KRITIEK VAN PVDA OP
BHD MR LUNS IN DE VN
PresidenNixon ook
naar Jcgoslavië
Celstraf
voor dierenbeul
D°,
DINSDAG 1 JULI 1969
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
OVERZICHT GEPUBLICEERD
DEN HAAG Van de 39 leden
van de KVP-fractie in de tweede
kamer vervullen dertien leden
één of meer commissariaten. Frac
tievoorzitter drs Schmelzer en ka
mervoorzitter mr Van Thiel heb
ben de meeste commissariaten
respectievelijk vijf en vier. De heer
Van Thiel en ook oud-staatssecre
taris De Meijer vervullen verder
nog functies in familie-vennoot
schappelijk verband.
Deze gegevens over nevenfnncties van
kamerleden heeft de KVP-fractie giste
ren als eerste politieke partij in Ne
derland gepubliceerd. Behalve over
de commissariaten heeft de fractie ook
een opsomming van de openbare func
ties. adviseurschappen en andere func
ties gegeven.
De KVP-tweede-kamerfractie telt twee
burgemeesters (van Leidschendam en
Reusel), zeven raadsleden (enkele wet
houders) en acht leden van provinciale
MB VAN THIEL
SLIEDRECHT (GPD) In het woon
wagen kamp in Sliedrecht is liet dit
weekeinde zeer onrustig geweest,
zich in een café moed te hebben inge
dronken, keerde een aantal launpbe-
woners in het kamp terug en probeerde
de 34-jarige koopman K. uit zijn woon
wagen te krijgen. Met hem bestond
een vete, veroorzaakt door een liefdes
geschiedenis.
K. trok een oude revolver en schoot,
maar het wapen ketste. Even later
werkte het wapen wel en een kogel
trof de 19-jarige Chr. van D. in zijn
hand en schampte vervolgens zijn borst.
De oom van het slachtoffer werd aan
de hand geraakt. K. nam de vlucht door
de weilanden. De inmiddels gealarmeer
de politie hield K. nabij rijksweg 16
aan. Hij had de nog: geladen revolver m
de hand. maar bood bij zijn aanhouding
geen verzet. Het woonwagenkamp was
na de schietpartij in opschudding ge
raakt. De echtgenote en kinderen van
K. werden zo bedreigd dat zij onder po-
litiebescherming het kamp moesten ver
laten en onderdak kregen op het poli
tiebureau. Ook de woonwagen moest het
ontgelden. De rust in het kamp keerde
pas terug nadat de politie die had ver
wijderd. K. is, na in het Sliedrechtse
ziekenhuis te onderzocht, opgesloten in
het politiebureau. Tegen hem is proces
verbaal wegens poging tot doodslag op
gemaakt.
(Slot van pagina 1)
ren en bejaarden gevaar lopen door
het staken van de vluchten op Bia-
fra.
Het Nigeriaanse besluit betekent, al
dus Enahoro, dat het internationale Ro
de Kruis niet langer bevoegd is .verzoe
ken om hulp te richten tot de inter
nationale gemeenschap en buitenlandse
regeringen uit naam van regering en
volk van Nigeria'.
De federale regering zal voornamelijk
zelf zorgen voor de hulp aan behoef-
tigen in de oorlogsgebieden. Hulp van
buiten zal voortaan worden beschouwd
als aanvullend. Deze hulp zal wel
kom zijn als zij ,echt' is en als
,de gevers instemmen met een afdoen
de regeling die waarborgt dat de hulp-
goederen uitsluitend aan behoeftige bur
gers ten goede komen'.
Eranhoro verweet de hulporganisaties
met meer dan 50 miljoen Nigeriaanse
ponden (500 miljoen gulden) in vreem
de valuta te hebben bijgedragen aan de
oorlogsinspanning van Biafra door mid
del van plaatselijke voedselrmnkopen en
op andere wijze.
Door de oorlog indirect te verlengen,
gingen meer mensenlevens verloren. Dat
kon zo niet langer doorgaan. De hulp
verlening moet zo worden georganiseerd
.dat de rebellen haar niet kunnen ge
bruiken om wapens binnen te smokke
len en voor andere militaire doeleinden,
noch om er politiek of diplomatiek
voordeel uit te trékken'. Slechts aan die
hulporganisaties die de Nigeriaanse
overheid .op bepaalde details' kunnen
overtuigen, zal worden toegestaan goe
deren naar Biafra te brengen. Dat mo
gen alleen goederen zijn die in bepaal
de behoeften voorzien. Enahoro om-
ni daitcsreefh-
schreef dat niet nader.
Vluchten
De internationale commissie van het
Rode Kruis zal de vluchten met hulp
goederen naar Biafra hervatten als dat
mogelijk is, heeft een woordvoerder van'
die commissie maandag in Genève ver
klaard nadat de Nigeriaanse stap be
kend was geworden. Het Rode Kruis
zal echter geheel van Nigeria afhanke
lijk zijn, aangezien zijn vliegtuigen het
federale luchtruim moeten passeren.
staten. Van de nevenfuncties wordt niet
vermeldt of ze al of niet worden gehono
reerd.
Aan de lijst, die verstuurd is aan het
KVP-partijbestuur, is een opgave toe
gevoegd van de kamerleden die lid zijn
van het Europese parlement, de West-
europese Unie, het NAVO-parlement enz.
Uit het overzicht blijkt dat de volgende
KVP-kamerleden de navolgende com
missariaten bekleden:
Mr Andriessen: Coöp. Vereniging Delta;
Mr Brouwer: NV Verzekeringsmij. BTL;
NV Holding Interpolis: drs Dusarduyn:
Prov. Zeeuwse Brugmaatschappij; B.
Engelbertink: Prov. NV IJsselcentrale;
mr Kolfschoten: Boeren- en Tuinders-
verzek. Mij.; J. Maenen: Limburgse
Tramweg Mij.; Domaniale Mijn NV; mr
Mommersteeg: NV Intern. Uitg. Sy
steem Keesing; drs Peijnenburg: Van
Besouw NV; dr Van Schaik: pres.-com-
missaris .Randstad' NV; drs Schmelzer:
NV Alg. Publiciteitsunie; Kingfabriek
Tonnema NV; NV Aann. e
LONDEN (RTR) Het Britse geme
nebest heeft vrijdag een comité in het
leven geroepen dat pogingen in het
werk aal stellen de sancties tegen Rho-
desië te verscherpen. In het comité zijn
zeven landen vertegenwoordigd: India,
Palastan, Jamaica, Kenia, Zambia, Ca
nada en Engeland.
Na de eerste zitting in Londen is
communiqué uitgegeven waarin wordt
gezegd dat onmiddellijk een diepgaand
onderzoek zal worden ingesteld naar de
werking van de sancties."
Volgens welingelichte kringen in Lon
den heeft Engeland de Verenigde Na
ties gevraagd Europese regeringen er
toe te bewegen geen tabak uit Rhode-
sië meer in te voeren. Volgens berich
ten was in de buurt van de Canari-
sche Eilanden een met 1000 ton tabak
geladen schip gesignaleerd dat vertrok
ken was uit Mozambique met bestem
ming Europa.
Terence Miller, hoofd van de universi
teit van Rhodesië waar alle rassen wor
den toegelaten heeft vrijdag zijn func
tie neergelegd. Hij was het niet eens;
met de plannen van de regering om
Rhodesië de apartheid in te voeren.
WEEK VOOR BEKLADDEN
NATIONAAL MONUMENT
AMSTERDAM (ANP) De 39-jarige
beeldhouwer J. A. J. uit Amsterdam
heeft van de hoofdstedelijke politierech
ter een week gevangenisstraf gekre
gen. Ook de officier van justitie had de
ze vrijheidsstraf geëist. Niet zozeer om
dat de kunstenaar met rode verf of
menie enkele letters op het nationale
momument op de Dam had geschilderd,
maar meer omdat, hij een lange straf
lijst van allerhande overtredingen op
zijn naam heeft staan.
De kunstenaar was zelf niet aanwezig
zodat hij bij verstelt werd veroordeeld.
Tegenover de politie had J. eerder ver
klaard, dat hij zijn ltlad'derwerk uit
overtuigemg had verricht. Op de muur
van het momuranent zou volgens hem
reeds het woord provo gestaan hebben.
Naar zijn overtuiging moest dit wor
den aangevuld met de voorvoeging neo.
Een duur grapje voor de gemeente, die
er 2500 gulden voor moet uittrekken om
de hardnekkige verfstof van het ruwe
gesteente te laten verwijderen.
DRS SCHMELZER
bouwbedrijf v/h J .Heijmans NV Ros
malen; NV Dupaco Nijmegen; ,Coran'
NV te Curaqao (een van ae houdster
maatschappijen van Verolme Estalleros
Reunidos do Brasil; dr Schuijt: Bens
dorp Internationaal NV; mr Van Thiel:
Delta-verzekering; Rijn-Schelde; Alge
mene Bank Nederland; Centrale Suiker
Maatschappij; dr De Meijer: enige func
ties in familie-vennootschappelijk ver
band.
Uit het overzicht blijkt voorts dat de
fractievoorzitter drs Schmelzer advise
rend lid is van het bestuur Stichting
Verolme Trust te Rotterdam en een ad
viseurschap bekleedt bij de Van Lan-
schotgroep (bankiers) te Den Bosch. ÏW>
Van Thiel heeft een adviseurschap bij
Breda-Oranjeboom. Ir Cornelissen is ad-
~ur bij de bouwonderneming NV IBC.
NOG GEEN BESLISSING
OVER ONTSLAGAANVRAAG
PROF. VAN WIJNBERGEN
over Nederlandse vrachtvaarders, dié op
I Rhodesië zouden varen! Ik heb mijn En-1 NIJMEGEN (G I D)
:»mh?crr»nnot bevraagd mii een ge- .Il.-:iffiritï(.W*k nnivcr
COMMISSARIS
UTRECHT WIL
OPROERPOLITIE
HAARLEM (GPD) De Utrechtse'
hoofdcommissaris D. Verkerke is van)
oordeel dat de zogenaamde harde bij
stand geen zaak is voor plaatselijke
politiekorpsen. Naar zijn mening moe-;
ten daarvoor speciale eenheden worden
opgeleid. Tot deze conclusie komt de
Utrechtse hoofdcommissaris in een
vraaggesprek met ,ruün zicht' het of
ficiële orgaan van het Nederlands Ka
tholiek Vakverbond.
De hoofdcommissaris zegt dat het van
het allergrootste gewicht is dat het op
treden van de politie wordt gedragen
door de .gevoelens van de gemeenschap'.
In de meeste gevallen is dat ook zo,
zegt de heer Verkerke, en daaraan ont
leent de politiefunctionaris zijn gezag.
Als door de politie geweld moet worden
gebruikt, is kennelijk een situatie ont
staan waarin het gezag niet meer wordt
aanvaard. Zo'n optreden dat ten doel
heeft de bestaande rechtsorde te hand
haven, bergt het gevaar ln zich, dat
het gezag van de betrokken politie
functionarissen als zodanig wordt aan
getast. ,Een moeilijke zaak', oordeelt
hij, .want als zo'n gebeurtenis achter
de rug is moeten dezelfde mensen weer
als gezagsdrager optreden'. Het lijkt
hoofdcommissaris Verkerke beter dat in
bepaalde gevallen de plaatsekijke poli
tie zich beperkt tot het .conserveren'
:erke ziet dat niet als een afschuiven
■an de verantwoordelijkheid. Hij ls er
in tegendeel van overtuigd dat juist een
meer verantwoord en doordacht optre
den kan worden verwacht, omdat bij de
beslissing oproerpolitie in te zetten be
halve de gemeentelijke autoriteiten ook
andere overheden zijn betrokken.
Slot vagina 1)
van Krimpen) 3e invloed
NATO-lidmaatsvan PorfcugL
het koloniale txdat dit land voert.jboycot te noemen. Hij kon dat met.
Terzake van de kwestie Nigerla-Bï-
afra zegde de minister toe in de Ve-
Curatoi
hetl geise ambtgenoot gevraagd mij een ge-1 j,; katholieke universiteit hebben nog
NATO-lidmaatsvan Portugal opval van Nederlandse overtreding van de.
ter sprake gewOe minister zei het
niet onmogelijlchten dat Portugal
zich niet altijdde bepaling houdt.
dat door NATOn geleverde wapens
alleen maar in ader van de NATO
mogen worden likt. .Maar', zo zei
de bewindsman die wapenleveran-
ciers, Amerika,eland, cte bondsre
publiek en F ra nu zelf niet pro
testeren tegen Ibrutk van hun wa
pens in de Afis-Portugese ge
bieden. dan kaderland hier hele
maal niets tegen.'
geen beslissing genomen over de ont
slagaanvraag van rector-tnagniflcuji
prof. S. F. L. baron van Wijnbergen. In
rènigd«TNaties na te gaan of er wel- een maandagochtend uitgegeven verkla-
!icht° een meerderheid is te vinden ring is meegedeeld, dat in het afgelopen
voor een voorstel van D'66 (Visser- ww,k(.in(],. ^en besloten veogadoring aan
Van Mierlo) om een waarneming»- v
«ïnmUak paar NigaHa en Biafra le <!-"■ «■■""«J P™<-
zenden, zonder dat daarvan nu direct wijnbergen het meningsverschil tussen
het gevolg Ls dat deze kwestie op de i|(M|I ,.n <k. Nenaat samenvatte in twee
agenda van de Verenigde Naties pun|en
VOORZORGSMAATREGEL'
BIJNA VIJF EEUWEN
SPAANS GEBIED
(Van onze correspondent)
MADRID In de kleine enclave
Ifni 2500 vierkante kilometer,
aan de Atlantische kust van Ma
rokko die van 1496 tot heden
Spaans gebied was, werd gister
avond voor het laatst de Spaanse
driekleur gestreken. Vandaag
wordt Ifni officieel teruggegeven
aan Marokko, juist terwijl koning
Hassan de tweede zich voor een
privébezoek in Spanje bevindt.
(ADVERTENTIE)
VISCOTELET
OP Z'N ZWITSERS «per..,
800 gram (4 stuks) visfilets,
ansjovisboter, 4 afgestreken
eetlepels Parmezaanse kaas,
8 reepjes kaas, 2 tomaten, boter
of margarine.
De visfilets bestrijken met
ansjovisboter en in een
beboterde vuurvaste schaal
leggen. Op elke filet lepel
Parmezaanse kaas. Rondom 4^
gehalveerde tomaten; op elke
tomaat een kruisje van kaas
reepjes. In niet te hete oven de
schotel zachtjes gaar stoven.
De Spaanse militairen hebben Ifni reeds
verlaten. Ze zijn vervangen door een
bataljon Marokkaanse soldaten, die on
dergebracht zijn in de vroegere offi-
ciersverblijven van het Spaanse leger.
Deze soldaten en een vijftigtal Marok
kaanse ambtenaren, die vandaag het
gezag van hun Spaanse collega's over
nemen, zijn door de 50.000 inwoners van
Ifni beleefd, maar zonder uitbundige
vreugde ontvangen. Voor de enclave
Ifni was het Spaanse kolonialisme na
melijk bepaald voordelig.
,Voorbeeld'
Na een korte oorlog op kleine schaal
tussen IVsarokkaanse nationalisten en
Spaanse troepen in 1957 ontving Ifni
speciale aandacht van de Madrileense
regering. Generaal Franco besloot er
een voorbeeld van positief kolonialisme
van te maken.
De Arabische stammen van Ifni. voor
namelijk nomaden-herders, kregen voor
Afrika ongewoon goede sociale voorzie
ningen en onderwijs. Deze omstandig
heden waren bepaald beter dan die in
het omringende Marokko, waaraan Ifni
nu terug valt.
:eldc visie
de bete-
ig. die hij
■an de se-
roorts een
ie functie
„ode Verenigde Naties
moet worden geplaatst.
De kamerleden Van der Spek (psp) en
In het verdere m van de discussie Van Mier'.o toonden zich nogal o.ntevre-A:
meende de bewian de. kamerleden den over het feit. dat Nederland nog •- _v
•ijzen op het feit, steeds niet hei non-proliferatieverdrag --
en meer is gebaat had ondertekend. Van der Spek noemde i ov,;
van Portugal, dan het .al te gek', dat Den Haag pas w: 1 un
ïaatschap van de tekenen als Bonn dat heeft gedaan. Wij -an het g^g b.nnen d iuu
voeren immers m principe een onafhan-Hetgwag moeTOigens a. r. .neer
Ook de suggests de WD-er Koud- kelijke buitenlandse politiek?', zo vroegi© gen doo.
ijs om een waaingscommissie naar de PSP-er. fflheidW donaat hA uAversiTriU-
te de°min^trk'mhiflhatarlGoorste' IDe minister wees de vergadering erop - za i n
de minister oihaalbaar voorstel. on(tertekening door West-Duits- Prof. Duvnstee deelde ter vergadering
ni I !a!-d van het allergrootste belang Ls en mc* dat'de resoluties var. de v-raat in
9VC01 Xl/lOflcolC dat een afzonderlijke Nederlandse rati-j geen geva! moeten worden be-Noir.vd
o ficatie van het verdrag weinig beteke- ais een motie van wantrouwen tegen de
Met betrekking de met name doorlÖL3?®
de PvdA-er Dan aangeroerde kwes- nis ne-rt'
tie van de econche boycot van Rho-|De minister zei ervan overtuigd te zijn. - <«T>r--endeerde ui- cl sch" of mo
derne. zei min: Luns dat Neder- dat Bonn hel verdrag na de verk'ewn-;,e kr£jP yajn un.v,rsiteita-
ISLeZ vergaderingen. De ontw kke'mg van het
-magnificus. Het Is slechts de be
doeling geweest, stelling te nemen te-
land zichzelf genkel verwijt be-1 gen, in september.
e bin-
hoefde te makenit punt. zeling van de bondsrepubliek heeft niets, op-ti nn'i' eke fur,
De opmerking v? heer Dankert. dat te maken met de mogelijke wil om tochf.„ unjVM-<utéit is zii-is inziens p»n
Nederlandse itschepen geregeld;een eigen atoommacht op te houwen, onlwik"kejin„ die buiten dé sena.r omls
Boederenv^rvoCT en naar ftio&UE s> vereekerde I.uns de kamerleden, 'u,Ad Sm de U.
voor hun rekenumen, beantwoordde!,maar wel met een niet geheel ten
de minister me: woorden: ,De Ne-jrechte aanwezige argwaan jegens
derlandse schaartmaatschappijen |atoommogen<Ihéden, die door dit n
hebben vrijwillijgezegd zich aan de proliferatieverdrag bepaalde kennLs I "onder de Su dG'e omstandigheden
boycot te zullenfen. zijn Neder-, die ook vreedzaam kan worden aan ge- dat onder de^hiLdige_omrtana.gfteden
landse schepen czocht, ook al naar wend - zou kunnen onthouden aan de ÖJ^nd^amarf-'- - o
aanleiding vangelse opmerkingen niet-atoomnaties.' maken van dit anemanscnap.
ontstaan. Meegedeeld werd. dat de po-
"dc i gingen tot het vormen van een rectoraat
bestaande uit drie hoogleraren, nog geen
succes hebben gehad. Wel
aange-1
Gibraltar
De teruggave van Ifni vormt eigenlijk
een onderdeel van Spanjes diplomatieke
offensief inzake Gibraltar, dat door Ma
drid van Engeland wordt opgeëist.
Spanje schermt hiervoor in de VN met
de term .kolonialisme' en kreeg dan ook
van de VN gedaan dat Engeland bevolen
werd vóór 1 oktober 1969 een einde
te maken aan het kolonialisme in Gi
braltar, in overeenstemming met de
Madriieense regering.
Spanje nam intussen zelf voorzorgs
maatregelen om niet voor .kolonialist'
uitgemaakt te kunnen worden en toonde
zijn goede wil door Ifni aan Marokko
terug te geven.
RUI SLIP. E-ELAND Het
Nederlandse risje Wiïïy Stahle
in actie tijde de internationale
waterslciJcamenschappen in het
Engelse Ruist
BRIONI (DPA) Je Amerikaanse am
bassadeur in Berado heeft maandag
op het eiland Brii een boodschap van
president Nixon a het Joego-Slavische
staatshoofd Trto orhandigd.
Bijzonderheden 'n niet bekendge
maakt, maar menoudt het voor moge
lijk. dat Nixon, dioegin augustus naar
Roemenië gaat, ooJoego-Slavië wil be-
Concessie voor
waterleiding
bedrijf
DEN HAAG (ANP) Op voordracht
van de staatssecretaris van sociale za
ken en volksgezondheid, dr R. J. H.
Kruisinga, is de NV Waterwinningbe-
drijf Brabantse Biesbosch in 's-Herto-
fenbosch een concessie verleend voor
et uitvoeren en instandhouden van wer
ken voor het winnen, opslaan en leve
ren van water aan het waterleidingbe
drijf van de gemeente Rotterdam, aan
waterleidingbedrijven in Noord-Brabant
en voor zover de produktïe dit toe
laat aan andere gegadigden. In eerste
instantie zal het waterwinnïngbedrijf
spaarbekkens met bijkomende werken,
zoals pompstations en zuiveringswerken,
aanleggen in de Brabantse Biesbosch.
Via buisleidingen zal het geproduceerde
water worden getransporteerd naar
Rotterdam en andere afnemers.
MAASTRICHT (ANP) In het geval
van ergerlijke dierenmishandeling
een levende das de ingewanden uit het
lichaam snijden heeft de rechtbank
in Maastricht maandag aanzienlijk mil
der gevonnist dan de officier van jus
titie veertein dagen geleden had geëist-
Ze veroordeelde de 41-jarige bankwer
ker W. B. uit Kerkrade tot vier weken
gevangenisstraf, waarvan twee voor
waardelijk en een geldboete van 250.
De officier had twee maanden geëist,
,n een voorwaardelijk, een geld
boete van 250 en verbeurdverklaring
•an de liond van verdachte.
Qp zijn weg terug naar het stalinisme in
de politiek en het centralisme in de
economie, houdt de Tsjechoslowaakse par
tijleider Gustav Husak ook geen halt voor
het, waarschijnlijk belangrijkste onderdeel
van het actieprogramma van de hervor
mers: het zelfbestuur van de fabrieken
door zogenaamde arbeidersraden. In het
partijblad Rude Pravo is dezer dagen een
verbod gepubliceerd om nog nieuwe arbei
dersraden te benoemen, terwijl tegelijker
tijd een .onderzoek' naar de statuten van
de reeds bestaande arbeidersraden wordt
aangekondigd.
Het idee voor deze vorm van zelfbeheer van de
fabrieken door de arbeiders is voor het eerst
door Karl Marx in ,Das kapital' ontwilckeld. In
de toekomstige samenleving zouden volgens hem
dc directe producenten (lees: de arbeiders) zelf
in vrije samenwerking moeten beslissen over pro-
duktie en verdeling. Voor bet eerst toegepast
werd het pas in de jaren '50 in Joegoslavië
initiatief van de toenmalige vice-president Mi-
lovan Djilas. Door de alles omvattende macht
van de geheime politie en de bureaucratie, maar
vooral door het .dogmatische politieke beleid, da'
iedere decentralisatie in de weg stond, zijn de
arbeidersraden in JoegiSlavië nog geen overtui
gend succes geworden.
Toen de hei-vormers in Tsjecho-Slowakije de ar
beidersraden in hun actieprogramma van aprii
1968 opnamen, was dit de Sowjet-UDie een doom
in het oog. De conservatieve Kremlin-lciders be
schouwden het delegeren van leiding en eigen
dom van de produktiemiddelen als een gevaar
omdat daarmee tegelijkertijd ook politieke
macht wordt afgestaan. Hoe centralistdscher de
manier waarop het zelfbeheer in de Tsje
choslowaakse industrieën is opgezet, heeft
daarentegen bij de liberalere communistische par
tyen en daar bovenuit by de Westeuropese
sociaal-democraten grote interesse gewekt.. De
arbeidersraden nemen direct deel aan het beheer
van de fabriek. Zij worden in vrije geheime ver
kiezingen door het voltallige personeel van dr
fabriek benoemd, waarbij er tweemaal zoveel
kandidaten moeten worden opgesteld als er plaat
sen vacant zijn. De omvang van een arbeiders
raad is afhankelijk van de omvang van het be
dr(jf, maar zal maximaal dertig mensen bedrn
gen. Ongeveer driekwart van de raad bestaat uil
werknemers ran het bedrijf zelf, een kwart ui'
financiële, technische en wetenschappelijke spe
cialisten. Of ze al dan niet lid zijn van de com
munistische partij speelt bij hnn benoeming gee
enkele rol.
De ra.ad heeft het recht op grond van precit
vastgelegde zakelijke criteria de directeur te be
noemen en te ontslaan, wat vroeger uitsluiten
;en aangelegenheid was voor de minister van in
lustrie. In december 1968 hebben de arbeiden
van de Skoda-faibrieken in Pilsen zodoende zeil
rit tien kandidaten met de vereiste meerderheid
van tweederde hun nieuwe directeur Jan Marti-
nek (37) gekozen. De raden hebben medezeggen
schap bij investeringen en produktieschema op
lange termijn; bij de bestemming van de winst
(hoeveel het bedrijf ten goede komt en hoeveel
aan de arbeiders wordt uitgekeerd); bij organisa
torische veranderingen, bij het vaststellen van het
salaris van de directeur en zijn directe medewer
kers, enz. Voorlopig zou de arbeidersraad dus
nog niet zelfstandig kunnen beslissen en wordt
de definitieve beslissing na overleg met de
raad overgelaten aan de directeur. De com
petenties van de raden zijn in hun statuten
oordeeld tot twee weken voorwaardlij-
ke gevangenisstraf en een geldboete van
80. Tegen hem had de officier drie
weken voorwaardelijk geëist en een
geldboete van 100. De beide mannen
waren in september van net afgelopen
jaar in het natuurreservaat .Herendal"
bij Valkenburg met een speciaal hier
voor afgerichte bullterrier op dassen-
jacht gegaan. Terwijl de hond een das
die hij had opgespoord bij het nekvel
vasthield sneed B. hem de buik open
en trok er de ingewanden uit. De offi
cier van justitie, mr J. Ek. noemde dit
ln zijn requisitoir een haast ongelofe
lijk geval van dierenmishandeling, waar-
arbeUtesrado, «orde» benoemd en u be'.komt deJ de dan een uitn-.ervend.
voortbestaan van de reeds bestaande hoogst twij-
felachtig-
nauwkeurig omschreven. Het concept daarvoor Onder de werkende bevolking in Tsjecho-Slowa-
is opgesteld in de Skoda-fabriekea, w&rbij door
diverse andere bedrijven voorstellen wor correc
ties zijn ingediend.
De verhouding tussen arbeidersraden en vak
verenigingen is er een vas geljkwaardige
partners. Men wil voorkomen dat dt raden, zo
als in Joegoslavië het geval is geweest, meei
nacht krijgen dan de vakvereriginjen. De vak
verenigingen zouden als taak lebben de behar-
"iging van de directe sociale belangen van d-
ïrbeiders en dus ook het vaisteilen van hur
'onen, pensioenen enz. De arbeid:rsraden zijn voo'
ie economische en technische jlanning op lang-
termijn en stellen de premies en andere extr:
toelagen vast. De essentiële finctie van de ra
len beschouwt men als die ran een gezond
oppositie tegenover de regerinr, van het opke
nen tegenover de ministeries ïoor de specifiek
belangen van het bedrijf. Het sou het centralis
ne en de sleutelposities van te politieke funi
.ionarlssen. die tot dusverre bt aan de beno<
ning van de jongste hulp-arbeder alle kwestie
letreffende de fabriek vanuil Praag bedisse'
len, duidelijk voelbaar beknotten.
Tot aan de invasie waren in ruim 100 bedrijve
irbeidersraden benoemd, nadat de regering daai
loe in juni 1968 toestemming had gegeven. He
wachten was eigenlijk alleen nog op de wet, di<
de competenties van de raden zou verankeren
en die, naar men toen hoopte, in april 1969 zoi
worden aangenomen. Onder druk van de Russen
gaf de regering evenwel al in oktober 1968 order
het .experiment', zoals het toen opeens werd ge
noemd af te remmen.
Op de plenaire vergadering van het centrale
comité, eind mei 1969 werd besloten de li
beralisering van de economie volgens de plannen
van de hervormer prof Ota Sik niet verder uit
te voeren, omdat de .heersende crisis een strenge
centralistische leiding nodig maakte'. Zoals nu
uit Rude Pravo blijkt, mogen er ook geen nieuwe
kije is het experiment met de arbeidersraden
intussen geweldig ingeslagen. Algemeen werden j
ze beschouwd als een beslissende stap op de j
weg naar een democratisering van de bedrijven. I
waarbij tegelijkertijd wordt toegegeven dat dit
experiment alleen leans van slagen biedt wan
neer er parallel daarmee een democratisering
tn de partij plaatsvindt.
Bij een enquête van vorig jaar onder het perso
neel van -grote industrieën gaf 74 procent een,
•lositief antwoord op de vraag of de arbeiders-
raden een efficiëntere bedrijfsactiviteit ten ge-I
olge zouden hebben. De rest had geen oordeel1
if dacht dat de raden geen of een negatief effect
ouden hebben. Een van de meest interessante
Tvaringen in deze korte tijd is geweest, dat;
le arbeiders bij het uitbrengen van hun stem j
oor de benoeming van de raden de voorkeur
even ann technici of andere kandidaten met ho-
;e. kwalificaties, ook al zijn er evenveel arbei-|
ers als kandidaat opgesteld. I
Tezelfdertijd dat de Rude Pravo het eind van de
-.rbeidersraden aankondigde, is 0:a Sik afgetre-l
len als directeur van het economisch instituut j"
•an de Tsjechoslowaakse academie der weten-)
schappen en als voorzitter van het economische i
vetenschappelijke collegium van de academie.
5ik vertoeft sinds de invasie in het westen en do-|
:eert op het ogenblik economie aan de universi
teit van Basel. Op 29 mei jongtleden is hij met een;
tahtal andere vooraanstaande hervormers uit
iet centrale comité van de partij gezet, hetgeen
gelijk staat met een ernstige degradatie. In
Praag wordt zijn aftreden als directeur van het
economisch instituut opgevat als een indirecte
bevestiging dat de liberalisering van de Tsjecho
slowaakse economie, zoals die door Sik in zijn
concept van het Nieuwe Economische Model was
neergelegd, en waarin de benoeming van de ar
beidersraden een essentieel onderdeel vormde, i
met stille trom ten grave is gedragen.
RUIMTE-AAPJE
DROOMDE
KAAP KENNEDY (RTR) Het
ruimte-aapje Bonny, dat zaterdag
is gelanceerd voor i-i-n verblijf van
30 dagen in de ruimte, heeft ge
droomd. Dat is gebeurd terwijl het
dier in zijn capsule op 400 km
hoogte bóven Santiago in Chili
vloog.
Bonny heeft medische voelnaalden
in hart. hersenen en spieren,
waarvan de gegevens naar de
aarde worden geseind. Het dier
verkeert lichamelijk in uitsteken
de toestand. Het heeft een liter
water gedronken en zijn volle por
tie voedsel verorberd, en is ge
reed voor de komende geheugen-
en oogcoordinatieproeven. aldus de
geleerden.
ADVERTENTIFI
En zorgt dus
voor allerlei voordeeltjes
voor onderweg.