PRESIDENT NIXON:
NADRUK OP VREDE
Péchiney-beslissing vraagt versnelde
bouw PZEM-centrale bij Borssele
PPR STELT ONDERZOEK NAAR
ECONOMISCHE MACHTEN VOOR
MAATREGELEN
VAN KABINET
Koekoek
herkozen
Te pittige
prijzen
M
VIER JAAR FUSIES IN BEDRIJFSLEVEN
DEMONSTRATIE
TEGEN NIXON
VERHOREN NIET
IN OPENBAAR
Vandaag
in c9e
krant...
Drama
Raspoetin
NOTA AAN TWEEDE KAMER
Weer poging tot
zelfverbranding in
Tsjecho-Slowakije
PLANNEN IN VERGEVORDERD STADIUM
OP TERREIN
100 HECTAREN
Grondverwerving
Te laat
OFFICIEEL
Topnieuws
Voldoening
212e jaargang
no. 17
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MID D ELBU RGSE, VLI SSI NGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 21 januari 1969
Pagina 3
I. 2071/3169, »dv. 2175) Con, Grot» I
14,2» «i kwaruol. I
I 4% btw) Giro 359300, PZC. I
WASHINGTON president van de
hoge raad Earl Warren heeft gis
termiddag de eed afgenomen van
Richard M. Nixon. bij diens inau
guratie tot president van de Ver
enigde Staten. V l n r: scheidende
president Johnson, Earl Warren,
de nieuwe vice-president Spiro
Ag new, Richard Nixon, en achter
hem. gedeeltelijk zichtbaar, de
scheldende vice-president en oud-
tegenstander van Nixon tijdens de
verkiezingen, Hubert Humphrey.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De dag waarop Richard
Nixons wisselvallige politieke carrière bekroond
werd met het presidentschap van de Verenigde
Staten was koud, grijs en zonloos. Hij aanvaard-
der het hoogste ambt met een korte, nauwelijks
gepassioneerde rede, waarin hij vaak terugkeer
de naar de verdeeldheid in het land. .Wij kun
nen niets van elkaar leren', zei hij, .voordat
wij ophouden met schreeuwen naar elkaar, voor
dat wij zacht genoeg praten zodat zowel onze
woorden als onze stemmen gehoord kunnen wor
den'. Wat Amerika's houding tot het buiten
land betreft, zei de nieuwe president .omdat de
volkeren van de wereld vrede wensen en de lei
ders een oorlog vrezen, is deze tijd voor het eerst
aan de kant van de vrede. Na een periode van
confrontatie beginnen wij nu aan een tijdperk
van onderhandelingen'.
In Moskou werd bijna tegelijkertijd op een pers
conferentie een verklaring uitgegeven waarin
aangedrongen op een .serieuze gedachtenwisse-
ling over een vermindering van de wederzijdse
raketbewapening'. President Nixon zei hierover
in zijn rede .laten wij, met hen die bereid zijn
daaraan deel te nemen, samenwerken om de wa-
penlast te verminderen, de structuur van de
vrede te versterken, de armen en de hongerigen
op te heffen'. Uit deze woordkeuze kan worden
opgemaakt dat de president hierbij zowel aan de
Sowjet-Unie als aan China dacht, en zowel aan
de bewapeningswedloop als aan het acuut ge
worden probleem van het Midden-Oosten.
Richard Nixon legde gisteren om kwart over zes
(Nederlandse tijd) de eed af in handen van
Earl Warren, president van het hooggerechts
hof, van ouds een van zijn felste tegenstanders.
De nieuwe president liet hierbij de linkerhand
rusten op twee familiebijbels, beide opengesla
gen op de bekende passage in Jesaja: .Zij zullen
hun zwaarden slaan tot spaden, en hun spiezen
tot sikkels'. De bijbels werden gedurende de
plechtigheid opgehouden door mevrouw Nixon.
(Zie slot pag. 9 kol. 7
>rt. Enk*-
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De groep Aarden in de tweede kamer (PPR) wil een
parlementair onderzoek laten houden naar de concentratie van eco
nomische macht, die in de laatste vier jaar heeft plaatsgevonden
jdoor de fusies in het Nederlandse bedrijfsleven. Het voorstel, dat
reeds eerder werd aangekondigd, is maandag bij de tweede kamer
I ingediend. Naar verwacht wordt zal de kamer er zich niet voor april
over uitspreken.
DEN HAAG: de eerste un'i-
Nixondemonstrant was er snej *7.
Nauwelijks was Nixon ge-inaugu-
reerd als de nieuwe Amerikaanse
president, of student Robert van
Gemert stelde zich op voor de
Amerikaanse ambassade met een
bord, waarop de tekst: JJixon
warcnmmnl. Who's next?'
Schietbios
HET IS nog niet zeker of de Mid
delburgse politie .gezellig' naar de
schietbios kan: de raad heeft het
voorstel in die richting maandag
aangehouden. (pag- 2).
IN DE ACHTERHOEK heeft een
33-jarige boerenzoon maandag
zijn vader, moeder en oudere broer
met een hamer de schedel inge
slagen en vervolgens vier leden
vari een gezin in de buurt met het
zelfde wapen en een hooivork ern
stig gewond (pagina 3).
DE KRUIDENDOKTER van Cas-
teren heeft zes weken tegen zich
horen eisen. De .wonderdokter',
die ook wel bekend staat als de
.Raspoetin van Brabant' stond in
hoger beroep terecht wagens het
onbevoegd uitoefenen der genees
kunde (pagina 9).
Binnen- en buitenlands
nieuwspag. 1, 3 en 9
Zeeuws nieuws: pag. 2, 4,5
Sport: pag. 7
Radio-tv: pag. 11
Financieel nieuwspag. 13
Volgens de indieners van het voorstel
moet het onderzoek een zo nauwkeurig
mogelijk beeld geven van de wijze waar
op fusies tot stand zijn gekomen. Vra
gen waarop de groep-Aarden een ant
woord wil weten zijn om: wie namen
de initiatieven tot een fusie en wie wa
ren direct bjj de beslissing betrokken,
aan welke bevoegdheid ontleenden zij
die bevoegdheid, wie brachten advies uit
en aan wie werd verantwoording afge
legd, aan wie en in welk stadium wer
den inlichtingen verstrekt.
1 Volgens het voorstel zouden als getuigen
onder meer kunnen worden gehoord:
directeuren, commissarissen, personeels
leden. aandeelhouders van de betrokken
1 ondernemingen, werkgevers- en werk
nemersorganisaties, banken die fusies
financierden, ambtenaren met wie onder
de fusie overleg werd gepleegd, verte
genwoordigers van de Vereniging
de Eeffcctenhandel, van de Vereniging
Effecentbescherming en van het Neder-
laends Instituut voor Registeraccoun-
teants.
De commissie van onderzoek
j vijftien leden moeten bestaan en na een
I jaar verslag moeten uitbrengen. Om het
onderzoek niet langer te laten duren zou
de commissie zich niet met alle fusies
moeten bezighouden in het jaar 1968
werden er alleen al ongeveer 200 tot
tot stand gebracht maar slechts met
die welke tot omvangrijke concentraties
leidden, Voorgesteld wordt het onder
zoek te beperken tot één A twee geval
len in de bedrijfstakken waar het fusie-
verschljnsel zich meer algemeen voor
deed. Het aantal te onderzoeken geval
len zou dan beperkt blijven tot ongeveer
10 A 20. Als voorbeelden van bedrijfstak
ken worden genoemd: chemische indus
trie, keramische industrie, tabakverwer
kende industrie, handelsbanken, levens
verzekeringsmaatschappijen, papierin
dustrie, rubberindustrie, metaal- en tex
tielindustrie.
Verder willen de indieners van het
voorstel het onderzoek beperken tot
de periode 1964-1968. Venler terug
gaan in de geschiedenis zou er toe
leiden dat feiten moeten worden on
derzocht die niet actueel mger zijn.
De beperking in de tijd heeft tot ge
volg aat het onderzoek zich niet kan
uitstrekken over de gevolgen van
fusies. Voor een voldoende inzicht in
deze vraag ligt, naar de mening van
de voorstellers, de periode nog te
kort aechter ons.
In de toelichting wordt erop gewezen
dat de methode van onderzoek en de
korte duur hoge eisen zullen stellen aan
de commissie van onderzoek. Het aan
trekken van tijdelijke medewerkers zo
als juristen, accountants en sociologen
zal nodig zijn. De indieners hebben o
(Zie slot pag. 9 kol. 4)
DEN HAAG (GPD) De ministers Witteveen (Financiën), De Block
(economische zaken) en Roolvink (soc. zaken en volksgez.) hebben
in een brief aan de tweede kamer uiteengezet welke financiële maat
regelen de regering denkt te nemen om het economisch evenwicht
te handhaven, nu het middel van de geleide loonpolitiek niet meer
gebruikt kan worden.
Afremmen
brengst van de huurderhydrageit, zal
regering reeds In de komende zon
een verhoging van de motorrijtuigenbe
lasting en de accijnzen voorstellen. In
het kader van de belastingplannen van
de regering zouden die aanvankelijk, in
verband met de stijging van het prijs
niveau, per 1 januari 1970 worden door
gevoerd.
De bepalingen bij het kopen op afbeta
ling worden verscherpt. De eerste aan
betaling wordt verhoogd van 20 tot 25
procent. De maximum looptijd wordt
beperkt tot 18 A 22 maanden. Dit alles
volgende op de door de Nederlandse
Bank genomen maatregelen om de kre
dietexpansie af te remmen door een
verhoging van het disconto met een half
procent.
Op fiscaal gebied wordt een maat
regel getroffen om de investeringen
af te remmen door de investerings
aftrek te verlagen van tweemaal 5
procent tot 2 maal 2,5 procent. Dit
betekent een vervroeging van deze
beperking die volgens plan op 1 ja
nuari 1970 zou worden ingevoerd
De regering wil bovendien de op 1
januari 1971 voorgenomen verdere
beperking eveneens een jaar vervroe
gen. Naar de mening van de drie
ministers zal de belastingopbrengst
door deze maatregelen in 1969 tóe-
nemen met 90 miljoen en in 1971 met
260 miljoen gulden.
(Zie slot pag. 9 kol. 3)
Barneveid: met grote meerderheid
van stemmen werd gisteren tij
dens een algemene ledenvergade
ring van de Boerenpartij de heer
Koekoek weer tot voorzitter ge
kozen. Links: een triomfantelijke
Koekoek naast haar
BARNEVELD (ANP) Hendrik Koe- had. De organisatie is nu voor honderd
koek blijft voorzitter van ,zün' Boeren- procent In orde'.
partij. De voorzitter van de, na enkele Een financieel overzicht kon van de zij-,
afsplitsingen, tot drie man geslonken j de van het hoofdbestuur niet worden
Boerenfractie in de tweede kamer nam verstrekt. .Onze boeken zijn bij de
maandagmiddag een daverende ovatie jongste splitsing door Van den Brake
in ontvangst toen op de in Barneveid meegenomen'.
gehouden algemene ledenvergadering Naast de definitieve verkiezing van de
werd meegedeeld dat hy met 1016 stem- heren Koekoek en Van Manon werden
men tot voorzitter was herkozen. op grond van een voorlopige uitslag
in het hoofdbestuur gekozen de heren
De Boerenleider ondervond deze dag xjbak. Van der Waal en Steur.
was de heer H. W. J. den Hartog,
ger gemeenteraadslid van Purmerend. 1
In een viertal ordevoorstellen legde nij
zijn wantrouwen op tafel tegen de gang
van zaken bij de verkiezing van het
hoofdbestuur. Hij eiste een controle
commissie uit de ledenvergadering aan
gezien hij de controle op de stembrief-1
jes door 'de groep-Barneveld onjuist enl
onvoldoende vond. De heer Van Marion)
vreesde malversaties bij de geheime praag (ap) Het officiële Tsjecho-
verkiezing, zodat deze ongeldig zou1 Slowaakse persbureau CTK heeft inaan-
worden. Voorts drong hij aan op de dagavond bekend gemaakt dat een 25-
benoeming van een interimbestuur, dat jarige arbeider van een brouwerij in
binnen drie maanden een ledencongres pilzen maandag zichzelf in brand heeft
moest organiseren, alsmede om volledig gestoken.
orde op zaken te bellen en da BP te President Ludvik Svoboda had eerder
saneren. in een televisierede reeds gezegd dat
De ordevoorstellen kwamen niet in een jongeman in Pilzen zichzelf in brand
stemming, toen na uitvoerige bespreking had gestoken .onder soortgelijke om-
bleek dat het weerwoord van de heer standigheden' als Jan Palach, dc Praag-
Koekoek in grote meerderheid door de se student die donderdag zichzelf m
ledenvergadering werd gesteund. brand stak en zondag aan de verwon-
De loftrompet stak de boerenpoliticus dingen overleed. De naam van de ar-:
over waarnemend-secrecaris Van Ma- beider uit Pilzen is Josef Hlavaty, hij
rion, die later door de vergadering is gescheiden en vader van twee kinde-
definitief tot secretaris werd gekozen, ren. Volgens eerste berichten zou de
,Wij hebben voor het eerst een echte j jongeman zijn omgekomen, maar CTK
secretaris. Van Van Harsselaar enj meldde dat hij niet in levensgev
Harmsen heb ik noodt enige steun ge-j keert.
MIDDELBURG Nog dit jaar
zal de Provinciale Zeeuwse Elec-
triciteits Maatschappij moeten
beginnen met de bouw van een
nieuwe centrale (eerste een
heid) in de uitbreiding van het.
Sloegebied bij Borssele. Een
jaar eerder dan aanvankelijk
was voorzien zal deze conven
tionele centrale in bedrijf moe
ten komen: in 1971. Dan komt
namelijk de eerste produktie-
lijn van het nieuwe aluminium-
bedrijf Péchïney in Vlissingen-
Oost op toeren en moet de
PZEM daarvoor de benodigde
energie kunnen leveren.
Deze stap van de PZEM is het on
middellijke gevolg van de nu dan
officieel bekend gemaakte beslis
sing van Péchïney om zich in het
Sloegebied te vestigen met een
aluminiunibedrijf, dat hlnnen een
jaar of vier 800 man personeel
in dienst zal hebben en een prn-
duktie zal bereiken van 150.000
ton aluminium per jaar.
IPéchiney en PZEM hebben een con
tract afgesloten over de levering van
energie. Dat is gebeurd op commer
ciële overwegingen. PZEM heeft het
Franse bedrijf een prijs geoffreerd.
die bruikbaar was voor de aJumi-
niumproduktie en voor het elektrici
teitsbedrijf acceptabel. Aan weers
kanten zijn overigens enige risico's
ingecalculeerd.
Op het ogenblik is de PZEM bezig
met de grondverwerving m het uit
te breiden Sloegebied. De nieuwe
centrale(s) van de PZEM zullen daar
worden gebouwd op een terrein, dat
tot een oppervlakte van honderd hec
taren in reserve is gehouden. De
plannen voor de eerste eenheid van
de nieuwe centrale, die 175 mega
watt groot zal worden, zijn in een
vergevorderd stadium.
Overigens staat deze versnelde uit
voering van de uitbreidingsplannen
van de PZEM min of meer los van
de vrnag of op datzelfde terrein een
kernenergleeentrale zal worden ge
bouwd. De beslissing daarover is bin
nen enkele maanden te verwachten en
ligt op het ogenblik ln handen van
de PZEM. De raad van bestuur van
dit bedrijf is gisteren in spoedzitting
bijeen geweest en is geconfronteerd
met de beslissing van Péchïney en
met de gevolgen voor de energievoor
ziening in Zeeland.
cerate produktiel(jn bij Péchiney
Vandaar in ieder geval de bouw
van een conventionele centrale
eenheid op korte termijn.
De nieuwe alumïniumfabriek heeft ui
1971 totaal 120 toe 130 megawatt
nodig. Enkele jaren later 240 tot 260
megawatt. Wanneer er een commer
cieel opgezette kerncentrale zou ko
men, zou dit 400 megawatt capaci
teit moeten hebben. Het is overigens
nog steeds geen uitgemaakte zaak
of de prijs, die uit een kerncentrale
rolt beter ligt dan die moet worden
betaald voor energie uit een conven
tionele centrale.
Afgezien van de beslissing, die,
daarover toch binnenkort moet
worden genomen zal een kern
centrale op ztin vroegst binnen 4
iaa'- in bedrijf kunnen komen. Te
laat dus voor de start van de
DEN HAAG Minister De
Block van economische zaken
heeft gistermorgen de vaste
commissie voor zijn departe
ment uit de tweede kamer in
gelicht over de beslissing van
Péchïney, dat dit bedrijf zich
met een ahiminlumsmelterlj in
het Sloegebied zal vestigen.
Het nieuws dat de PZC daar
over gistermorgen bracht stem
de in grote lijnen overeen met
de mededelingen van de be
windsman. Voor uitvoerige
artikelen over deze voor Zee
land zo belangrijke vestiging
verwijzen wij naar pagina 4.
Een opvallend verschijn
deze tijd: dc vesi-gin;
een nieuwe industrie van
omvang is nationaal top:,
geworden. Minister De
zélf deelde gisteren de
commissie voor econon
zaken uit de tweede kamer mee, c;
chlney zich ln het SJoegcb.ed gaa
tlgen en na afloop gaf hy nog een
persconferentie in Nieuwsp
weken geleden was er sprake van soort
gelijke activiteit toen Snel! zijn beslis
sing had genomen om een raffinaderij in
het Moerdijkgebied te vestigen. Toen
kwam er zelfs een interp ln do
tweede kamer. Overdreven We geloven
niet dat daarvan sprake is.
Welke factoren zijn er de oorzaak van
dat mededelingen over een derge
lijke vestiging tot het topnieuws worden
gerekend? We willen er h er een viertal
noecnen. In de eerste p'.aats de relatie
tussen industrie en werkgeiegenh'ld.
Een groot bedrijf is ln dit opzicht van
belang, zeker als er sprake is van een
toenemende expansie- het gaat namelijk
niet alleen om de situatie op de arbeids
markt van het huidige ogenblik, maar
ook om de werkgelegenheid voor volgen
de generaties. Een tweede factor, die
voor een belangrijk nieuws-accent zorgt,
is de omstandigheid dat Industrialisatie
een belangrijk programmapunt van het
regeringsbeleid is. Bovendien is er de
laatste jaren sprake van grote wedijver
in dit opzicht tussen
de EEG-landen. waar-
b(J het aantrekken van
buitenlandse bedrij
ven een belangrijke
rol speelt. Enkele ma
len heeft Nederland ln dit verband een
kans voorbij laten gaan de huidige mi
nister wil kennelijk verhinderen, dat nog
meer boten worden gemist, zijn beleid
wordt Immers mede beoordeeld aan de
hand van de industrialisatiesuccessen
van ons land. Vandaar, dat minister De
Block zélf het nieuws over Péchiney
bekendmaakte en tevoren alles op alles
had gezet om te voorkomen, dat het
nieuws uitlekte. Factor nummer drie: in
een dichtbevolkt land kan een grote
concentratie van industrie aanleiding
geven tot spanningen ten aanzien van
de leefmoge 1 ïjkhed en Met andere woor
den: het industnahsatieproces moet ln
overeenstemming zijn met bepaalde pla
nologische uitgangspunten, zoals bij
voorbeeld geformuleerd in de nota ruim
telijke ordening n. want Nederland mag
niet onbewoonbaar worden. Een laatste
factor - we hebben ze hier niet alle aan
geduid: de Industrialisatie geeft nieuwe
mogelijkheden voor bepaalde (in vroeger
jaren niet tot industriële ontwikkeling
gekomen) gebieden.
Zowel de Shellvestiging by Moerdijk
als die van Péchiney ln het Sloe
hebben met één of meer van bovenge
noemde factoren te maken. Men kan bij
voorbeeld denken aan de planologische
aspecten rond de vraag: .Moet Moerdijk
als zeehavengebied worden beschouwd?'
tevens aan de uiteenlopende opvattingen
dienaangaande tussen Rotterdam en
Zeeland We denken aan de instrumen
ten, die de regering gebruikt voor de
bevordering van de industrialisatie. Zo
kan er, wat Péchiney aangaat, worden
gewezen op de botsingen tussen de mi
nister van economische zaken en enkele
kamerleden in de afgelopen jaren over
de vraag of Péchiney goedkoop aardgas
kon krijgen. Al deze omstandigheden
zorgden ervoor, dat de vestiging van
twee grote bedrijven Ln het zuidwesten -
Shell en Péchiney - tot topnieuws móet
worden gerekend.
We menen, dat het bericht over de
vestiging van Péchiney in Zeeland
met instemming kan worden begroet-
De komst van dit bedrijf duidt er im
mers op, dat het industriaiisatieproces
in het Westerscheldebekken niet na een
kortstondige Moei tot Stilstand was geko
men. De kansen zijn hier zodanig, dat
nieuwe impulsen niet uitblijven. Er ko
men nu weer meer mogelijkheden: meer
aanbod van energie, eventueel een kern
centrale. een verdere verbetering van
vestigingsfactoren en daardoor ook een
agglomeratie-effect, industrie trekt im
mers industrie aan. Deze ontwikkeling
lis in het Zeeuwse beleid voorzien en
wordt hier bewust nagestreefd. Een ont
wikkeling evenwel, die steeds hogere
eisen zai stellen aan provinciale en ge
meentelijke overheden. Overigens is nu
in het recente verleden gebleken, dat
Zeeland in staat is op dit stuk van zaken
een Slagvaardig beleid te voeren. Zon er
dit beleid immers - en in dit speciale
geval moet vooral ook aan de PZEM-
directie worden gedacht - zou Péchiney
niet naar deze provincie zijn gekomen.
Waarbij eerlijkheidshalve óók moet wor
den vermeld, dat deze Franse industrie
een uiterst bekwaam onderhandelaar in
Nederland had, een man die met grote
vasthoudendheid voor een vestiging in
Zeeland heeft gepleit: drs P. A. Neete-
son, tot voor kort algemeen directeur
van de Spiegelglas en Zuid-chemie ln
Sas van Gent. Voor hem betekent het
recente besluit zonder de minste twijfel
een reden tot grote persoonlijke voldoe
ning.
Op een tweetal punten willen wij In
het bijzonder nog wijzen. In de
eerste plaats bewijst het besluit van
Péchiney. dat in Nederlandse verhou
dingen "net Westerscheldebekken een be
langrijk zeehavengebied is. geschikt om
er basisindustrieën te vestigen. Het be
hoort derhalve tot de economisch be
langrijke en veelbelovende gebieden van
ons land: het kan - zoals nu opnieuw
is gebleken - de concurrentie aan met
belangrijke vestigingsgebieden. ook in
het buitenland. In de tweede plaats
toont deze beslissing aan. dat de izidua-
trialisatiepolitiek van de regering, voor
zover die op zeehavenactiviteiten in
Zeeland is gericht, succes heeft. De re
gering zal derhalve deze politiek met een
gerust geweten kunnen voortzetten, ja
moeten voortzetten. Dat geldt overigens
niet alleen voor de strikt-economische
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1)