aardgas voor warmte Oeververbinding Westerschelde s s Q 6 iiG n?Q Het Zeeuws van de oma van oma cpavr Geweld of geweldloosheid OBJECTIEF OORDEEL OVER SCHOLIEREN IN TOEKOMST CV-plannen? even bellen üollestelle NV 91100-6995 AMERIKANEN EN NAPALM MANIFEST in holland brengt een buis de warmte bij u thuis ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1968 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT II In de kantlijn van de PZC van 81 augustus I] staat vermeld dat er binnenkort bij minister Bakker twee plannen op tafel zullen liggen voor een vaste oeververbinding door en over dc Westerschelde, n 1 een plan van tien grote Nederlandse en Bel gische aannemers met financierings schema en een plan van een tweede aannemerscombinatie. het zoge naamde plan van ir L. W. Lievense uit Breda, een combinatie van brug en tunnel. Wat voor een vijftigtal jaren nog voor een onmogelijkheid zou zijn ge houden Is met de hedendaagse mid delen nog slechts een kwestie van geld. Men denke slechts aan de af sluiting van onze zeegaten door de deltadijken, Zeelandbrug, tunnels on der rivieren enz. U schrijft vervol gens .Pas dan zal de keus definitief moeten zijn: de groep van tien of de groep rond het plan Lievense.' Na tuurlijk zal iedereen het toejuichen, wanneer deze verbinding tot stand zou komen in het belang van Zeeuwsch-Vlaanderen, maar ook in het belang van de handel, de noord- zuidverbinding, van Nederland, Bel- fië en Frankrijk. Toch komen hier- ij nog andere belangen naar voren, n 1 de verbinding van Antwerpen met de Noordzee. Nu reeds worden er tankers naar Antwerpen geloodst, waarvoor de rivier niet meer ge schikt is en voor de in aanbouw zijnde grote tankers is de rivier niet meer te bevaren. Ondanks de altijd durende zuigwerken in het Nauw van Bath en omgeving blijft deze plaats zeer gevaarlijk voor de steeds gro ter wordende schepen en men mag niet denken aan een mogelijke stranding met breken van het schip, waardoor de vaart op Antwerpen wel eens voor lange tijd zou kunnen worden afgesloten, waarbij dan nog de mogelijkheid van brand grote on heilen tengevolge zouden kunnen hebben. Daarom geloof ik nog niet, dat het besluit zo gemakkelijk zal zijn, zoals u hierboven schrijft en ik ben ervan overtuigd, dat rijkswater staat met zijn bekwame staf van technici wel zal overwegen of een algehele afsluiting door middel van een dijk met schut- en afwaterings- sluizen voor het beter bevaarbaar maken van de rivier niet de voor keur zou verdienen boven een brug en tunnel. Velen van uw lezers zal het onbekend zijn en nog minder kunnen begrijpen, dat het mogelijk is geweest om na de overgave van Antwerpen in 1585 aan de Spaanse veldheer Parma de Republiek der Verenigde Nederlanden door middel van oorlogsschepen gedurende meer dan twee eeuwen de Schelde afge sloten te houden voor alle aanvoer vanuit zee naar Antwerpen, zodat de ze plaats 'n dode stad werd. Pas op het einde van de achttiende eeuw maakten de Fransen hieraan een ein de en kon Antwerpen zich langza merhand weer opwerken tot een der voornaamste handelshavens In Euro pa. Deze afsluiting is niet ten gun ste geweest van de nog in de zes tiende eeuw belangrijke koopmans stad Middelburg, maar ten gerieve van het machtige Amsterdam en het later opkomende Rotterdam. Nog in de twintiger jaren van deze eeuw was de invloed en het eigen belang van de randstad Holland nog zo groot, dat het door België ver langde Sehelde-Moerdijkkanaal, waarvoor het door de jar gediende wetsontwerp tweede kamer was aangenomen, door de eerste kamer werd ver worpen, waardoor minister Van Kar- nebeek genoodzaakt was af te tre den. Gelukkig is men na de laatst» oorlog in EEG-verband ruimer gaan denken en is deze verbinding van Antwerpen met de R|jn thans m uit voering gekomen. EIGEN BELANG Toch moet men gezien de uitlatingen van de directeur van de Rotterdam se havenbedrijven, ondanks de vrien delijke praatjes van de burgemees ter van deze stad wel bedenken, dat men daar nog niet zo ver is om in EEG-verband te denken, en alleen ei genbelang het doel is (Moerdijk project). Ik ben dan ook van me ning, dat men nu terdege moet on derzoeken of een algehele afsflui- ting voor de toekomst bezien niet de voorkeur zou verdienen boven brug en tunnel. De voordelen voor Nederland zouden zijn stopzetting van de nog te verhogen dijken bin nen de afsluiting op deltahoogte. Zo ver mogelijk de afsluiting naar het Bezoek aan Colijnsplaat Aan de inwoners van Colijnsplaat: Na ons vertrek uit uw dorp wil ik gaarne de bevolking heel hartelijk bedanken voor de broederlijke ont vangst en samenwerking die mijn 90 franstalige jongemannen bij hun ontmoetingen, excursies en spelen hebben ontvangen. Aan de twee maanden in uw midden bewaren de jongens, alsmede de leiders en le raren een mooie herinnering van ie dere dag en van elk vriendelijk ant woord. dat ze aan vele voorbijgan gers voor hun bandopnemer vroe gen en altijd in goed nederlands vriendelijk werden beantwoord. Kerkelijke en gemeentelijke autori teiten ln het dorp en de onderwijzers hebben hun volle medewerking ver leend om miin college lopende jon gens de Nederlandse begrippen en taal te leren kennen. Samen hebben wij van de warme genegenheid ge noten en hopen zo vaak als moge lijk is weer eens naar Colijnsplaat terug te keren. westen, waardoor de daarachter lig gende polders veilig voor overstro mingen zouden komen te liggen. Ten tweede zouden de jaarlijks te rugkomende onderhoudskosten van tientallen kilometers dijk op een veel lager niveau komen te hggen en ten derde zouden de Scheldeoevers en ook Reimerswaa! vee', beter in dustrieel kunnen ontwikkelen. On danks dure bagger- en zuigwerken is de bedding van een rivier nim mer vast te leggen, terwijl men bij een gekanaliseerde rivier, zoals de Schelde bij afsluiting dan zou wor den. de vaargeul op iedere gewenste diepte kan houden en in rechte lij nen kan projecteren. Ook Antwerpen zou dan een haven worden voor veel grotere schepen en veiliger bereik baar. Wat de veiligheid van de ook by hen aan de Schelde gedegen lan den betreft, zou hetzelfde zijn als hier en de hun jaarlijks dure zuig werken om de rivier enigszins op diepte te houden zouden achterwege kunnen Wijven. C. van de Klippe (ADVERTENTIE) De laatste dagen verschijnen In oore dagbladen regelmatig berichten, waaruit blijkt dat men gezien de jongste ontwikkelingen ln Tsjecho- slowakHe de NAVO-strydmaeht wil bre lam stai is! Uitbreiding en modernisering van de NAVO-stryd krachten is echter juist datgene waarop de wereld allerminst staat te wachten; men ziet veeleer reikhalzend uit naar initiatieven die een ideologie ontwikkelen waarmee de vrede onder de mensheid wordt bevorderd! Het moedige voorbeeld schappelijk de gedachte en de praktische mogelijkheden van de geweldloze weerbaarheid te bestude ren- Ghandi kreeg in zyn tijd op deze wijze het toen nog machtige Albion op de knieën. Hoewel ons land, klein als het is. weinig gewicht in de militaire NAVO-schaal legt, heft het wel door de eeuwen heen een reputatie opge bouwd die spreekt van gastvrijheid en moed. Het ware te wensen dat deze moed zich nogmaals van geheel ons volk meester maakte en dat Neder land een studiecentrum voor geweld loze weerbaarheid zou stichten ten dienste van alle landen die nu nog door strijd, militairisme en geweld worden beheerst. Wellicht wordt het langzamerhand tyd als het nog niet te laat is om van een demo cratisch voorrecht gebruik te maken en via een referendum de mening van ons volk te vragen inzake de grote vraag: geweld of geweldloosheid ter oplossing van de vele geschillen in onze huidige samenleving, zowel in Oost- als in West-Europa, ja over de gehele wereld. A van Eenennaam Middelburg De PZC van 7 september 1968 (blz. 7) bericht, dat een pas opgericht, in stituut voor toetsontwikkeling, uit gaande van de stichting voor onder zoek van het onderwijs, zich zal toe leggen op het vaststellen van objec tieve wijzen van beoordeling onder meer bij het einde van het brug- jaar en bij toelatings- en eindexa mens. Degenen,die de tests voor bijvoor beeld het overgaan en de examens vaststellen, mogen nóg zo objectief zijn. toch stellen zij die proefstuk ken vast op grond van hun persoon lijke overtuiging, want vaste wet ten, zoals de natuurwetenschap pen die kennen heeft hun pedago gische wetenschap tot hiertoe nog niet weten te ontdekken. Het ver schil met de tegenwoordige toestand heden door andere even grote, zullen angen. Laten ouders en leerlin- zich voor illusies hoeden. A. M. v. d. Glezen Middelburg groter aigen" ADVERTENTIE li gen' van het nieuwe Instituut de plaats gaat innemen van de mening van één of een groep leerkrachten. Overigens is het denkbeeld van tests als grondslag voor beoordeling niet zo nieuw als misschien wel wordt gedacht. Het is namelijk gebruike lijk, dat men bij de beoordeling van schriftelijk examenwerk .nor men' stelt, die aangeven, welke de beste oplossing is en welke andere .oplossingen' ook nog geoorloofd zijn. Deze .normen', die in feite een soort tests zijn, worden vastgesteld door mensen uit de dagelijkse praktijk van het onderwijs, terwijl ae tests worden ontworpen door mensen, die door de aard van hun werk deze da- praktijk veel minder goed Maar zelfs deze practici kunnen niet altijd voorkomen, dat hun .nonnen' onbillijk werken. Aan schrijver de zes is bekend hoe bij een akte- examen op grond van de vastgestel de .normen' een onvoldoende cijfer de fout worden hersteld, maar hoe dikwijls zal dit het geval zijn? .Normen' kunnen dus niet in alle gevallen voorzien. Tests, wier wan kele grondslag een wetenschap is, die nog met veel resultaat heeft op geleverd, kunnen dit evenmin. Toch nebben de mensen van de pedago gische wetenschap tn deze tests zulk eer. groot vertrouwen, dat zij ze niet alleen willen gebruiken om leerlin gen te beoordelen met de risi co's. die dit inhoudt maar zelfs om uit te maken wat wél en wat niét moet worden onderwezen. Im mers volgens hen zouden de tests kunnen uitwijzen, welk deel van de leerstof zinvol' is en welk deel niet. Anders gezegd, pedagogische ge leerden, die maar een beperkte aan raking met het schoolleven hebben, zullen beslissen, over de hoofden van de onderwijspersonelen heen wat on derwezen zal worden. In het voorgaande werd objectiviteit bij de pedagogische deskundigen ver ondersteld. Maar de opmerking van de directeur van de nieuwe instel ling, dat bij de toetsmethoden de leerlingen mogelijk minder en de leraren meer onvoldoendes zullen be halen. wekt er twijfel aan, of die objectiviteit wel zo volkomen is, als nuttig voor de goede werking van het instituut zou zijn. armoe, wanhoop, corruptie en onwe tendheld heerst, misschien de heer Zijderveld door dit diepere fscnuw hien zou dan contact, zijn manifest, van voor zichzelf, opeten. Dat door zo'n manifest alsook de vra gen die dit manifest opwerpt, mensen als ds Martin Luther King, dominee Abernathy en politici als de Kenne dy's met al htm pogingen om van deze wereld een leefbare te maken, volledig geliquideerd werden, is zeker nooit in de gedachten van de heer zy derveld opgekomen. Kenmerkend vond ik de verklaring van medeondertekenaar J. P. Otte: ,Bc heb er m(jn naam meer aan gege ven. wat hij ermee wilde weet ik niet. maar ik ben er wel voor! Ik vraag my nog steeds af, waarvoor dan wel L. J. Halfwerk, Middelburg ZAAGMOLENSTRAAT 1, GOES Open brief aan ds Zijderveld Dat een dominee politiek bewust Is. is tegenwoordig niet nieuw. En ik ge loof dat we daar alleen maar biy mee kunnen zijn. We denken aan de gees telijken in Zuid-Amerika, die hun le ven wagen en soms verhezen in het politieke duel met sommige corrupte regeringen daar. Als echter een do mmee politiek bewust denkt te zijn, en 'n manifest samenstelt dat ten eer ste de oorlog goedkeurt, dat ook het racisme niet schuwt en het gele raa afschildert als een nieuwe mongo- lenstonm met zijn duivelse grijpar men', dan vraag ik mij af wat het woord domineer nog inhoudt. Dat manifest getuigt van een onvol doende Inzicht in de situatie waarin een ras gedwongen werd te leven. Ook getuigt dit manifest van een ge wetenloos spuien van persoonlijke ge voelen», van volledig ongenuanceerd denken, dus van onwetendheid. Gaarne zou ik met de heer Zijder veld weer de reis ondernemen, die mq langs diverse landen bracht, Het Ingezonden si uk van Ds Pen ning* ln de PZC van B dezer druipt weer van anti-Amerikanisme. Na heeft de napalm het gedaan, welk product door Dow Chemical ln Ame rika wordt vervaardigd. Gelukkig niet in Terneuzen, anders was daar heen zeker een protestmars georga niseerd, met dominee Penning* ln de voorste gelederen. Laat dominee Pcnnings eens ophouden met zijn anti-Amerikaanse hetze. De napalm betekent voor Dow niets, het is alleen een order die wordt uitge voerd. Waarom moet de fabrikant daarover lastig worden gevallen, ter wijl tientallen fabrieken andere che mische artikelen maken voor oorlogs doeleinden. Nasser gebruikte in Je men gifgas van Russische makelij om op ae bevolking uit te proeven. Daarover spreekt memand hoewel er ontelbare slachtoffers waren. Wordt er bij die fabrieken tegen geageerd? Men zal er wel geen kans voor heb ben. want het zyn Russische. Dat de Vietcong met vlammenwer pers Zuidvietnanïese dorpen verwoes ten alleen bewoond door oude men sen. vrouwen en kinderen, daarover en over alle gruweldaden door hen op de burgerbevolking misdreven wordt niet gepraat. Het Tet-offensief gaf niet als resultaat dat de Zuidvletna- mezen hen als bevrijders zagen, inte gendeel de bevolking wenst de Viet- cong-terreur niet. Dominee Pennings is er niet van overtuigd, dat de Ame rikanen in Vietnam vechten tegen de onheil brengende communisten. Maar laat dominee Pennings er wel van overtuigd zyn. dat hij in West- Europa levende, zijn leven nog te danken heeft aan de Amerikanen. De zen hebben ln de eerste wereldoorlog Europa behoed voor Pruisische over heersing, in de tweede wereldoorlog voor nazi-terreur en nu staan de Amerikanen met de stok achter de deur om de Russen van West-Europa af te houden. Zonder die Amerikaanse stok zouden we de zegeningen van het communisme deelachtig worden en wat dat zeggen wil kunnen de vluch telingen van achter het yzeren gordyn vertellen. Dat de Russische geheime politie ïysten heeft samengesteld waarop de namen van 40.000 Tsjecho- slowaken vermeld staan die geliqui deerd, dwz vermoord moeten wor den,is één van die zegeningen. In de laatste oorlog luisterden we met spanning als 's avonds of 's nachts de stap van een Duitse laars op straat klonk. Dat staat ons by een Russische in vasie in nog ergere mate te wachten Zonder vorm van proces wordt r gearresteerd, met alle gevolgen van dien. Godsdienst is opium voor het volk volgens de marxistisch-leninisti- sche theorie. In Rusland zelf is een staatskerk ingesteld, niet onder lei ding van geestelijken, maar van d< geheime politie. Leden van andere kerkgenootschappen, bijvoorbeeld de Baptisten, worden achtervolgd, gear resteerd en geliquideerd. Het is de Amerikaanse atoombom die de Russen ervan weerhoudt Europa te veroveren. Momenteel staan ze aan de grens met een legermacht van meer dan 600.000 man plus duizenden tanks, meer dan de NATO er heeft. Enkele tientallen kilometers staan ze aan de Elbe van Hamburg en alleen de Amerikaan weerhoudt hen er van door te stoten. Laten we daarom in het Westen eens ophouden met af te geven en te schel den op de Amerikanen, het zyn per slot van rekening onze beschermers. Vele intellectuelen, volgens Lenln de bruikbare idlcden, laten zich voor het communistische karretje spannen en onder hen is een groot aantal domi nees en pastoors, maar deze zouden toch in de eerste plaats in de commu nist de goddeloze atheïst moeten zien, tegen wie zy him stem moeten ver heffen. Iedereen is het eens over de waanzin van de oorlog, maar dat is meer een politieke zaak dan een theologische. In de kerk hoort geen politiek thuis en zeker geen party politiek, daar moet alleen Evangelie worden ver kondigd en wel op zo'n manier dat het i aanspreekt. StrHden met het dappere volk van de USA tegen slavernij en tirannen- heerschappy opdat er vryheid zy voor ieder niens. Dat moeten we dus vol gens het manifest van de Middel burgse predikant, ds zyderveld, om dat de USA de stryd aangebonden heeft met de machten der duisternis ln de vorm van het Aziatisch commu nisme. Zo hebben we de weergave van het manifest in de krant begrepen. Maar (ADVERTENTIE) iTagen ook ir maar een poging hee-. daan om zijn manifest op eerlijke objectieve gegevens te baseren. Want wat ds Zyderveld zo boudweg in zijn manifest durft te stellen is op vele punten strijdig met de waarheid. De plompe bewering dat er altijd al een geel gevaar heeft bestaan Tn de geschiedenis is bepaald onwaar. Hij acht een nieuwe Mongolenstorm niet denkbeeldig. Maar herinnert ds Zij derveld zich niet dat de Mongolen juist de invallers in China waren? De Chinezen hebben hun befaamde muur juist opgericht tegen de Mon- golenimvaJlen van buitenaf. En na de Mongolen zijn de Engelsen, Fransen, Russen en Japanners gekomen, die China bedreigden of binnenvielen. Daarentegen heeft China zelf zelden zijn legers buiten zijn grenzen ge stuurd. China had gewoonlijk zijn handen vol aan zichzelf, zelfs in zijn meest militante tydperken. Wat Amerika's kruistocht tegen het communisme in Azië betreft: eerst heeft Amerika het bewind van gene raal Tsjang Kai Tsjek in China ge steund door dik en dun omdat deze generaal zich aandiende als felle an ti-communist. De communisten wil- PU8L1 KATIE H.V. NEDERLANDSE GASUNIE den China de onpersoonlijke macht van de georganiseerde party opleg gen (wat gelukt la), Tsjang Kai Tsjek heeft zo lang hy de macht ln handen had China zijn persoonlijke wil opgelegd door middel van een bijzonder slecht georganiseerd rege ringssysteem: zijn corrupte ambtena renkorps zoog het zwaar belaste land totaal uit, zijn geheime politie deed alle mogelijke moeite elke vry heid te verstikken, de militairen tra den op met de grootste willekeur. Kortom China had een regering te dragen die dronken was van de zucht naar persoonlijke macht en persooniyke rykdom. En die regering diende zich aan als anti-communis tisch, en genoot de steun en sympa thie van Amerika. Het hedendaagse beeld ln Vietnam Is niet wezenlijk verschillend. Maar be halve dat Amerika nu een reg» steunt die de naam van regering verdient, is ze ook nog actief 1 strijd betrokken. Voor de Vietname se boer is de Amerikaan nu die blan ke barbaar die zyn land betreedt, ge roepen door die hoge heren in de ste den. Voor de gewone Vietnamees is het duidelijk wie zijn land binnen Is gevallen: niet de communisten, want die zien eruit zoals hy, ze spreken zyn taal en komen soms wel uit zijn eigen streek of dorp. Nee, voor hem is de binmenvaller de Amerikaan, die blanke met zyn vele geld, die zo luxe kan leven, altijd eten heeft, voor wie de meisjes van het land in de steden werken omdat de Amerikaanse sol daten zoveel betalen. En als het vuur en het staal uit de hemel daalt, en als de boer gedwongen wordt te ver huizen. als "zyn rilst wordt vernie tigd en als er doden vallen, dan is het voor de Vietnamese boer duide- ïyk door wie dat komt: door de on verschillige, op macht en geld beluste heren en hun helpers, de Amerika nen. En hij heeft horen zeggen dat het onder de communisten veel dra- geiyker leven Is. De rol van Amerika ln Azië komt er vaak op neer dat ze regeringen steunt, die in naam van het antl- communisme elke vrijheid zelf ver stikken. Moeten wy Amerika in deze kortzichtige heldenrol nu gaan steu nen? Want hiertoe roept het mani fest van ds Zyderveld op. Als verst!k- heeft genoeg onschuldig bloed aan zyn handen, opgelopen in zijn kruis tocht tegen het communisme. Moeten wfl dan meedoen? Goes C- v. Fraassen Waar praten de mensen Zeeuws Wat ls precies Zeeuws? Die twee vragen z|Jn moeilyk te beantwoorden als je precies wilt zyn. Maar een ech te Zeeuw heeft ln het algemeen hele maal geen moeite om ,aan te voelen' wat Zeeuws is en wat niet. Je hoeft niet altyd zo precies te zyn. Zeker: er zijn binnen Zeeland zelf heel wat verschillen. Een kenner van het Zeeuws kan Iemand aan zyn dia lect zonder veel moeite wel ongeveer thuis brengen. Hy weet ook dat het Goerees en Overflakkees net zo goed Zeeuws zijn als de dialecten op Schouwen of op de Bevelanden. Met het Zeeuws-Vlaams ls het wat prète en vèder zyn daar onbekend. Er komen veel meer ao-klanken in die woorden. Oostelijk Zeeuwsch- Vlaanderen hoort eigenlijk al niet meer by Zeeland, wat z'n dialect be treft. Het praat eerder Oost-Vlaams. HEEVN. HULDN, HELD In elk geval hebben de meeste Zeeu wen grote moeite om in het Neder lands de g en de h uit elkaar te hou den. Maardat hebben de Wast- Vlamingen ook. En nu zyn we van Zeeuwsch-Vlaanderen een stap naar het zuidwesten gegaan. Het merk waardige feit doet zich nameiyk voor dat het Zeeuws byzonder sterk lijkt op het Westvlaams; niet alleen door de moeilijkheden met de g en de h. Iedere Zeeuw in West-Vlaanderen en iedere. Westvlaming in Zeeland hoort ogenblikkeiyk de intieme verwant schap tussen de twee dialectgroepen. Als stopwoord heeft het grootste deel van die twee provincies het woordje ee. Inplaats van wij. Jullie en zy heb ben ze woorden op een r: wulder, julder, zulder. wider, hider. zider enz- i Dat ee vind je ook in West-Noord- Brabant en die woorden op een r ko men ook in Oost-Vlaanderen voor). KERKE. KAPELLE, DIKE Grote delen van Zeeland en West- Vlaanderen laten ln het meervoud een duldeiyke n horen: kerken, ka- ADVERTENTIE) Hallo Mrs. Terrific, er is nu een snéllere manier om goedkoop naar Canada te vliegen. Mrs. Terrific (de enige vliegende oma) Van haar krachtpillen wel weggooien. Van nu af vliegtzesneller, een stuk comfortabeler en bijna net zo goedkoop mei een OPA Spacemaster Jet. Leest u maar even hoe voordelig ons nieuwe tarief is. De vrouw die met haar man naar Canada vliegt (op familiebezoek, met vakantie, voor zaken of gewoon even op en neer naar Montreal) hoeft geen cent meer te betalen voor haar terugreis. Alleen meneer koopt nog een retourtje en zijn hele gezin (dus ook de Hinderen) vliegt gratis terug. Uw familie in Canada is door deze gunstige regeling van de CPA opeens honderden guldens dichter bij gekomen. Trouwens, bent u eenmaal in Canada, dan wordt het nog gunstiger. Want u kunt nu heel Canada'doen'voorde halve prijs. Ook meneer krijgt dan 50% korting. Vlieg op eigen kracht naar uw reisbureau en vlieg dan met de CPA voordelig naar Canada. De enige maatschappij met rechtstreekse vluchten van Amsterdam naar Montreal, Toronto, Edmonton, Calgary en Vancouver. CANADIAN PACIFIC AIRLINES Amsterdam, Kleine Gartmanplantsoen 2 a. Tel. 020-235UO2 Rotterdam, Baan 18, Tel. 010-133290 Cen, dl ken- (In noordoost Neder- 1 komt dat ook voor). Nu ls er in het enkelvoud van sommige woor den een e die het ABN niet kentde zunne de platse, de kerke, de kapel!e, mien zeune enz. Ook dat horen we wel ln noordoost Nederland. In de plaatsnamen zyn die e's in Zee land en West-Vlaanderen overbekend, en omdat de streek rond Duinkerks (zónder n alstublieft) ook West vlaams spreekt, verbaast het ons niet dat die namen op -kerke-, kapel Ie-, -dike enz. ook ln Frankrijk bekend zijn. Biggekerke, Middel kerke, Duinkerks. Schoondyke. LTzendijke, Steenvoorde (ln Frankrijk) enz enz., zijn maar enkele voorbeelden uit een grote reeks. Nog een andere eigenaardigheid van Zeeland en West-Vlaanderen (maar gedeelteiyk ook bekend in Oost-Ne derland) ls de le-klank ln mijn. tts, enz. en de uu-klank in huis, muls, kruipen enz. Het Zeeuws en Westvlaams hoorden 60 Jaar geleden by de dialecten die het minst veranderd waren sinds eeu wen. Helaas ls sinds die tijd vooral het Zeeuws heel sterk aangetast door het ABN Zeeuwen die 40 of 30 laar geleden weggetrokken zjjn uit hun provincie, en in de vakantie te rugkomen in de stad of het dorp waar ze hun jeugdjaren doorgebracht hebben, zyn vaak verbaasd en be droefd dat de ïeugd van tegenwoor dig zoveel van net oude dialect verlo ren heeft laten gaan. Het ls een heel groot geluk dat dr Ghijsen een heel grote woordvoorraad bytyds vastgelegd heeft in haar on volprezen Zeeuws Woordenboek, waarvan de eerste druk alweer is uit verkocht. Ik hoop dat we binnenkort met een tweede druk verrast worden. Honderden Ijverige verzamelaars hebben haar geholpen om materiaal op te stapelen, maarvanzelfspre kend ls lang niet alles opgemerkt. HIJ LAG EN SLIEP Om es een voorbeeld te geven; de be kende 17e-eeuwse Zeeuwse dichter Jakob Cats gebruikt vaak hy lag en sliep', waar wij tegenwoordig zeggen .hy lag te slapen'. Om een ander voorbeeld te geven: ze zat ajuin en schilde, inplaats van; ze zat uien te schillen. Dr Ghysen kent dat type zelf niet en geen van haar helpers heeft het op gemerkt. Is het echt uitgestorven Zou er nergens een Zeeuwse oma zijn die zich herinnert dat hair oma ...t nog gebruikte? In dat geval zou ik erg biy zijn als die oma me zou schrijven of laten schrijven. Maartaalkundigen zijn lastige mensen: ze willen graag het naadje van de kous weten. Zei oma's oma .hy lag en sliep'? of: ,hy lag en sla pen'? Of misschien ook: ze zat ajuin en schilde en op welke werkwoorden kon die groep met .en' volgen? Al leen na liggen en zitten? Ook in West-Vlaanderen ls er een klein gebied waar dit soort uitdruk kingen nog gebruikt wordt. Gelukkig is het daar ook by de jongeren nog springlevend, al zal het geleidelijk aan wel verdwijnen. Een enkele plaats in Zuid-Holland heeft ook een oude man opgeleverd die het type kende. Het Zuidafrikaans heeft net eveneens. U zult begrijpen dat Ik ook met een enkel gegeven al heel bUj ben. Een eenvoudig briefkaartje is voldoende. Om niet te gulzig te zijn laat lk het vandaag by dit ene geval- De plaats waar oma's oma is opgegroeid, is vanzelfsprekend van groot belang. M'm adres is: Anna van Engeland - straat 27, Eindhoven. By voorbaat heel veel dank voor uw moeite. <Jr P. C. Paardakope»

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1968 | | pagina 11