VOEDSELVERGIFTIGING
BIJ TACHTIG MENSEN
Schouwse duinen begin '67 bunkervrij
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Na diner tijdens uitstapje:
Twintig
zijn vrij
ernstig
ziek
Raketbasis
China in
Albanië?
Het koude water
van de heer
Schmelzer
ONDERMINISTER
GEORGE BALL
VERVANGEN
Vraagt België
vermindering van
NAVO-plichten?
GRONINGERS SMOKKELDEN GEZIN
UIT EEN COMMUNISTISCH LAND
NAAR NEDERLAND
Ruim 300 stuks
uit zeeweringen
opgeruimd
Een opmerkelijke televisieru
briek boeiend vooral
voor politiek-geinteresseerden
(hetgeen eigenlijk elke Neder
lander zou moeten zijn) is
de Nieuwspoortuitzending van
de KRO. Zo v. erd dinsdagavond
voor een snelle en interessante reactie
gezorgd op troonrede en miljoenennota.,
mede dankzij de medewerking van één
bewindsman plus twee kamerleden: mi
nister Vondeling en de heren Toxopeue
(wd) en Roemers (pvda). Tussen deze
drie (met naine tussen Toxopeus en
Roemers) ontspon zich een levendig de
bat met enkele felle trekjes, waaruit de
politieke verhoudingen van dit moment
scherp naar voren kwamen. Tijdens de
ze discussie ontbrak echter één politicus:
drra Schmelzer van de KVP. de partij die
in regering en in parlement een sleutel
positie inneemt. Kort tevoren was hij er
wel: hij legde namelijk in het begin van
de uitzending een voorzichtige verkla
ring af, waaruit ongeveer zijn mening
over de begroting viel af te leiden. Hij
had deze mening echter alleen willen
geven (zo kwam tijdens het vraagge
sprek vast te staan) op voorwaarde, dat
hfj niet in eeD debat met een bewinds
man of met andere kamerleden zou wor
den betrokken Ben dergelijke gedach-
tenwisseling behoorde naar zijn mening
in de tweede, kamer thuis, bovendien
had hij nog maar voorlopig kunnen ken
nisnemen van de stukken, zodat een de
finitief oordeel niet was te geven. Uiter
aard golden deze overwegingen precies
zo voor de heren Toxopeus en Roemers,
maar zij beriepen zich er niet op. Zij
onderstreepten uitsluitend het overigens
vanzelfsprekende feit, dat een definitief
oordeel nog nïeit mogelijk was en dat
bij nadere bestudering van de stukken
een wijziging van of een nuancering in
hun huidige opvatting niet uitgesloten
was. Een reëel voorbehoud. Voor de
heer Schmelzer kennelijk niet voldoende:
hy wenste geen discussie aan te gaan en
vertrok vóórdat het debat begon. ,Ik
hoop dat u begrip hebt voor mijn stand
punt' zei hij vóór hij uit het beeld ver
dween. We geloven niet dat die hoop
3 op enige verwezenlijking heeft: de
Schmelzer maakte door d<
han
delwijze de indruk van een schichtig
man, die het koude water liefst maai
zo ver mogelijk uit de buurt blijft. Hij
zou zich eens kinmen branden.
Wij stellen voorop, dat naar onze
overtuiging een ieder politicus
of niet het recht heeft om op zeker
ogenblik te weigeren voor de televisie
camera's te komen. De presentatoren
van allerlei rubrieken behoren niet te
fungeren als openbare aanklagers in de
Nederlandse samenleving, die ten aan
zien van miljoenen kijker3 deze of gene
eens .lekker' uithoren en zo mogelijk
schaakmat zetten. We leven niet onder
de dictatuur van de televisie: wie niet
op het scherm wil verschijnen, komt een
voudig niet en is in dit opzicht aan nie
mand enige verantwoording schuldig.
,We leven vrij, we leven blij (vooral dat»
op Neerlands dierbre grond', om een
oud lied te citeren, dat tot de politiek is
opgeldommen. Maar iets anders is of
een kamerlid er verstandig aan doet
medewerking te weigeren aan een voor
lichtende uitzending, waaraan een mi
nister plus nog twee andere kamerleden
een bijdrage leveren, een uitzending die
het Nederlandse volle kan duidelijk ma
ken waar ongeveer de politieke contro
verses liggen rond de nieuwe begroting.
Het .officiële' debat in de tweede kamer
komt pas in oktober,
dat wil zeggen dat de
en dat de belangstel-
ling op dat moment
v/eer op gang moet worden gebracht.
Dinsdagavond was echter de interesse
bij het hele Nederlandse volk het
grootst: het hele complex van maatre
gelen zojuist gepubliceerd en met
veel vertoon naar buiten gekomen
trok grote belangstelling. Hoe boeiend
om daarover een minister plus enkele
kamerleden (in alle beminnelijkheid
overigens) via de tv (drwz in de huiska
mer) te horen debatteren. Voor de me
ningsvorming van de kiezer is een der
gelijke uitzending zonder twijfel van
belang: de keuzebepaling (ook met het
oog op de komende verkiezingen) wondt
er bewuster door gemaakt. In zulk een
situatie nu dient een kamerlid, gevraagd
om aan de voorlichting van de kiezer
mee te werken in het verband van een
televisie-uitzending, zich wel drie keer
te bedenken voor hij afzegt. Hem wordt
namelijk gelegenheid geboden mee te
werken aan de opinievorming vam de
kiezer. De heer Schmelzer heeft daaraan
geen prioriteit gegeven, maar andere
overwegingen belangrijker geacht dan
opinievorming.
Tï Tij wezen er al op dat de overweg-in-
W gen, door hem ter verontschuldi
ging naar voren gebracht, precies zo
golden voor de beide wel deelnemende
kamerleden Toxopeus en Roemers. Voor
echter waren zij niet doorslagge-
Men vraagt zich hu af: i3 de heer
Schmelzer dan een zo zwaartillend man.
zijn geweten veel en veel eerder
eekt dan dat van een minister of van
ega-kamerleden We geloven er
ts van. We hebben de indruk, dat er
heel ander argument in het geding
3, een argument dat de KVP-fractie-
jrzitter echter zorgvuldig verzweeg.
Namelijk de omstandigheid dat hij lei
der van een fractie is. waarvan de af
stand tussen linker- en rechtervleugel
even groot (zo niet groter, denkend aan
vice-adrniraal Moorman) is als van de
WD tot de PvdA. Tussen die beide
uitersten moet hij manoeuvreren en dai
leidt er toe ,dat hij bang is om in een
rechtstreeks uitgezonden discussie zich
meningen te laten ontfutselen, waarmee
deze of gene vleugel het niet eens zou
zijn. De heer Schmelzer kan zich (nog)
niet permitteren in een bepaald coalitie
hoekje gedrukt te worden, zeker niet met
de verkiezingen in het vooruitzicht. Ver
moedelijk zal zijn bijdrage tot de ko
mende algemene beschouwingen in ok
tober dan ook wel een meesterstuk zijn
van omzichtige formuleringen, voor
meer dan één interpretatie vatbaar. Jk
hoop dat u begrip hebt voor mijn stand
punt' zei hij gisteravond. Ons antwoord:
,Neen, uw weigering om aan de discus
sie mee te doen past te goed in het
systeem van oorzaken, dat er toe heeft
geleid dat de gemiddelde Nederlander
de schouders ophaalt over de politiek'.
Als de weigering van de heer Schmel
zer bovendien een eerste symptoom
zou zijn van de naderende verkiezings
strijd,'dan Is er nu reeds reden tot be
zorgdheid. Immers, vooral van de KVP
moet een duidelijk kleur-bekennen bij
voorbaat (dwz vóór de verkiezingen)
worden gevraagd: met wie wilt u rege
ren, met de VVD of met de PvdA? Het
beantwoorden van een dergelijke vraag
kan niet gepaard gaan met de koudv -
ter-vrees, waarvan de KVP-fractievooi -
zitter dinsdagavond blijk gaf. a
209a jaargang - no. 222
MEPPEL, (ANP). In Mep-
pel en omgeving lijden op het
ogenblik een tachtigtal personen
aan een voedselvergiftiging, die
zij waarschijnlijk vrijdag hebben
opgelopen tijdens een excursie
van leden en personeel van de
Coöperatieve Landbouwbank te
Meppeh Twintig hunner zijn vrij
ernstig ziek. De patiënten verto
nen symptomen, die doen den
ken aan para-typhus.
Het gezelschap was 's morgens vertrok
ken naar Wezep, waar een bezoek werd
gebracht aan een pluimveeslachterij.
Na de lunch in EIburg werd een rond
rit gemaakt door de polder Oostelijk
Flevoland. Nadat het gezelschap nog
eden, waar In een
Opgvolgd door
Katzenbach
WASHINGTON (Keuter)
Amerikaanse minister van jus
titie, Nicholas Katzenbach, zal
George Ball vervangen als on
der-minister van buitenlandse
zaken. Dit heeft president John
son gisteren bekendgemaakt.
Ball, de voornaamste woordvoerder
da Amerikaanse regering In Europe
se aangelegenheden, heeft reeds enige
tijd geleden de wens geuit, te willen
aftreden. Ely bleef aan op verzoek
van president Johnson tot een op
volger zou zyn gevonden. Volgens
president Johnson is de functie van
Ball met ingang van dinsdag vakant
zal evenwel zo nu
en dan beschikbaar blijven voor
geringsopdrachten.
President Johnson heeft op een pens-
conferentie verder bekendgemaakt,
dat Eugene Rostow, hoogleraar in
de rechtsgeleerdheid aan de Yale uni
versiteit, de op twee na hoogste func-
Ue aan het ministerie van buitenland
se zaken, die van onder-minister van
buitenlandse zaken voor economische
zaken, op zich zal nemen. Wanneer
de senaat zijn benoeming bekrach
tigd zal hebben, zal Rostow Thomas
Mann opvolgen, die in juni aftrad.
Poy Kohier, de Amerikaanse ambas
sadeur in Moskou, zal naar Wash
ington terugkeren om de op drie na
belangrijkste functie aan het minis
terie van buitenlandse zaken, die van
plaatsvervangend onder-minister van
buitenlandse zaken, te bekleden. De
ze laatste werd vakant toen U. A.
Johnson wei-d benoemd tot ambassa
deur in Japan.
BRUSSEL (AFP) De Belgische com
missie, bestaande uit militairen en par
lementariërs, die belast is met de stu
die voor reorganisatie van het Belgische
leger heeft in een voorlopig rapport aan
de regering besprekingen met de NAVO-
partners aanbevolen teneinde herziening
van de Belgische militaire verplichtin
gen in de NAVO te verkrijgen.
En het voorlopig verslag, dat door de
commissie met algemene stemmen werd
aanvaard, staat dat de middelen waar
over het Belgische leger thans beschikt
onvoldoende zijn om aan de verplichtin
gen, die voortvloeien uit de NAVO-
overeenkomsten, te voldoen.
Gezien het feit da/t de commissie, die
bestaat uit de belangrijkste militaire
leiders en afgevaardigden van de drie
grote politieke partijen, tot een unanie
me uitspraak is gekomen, acht men het
>lltiieke kringen waarschijnlijk dat
ïlglsche regering aan de NAVO om
herziening van haar verplichtingen zal
vragen.
FRANSE EX-PREIIER
REYNAUD OVERLEDEN
PARIJS (UPI) De voormalige Fran
se premier Paul Raynaud Is gisteren
In zijn Parljae woning overleden In de
leeftijd van 8T Jaar,
Washington: Een beambte van het
Amerikaanse rmmitevaartcentrum
Nasa laat hier aan president John
son een grote Kleurenfoto Men
gemaakt is wit het nitnvtevaartiuig
Gemmi II.
JAPANNERS
BOUWEN
MAMMOETDOK
TOKIO (RTR) Het Japanse
ministerie van verkeer en water
staat heeft de Mitsui Shipbuil
ding and Engineering Company
Ltd. toestemming verleend om in
Chiba by Tokio een dok te bou
wen dat naar men zegt het groot
ste ter wereld zal worden. De
toegestane grootte van het dok
wordt opgegeven als 250.000 ton
deadweight, maar scheepsbouw-
deskundigen zijn van oordeel dat
er supertankers tot 500.000 ton
deadweight zullen worden ge
bouwd.
Het dok krijgt een lengte van
400 meter, een breedte van 72 me
ter en een diepte van 12,5 meter.
Mitsui zal binnenkort met de
bouw beginnen, het is de bedoe
ling in juni 1968 met het project
gereed te zijn. De kosten worden
geschat op 4,2 miljard yen (on
geveer 42 miljoen gulden). Het
dok zal het vijfde zijn in Japan,
waarin supertankers van meer dan
200.000 ton kunnen worden ge
bouwd.
i vol-
morgen vertoonden leden van het
gezelschap vergiftigingsverschijnselen,
loop van de volgende dagen
aantal ziektemeldingen onrust
barend toe. Da patiënten voelden zich
doodziek'.
Onderzoek
De Inspectie van
de keuringsdienst van
werden gewaarschuwd en er werd on
middellijk begonnen met een uitgebreid
onderzoek, dat nog ln volle gang is.
Conclusies kunnen nog niet worden ge
trokken, hoewel de vermoedens, zo ver
telde men ons bij de keuringsdienst, wel
ln een bepaalde richting gaan. Er wordt
nl rekening gehouden met de mogelijk
heid, dat de ziekte is veroorzaakt door
het nuttigen van puddingsaus, die niet
helemaal zuiver was. Dat het met
maaltijd in het Hoogeveense hotel niet
helemaal pluis was, meent men ook te
mogen aannemen op grond van het feit,
gezinsleden van de hotelhouders,
e koks en drie diensters sedert maan
dag dezelfde ziekteverschijnselen verto-
Zeven wethouders
in Amsterdam
AMSTERDAM (ANP)
raad van Amsterdam heeft gisteren op
rnd van het feit, dat de omvang
werkzaamheden van het college
b en w het noodzakelijk maakt dit col
lege uit te breiden, besloten een zevende
wethouder te benoemen. Dit werd de
heer Koets van de Party van de Ar
beid, die in de toekomst ook zal optre-
Avontuurlijke tocht uit Joegoslavië
GRONINGEN (ANP) De Nederlandse regering heeft een
artsengezin uit een land achter het ijzeren gordijn, dat door een
Gronings echtpaar per auto uit Joegoslavië naar Nederland is
gesmokkeld, voorlopig toestemming gegeven om in ons land
te verblijven.
Het gezin, bestaande uit een echt
paar met een dertienjarige zoon
en een tienjarige dochter, was de
ze zomer naar Joegoslavië met
vakantie gegaan met het doel te
trachten vandaar vla Italië uit te
wyken naar Amerika. Op een
camping dichtbij de Italiaanse
grens bij Triest kwam het gezin
(de man is in zijn land een bekt*id
kankerspecialist, de vrouw is
longarts) ln contact met de 50-
jarige slager T. Willems uit Gro
ningen, die c
Er werd vriendschap gesloten en
de Groningers wilden het artsen
gezin wel helpen bij hun vlucht.
Nadat pogingen, die de Gronin
gers bij diverse consuls in Triest
hadden ondernomen om een inreis
visum voor hun nieuwe vrienden
te krflgen, vergeefs waren ge
bleken, werd besloten het hele ge
zin regelrecht in de auto van de
Groningers naar Nederland te
smokkelen. Een Duits gezin uit
Karlsruhe zat in het complot.
men de bagage en de tent van
de Groningers in hun auto. Vlak
bij de grens dreigde er nog een
kink in de kabel te komen, toen
als gevolg van hevige regenval de
auto op het slechte wegdek slipte
en in een greppel zakte. De auto
werd beschadigd maar kwam ge
leiris uit om de passen te laten
zien. Het bleef bij een vluchtige
controle en eenmaal over de grens
kwamen de vluchtelingen uit linn
schuilplaats tevoorschijn. Zij za
ten daarna gewoon op de banken
in de Nederlandse auto tot de
grens met Zwitserland. Toen kro
pen ze weer weg en ook by de
Duitse en de Nederlandse grens
herhaalde zich deze zenuwslopen
de affaire.
Niet uitgewezen
ln koffer
Op een ochtend in augustus werd
het a.rtsengeain, dat afscheid had
genomen, uitgewuifd. Kort daarna
braken ook de Groningers op en
even daarna de Duitsers. Een
paar kilometer verder Meten de
vluchtelingen hun auto staan en
stapten met een deel van him
bagage in de auto van het echt
paar Willems. De man werd met
zijn dertienjarig zoontje in de kof
ferruimte verborgen en de vrouw
met de dochter achter in de auto
onder de bagage. De Duitsers na-
Ik ben wel 15 pond afgevallen',
vertelde mevrouw Willems, ,maar
dat is niet erg, er kon wel een
beetje af'.
Zaterdag 20 augustus was het
gezelschap in Groningen en maan
dag daarop werd alles bij de Gro
ninger politie uit de doeken ge
daan. Nu, een maand later, wel
kan worden aangenomen dat het
gezin niet zal worden uitgewezen,
heeft de Groninger slager bekend
heid gegeven aan zijn avontuur.
Hij heeft het artsengezin al die
tijd in zijn woning verborgen ge
houden.
Uit veiligheidsoverwegingen wor
den de namen van de vluchtelin
gen en de naam van hun vader
land nog geheim gehouden. De
vluchtelingen willen in Groningen
bljjven. Man en vrouw krijgen bel
den een betrekking bjj het acade
misch ziekenhuis.
STOCKHOLM (UPI) Commu-
nistisch-China bouwt op het ogen
blik een basis voor geleide pro
jectielen in Albanië van waaruit
raketten met atoomkoppen op doe
len in geheel Europa kunnen wor
den afgevuurd, aldus melden een
aantal Zweedse provinciale dag
bladen. Het bericht is afkomstig
van Bjoern Hallstroem, corres
pondent van het Zweedse persbu
reau Foerenade Landsortstidnin-
gar (Verenigde Provinciale Pers).
Het is dinsdag doorgebeld vanuit
Dubrovnik ln Joegoslavië. ,Ik ben zo
juist teruggekeerd uit Albanië waar ik
een grote robotinstallatie in aanbouw
heb gezien ten zuiden van de haven
stad Durazzo aan de Adriatische kust',
zo zei Hallstroem. Hij zei dat de Instal
laties worden gebouwd door
Twee doodvonnissen
in Rhodesië
SALISBURY (RTR) Twee negers
zijn gisteren in Salisbury ter dood ver
oordeeld omdat zij op 12 augustus een
granaat geworpen hadden in een café
in de Rhodesische hoofdstad. Daarbij
werden zeven blanken en een neger ge
wond.
Hallstroem meldde dat hij de basis in
aanbouw heeft bezocht in het gezel
schap van een Oostduitse ingenieur die
raketbases in aanbouw heeft gezien in
de Sowjet-Unie.
.Zelfs delen van de stad Durazzo en
van het kasteel van ex-koning Zog
op een heuvel bij de stad zijn tot mi
litair gebied verklaard en mogen
niet door burgers worden betreden.
Zij zijn er in het bijzonder op ge
brand de Duitsers weg te houden
zowel Oost- als Westduitsers'.
De correspondent vervolgde: .De ha
ven van Durazzo is gesloten en zeelieden
moeten speciale passen hebben om-de
haven te betreden. Op het ogenblik lig
gen schepen uit communistisch-China
te lossen'.
Hallstroem zed dat westelijke waarne
mers ln Dubrovnik deze .basis gelijkstel
len met Russische bases op Cuba,
WERK NU IN LAATSTE FASE
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISStNGSE. GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Pagina 3
Donderdag 22 sept. 1966
,Stuientenpers gaat
te ver'
WESTERSCHOÜWEN. Nog
steeds klinken van tijd tot tijd
doffe dreunen uit de duinen in
de Schouwse Westhoek en stijgt
er een paddestoelwolk uit om
hoog. Sinds 1962 is dat regelma
tig het geval geweest. Toen
pakten het waterschap ,Schou-
wen-Duiveland' en later ook
rijkswaterstaat; het opruimen
van bunkers in de duinstrook
aan. Daarmee is men nu nog be
zig, ook al worden de komende
maanden de lonten gelegd voor
de laatste explosies: in het be
gin van volgend jaar zullen de
Schouwse duinen, voor zover
zeewerend, bunkervrij zijn.
Dan zullen ruim 300 overblijfsels uit
de bezettingstijd verdwenen zyn:
vrjjwel alle bunkers, die niet meer
nodig zjjn voor militaire doeleinden
en in zeeweringen ol' zeewerende
duinen staan of hebben gestaan. Het
gaat om een strook van 300 meter m
breedte. De laatste fase van liet bun- 5
ker-ruimen concentreert zieli nu tus- 5
sen de vuurtoren en het Ruiterpad
op Haamsteeds duingebied.
De aanleiding tot deze gyr. 1 fieepse
bunker-opi'iMiTieilj is n'M ir> eerste
plaats liet, feit, dat deze grauwe j
puisten ontsierend werken voor hel
duinlandschap. Nee, er is een urgen
ter reden: de bunkers bezorgen de
zeewering in de duinen door ontgron
ding en stuif gaten zwakke
plaatsen. Vandaar, dat zowel het
Schouwse waterschap als rijkswater
staat er korte metten mee wil ma
ken.
In de afgelopen vier jaar hebben
bunkers van allerlei kaliber met de
slopers-explosieven kennisgemaakt:
commandoposten van 1700 kubieke
meter, maar ook betonnen berg
plaatsjes van 12 kubieke meter, ka
zematten van 600 kubieke meter, de
zogenaamde Tobroekopstellingen en
stukken strandmuur. De drilboor is
er ingezet en als dat niet ging kwa
men de springladingen er aan te pas.
Eerst zijn de bunkers in de dijken
van het eiland zo opgeruimd; later
gebeurde dat bij West, er schouwen en
in de richting van Renesse en in de
buurt van het Watergat heeft rijks
waterstaat een fors bestek afge
werkt. Sinds april zijn de aanne
mingsmaatschappij Sehouwen-Dui-
veland' en de firma Hardenberg uit
Wemeldinge (explosieven) voor
350.000 bezig in het laatste deel
van cle Schouwse duinen, dat nog
.bezaaid' is met bunkers.
Rode vlaggen
Rode vlaggen waarschuwden dit zo
merseizoen weer de badgasten als er
een explosie te verwachten was en
(Zie slot pag. 2 kol. 2)
In de duinen bij de vuurtoren van
Haarnet-ede worden nu- de laatste
serie bunkers in de Sch-ouwse
Westhoek opgerwm-d. Op de foto de
drilboren aan het werk op de beton
nen vloer vam een vam de kolossen.
(Foto PZO).
