INFORMATEUR ZET ER SPOED ACHTER
Drs. Schmelzer sprak
premier
met
nen
Marij
en minister Bot
Busreis door V.S. teveel voor Nederlander
Het Havendorp: als door een orkaan getroffen
BEGIN GEMAAKT MET „TERREINVERKENNING"
Moskou en Parijs
willen conferentie
over Vietnam
ZELFS LUNS
ZWEEG
Verstarring
„PROCES TEGEN RAJAK0WITSCH
AANSLAG OP ONS RECHTSGEVOEL"
0p
weg naar
zijn zuster
ars ^"issfen^^v™ sgsa
sa,ssrras* g&gasysür
Geen akkoord in
Stichtingsbestuur
Ratten laten zich
hij herhaling zien
208e jaargang - no. 53
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 4 maart 1965
Ondergrondse
kernproef
I>e Sowjet-Unle heeft gisteren In het
gebied van Palatinsk een ondergrondse
atooniproef uitgevoerd. Aldus is op het
Zweedse seismologische instituut
kendgemaakt.
(Van onze parlementaire redacteur)
Informateur drs. W. K. N. Schmelzer heeft gistermorgen de demis
sionaire minister-president, mr. V. G. M. Marijnen en de ministers
van onderwijs, kunsten en wetenschappen, mr. Th. H. Bot, voor een
gesprek ontvangen. Maar de middag en avond heeft hij besteed aan
„exacte terreinverkenning" door het bestuderen van de documenten,
die betrekking hebben op het probleem, dat aan de orde is. Hiertoe
behoren ook de op schrift vastgelegde adviezen, die in de afgelopen
dagen aan de koningin zijn uitgebracht en die ter beschikking van de
informateur zijn gesteld.
De demissionaire minister-presi
dent heeft de heer Schmelzer een
kamer in zijn kabinet op Plein
1813 ter beschikking gesteld. Hier
bestudeert de informateur de hem
ter hand gestelde stukken en ont
vangt hij degenen, die door hem
voor een bezoek werden uitgeno
digd. Uit de omgeving van de in
formateur vernamen wij, dat drs.
Schmelzer bij zijn werk vooral de
nadruk legt op de woorden „spoe
dige" en „geschilpunt", die voor
komen in het dinsdagavond door
het kabinet der koningin uitgege
ven communiqué, waarin de benoe
ming van de heer Schmelzer tot in
formateur werd bekend gemaakt.
Daarom concentreert drs. Schmelzer
zich op het tot stand brengen van een
spoedige oplossing van de meningsver
schillen. die zich binnen het kabinet-Ma-
rijnen hebben voorgedaan met betrek
king tot het radio- en en tv-vraagstuk.
Dit houdt echter ook in. dat de informa
tieve arbeid van drs. Schmelzer begint
met een „terreinverkenning".
Broodjes
Het gesprek met minister Bot duur
de ongeveer een uur. Daarna liet de
informateur broodjes aanrukken ten
einde geen tijd te verliezen voor een
uitgebreide lunch elders. „Heren, ik
heb het druk", zei hy tegen de came-
ralieden en fotografen, die hij tijdens
het nuttigen van de broodjes in zijn
werkkamer toeliet voor het maken
van opnamen.
Later op de middag maakte drs.
Schmelzer een wandeling langs het zon
nige strand. Een andere wandelaar, die
hem herkende, zei tegen de informateur:
„Het is wel goed, dat U eens een lucht
je gaat scheppen". Het diner gebruikte
de heer Schmelzer thuis, maar daarna
keerde hij weer terug naar het Plein
1813 om zijn studies tijdens de avond-
De Franse regering heeft de Russische
laten weten, dat zij akkoord gaat met
gemeenschappelijke actie om te ko-
tot een internationale conferentie
over Vietnam.
Dit is meegedeeld door de Franse mi
nister van voorlichting, Alain Peyrefit-
te, na afloop van een kabinetsvergade
ring onder voorzitterschap van de Gaul
le. Peyrefitte verklaarde, dat de Franse
regering van mening is, dat bijeenroe
ping van een dergelijke conferentie de
enige manier is om de vrede in Vietnam
te herstellen.
In het kabinet algemene zaken op
het Plein 1813, is de fractievoorzit
ter van de K.V.P. in de Tweede Ka
mer, tlrs. W. K. NSchmelzer. druk
bezig met het nagaan van de moge
tijkheden om de breuk in liet kabi
net. te herstellen. Ondanks zijn
drukke werkzaamheden ziet de ka
binetsformateur toch wel even kans
een hapje te eten.
uren voort te zetten Gisteravond was
voor donderdag nog geen programma
voor besprekingen gemaakt.
Bedoelingen
Het ligt in de bedoeling van de infor
mateur om, als zijn studie is afgesloten,
ook gesprekken te hebben met enkele
andere ministers. Het is echter nog niet
bekend, welke dat zullen zijn. Daarna
zaJ de informateur aan de hand van zijn
ervaringen bezien hoe hij zijn taak ver
der zal voortzetten.
Besprekingen met fractievoorzitters z(jn
nog niet aan de orde. Zij komen eerst
aan de beurt als de terreinverkenning is
afgesloten.
Zelfs minister Luns wilde hele
maal niets zeggen over de kabi
netscrisis toen hij gistermiddag
in ons land terugkeerde van een
congres der Christen-Democrati
sche Partijen uit acht Europese
landen, genenden in Wenen. Wel
gaf hij op Schiphol zijn voldoening
te kennen over de fusie der Eu
ropese gemeenschappen. „Het ini
tiatief hiertoe is drie jaar geleden
genomen door Nederland. Dat heb
ik zelf geloof Ik Indertijd nog ge
daan". Minister Luns vond dit suc
ces een aardig presentje ter ge
legenheid van z(jn 12'/2-jarlg ju
bileum als minister.
Luchtincident
boven Israël
chtendertlg vooraanstaande Neder-
r\ landers hebben een open brief ge
schreven aan minister Luns. Ze zijn het
helemaal cn van harte eens met de
hoofdpunten van des heren Luns' buiten
lands politiek beleid. Ze vinden, dat de
handhaving en versterking van het At
lantisch bondgenootschap de hoeksteen
moet blijven van zijn beleid en ze vre
zen. dat nauwere politieke samenwer
king tussen de zes E.E.G.-landen zou
kunnen lelden tot ondermijning en be
dreiging van dat Atlantisch bondge
nootschap.
Ze zijn wel geporteerd voor de eenwor
ding van Europa, maar dan moet dat
een eenwording zijn. die het Atlantisch
bondgenootschap versterkt.
De conceptie van West-Europa als derde
macht tussen de Verenigde Staten en
Rusland, achten zij heilloos.
|De 38 Nederlanders willen geen politiek
(verdrag tussen de zes EfE.G.-landen,
i Engeland zou ook nu nog direct betrok-
jken moeten zijn bij de Europese politic
ise samenwerking.
Deze Nederlanders zijn tegen het Fran
se streven om Europa op militair gebied
en op het gebied van de buitenlandse
politiek als eenheid te organiseren,
waarbij de banden met de Angelsaksi-
|sche wereld losser zouden worden.
at zijn dan de hoofdzaken uit de
open brief aan minister Luns en wij
nemen aan. dat die brief voor onze de
lermissionaire minister van buitenlandse
zaken zoiets ls als een pluim op zijn mi-
1213 jaar trouwe
Do'
Israëlische straaljagers zijn gisteren bo
ven een gebied, grenzend aan de Sinai-
woestijn, in gevecht geweest met
w AdACU MflCUI U3 OU C
Egyptische Migs. zo heeft een Israeli- nigteriële 8twk
1 sche militaire woordvoerder meegedeeld. I'l®n?t-
1 Bij het lezen van zo n brief kijkt men
De Israëlische Mirage* hadden de Mig» ook naar <je namen van de onderteke-
verdreven en waren daarna i
hun basis teruggekeerd.
EUROPA IN
GREEP VAN
DE WINTER
Het wintert hard in verscheidene
landen van Europa. West-Duits
land ligt grotendeels onder twee
meter sneeuw, waardoor het ver
keer een chaos geworden is. In
Beieren vriest het vijftien graden.
De toestand In Oost-Dultsland Is
nog slechter. Dresden kent alleen
nog wandelaars het verkeer is
geheel lam gelegd.
Sneeuwploegen hebben in Tsjecho-
slowakije de wegen in de Bo
heemse bergen vrijgemaakt met
een straalmotor van een vliegtuig
op een vrachtwagen.
Voor het eerst deze winter moes
ten ijsbrekers gebrutkt worden
voor het ijs in de Deense wateren,
dat ongeveer 43 cm dik is. De
veerdiensten tussen Kopenhagen
en Malmö en de eilanden zijn ge
staakt.
Uit Rykjavik (IJsland) wordt ge
meld dat voor het eerst sinds 1918
de vaarwegen rond het eiland
door pakijs z|jn afgesloten.
Ter herinnering aan de uitreiking
van Zweeds wittebrood, 20 jaar ge
leden, heeft de burgemeester van
Utrecht, jhr. mr. C. J. A. de Ranitz,
woensdagmiddag een wittebrood
overhandigd aan de secretaris-gene
raal van het Zweedse Rode Kruis,
Olaf Stroh fr.j. De plechtigheid,
die plaatsvond op de stoep van
het Utrechtse stadhuis, stond in het
teken van de Zweedse en Neder
landse Rode-Kruisverenigingen.
Foto: links de Zweedse ambassa
deur in ons landBrynolf Eng, iri
het midden de Utrechtse burge
meester, rechts de Zweedse Rode-
Kruisfunctionaris, Olaf Stroh.
Minder werk in
de landbouw
In acht jaar tijd is bijna een kwart van
het aantal mensen, dat in de landbouw
in de E.E.G. een bestaan vond, omge
zwaaid naar een ander beroep. Het
grootst was de afvloeiing, alaus het
maandblad „Europese Gemeenschap", in
Luxemburg. Daar verminderde het aan
tal arbeidskrachten in de landbouw van]
1954 op "62 met 31,3 Het laagst was
dit cijfer in Nederland: 16,7 «Tc (in Bel
gië 25.5 Toch werkte in de Europe- fpli„_ r-ritiok nn de
se gemeenschap in 1962 nog 18.9 van Sen.s noS veel teller K^V?eK..0P
alle arbeidskrachten in de landbouw (In
54 26.5
De Westdultse redering bezit nog 4600 schil
derijen en tekeningen. 160 plastieken. 6000
munten en 9000 boekwerken, die de rest vor
men van de uitgebreide kunstverzamelingen
van Hitier en Goering.
DR. L. DE JONG OP SCHIPHOL:
Getuige Sijes
doet verslag
(Van onze Amsterdamse redacteur)
„Een aanslag op het rechtsgevoel
van ons gehele volk", zo kwalifi
ceerde dr. L. de Jong gistermiddag
op Schiphol het proces-Rajako-
witsch. De directeur van het rijks
instituut voor oorlogsdocumenta
tie kwam tot deze uitspraak kort
na de terugkeer uit Wenen van
zijn medewerker, de heer B. Sijes.
Deze deskundige leverde vervol
gens nog veel feller krïti
rechtzaak, waarvan hij alle zit
tingen heeft bijgewoond.
heer Sijes. „Ik moet hier aan toevoe
gen, dat desondanks een belangrijk
winstpunt is geboekt: voor het eerst"na
melijk zijn hier deportatiebevelen straf
baar gesteld, die vanachter de schrljfta-
fel werden gegeven. Daarmee kan de
Oostenrijkse justitie thans verder wer
ken bij de voorbereiding van volgende
processen".
verkeerde „verzachtende omstandighe
den" aangevoerd en het vonnis legt een
veel te geringe straf op", verklaarde de
ROTTERDAMMER IN CAUFORNIË VERDWENEN
Gerechtelijke functionarissen in
de diverse districten van de
Amerikaanse staat Californië
zijn op zoek naar de 35-jarige
Rotterdamse zandstraler Simon
van Es, die naar de Verenigde
Staten kwam om zijn zuster op
te zoeken maar onderweg zo on
der de indruk raakte van de dy
namiek die de nieuwe wereld
kenmerkt dat hij op 2 februari
:n verwarring verdween en se
dertdien spoorloos is.
Het laatst is hij gezien in een bus bh
een halte ln een kleine woestijnstaa
in het Rotsgebergte. Wanneer hij in
de woestijn verdwaald is geraakt, za
menen politiemannen uit het district
Kern, moet voor zijn leven worden
gevreesd.
De zuster van Van Es, mevrouw
Lynn Weeda, vertelde dat haar broer
op 18 februari uit Nederland in New
York was aangekomen. Daar moest
hij de expressbus naar Los Angeles
nemen om vervolgens over te stap
pen op de bus naar Modesto, dat in
de San Joaquin vallei, Californië ligt.
In plaats van de snelbus te nemén
stapte Simon in New York op de
„boemelbus" die hem van staat tot
staat door de gehele V.S. voerde.
Toen de reis steeds langer ging du
ren raakte Simon van Ës in verwar
ring, aldus mevrouw Weeda.
Alpen
Toen de bus echter een van Califor-
nië's super-snelwegen naderde raak
te de Rotterdammer geheel ln pa
niek. Hii sprong van zijn zitplaats en
vroeg de chauffeur in het Neder
lands langzamer te gaan rijden. De
chauffeur die het verzoek niet be
greep bleef echter onverstoord door
rijden waarop Van Es het op een an
dere wijze probeerde en de chauffeur
zodanig sloeg dat diens kaak later
op twee plaatsen gebroken bleek.
De bestuurder wist de bus in zijn
macht te houden en reed in de eerst-
Borgsom
Toen h|j met de bus in het rotsge
bergte terecht kwam dacht htf aan
vankelijk dat het de Alpen waren
maar zijn verontrusting en daarmee
zijn verwarring steeg toen hy op een
plaatsnaambord zag staan: „Indio,
Californië". Hij zag dit dadelcentrum
in de Californiscne woestijn aan
voor het Aziatische land India.
volgende halteplaats, San Bernardi
no, bij het politiebureau langs waar
hij de Nederlander liet arresteren.
Via een tolk verklaarde hij tegen
over de politie dat hij voor zijn leven
vreesde toen de bus zich met grote
snelheid over de drukke autoweg be
woog.
In San Bernardino belde hij zijn moe
der in Rotterdam op en hij vertelde
haar dat hij dacht nog steeds in Eu
ropa te zijn. Daarna zocht de politie
contact met mevrouw Weeda die een
borgsom stortte en de politie ver
zoent haar broer op de bus naar Mo
desto te zetten.
De Nederlander kwam niet verder
dan Lebec, op ongeveer 130 km van
Bakersfield, 450 km van Modesto.
Tijdens de middagpauze van de 22e
februari verdween Simon van Es in
Lebec dat op 1400 meter hoogte in
het Tehachapi-gebergte ligt.
Mevrouw Weeda is met een aantal
kennissen dit weekeinde naar Lebec
getrokken om haar broer te zoeken.
Van Simon van Es is echter geen
spoor gevonden.
föahtlljH
naars. Er zijn niet minder dan tien oud-
ministers bij de ondertekenaars.
Het woordje „oud"
komt wat te veelvul
dig voor op de lijst en
we zijn geneigd te
denken aan een ge
zelschap, dat echt wel
overwegend behoort tot de ouderen in
onze samenleving.
Helaas gaat ouder-worden weliswaar ge
woonlijk samen met verwerving van wijs
heid en dieper inzicht, maar ook vaak
met verstarring. Wij vinden ln de open
brief, die veel te emotioneel is geschre
ven en die nogal wat holle fraseologie
bevat, een duidelijk element van ver
starring.
er feitelijk op neer, dat Nederland
sedert 1949 een voortreffelijk buiten
lands beleid heeft gevoerd, waarbij alle
heil verwacht moest worden van het
Atlantisch bondgenootschap en daar
naast nog een „tweederangs" heil van
de Europese samenwerking.
Alles moet bij het oude blijven ook al
heeft Nederland helemaal geen succes
met zijn beleid en staat het op het Euro-
Ml uie - dl.
uit Frankrijk werden sedepojLrd
naar Polen. Dat was een veelte be- 5,fILT.^rriïS^?!r52f^vê.S.S!
de Staten een andere kijk op de Noord-
atlantische Verdragsorganisatie heeft
dan zijn voorganger en dat die organi
satie ook zonder het verwarrende op
treden van de Gaulle labieler ls ge
worden en voor West-Europa soms te
typisch Amerikaans.
autoriteiten in Oostenrijk. Rajako-
witsch heeft alle Nederlandse en ook
de Belgische joden in levensgevaar
gebracht. Daarvoor had men deze
oorlogsmisdadiger verantwoordelijk
moeten stellen".
eerste twee beschamende dagen heb ik
contact opgenomen met de officier van
justitie, Staatsanwalt Kovacs. Rajako-
witsch gedroeg zich op een manier,
waartegen ik wel in opstand moest ko
men. Hij wurgde elke vraag en slaagde
telkens weer in zijn opzet verwarring te
stichten. Ik bood dr. Kovacs aan een
uiteenzetting te geven over in welke
samenhang alle documenten dienen te
worden gezien. Dat is ook zo gebeurd.
Ik doorbrak daarmee de barrière die
was opgeworpen door Rajakowitsch.
Wij leven ln een veranderende wereld.
De Noordatlantische Verdragsorea-
nisatie heeft aan bindende kracht be
langrijk ingeboet en de vraag mag ge
steld worden of die organisatie niet op
de helling moet voor een grote ombouw.
Daarnaast kan gezegd worden, dat de
betekenis van West-Europa zowel in
economisch als in politiek opzicht sterk
is toegenomen. De verslagen volkeren
hebben zich opgericht. De E.E.G. is niet
alleen een concentratie van economische
Uitlecering
sommige I
willen ontkennen.
Gegeven de feiten van de politieke ver-
Dr. De Jong vertelde er nog bij, dat er anderingen in de Verenigde Staten, in
uit het hele laud vetontwaardJSde reac- Engelaud eh U, Wei-Europa, wijl het
ties waren binnen gekomen op het rijks-
instituut voor oorlogsdocumentatie
Amsterdam. Het publiek stelde ook vra
gen in de geest van: kunnen wij geen
uitlevering vragen aan Oostenrijk?
Commissaris IJ. Taconis van de ryks-
'erstarring als men steeds maar vast
wil houden aan een conceptie, die niet
meer met deze feiten in overeenstem
ming is.
Wij weten wel, dat de inzichten van de
38 mannen Jarenlang juist en ook bruik
baar zijn geweest, maar wij betreuren
het, dat zij minister Luns, die ook nogal
recherche die ais waarnemer het pro- i aan verstarring lijdt, pogen af te hou-
ces eveneens heeft bijgewoond zeilden van een heroriëntering,
hierover gisteren nog op Schiphol: „Ra
jakowitsch is een Oostenrijker. Geen en- P en heroriëntering, waarbij rekening
kei land levert eigen onderdanen uit. Ui gehouden moet worden met de inter-
We zuilen hem dus nooit krijgen, he- pretatie, welke de huidige Amerikaanse
laas. Er loopt ln ons land nog steeds regering aan het Atlantisch bondgenoot
een onderzoek tegen hem. Mede daarom schap geeft, voorts rekening met de
heb ik dat proces bijgewoond".
Het bestuur van de Stichting van
Ie Arbeid is het gisteren niet
eens geworden over het vraag
stuk van de gelijke beloning voor
mannen en vrouwen, dat het over-
egorgaan van de drie vakcentra-
len in een brief aan de orde had ge
steld.
Zoals bekend zijn de vakcentralen van
oordeel, dat de overheid gebonden is aan
de uit het E.E.G.-verdrag voortspruiten
de verplichtingen inzake de gelijke be
loning voor gelijke arbeid De werkge
vers stelden gisteren voor liet beraad
uit te stellen in verband met de kabi-]
netscrisis en de interpellatie, die van dei
zijde van de Partij van de Arbeid hier
over in de Tweede Kamer is aange
vraagd. De werknemers wensen even
wel een spoedige en duidelijke uit
spraak. Het gedeelde advies van het
stichtingsbestuur is nu aan het college
van riiksbemiddelaars ter beoordeling
voorgelegd. Zoals te verwachten was.
werd gisteren over het vraagstuk van de
ongeorganiseerden en georganiseerden.
daf de vakcentralen ook in een brief
aan de orde haden gesteld, nog geen
concreet resultaat bereikt. De sverkge-
vers hebben toegezegd, dat zjj zich
hierover zo spoedig mogelijk zullen be-1
raden. Eind maart zal het gesprek hier
over ln het stichtingsbestuur worden
i voortgezet. I
SLOOP VAN VERPAUPERD, VERVUILD STADSDEEL GAAT ZEER TRAAG
heel bijzondere opvatting van de Labour-
regering voor wat betreft de „poli
tieke samenwerking met Europese lan
den". en ten slotte met de dwingende
noodzaak voor de zes E.E.G.-Ianden
om op welke wijze dan ook tot
een vorm van politieke samenwerking
te komen.
Dwingende noodzaak, omdat de huidige
politieke verdeeldheid in West-Europa
mede een oorzaak is van onrust in de
gehele wereld.
„'t Is daar een ver
schrikkelijke bende", be
kende wethouder Smit on
omwonden, toen het Ha
vendorp ter sprake kwam.
Vrijwel alle woordvoer
ders haden de noodsitua
tie in dit afgelegen stads
deel aangesneden.
Deze zinnen zijn gelicht uit het
VTissingse gemeenteraadsver-
ilag, dat we zaterdag jl. publi-
:eerden. Wie zich de moeite ge-
roost eens een kijkje te nemen
m dit verpauperde dorp met zijn
grauwe, vervallen noodwonin
gen, moet toegeven, dat wet
houder F. G. Smit geen woord
eveel heeft gezegd. Integen-
leel: „een verschrikkelijke ben
Ie" is een nog onvoldoende be
schrijving van dit verwaarloos
de woonoord met zijn lage uni
forme woonblokken.
Het lijkt of een orkaan zich on
langs op de woonblokken heeft
gestort: half verbrijzeld han
gen sommige noodwoningen te
gen elkaar, puinhopen en resten
half vergaan huisraad zijn een
afstotende decoratie, stukgesla
gen en -getrokken balken en
planken liggen her en der ver
spreid, voorgevels zijn wegge
broken, in vrijwel alle onbe
woonde woningen zijn de ramen
versplinterd en op de meeste
straten en voetpaden glinste
ren dan ook de glasscherven.
Temidden van dit alles leven
nog 36 gezinnen en alleenstaan
den, in totaal 109 mensen. De
raadsleden hebben zonder twij
fel gelijk: een noodsituatie, een
onhoudbare toestand.
Wie regelmatig in dit Havendorp
komt, weet dat er nog onsmakelij
ker gevolgen zijn van deze verpau
pering dan de direct zichtbare „ver-
schrikkelije bende". Zo langzamer
hand wordt het misschien tijd om in
het Havendorp waarschuwingsbor
den in verhand met „overstekend
wild" te plaatsen. Mevrouw Mlnkie-
vvicz uit Vlissingen, die voor enkele
kinderen uit het Havendorp gezins
voogdes is en die er dan ook regel
matig komt, vertelde: „Het wemelt
er van de ratten. Af en toe wordt er
wel eens wat tegen gedaan, maar die
beesten komen steeds terug. Zelf heb
ik viermaal grote ratten uit de
puinhopen zien komen".
Ratten en katten
Vele bewoners van het Havendorp
hebben ons dit bevestigd: „Als je 's
avonds stil in de kamer zit, hoor je
ze boven je hoofd onder het platte
dak rennen. En vooral 's morgens
vroeg kun je er veel tussen de huizen
en de puinhopen zien scharrelen en
rennen". Een bejaarde vrouw ver
haalde: „Vaak hoor ik ze rennen
door het huis. soms zie ik er een. Als
we niet zoveel kaatten op het Have-
dorp hadden, zou het helemaal een
verschrikkelijke plaag worden. Er is
een soort angorakat bij, zo groot als
een hond, die durft ze wel te grij
pen"...
Zowel wethouder Smil, als wethou
der Ch. J. Gillissen Verschage ver
zekerden ons. dat de gemeentereini
ging al verschillende pogingen heeft
gedaan om deze rattenplaag de kop
in te drukken. Wethouder Smit
meende zelfs, dat er vrijwel geen rat
ten meer in het Havendorp waren.
I.Maar het kan zijn, dat de bewoners
(Zie slot pag. 2 kol. 6)
Het Havendorp bij Vlissingen kent
zo langzamerhand vele puinhopen
en ruïnes. Hier een beeld, van een
E ten dele gesloopte noodwoning.
(Foto P.Z.C.)