Controle bij leger, in havens, op vliegvelden en spoorwegstations Snel succes verwacht bij gesprek in Moskou VOORSTEL VAN PREMIER KROESJTSJEW Ook praten over vermindering troepen in Duitsland DR. VELDKAMP OP BEZOEK BIJ FORMATEUR MR. MARIJNEN Geen deel van Nederland Rijbewijs in België is binnenkort verplicht Zorinbesprekingen verliepen goed Met 60 schepen van Ronde Jachtenvloot Met 150 jaar oude daverende kanonnen MET VEERE ALS ACHTERGROND TESTPILOOT WALKER STEEG MET DE X-15 TOT 107 KM HOOGTE WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE. GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Timmeren aan de Ierse weg Inkrimpen Moeilijkheden in Brits-Guyana Inhoud Oproep minister Korthals tot weggebruikers Reeds gewerkt aan tekst van het verdrag „Goed' Losser! SCHELDE-RIJN AKKOORD SPOEDIG IN DE TWEEDE KAMER Pokken in Poolse stad Wroclaw Tussentijds rapport aan de koningin uitgebracht Rapport Beslissend Kroesjtsjew gaat naar Egypte 206e jaargang - no. 169 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT o«c' Jk B' deil>Bnf£oen W' de Pa§ter- Hoofdredactie: W. Leertouwer en G. A. de Kok Abonnementsprijs 62 cent per week, 8,00 per kw.franco per post 8,25 p. kw. Losse nummers 15 ct. Bureaus: Vlissingen: Mil-7lPTilrÏÏI. iJi♦-! 0A0k g'I' JSK?' J*dv\ 364?/3643)Middelburg: Markt 51, tel. 3841 (b.g.g red. 2078/3169, adv. 2375); Goes: Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red 7853, adv. 5213): Oostburg: tel. 2395; Terneuzen: Arsenaalstraat 2, tel. «11, *ieriKzee. rea. tei. 2425. adm. tel. 2094. Adv.pr. 30 ct. p. mm. Min. p. adv. 4,50. Ingez. med. 3 x tarief. Kleine adv. (max. 8 regels) 30 ct. p. regel (min. 1,50). „Brieven bur. van dit blad" 25 ct. meer. Giro 359300 P.Z.C., Middelburg. Zaterdag 20 juli 1963 Pagina 3 VERDRAG TEGEN VERRASSINGSAANVALLEN De Russische premier Kroesjtsjew heeft gisteren gepleit voor een akkoord met het westen over verrassingsaanvallen. Hij verklaarde, dat Rusland in dit verband bereid was vertegenwoordigers van de westelijke landen tot de Russische legers in Oost-Duitsland toe te laten, maar dan moest het westen ermee akkoord gaan, dat er Russische waarnemers geplaatst werden bij de westelijke strijd krachten in West-Duitsland. De Sowjet-Unie acht het verder nuttig, aldus Kroesjtsjew, om bovengrondse controleposten in te richten in zeehavens, op vliegvelden en spoorwegstations om on verwachte aanvallen te voorkomen. Maar dit moest natuurlijk gebeuren op basis van wederkerigheid. In de westelijke hoofdsteden werd Kroesjtsjews rede gisteravond bestem' peld ais „hoogst belangrijk". Overigens is het denkbeeld niet nieuw. De Sowjet- Unie kwam in 1958 met dezelfde voor stellen in een memorandum, dat op een conferentie over verrassingsaanvallen in Genève werd besproken. De conferentie liep echter op niets uit, doordat de Sow jet-Unie aan het denkbeeld van de con troleposten nog enkele (voor het wes ten onaanvaardbare) voorstellen ver bond. Kroesjtsjew verklaarde tijdens zijn redevoering, op een „vriendschaps bijeenkomst" in het Kremlin ter ere van een Hongaarse delegatie, voorts dat de Sowjet-Unie ook bereid is te onderhandelen over het inkrimpen van de buitenlandse troepen in Oost en West-Duitsland. Maar het be langrijkste vraagstuk de Duitse kwestie kon alleen maar opgelost worden op basis van een vredesver drag. De Russische premier viel in zijn rede weer fel uit tegen de „fanatici" die oor log willen. Indirect beschuldigde hij de Chinezen ervan dat zij proberen de hui dige Sowjetleiders uit het zadel te stoten. „Fanatici", aldus Kroesjtsjew, „hebben verklaard, dat er revolutie en oorlog moet komen en dat er dan een nieuwe gemeenschap zal worden opgebouwd op de lijken van de miljoenen die bii deze slachting zijn omgekomen. Maar we ten deze fanatici wel dat de overleven den de doden misschien zullen benijden De besprekingen tussen de premier van Brits-Guyana, dr. Cheddi Jagan, en de voornaamste oppositieleider, Forbes Burnham, over de vorming van een coa litieregering zijn opgeschort, zo is don derdagavond laat bekend geworden. In een verklaring die werd uitgegeven na afloop van een bespreking die de twee politieke leiders donderdag hadden werd gezegd, dat dit was geburd han gende' een beslissing van de regering over het verzoek van Burnnams natio nale volkscongres (P.N.C.) om onver wijlde intrekking van de bepalingen die destijds bij de afkondiging van de nood toestand in Brits-Guyana van kracht waren geworden. Zodra deze maatrege len zijn ingetrokken zal de delegatie van het P.N.C. de besprekingen hervatten, aldus de verklaring. Over een agenda voor deze besprekingen was al overeen stemming bereikt. In kringen die in nauw contact staan met de regering werd gezegd, dat de onderhandelingen als afgebroken kunnen worden be schouwd omdat het niet erg waarschijn lijk lijkt, dat de regering de noodtoe stand, die tijdens de algemene staking in het land was afgekondigd, zal ophef fen. nfWVWWWWVWWWWWVWVWVWWWA/VWVVV De mannen, die de kanonnen van Fort den Haak (voor deze gele genheid overgeplaatst naar het Veerse Noorderhoofd) „duidelijke taal lieten spreken". Met de degen in de hand middende heer J. U. Smit, die de commandant van het fort, hopman Jeronimus Rollé voorstelde. (Foto P.Z.C.) als alle kernwapens worden gebruikt zouden Over de kernstoponderhandelingen in Moskou verklaarde de Russische pre mier: „als er tenminste geen wijziging komt in de houding van de Amerikanen en Britten, hebben wij de indruk, dat de tijd rijp is voor het sluiten van een ver drag. Een dergelijk verdrag zou een be langrijke en nuttige stap voorwaarts zijn". De Russische premier pleitte opnieuw voor een non-agressiepact gelijktijdig met een kernstopverdrag, maar de vorm van een dergelijk non-agressiepact was niet belangrijk. Het ging om de inhoud. „Nu de vakanties zijn begonnen zullen de wegen in ons land speciaal gedu rende de weekeinden extra zwaar be last worden. Wanneer het autover keer op de grote wegen met een zo gelijkmatig mogelijke snelheid rijdt, kunnen de wegen het grootste aantal voertuigen verwerken. Daarom moe ten extreem hoge maar ook te lage snelheden worden vermeden". Dit heeft de minister van verkeer en waterstaat drs. H. A. Korthals ver klaard in een oproep tot alle wegge bruikers. „Op 'n aantal wegen zijn op verschillende gedeelten maximum snelheden van kracht. Deze maxi mum snelheden zijn alleen daar vast gesteld waar sneller rijden werkelijk gevaarlijk is. Het is daarom van het grootste belang dat men zich ook stipt aan deze voorschriften houdt". „Ik doe een beroep op alle weggebrui kers om de wegen op de juiste wijze te gebruiken. Wanneer een ieder zich goede realiseert dat alle weggebrui kers in gelijke mate aanspraak heb ben op een goed weggebruik dan zal het aantal slachtoffers van verkeers ongevallen niet groot behoeven te zijn", aldus de minister. De Belgische kamer van volksvertegen woordigers heeft donderdagavond het wetsontwerp inzake de invoering van het rijbewijs voor de Belgische automo bilisten goedgekeurd met 147 stemmen voor, één tegen en 14 onthoudingen. Op 11 juni jl. had de senaat dit wets ontwerp reeds aanvaard. De wet zal bin nenkort in het Belgische staatsblad worden afgedrukt en dan van kracht worden. België was één van de weinige Europese landen waar het rijbewijs nog niet verplicht was gesteld. Daar het praktisch niet uitvoerbaar is, elke auto mobilist alsnog een rijexamen af te ne men zal het rijbewijs aan alle automo bilisten boven de 21 jaar worden ver strekt die een verklaring tekenen vol gens welke zij fysiek in staat zijn om een auto te besturen en de verkeers regels kennen. Welingelichte kringen in de Rus sische hoofdstad Moskou verklaar den gisteren na het vijfde gesprek over een beperkte kernstop tossen de Amerikaanse, Britse en Russi sche onderhandelaars, er vrijwel zeker van te zijn, dat de confe rentie in de loop van de volgende week zal eindigen. Deskundigen zouden reeds werken aan de tekst van het verdrag. Het Russische persbureau Tass meldde gisteren, dat de drie onderhandelaars hadden gesproken over het stopzetten van de kernproeven in de atmosfeer, de ruimte en onder water en dat zij ook spraken over andere vraagstukken van wederzijds belang. De Britse onderhandelaar lord Hails- ham heeft gisteren verder nog gespro ken met de Russische vice-premier Kon- stantin Roednew, die ook voorzitter is van de staatscommissie voor weten schappelijk onderzoek. Volgens Tass was het overleg gehouden in een „vriend schappelijke sfeer". De leider van de Sowjet-delegatie, vice-minister van buitenlandse zaken Zorin, verklaarde gisteravond, dat de onderhandelingen „goed" zijn verlo pen. Welingelichte kringen in Moskou zeiden gisteren voorts nog, dat de westelijke delegaties na Kroesjtsjews vasthouden aan een non-agressieverdrag tussen N.A.V.O. en pact van Warschau, de Russen op dit punt waarschijnlijk eniger mate tegemoet zouden willen komen. Zij zouden naar een formulering zoeken om een erkenning van Oost-Duitsland te vermijden. Een Oosteuropese zegsman verklaar de gisteravond nog, dat naar het scheen, de binding van een gedeelte lijk kernstopverdrag en het non- agressieverdrag losser is dan toen Kroesjtsjew deze verdragen in zijn rede van 2 juli aan elkaar koppelde. Het in Peking verschijnende „Volksdag blad", het blad van de Chinese com munistische partij, heeft Amerika ervan beschuldigd een gedeeltelijke kernstop aan te grijpen als een gelegenheid om de uitbreiding van zijn kernwapens voort te zetten. China, dat werkt aan een eigen kern wapen, zal zich niet aan een mogelijke kernstop houden, aldus het „Volksdag blad". Ongeveer honderd Amsterdamse brandweerlieden zijn vrijdagoch tend naai het ministerie van bin- venlandse zaken in Den Haag ge bogen om een petitie over hun sa- arissen te overhandigen. Op de 'oto staan de brandweermannen ,naar rechts gericht" op het Bin nenhof. WWWWVWWWMAAAAAiWWMAAAMMA/UWWUNAM De regering overweegt aan de Tweede Kamer ter goedkeuring voor te leggen het op 13 mei van dit jaar tussen Neder land en België gesloten verdrag over de Schelde-Rijnverbinding. Minister Luns deelt dit mee in een brief aan de Tweede Kamer. Tekst en bijlagen van het ver drag zijn voor de leden van de Tweede Kamer ter inzage op de griffie. De Poolse stad Wroclaw, het vroegere Breslau, is door de Poolse regering tot met pokken gesmet gebied verklaard. Tot nog toe zijn 6 gevallen van deze ziekte bekend geworden, waarvan een met dodelijke afloop. Voor reizigers naar en uit Breslau zijn, met ingang van gisteren, dezelfde dou ane- en quarantainebepalingen van kracht geworden die reeds voor reizi gers uit en van Stockholm gelden. De ze houden voornamelijk in, dat reizigers uit het besmette gebied bij aankomst in Nederland geregistreerd en gecontro leerd worden en dat reizigers naar dit gebied wordt aangeraden zich tegen pokken te laten inenten. FORMATIEPOGING IN BESLISSEND STADIUM (Van onze Haagse redactie) Geheel onverwacht en in het geheim heeft de kabinetsformateur mr. Marijnen gisteravond op zijn departement de demissionaire minister van sociale zaken dr. Veldkamp ontvangen. Indien de formateur zijn vroegere plan nen niet gewjjzigd heeft, nl. dat hij de heer Veldkamp pas zou uitnodigen zodra praktisch het gehele kabinet gevormd zou zjjn, lijkt het er op dat de formatie in een beslissend stadium is gekomen. Er zrjn aanwijzingen dat mr. Marijnen gistermiddag via een rechtstreeks tele fonische verbinding vanuit het kabinet van de koningin in Den Haag tussen tijds rapport heeft uitgebracht aan de koningin in Italië. Het ziet er naar uit, dat het gesprek van gisteravond met minister Veld kamp beslissend is voor zijn even tuele toetreden tot het kabinet-Marij- nen. Na het fractieberaad van gistermiddag van de liberalen is het duidelijk gewor den dat men in deze fractie de pogingen van de heer Marijnen gunstig aanslaat. Hoewel node, ziet men bij de V.V.D. nu toch wel kans om de post van defensie te bezetten. Mogelijk zal de K.V.P. (dr. Alberding?) de portefeuille van o„ k. en w. van de A.R. overnemen, terwijl de A.R. op haar beurt genoegen wil nemen met de post van bijv. verkeer en water staat. In ieder geval lijkt het aannemelijk dat de heer Marijnen zeer veel spoed zet achter de formatie, maar vrijwel uit sluitend via de telefoon. Hij wenst niet, aldus politieke kringen in Den Haag, het risico te lopen dat er door te veel pubii citeit vertraging kan ontstaan. Premier Kroesjtsjew zal eind januari volgend jaar een bezoek aan Egypte brengen. SLAG BIJ FORT DEN HAAK HERLEEFDE DE KANONNEN VAN Fort den Haak bij Veere hebben gis teravond weer „gesproken". Hun „stemmen" waren tot ver in de omtrek te horen; zeer ze ker op de schepen van de „Spaanse vloot", die vlak voor de Veerse haven ten anker lag, gereed om de stad te omsinge len. ZO WAS HET op 26 augustus 1573 en zo was het ook gisteren, 19 juli 1963, toen meer dan zes tig grote zeilschepen van de stichting „stamboek ronde- en platbodemjachten" in samen werking met de jachtclub Veere het zeegevecht bij Fort den Haak, dat de „Prinsenvloot" te zamen met de „Veerse geuzen" bijna 400 jaar geleden tegen de Spanjaarden voerde, in beeld brachten. Het spiegelgevecht is voor de duizenden kijkers op de kade van Veere en op de dijken in de omgeving van het stadje een waarlijk uniek schouwspel geworden, een kijkspel, dat werd omlijst met „kanongebul der" van honderden zogenaam de donderslagen, met vuurwerk, bengaals vuur, met honderden scheepstoeters en wild en en thousiast schreeuwende „geu zen" en „Spanjaarden". De be langstellenden aan de kant had den waarlijk niet zo veel fan tasie nodig om zich de slag, die vier eeuwen geleden geleverd werd, te kunnen voorstellen, zo levensecht beeldden de beman ningen van tientallen fraaie boeiers, schokkers, bollen, tjal ken, aken, jollen, schouwen en hoogaarsen dit spiegelgevecht uit! Gedurende de middaguren hadden enkele honderden kijkers aan de kant. tijdens de „generale repeti tie" reeds een indruk gekregen van hetgeen er 's avonds te wach ten stond. Maar deze „generale" stelde eigenlijk niets voor verge leken bij de avondlijke zeeslag; 's middags waren de schepen maar heel zuinig met hun „muni tie", terwijl er evenmin vuurwerk enz. afgestoken kon worden. De historische achtergrond van het spiegelgevecht, dat de ronde jachtenvloot op de eerste dag van zijn jaarlijkse reünie hield, kan kort als volgt geschetst worden. Nadat medio april 1572 het gehele platteland van Walcheren zich vóór de Prins van Oranje ver klaard had, bleef Middelburg als enig bastion in het bezit van de hertog van Alva, die er 3000 man troepen gelegerd had. Ook toen al was Walcheren van groot strate gisch belang: Al va besloot Mid delburg ten koste van alles te be- houen en Walcheren te heroveren. In de jaren 1572 en 1573 werden talrijke zeegevechten en scher mutselingen geleverd door Span jaarden en Zeeuwen. Een van de drie maritieme acties bij Fort den Haak brachten de zeil schepen nu gisteren in beeld, een gevecht, dat zich voorheen groten deels in de nacht afspeelde en waar voor de organisatoren alleen Fort den Haak hadden te „verplaatsen" naar het Veerse Noorderhoofd. (Zie slot pag. 3 kol. 6 folgende maand wordt Nederland V kleiner. Op 1 augustus namelijk worden de „geannexeerde" gebieden Elten en de Zelfkant aan Duitsland te ruggegeven en daarmee zal dan een einde zijn gekomen aan de korte geschie denis van een naoorlogse gebiedsuit breiding. Deze streken keren „heim ins Reich" Zonder fanfares, zonder machts vertoon, gewoon rustig van de ene dag in de ander. We geloven niet, dat er één Neder lander is, die zich om deze ge biedsoverdracht druk maakt. We zijn er wellicht te nuchter voor. Wat dat be treft kan men wel andere volkskarak ters in Europa aantreffen: de geschie denis kent vele gevallen van heen en weer schuiven met grenzen, waardoor de gemoederen in sommige landen tot woedende, wilde reacties werden opge zweept. Vaak ook ontstonden daardoor gevaarlijke brandhaarden in Europa, die niet alleen dit werelddeel, maar de wereld als geheel ontstellend veel na righeid hebben bezorgd. In de jaren dertig bijvoorbeeld heeft Hitier het min derheden-vraagstuk in allerlei grensge bieden op een schandelijke manier uit gebuit: het geschreeuw over de Sudeten- Duitsers in Tsjecho-Slowakije hield des tijds de hele wereld in angstige span ning. In die dagen waren er nogal wat plaatsen die politiek wankele situaties deden ontstaan: Saargebied, Danzig, di verse Balkan-streken,"enz. Men zou denken, dat Europa dergelijke spanningen rond omstreden grensgebieden nu wel achter de rug zou hebben, maar dat blijkt niet helemaal het geval. Nog altijd zijn er provincies, waar bevolkingsgroepen fel tegenover elkaar staan en waar aangrenzende lan den illegale praktijken bedrijven. Men denke aan het Italiaanse Zuid-Tirol, aanvankelijk een deel van de Oostenrijks- Hongaarse monar chie, dat na de eerste wereldoorlog een twistappel werd tus sen Oostenrijk en Italië. Vandaag de dag laait hier nog altijd het verzet op en het geroep om aansluiting bij Oos tenrijk weerklinkt voortdurend. De va kantieganger, die zich argeloos door de Dolomieten spoedt, ziet daar tot zijn verbazing dat allerlei verkeersknoop punten zorgvuldig worden bewaakt door Italiaanse troepen: men neemt er géén risico en elke poging van de Duits sprekende bevolking om illegale acties te bedrijven wordt hardhandig de kop ingedrukt. Men is daarginds kennelijk wat sneller aangebrand dan hier langs de Noordzee-kust: Elten en de Zelf kant vragen geen extra-troepen. De be volking is er zelfs naar het schijnt - helemaal niet zo mee ingenomen, dat zij weer onder Duits beheer komt, al heeft dat niets met liefde jegens Nederland te maken. De „geannexeerde" situatie was namelijk voor de bevol king economisch helemaal niet on gunstig en met name de middenstand had allerlei voordelen. Men kende er van Duitsland uit de „Kaffee- und Butterfahrten", waaraan de winkeliers veel verdienden, en er was in dit ge bied van Nederlandse kant nogal veel geïnvesteerd, zodat alles bijeen van twee walletjes kon worden gegeten, het Duitse en het Nederlandse walletje. En daar komt nu een einde aan. De liefde tot Nederland ging hier dus via de maag Onlangs hoorden we iemand enkele misprijzende opmerkingen maken over het Nederlandse volk, dat zich zo maar deze geannexeerde gebieden af handig liet maken. Dat zou wijzen op een verslapping van ons nationaal be sef. We geloven, dat een dergelijke op vatting sterk overdreven is. Het Ne derlandse volk moge dan niet gepor teerd zijn voor gebiedsuitbreiding, wél leert onze geschiedenis duidelijk, dat het duchtig op stoom komt als ande ren aan óns grondgebied raken. Men denke slechts aan de felle reacties op de Belgische annexatiebeweging na de eerste wereldoorlog. In die tijd zijn het Zeeuws-Vlaamse en het Zeeuwse volk lied ontstaan, uitingen van grote soli dariteit en nationaal besef. Met name het Zeeuws-Vlaamse volkslied werd overal in den lande gezongen, tijdens protestvergaderingen en demonstraties, in kerken en op pleinen weerklonk het als een belijdenis: „hun eigen landje, maar deel van Nederland". De Zelf kant en Elten zijn echter geen deel van ons land. Geen deel van Nederland. Dat is het punt. Bovendien begrijpt de Ne derlander van vandaag, dat annexaties in deze tijd geen oplossing meer zijn. In een periode, die aansluiting laat zien van nationale economieën tot grotere blokken, die ondanks moeilijk heden en nationalistische tendenzen toch een vervaging van grenzen toont, in zulk een periode heeft het geen zin zich op te winden over het al of niet annexeren van enkele luttele stukken grond. En daarom: laat West-Duitsland gelukkig zijn met deze heim-ins-Reich te keren gebieden. De rekening van het kapitaal, dat deze streken Nederland hebben gekost, zal keurig aan Bonn worden gepresenteerd. En zodra die is betaald, is ons annexatie-avontuur af gelopen. Men zou een befaamd gezegde van een Duits staatsman uit de vorige eeuw kunnen aanhalen: „Holland annektiert sichselbst" C Jordanië. Saoedi-Arabië en Koeweit heb ben in beginsel een plan goedgekeurd voor de aanleg van een 1300 kilometer lange ver keersweg van Jordanië naar Koeweit, door het woestijngebied in Saoedi-Arabië. De kosten van dit project, waarmede drie jaren zouden zijn gemoeid, worden geraamd op 130 miljoen gulden. Joe Walker, piloot van Amerika's snelste experimentele X-15 raketvliegtuig, heeft gisteren een nieuw hoogterecord geves tigd, door tot 107 km te stijgen. 3et vorige Y-15 hoogterecord stond op naam van majoor Bob White van de Amerikaanse luchtmacht, die ruim 94 km haalde. Omdat Walker een burgerpiloot is, kan hij zich nu geen „gevleugelde astronaut" noemen, waarvoor zijn. derde vlucht boven de 80 km genoeg zou zijn geweest. Slechts militaire vliegers of ruimtevaarders kunnen astronaut White, die nu straalvliegtuigen bestuurt, was Amerika's eerste gevleugelde worden. astronaut. De enige andere is majoor Bob Rushworth, die onlangs met een X-15 steeg tot 88 km hoogte. De snelheid waarmee Walker gisteren zijn recordhoogte bereikte, was vijf maal sneller dan de snelheid van het geluid. Hij kwam hoog genoeg om het hele westen van de Verenigde Staten te kunnen overzien. MWWWWWWWWWWWWVWWWiWWWWWWWMIWWWWWWIWWWWWWWWWWWWWW

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1963 | | pagina 1