PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
SOEKARNO
GEEN
OVERHAASTE ACTIE
Restaureren, vaak een dure tegemoetkoming
aan sentimenteel verlangen
Thant
overweegt
vredesmissie voor
Nieuw-Guinea
Opnieuw wreedheden
in Kongo verwacht
Vandaag..
Lintjes
COMMUNIQUÉ
BERAAD OVER
NIEUW-GUINEA
205e jaargang - no. 17
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Fagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE. GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 20 jan. 1962
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie
Jng. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (maximum 8
regels) 25 cent per regel met een
minimum van f 125. .Brieven bu
reau van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2358 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt51, tel. 3841(b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr.Markt2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213). Oostburg, tel. 2395, Terneuzen, tel. 2116; Zierikzee. red. tel. 2425.
tel. 2094.
COMMANDEUR SOEDARSO KRIJGSGEVANGEN?
Drie kinderen bij
brand in woon
schuit omgekomen
Door een brand in een bouten
woonschip in de woonschepen-
haven in 't Eemskanaal in Gro
ningen zijn vrijdagavond drie
kinderen vun het echtpaar A,
Loos bij brand om liet leven
gekomen. De ouders vertoefden
in een nabij gelegen woonschuit.
Het vierde kind van dit gezin
was niet in de boot. Het was op
genomen in een ziekenhuis.
De woonschuit is bijna geheel uitge
brand en daarna voor een deel ge-
zonken. De slachtoffertjes zijn de vijf
maanden oude Johanna, de 3-jarige
Pïeter en de 4-jarige Jannie.
Men neemt aan dat de brand is ont
staan door de hevige warmte van
het potkacheltje dat met cokes werd
gestookt.
is het 350 jaar geleden, dat
Rudolf I van Habsburg te
Praag overleed. Rudolf van
Habsburg bekommerde zich
weinig om staatszaken, maar
had alleen belangstelling voor
zijn stoeterij, kunst- en curio
siteitenverzameling en later
voor astrologie en occultisme.
Daarom werd hij gedwongen
afstand te doen van de troon.
Hij schreef toen de zogenaam
de „Majesteitsbrief". die een
van de aanleidingen was tot de
dertigjarige oorlog.
MORGEN
is het 50 jaar geleden, dat
de in 1955 overleden Ameri
kaanse luchtvaartpionier en
vliegtuigbouwer Glenn L. Mar
tin als eerste luchtpost ver
voerde.
Prinses Caroline van Monaco
heeft van de Ierse president een
ponypaardje gekregen. Toen het
paardje Babbling Brook" namens
de president in de paleistuin werd
aangeboden, kwam ook prinses
Gracia de pony bewonderen.
President Soekarno heeft de waarnemend secretaris-generaal
van de Verenigde Naties verzekerd dat Indonesië geen enkele
„overhaaste actie" zal ondernemen in liet geschil over westelijk
Nieuw-Guinea na de botsing van maandag. Dit heeft liet Indo
nesisch persbureau Pia meegedeeld.
Het antwoord van president Soekarno op de jongste boodschap
van de heer Thant is vrijdag naar de V. N. gezonden. De tekst
werd niet bekendgemaakt.
Volgens Amerikaanse functionarissen overweegt de waarne
mend secretaris-generaal van de V. N., Thant, 0111 een „vredes
missie" te zenden „in de algemene richting van Nieuw-Guinea".
Zij verklaarden echter, dat Thant nog geen beslissingen had
genomen, omdat liet wat Indonesië betrof een zeer delicate
kwestie was". De missie zou bestaan uit diplomaten, die zouden
worden aangesteld als „vertegenwoordigers van de secretaris
generaal".
Waarnemers zeiden, dat met „in de algemene richting van
Nieuw-Guinea" werd bedoeld, dat de diplomatieke missie ook
een bezoek zou moeten kunnen brengen aan het aangrenzende
Indonesische gebied, maar hiervoor zou dan eerst toestemming
van Indonesië moeten worden gevraagd.
De Amerikaanse functionarissen ver
klaarden, dat de nieuwe Nederlandse
suggestie om waarnemers naar het
gebied te zenden ,.van bijzondere
hulp" was voor de V.N.
Ook lieten de Amerikanen weten, dat
Nehroe dikwijls als „verbindings
knooppunt" had gefungeerd in de be
sprekingen met Indonesië, en zij
voegden hieraan toe, dat Nehroe wel
weer graag zijn rol van vredesstich-
ter zou spelen.
Onderhoud met Kennedy
President Kennedy beeft vrijdag in
New Vork een .ontmoeting gehad met
de secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties. Het onderhoud duurde
twee uur. Volgens de woordvoerder
van Het Witte Huis, Pierre Salinger,
KONGOLO-BEUL IN ARREST
Anti-kerkelijke fanatici
vallen missieposten aan
Een woordvoerder van de Verenigde
Naties heeft bekend gemaakt, dat
in het noordwesten van Katanga een
roonis-katlioJieke missie en een semi
narium, .waar vijftien priesters en
nonen intern zijn, zijn aangevallen
door Kongolese soldalen.
Voorts zei de woordvoerder dat ko
lonel Joseph Pakassa, aanvoerder
Aan de soldaten die misschien ver
antwoordelijk zijn A'oor- het bloedbad
dat op nieuwjaarsdag is aangericht
te Kongolo, donderdagaA'ond is gear
resteerd in Stanleystad.
Geloofd wordt dat de soldaten die
aanvallen, in gezelschap zijn van een
fanatieke beweging van anti-rooms-
katholieke, anti-blanke jongeren, die
bekend staat als het „kartel".
De woordvoerder der Verenigde Na
ties zei, dat deze jongelieden, die
oorspronkelijk lid waren van een po
litieke beweging, zijn omgeschakeld
op „toverij".
P.Z.C.-zaterdagnummer
Op de grote, stille slikken
dwalen zagerspitters bij nacht
en ontij rond. Het is een lucra
tief, maar ook riskant bedrijf,
het spitten van de bij de sport
vissers heel erg in trek zijnde
zagers. Een onzer redacteuren
dwaalde mee in de nachtelijke
uren en tekenaar Jac. Prince
zorgde in zwart-wit weer voor
een boeiende illustratie bij
deze veertiendaagse reportage.
S Op pagina zeven,
o Dit twintig pagina's tellende
P.Z.C.-zatc'rdagnummer bevat
8 0.111.: Stemmen uit de kerken
S tpag. 3): „Op de grote, stille
slikken" (pag. 7); Kroniek
van Zwin tol Zijpc en Boek
van de maand (pag. 9): Radio
S en t.v. met Films in Zeeland
(pag. 10); letterkundige kro-
;ek en kunst (pag. 13); „Zig- k
ig"-jeugdpagina (pag. 15); S»
Kerk en Maatschappij plus
feuilleton en Klanken uit de S
8 ether (pag. 17) en de Kinder- s
krant niet puzzel op pagina 19.
W/////////////////////////////m
Arrestatie
Loendoela, die loyaal is aan de cen
trale regering en een tegenstander
van het in de hoofdstad Stanleystad
door de thansi gevangen gezette Gi-
zenga gevestigde onafhankelijke re
gime voor de Oostprovincie, heeft
vrijdag aan de Ver. Naties verteld,
dat Pakassa donderdagavond door
hem was gearresteerd. Pakassa, een
neef van Gizenga, werd gezocht in
verband met het bloedbad in Kongolo
en de moord op dertien Italianen in
november, gepleegd te Kindoe.
Pakassa vloog in gezelschap van een
adjudant, majoor Moelongï, van Kin-
doe naar Stanleystad. Beiden werden
binnen een half uur na aankomst
daar gearresteerd.
hebben beide mannen gesproken over
internationale problemen. Hij wilde
geen nadere bijzonderheden over het
besprokene bekendmaken. De Ame
rikaanse afgevaardigde bij de volke
renorganisatie, Adlai Stevenson, was
bij het onderhoud aanwezig.
Generaal-majoor Jani, de chef van de
„staf bevrijdingsoperaties voor West-
Irïan", heeft vrijdag verklaard te ge
loven dat een vreedzame oplossing
in het geschil met Nederland over
westelijk Nieuw-Guinea mogelijk is.
Hij zei dit tot verslaggevers na een
bijeenkomst met president Soekarno
en de chefs van staven.
Nieuw-Guinearaad
Het lid van de Nieuw-Guineaeraad
H. Worsiwor, heeft aangekondigd, dat
hij op de bijeenkomst van de Nieuw-
Guinearaad van maandag zal voor
stellen, aan de Nederlandse regering
gelden te vragen voor de bewapening
van Papoea-jongeren opdat die kun
nen deelnemen aan de verdediging
van het gebied.
De raad zal niet alleen bijeenko
men voor beraadslagingen over
het advies aan de Nederlandse
regering betreffende de zelfstan-
digheid van West-Papoea, maar
tevens voor besprekingen over
het gevecht tussen Nederlandse
en Indonesische oorlogsschepen j
aan de zuidkust van Nieuw-Gui- j
nea, aldus de heer Worsiwor.
De chef Aan de Nederlandse marine
staf in Nieuw-Guinea, kapitein-ter
zee R. M. Eibers, heeft in antwoord
op de vraag, of de Indonesische com
mandeur Soedarso 11a liet gevecht
van maandag krijgsgevangen ïs ge
maakt, A'erklaard„Ik heb geen com
mentaar".
Engelse mevrouw mocht niet
als pakket worden verstuurd
De Engelse mevrouw Gertrude Wood heeft tevergeefs geprobeerd
zich als postpakket naar de minister van. posterijen, Oevins, te laten
verzenden als protest tegen de vertragingen, die zich thans bij de
Britse posterijen voordoen.
Zij ging met een bord om haar hals met de naam van.de minister
en met als adres het Lagerhuis een Londens postkantoor binnen,
maar de postbeambten accepteerden het pakket niet.
Voor de oorlog kon men zich in Engeland per post laten vervoeren
N en onder geleide naar de opgegeven bestemming laten brengen. In
S 1939 werd deze dienst gestaakt, eerst met het oog op de oorlog
en later omdat er geen behoefte meer aan bestond.
TMMMmWMMMMgWWMMMMMMrWMMWrMMWrWWWMMMWWWMMMwfr
ZO NODIG PARLEMENT BIJEEN
(Van onze Haagse redactie)
Na de vergadering van de com
missies voor buitenlandse zaken
en defensie uit de Tweede Ka-
ni£r is door de voorzitter van de
Tweede Kamer een formele ver
klaring uitgegeven.
Deze \rerklaring luidde: in de geza
menlijke A*ergaderïng van de Aaste
commissies voor buitenlandse zaken
en defensie uit de Tweede Kamer, die
vrijdagmorgen Averd gehouden, heeft
de minister-president meegedeeld, dat
de regering zo spoedig mogelyk een
nota aan de kamer zal zenden, waar
in zij een uiteenzetting aan de ka
mer zal geven van de jongste ontwik
kelingen ten aanzien van liet vraag
stuk Nieuw-Guinea. Voorts heeft zij
meegedeeld, dat zij, indien er zich
omstandigheden Aoordoen, die het
wenselijk maken dat de kamer op
korte termijn bijeen zal komen, de
voorzitter onmiddellijk zal Aerzoeken
j de kamer bijeen te roepen.
EIGENTIJDSE OPLOSSING OF OUDE VORM?
Niet elke restauratie
rechtvaardigt hoge kosten
De hoge kosten die restauratie
van gebouwen en monumenten
noodzakelijk met zich mee
brengt, is een van de meest vóór
de hand liggende redenen om de
vraag te stellen: was restaura
tie van dit gebouw of monument
verantwoord? Als voorbeeld
kunnen twee recente gevallen
uit de Zeeuwse restauratieprak
tijk naast elkaar worden ge
steld: de Middelburgse Oost-
kerk en de Vlissingse Gevangen
toren.
Bedoelde monumentale koepel
kerk werd in 1644 gebouwd en
onlangs voor 450.000 gulden
grondig gerestaureerd. De Vlis
singse Gevangentoren op de
boulevard, daterend van om
streeks eind vijftiende eeuw.en
door Napoleon met een laag aar
de „bomvrij" gemaakt, is nog
steeds in restauratie. Kosten
volgens de laatste .begroting:
402.100 gulden.
Over de vraag: moet de Middel
burgse Oostkerk worden geres
taureerd? zal niemand twisten.
Over de Gevangentoren is op dit
punt echter menig woord geval
len, voordat de gemeenteraad
het restauratiebesluit nam. De
uitzonderlijk hoge kosten van
de restauratie van de kleine
bouwvallige toren die uit ver-
keersoogpunt in de weg staat,
gaven en geven daartoe aanlei
ding.
De kostenfactor raakt van bet res
tauratieprobleem voornamelyk de
praktische leant. Daar tegenover
staan de argumenten die een restau
ratie verantwoord maken, voorwaar
den dus die per geval verschillend
worden beoordeeld en samen moeten
opweglen tegen de kosten. De belang-
i rijkste zijn
i Is het gebouw Aan dusdanige cul-
j tuur-historische waarde dat het
behouden moet blijven?
Heeft of krijgt het gebouw een
eigen passende functie?
Is de staat van het gebouw zo
danig dat nog gerestaureerd kan
worden
Is restauratie voor aanpassing aan
of vanwege een niet weg te den-
leen plaats In de omgeving ge-
Apensl?
Sentiment
Bij deze nuchtere argumenten moet
nog een belangrijke factor worden
gevoegd, die de vraag: restaureren
of niet in vele gevallen zodanig be-
invloedt dat tot restauratie wordt
overgegaan, ondanks de hoge kosten.
Het is de factor sentiment. Niet zel
den weigert men zich neer te leggen
bij het verlies van een vertrouwd ob
ject in het stadsbeeld. En ook al ont
breken in zulk een geval nuchtere
termen die restauratie verantwoord
maken, een sentimentele zucht tot
behoud leidt dan toch tot restauratie.
In Zeeland wordt in de laatste tijd
op omvangrijke schaal gerestau
reerd. Naast de vele dorpskerken
en kleinei'e gemeentehuizen enkele
markante voorbeelden met de
daaraan A-erbonden kosten: N.H.-
kerk Brouwershaven: ƒ907.700.
Slot Moermond 400.000, Gemeen-
J tehuis Thoien: ƒ585.863,87. Stad
huistoren Zierikzee: 200.000. St.-
Jacobstoren Vlissingen: 173.658.
Belfort Sluis (gedeeltelijk nieuw
bouw) 1.400.000 en stadhuis
Middelburg (eveneens gedeeltelijk
nieuwbouw) 2.488.463.
(Zie slot pag4 kol1
Er is de laatste tijd weer discus
sie ontstaan over koninklijke on
derscheidingen. Onlangs bij de
behandeling in de Tweede Kamer
van de begroting van onderwijs, kun
sten en wetenschappen betoogden en
kele Kamerleden, dat judo-kampioen
Anton Geesink een koninklijke onder
scheiding had moeten krijgen, terwijl
voorts in de stukken van de begro
ting van binnenlandse zaken nog
weer eens de affaire van de gewei
gerde gouden eremedaille van St.-
Annaland wordt opgehaald. Minister
Toxopeus heeft nu meegedeeld, dat
bij de regering wordt overwogen of
tot een ander systeem van onder
scheidingen moet worden overge
gaan. Deze discussie over de lintjes
komt in Nederland op gezette tijden
terug, zonder dat er echter tot dus
ver veel aan de zaak is gedaan. Maar
men mag toch wel stellen, dat ge
zien de frequentie waarmee over de
onderhavige kwestie wordt gespro
ken deze aangelegenheid niet is
geregeld op een manier, diè de alge
mene instemming van het Nederland
se volk heeft.
Velen spreken er over en vaak is
de kritiek niet mals. Zelden echter
hoort men betogen, dat de onder
scheidingen maar moeten worden af
geschaft. Dat er zo weinig „afschaf
fers" zijn, is begrijpelijk, want vrij
wel iedereen ondervindt het uitreiken
van een onderscheiding terecht als
een eervolle zaak: de staat, de over
heid. de gemeenschap, zij geven de
staatsburger door het Arerlencn van
een onderscheiding de status van
verdienstelijke man of vrouw. En
daarvoor is vrijwel iedereen gevoelig.
Dat neemt echter
niet weg, dat het
stelsel zoals
het thans in Ne
derland in gebruik
is volkomen uit
de tijd is. Het is ontsproten aan een
vroeg-negentiende eeuwse gedach ten-
wereld en is in menig opzicht anar-
chronistïseh. Wanneer de regering nu
naar verbetering wil streven, dan zal
zij er goed aan doen juist dit anar-
chronisme aan te pakken. Want als
men zou besluiten tot het alleen
maar veranderen van de normen bij
liet verlenen \ran de onderscheidin
gen bijvoorbeeld door eerder een
ridderkruis te verlenen dan een gou
den medaille dan zullen er grote
narigheden blijven. Niet in de eerste
plaats is dus nodig, dat de toewij
zingsnormen worden gewijzigd, maar
dat het gehele stelseL wordt aange
past aan onze tijd.
Er zijn op dit ogenblik nogal wat
variaties mogelijk in ons goede
land op het stuk van onderschei
dingen. De Orde van de Nederlandse
Leeuw heeft drie klassen, alsmede
een broederschap. De Oranje-Nassau
kent vijf klassen plus nog drie soor
ten medailles. Dat wil zeggen dat er
twaalf mogelijkheden zijn om ver
dienstelijke mensen te eren, wanneer
we althans de Huisorde van Oranje
met vijf klassen niet meerekenen en
ook de militaire onderscheidingen
buiten beschouwing laten. Twaalf
mogelijkheden dus: wel een beetje
veel van het goede en zeker een aan
tal, dat sterk gereduceerd kan wor
den. Bovendien lijkt ons het verschil
tussen de Nederlandse Leeuw en de
Oranje-Nassau vrij kunstmatig. De
eerste wordt verleend op grond van
„beproefde vaderlandsliefde, bijzon
dere ijver en trouw in het volbren
gen van de burgerplichten of van
buitengewone bekwaamheid in we
tenschappen en kunsten". Maar hef
aantal kunstenaars hoewel zij
toch over een buitengewone be
kwaamheid in hun vak beschikken
dat in het bezit is van een „Leeuw"
kan men met de vingers van één
hand tellen. Buiten het knusse we
reldje van de overheid is het in het
algemeen heel moeilijk een „Leeuw"
in het knoopsgat te krijgen. Toch zijn
ook buiten de enge lering van over
heidsdienaren voortreffelijke voor
beelden van beproefde A'aderlandsüef-
de en bijzondere ijver en trouw bij
het volbrengen van burgerplichten té
vinden. Maar de meerderheid van
ons gedecoreerde volksdeel moet het
doen met de Oranje-Nassau: men
heeft zich dan jegens koningin of
staat of jegens de maatschappij op
bijzondere wijze A'erdienstelrjk ge
maakt, zoals de omschrijving luidt.
Men moet toegeven: deze formule
ring is minder negentiende eeuws
dan die van de Nederlandse Leeuw,
zij is enigermate soepel en maakt
een niet al te star onderscheïdingen-
beleid mogelijk. Maar tengevolge van
de vijf verouderde klassen plus de
drie medailles geschiedt de uitreiking
volgens een star schema, dat moeilijk
kan worden doorbroken. Nogmaals:
het hele stelsel zal op de helling moe
ten.
De regering denkt nu over dit al
les na. Wij hopen dat zij niet tol
lapmiddelen zal besluiten, maai
de moed zal hebben een ondevschei-
dingssysteem te ontwerpen, dat past
in onze tijd.
Petroleum en olie
maandag duurder
Van de zijde van de Shell wordt ver
nomen, dat als ge\'olg van de prijs
stijgingen op de Avereldniarkt de ver
koopprijzen voor enkele aurdolie-
produkten hier le lande op 'VI ja
nuari zullen worden verhoogd.
Met ingang A'an maandag worden
petroleum voor verlichting en ver
warming een halve cent per liter en
tractorpetroleum 30 cent per 100 li
ter duurder. De prijzen voor auto-
gasolie uit pompen, gasolie voor an
dere doeleinden, huisbrandolie voor
centrale verwarming en dunne
stookolie gaan met 40 cent per 100
liter omhoog.