PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT EERSTE KERNPROEF REEDS GENOMEN Verontwaardigde raad Vlissingen: „Souburg niet zelfstandig laten" Russische atoombom gisteren in Azië tot ontploffing gebracht Installatie Goulart bepaald op maandag VLIEGRAMP BSJ CHICAGO - 78 DODEN Vandaag.. Volgorde 204e jaargang - no. 207 Dagblad, uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant Directie: F. van de Velde en F. B. den Boer. Adjunct: W. de Pagter. Hoofdredacteuren: W. Leertouwer en G. A. de Kok. ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per week, f 7,00 p. kW.; fr. p. p. 7,25 per kw. Losse nummers 15 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Zaterdag 2 sept. 1961 ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per m,m. Minim, p. advertentie 4, Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties (max. 8 regelB) 25 cent per regel met een minimum van 1,25. ,3rieven bureau van dit blad" 25 cent meer. Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg. Bureaus: Vllssingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg, tel 2395; Terneuzen, tel. 2116; Zierlkzee, red. tel. 2425. sdm. tel. 2094. AMERIKAANS WAARSCHUWINGSSYSTEEM MELDT Rusland heelt zijn kernproeven hervat door hoog boven centraal Azië een atoombom tot ontploffing te brengen, aldus heeft het Witte Huis gisteravond bekend gemaakt. Over de grootte van de bom was nog niets met zekerheid be kend, maar de plaatsvervangend perssecretaris van het Witte Huis, Andrew Hatcher zei dat het „een aanzienlijke capaciteit in de middengroep had". De verklaring werd bekendgemaakt nadat president Kennedy een bespreking had gehad met het hoofd van de Amerikaanse kernstopdelegatie Arthur Dean en zijn speciale adviseur voor de ontwapening, Jolm J. McCloy. Hatcher verklaarde dat de Russische kernproef vrijdagmiddag vroeg Nederlandse tijd, was ontdekt. President Kennedy was pas later op de hoogte gesteld nadat deskundigen bevestigd hadden dat de kernexplosie inderdaad had plaats gehad. Explosie als die van waterstofbom In de verklaring werd gezegd: „De Sowjet-Unie heeft een kernproef on dernomen in de omgeving van Seml- palatinsk in Centraal Azië. Het be proefde apparaat had een aanzienlijke capaciteit in de middengroep. Het werd in de dampkring tot ontploffing gebracht." Hatcher verklaarde dat men de in lichtingen over de ontploffing „via detectie op lange afstand" had ver kregen. Hij wijdde niet verder hier over uit. Niet verrast De explosie was verwacht en had de president of zijn medewerkers niet verrast, aldus Hatcher. Op vragen om zijn woorden „in dc middengroep" nader toe te lichten zei Hatcher: „deze verwijzing be treft de grootte van de bom. Het duidt aan dat deze niet tot de me gaton groep behoorde, maar gro ter was dan de doorsnee atoom bom". Met doorsnee atoombom zei Hatcher de bom te bedoelen die aan het einde van de tweede wereldoorlog boven Hirosjima tot ontploffing was ge bracht. Hij vergeleek de grootte van het nu beproefde wapen met een wa terstofbom. Semipalatinsk ligt ongeveer 725 km ten zuidoosten van Omsk, in Kazak stan. Opwinding Ondanks de algemene opwinding die in het Witte Huis is veroor zaakt heeft president Kennedy be sloten het komende weekeinde in P.Z.C.-zaterdagnummer BROU W ERSI1A V ENSE GAT OF OOSTERSCHELDE De ze vraag onderwerpt één onzer redacteuren aan een uitvoerige beschouwing. Het gaat er daar bij om, waarom de volgorde van de deltawerken zodanig is bepaald dat eerst het Jïrou- wershavense Gat zal worden afgesloten en daarna de Oos- terschelde. En de vraag wordt opgeworpen in hoeverre het lo gischer zou zi.'n, dat de Ooster schelde thans als eerste aan dc beurt zou komen. Op pagina 7. Verder bevat dit 18 pagina's tellende zaterdagnummer o.m. Stemmen uit de Kerken (pag. 3), Radio- en t.v.-rubriek en films in Zeeland (pag. 9), Cultuur en letterkundige kro niek (pag. 13), Sport (pag. 15). Feuilleton en de Kerken en 'de Maatschappij (pag. 16) en onze Kinderkrant en Klan ken uit de ether op pag. 17. V\W\WSAWVWWWNA\W zijn buitenverblijf in Hyannis Port (Massachusetts) door te brengen, waar hg nieuwe besprekingen met zijn specialisten over de kern vraagstukken zal voeren. Voorbereiding In gezaghebbende kringen in de Franse hoofdstad wees men erop dat een atoomontploffing zoals de Sow jet-Unie thans tot stand heeft ge bracht, een voorbereiding van ver scheidene weken vereist en dat zij derhalve reeds geruime tijd tevoren moet zijn voorbereid. Voorts meent men dat deze explosie van middelmatige sterkte een voorbe reiding is voor het tot ontploffing brengen van een krachtiger bom. Radio-activiteit De woordvoerder van liet Britse mi nisterie van buitenlandse zaken noemde het bericht over de kernex plosie in Siberië „betreurenswaardig". Hg voegde hieraan toe, dat door deze ontploffing het gevaar voor radio activiteit is toegenomen. Idee van Kroesjtsjew „V.N.-ZETEL IN BERLIJN" Premier Kroesjtsjew heeft gisteren tijdens een onderhoud te Yalta met twee Britse politici meegedeeld er geen bezwaar tegen te hebben dat het V.N.-hoofdkwartier van New York wordt overgeplaatst naar Ber lijn. Dit is bekendgemaakt door een van de twee Britten, Konni Zilliacus wegens zijn Russische sympatieën geschorst uit de Labour Partij die samen met Sir Leslie Plummer, La-' bour afgevaardigde in het lagerhuis, gedurende drie uur een onderhoud had gehad met de Russische premier. Volgens Zilliacus had Kroesjtsjew gezegd dat de overplaatsing van het V.N.-hoofdlcwartier naar Berlijn een extra garantie vooor de vrijheid van West-Berlijn zou betekenen als een vredesverdrag zou zijn gesloten. Conferentie Belgrado In Belgrado is vrijdag de conferentie van de neutrale landen officieel be gonnen. De foto toont president Tito tijdens het uitspreken van de openingsrede. (Voor verslag zie pag. 3) Bjj een vliegtuigongeluk op ongeveer 16 km van het vliegveld Midway bij Chicago zün a,le 78 inzittenden van een Superconstellation omgekomen. In het vliegtuig bevonden zich 73 toeristen en een vijfkoppige beman ning. Het ongeluk gebeurde direct na het opstijgen van de Constellation, die van Boston naar de westkust onder weg was. Het vliegtuig scheerde laag over een groep huizen en viel in een weiland te pletter, waar het in brand vloog. De inzittenden wer den over een groot gebied verspreid. Bij het ongeluk zijn twee gezinnen, een van zeven en een van zes perso nen, omgekomen. Volgens een woordvoerder van de F.B.I. hadden ooggetuigen gezegd aan boord van het vliegtuig een ontploffing te heb ben waargenomen. Door andere oog getuigen wordt dit echter heftig ont kend. De plaats van het ongeluk wordt door troepen van de nationale garde bewaakt om plundering te voorkomen. Functionarissen van de luchtvaartmaatschappij noemen ie dere verklaring omtrent de oorzaak van de ramp voorbarig. Een militaire- rechtbank in Parijs heeft de Franse kapitein Marcel Pompidou vrijgesproken. Hij stond terecht op be schuldiging van verstandhouding met de leiders van de mislukte opstand in Alge rije. Voorts zou hij de inhoud van een geheim document bekend hebben ge maakt. Pompidou verklaarde dat hij als adjudant van een van de kolonels die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de opstand van april, slechts bevelen had opgevolgd. Brazilië wacht gespannen Leger en vloot voor actie gereed De voorzitter van het Brazili aanse congres lieeft de installa tie van vicepresident Goulart tot president vastgesteld op maan dag 4 september. Volgens in Buenos Aires opge vangen berichten van „Radio Legalïdad" in Porto Alegre, werd vicepresident Goulart nog de afgelopen nacht in Brazilië verwacht. Vrienden van vice-president Goulart verklaarden dat hij vanuit Montevi deo in Urugua naar de Braziliaanse grens zou rijden om het president schap op te eisen. De Braziliaanse marine heeft gis teren een vliegtuigmoederschip naar de haven van vice-president Goularts bolwerk Porto Alegre ge stuurd en bovendien bij Floriana- polis op 300 kilometer afstand van de geblokkeerde havenstad drie regimenten mariniers aan land ge zet. Het vlootcommando heeft daarna aangekondigd dat „alles gereed is voor aktie" tegen de op standige eenheden van de land macht, die Goulart steunen. Blijkens een radiouitzending uit Por to Alegre hebben straaljagers pam fletten boven de stad uitgeworpen, waarin de bevolking wordt omgeroe pen om steun te verlenen aan de fede rale regering. Volgens berichten uit de belegerde hoofdstad van de staat Rio Grande do Sul heeft gouverneur Leonel Brizola zijn zwager Goulart uitgenodigd om in zijn residentie te worden beëdigd. Brizola verklaarde na een geheime vergadering met politieke-, militaire, kerkelijke- en burgerlijke autoriteiten dat Goulart op het moment dat li\j Braziliaanse grond onder de voeten zou hebben „automatisch" president zou zijn. ....is het 100 jaar geleden, dat in Parijs overleed Louis Nico las Robert, uitvinder van de papiermachine (1798). MORGEN ....is het 50 jaar geleden, dat de Sint Jacobstoren te Vlissin- gen door brand werd verwoest. SAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA# fóanth IIK Protest-motie naar minister EEN STORM VAN protesten is gistermiddag opgestoken in de Vlissingse raad tegen de wens van minister Toxopeus om Sou burg niet bij Vlissingen te voe gen, maar deze gemeente haar zelfstandigheid te doen behou den. Het regende woorden als „onbegrijpelijk", „tragedie" en „drama". In een officiële verkla ring zei burgemeester mr. B. Kol ff: „Het is de minister blijk baar ontgaan, dat hier niet slechts lokale belangen en zelfs niet uitsluitend Zeeuwse belan gen, maar gezien in het licht van de ontwikkeling van het Sloe ook nationale belangen op het spel staan". Als één man schaarde de raad zich dan ook achter een mo tie, ingediend door de heer E. de Priester (p.v.d.a.), waarin uiting werd gegeven aan „grote verontrusting en ver ontwaardiging over deze plot selinge wijziging in het standpunt van de minister". Verder verklaarde de raad in deze motie zich ten volle ach ter de woorden van de burge meester te scharen. Ook werd het vertrouwen uitgesproken, ..dat b. en w. alle stappen zul len doen, die er toe kunnen leiden, dat de zaak van de grenswijziging alsnog in voor Vlissingen goede banen wordt geleid". Besloten werd deze motie ter kennis te brengen van de minister van binnen landse zaken, van de leden der Staten Generaal en van het college van Gedeputeerde Staten van Zeeland. Groot was de verbazing zowel bij het college van b. en w. als bij de raadsleden dat de betrokken ge meentebesturen nog altijd niet offi cieel op de hoogte gesteld zijn van de „ministeriële ommezwaai". „Een on begrijpelijke zaak", zei bijvoorbeeld de heer De Priester. „Burgemeester en wethouders hebben reden om aan te nemen, dat deze persberichten .juist zijn", zo verklaarde de heer Kolff echter. Het feit, dat het ontwerp-voorstel tot herindeling van de gemeenten op Walcheren teruggezonden is aan G.S. met de aantekening, dat de Souburg- se zelfstandigheid een ministerieel begeren was, is voor Vlissingen „een kwestie van levensbelang", aldus de heer Kolff. Lijdensweg Beknopt ging de burgemeester „de hele lijdensweg" nog eens na: al in 1941 werden de eerste stappen ge daan om tot uitbreiding van het Vlis singse grondgebied te komen en in 1947 werd voor het eerst de mening van de raad gevraagd over een ont_ werp-grenswyziging. Drie ministers kwamen in verband daarmee naar Vlissingen: in 1951, in 1958 en in 1959. Aan iedere minister werd het gezegd: Vlissingen heeft geen grond meer om te bouwen. „Een dergelijke toestand behoeft voor een stil stadje, waar niemand wenst te bouwen, geen bezwaar te zijn", al dus burgemeester Kolff, „maar voor een springlevende stad als Vlissingen is dit funest". Dat blijkt nu al: lang niet alle gegadigden (bedrijven, in stellingen en particulieren) kunnen bouwen in Vlissingen. Over het feit, dat de grenswijzigingen nu opnieuw worden uitgesteld wilde de heer Kolff slechts zijn teleurstelling uitspreken, maar over het feit. dat nu aangedron gen wordt op zelfstandig-blijven van Souburg verontwaardiging. Ten koste - ten voordele Van de argumenten voor samenvoe ging van VJissingen en Souburg wilde hij er slechts enkele noemen: le Sou burg ligt midden in de te verwachten stedelijke ontwikkeling en juist in het deel, dat van vitaal belang voor het geheel geacht moet worden; 2e Sou burg voor vestiging altijd al aan trekkelijk wegens zgn ligging ten op zichte van de Vlissingse havens en industrieterreinen zal van die lig ging ten nadele van Vlissingen nog meer profiteren, wanneer arbeiders van de toekomstige Sloe-industrieën daar gaan wonen; 3e de door Middel burg en Vlissingen ontwikkelde dub- belstnd-gedachte gaat er van uit, dat deze beide steden in de strook, die thans deel uitmaakt van de gemeente Souburg gemeenschappelijke voorzie ningen zullen kunnen treffen. (Zie tlot pag. 2 kol. 3) Gaarne willen wij de aandacht vragen voor een beschouwing, die elders in ons blad is opge nomen over de volgorde van de del tawerken. Daarbij wordt de vraag aan de orde gesteld of het wel lo gisch is nu te beginnen met de af sluiting van het Brouwershavense Gat, terwijl vrijwel alle voordelen van het Deltaplan veel eerder gereali seerd zouden zijn, wanneer men eerst de Oosterschelde afsloot. Voor zover is na te gaan geeft de rijkswa terstaat echter de voorkeur aan het Brouwershavense Gat uitsluitend op grond van de overweging, dat men voor de Oosterschelde nog meer er varing moet opdoen. Maar in onze be schouwing op pa gina 7 wordt twij fel uitgesproken over de waarde van dit argument en wordt voorts gewezen op een alternatieve moge lijkheid. namelijk afsluiting van de Oosterschelde in twee etappen. Een dergelijke twee fasen-sluiting zou wat kosten betreft niet veel duurder zijn dan een afsluiting-in-eens met een dam zover mogelijk zeewaarts, terwijl dus bovendien de voordelen van het Deltaplan tien jaar eerder dan volgens het huidige tijdschema zouden zijn bereikt. Wij menen er goed aan te doen deze zaak aan de orde te stel len. Immers, de belangen die bij de afsluiting van de zeegaten zijn gemoeid zijn veel en velerlei en het gaat dunkt ons niet aan om bij de bepaling van de volgorde, waarin zij moet worden uitgevoerd, uitsluitend overwegingen van ervaring, gebruik van materiaal en materieel e.d. te la ten gelden. Dat wil dus zeggen, dat het vaststellen niet een aangelegen heid van rijkswaterstaat alleen kan zijn, maar dat hier alle werkelijk geldende belangen behoren te worden afgewogen. Enkele van deze belangen willen wij hier noemen: de gerechtvaardig de wens van Zeeland een centrale weg te krijgen, voorts eisen van vei ligheid en zoetwaterhuishouding, als mede de verhouding tot België. Om met de centrale weg te beginnen: men weet, dat het provinciaal be stuur een groots plan heeft een brug te doen aanleggen tussen Noord-Be veland en Schouwen-Duiveland, waarmede een belangrijke Zeeuwse schakel in deze centrale weg tot stand zou komen. Die brug is een uitmuntende oplossing, waarvoor wij in het verleden vurig hebben gepleit en zullen blijven pleiten zolang de huidige volgorde van de deltawerken (Oosterschelde dicht in 1978) van kracht blijft. Maar tevens is het reëel te vragen of dit verlangen van Zeeland naar een centrale weg niet moeten worden ingecalculeerd bij be studering van de vraag of wellicht de Oosterschelde in twee fasen met voor rang behoort te worden afgesloten. Bovendien zal dan in deze beschou wing betrokken behoren te worden de overweging, dat een vervroegde af sluiting honderden kilometer dijk, die thans als zeewering fungeert, tot tweede kering maakt. Dat voorts het voor de landbouw zo belangrijke zoetwaterbekken veel eerder tot stand zal komen dan bij uitvoering van het thans aanvaarde tijdschema. En ten slotte dat ook de verhouding met België minder moeilijkheden zal op leveren omdat het bezwaar tegen de derde sluis in de Tussenwateren ver valt, om nog maar niet te spreken van de kans, dat er in een deel van die Tussenwateren bij uitvoering van het huidige schema stroomversnel lingen zullen optreden. Het is echter noodzakelijk naast al deze voordelen ook de nade len in ogenschouw te nemen en als belangrijkste voor Zeeland moet in dit verband worden genoemd, dat de oesterteelt eerder dan was voor zien haar einde zou hebben. Maar daarbij nu dient dan weer de vraag te worden gesteld of de aanleg van een secundaire dam het wellicht mo gelijk zal maken dat vóór die dam een zoutwater-bekken wordt aange legd, waarin de oesterteelt wél moge lijk blijft. Wij willen overigens met dit be toog niet bepleiten, dat nu maar eerst de Oosterschelde aan de orde behoort te komen, om dat deze afsluiting veel meer voor de hand zou liggen dan die van het Brouwershavense Gat. Maar wél wil len wij nadrukkelijk vaststellen dat is óók de essentie van de be schouwing, die men elders in ons blad aantreft dat het niet aangaat thans zonder nadere motivering maar aan het Brouwershavense Gat te be ginnen. Het is zo langzamerhand tijd ten aanzien van de uitvoering van het Deltaplan behalve juichkreten, ook kritische geluiden te laten ho ren. En daarom is het reëel de mi nister te vragen een uitvoerig in zicht te geven in de overwegingen van zijn keuze. Dan pas immers zal men kunnen beoordelen of al de hier genoemde overwegingen van vei ligheid. van zoetwaterhuishouding, van visserij, van de verhouding met België, van het verkeer vooral inderdaad een rol hebben gespeeld en welke waarde er aan is toegekend. Want de motivering, die tot dusver is gebruikt (ervaring) is onvoldoen de. Wij hopen derhalve, dat de volks vertegenwoordiging in het gemeen overleg met de minister diens over wegingen wil toetsen. Op uitnodiging van koning Hassan II zal president Grnnehi begin volgend jaar een bezoek aan Marokko brengen. De premier van Italië, Amintore Fanfani, reist binnenkort reeds naar Rabat.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 1