BERLIJN: THEATER MET STUK VOL
GRIMMIGE A
Westberlijner leeft
in wurgende angst
Vuurzee in Utrechts
oude binnenstad
De oogstvooruitzichten in Zeeland zijn goed
Krediet
Vandaag...
BRANDENBURGERTOR GESLOTEN
(Van een onzer redacteuren).
Berlijn, 14 augustus. Een bizar theater. Dat is de enige ver
gelijking, die opgaat wanneer men vandaag spreekt over het
Berlijn van nu. Maar helaas een theater, waar een angstaanja
gend stuk gaat over een immens concentratiekamp met miljoe
nen bewonersOost-Berlijn. Een stuk ook vol grimmige accen
ten, met in de zaal de gehele wereldbevolking ademloos toekij
kend. Ademloos inderdaad. Want op het toneel wordt met vuur
gespeeld en daarbij soms zo angstig gemanoeuvreerd, dat men
geneigd is de acteurs toe tc roepen in hemelsnaam op te passen.
Anders gaat de hele schouwburg in vlammen op. Dat laatste
heeft men nu gelukkig in West-Berlijn begrepen: Men wil er niet
met vuur spelen en daarom is er een eind gemaakt aan de enor
me betogingen bij de Brandenburgertor, waar tienduizenden
Westberlijners hun haat tegen het regime van Ulbricht uit
schreeuwden.
Een foto bij de Brandenburger
poort in Berlijn, waar Oostduit-
se waterkanonnen, pantserwa
gens, manschappenwagens en
politiemensen staan opgesteld
om elke actie de kop in te druk-
sen.
Men mag er nu niet meer dicht bij
komen: de menigten zijn door de
Westduitse politie ruim een kilometer
teruggedrongen. Nu vindt men er al
leen nog maar politiemannen en de
mensen van pers, radio en televisie.
Een merkwaardige verandering ove
rigens van dit toneeleerst een Wag
neriaanse, echt Duitse scène met
spreekkoren en zelfs met fakkeldra
gers, nu alleen maar politie, militai
ren en journalisten. De geladen emo
ties van zondag hebben plaats ge
maakt voor tragi-komische effecten:
een wat béte kijken over en weer
met slechts af en toe elementen van
spanning.
Zo boden omstreeks zeven uur maan
dagavond twee vriendelijke meisjes
uit dé oostsector demonstratief de
Vopo's op de gepantserde auto's bloe
men aan. Gevolg: hoongelach onder
de journalisten aan dc westelijke
kant. Een Ierse persman wedde na
dit serene bloementafreeltje dat hij
er nu wel zou doorkomen bij de Vo
po's. Breed met zijn paraplu zwaaiend
wandelde hij door het niemandsland.
Maar ook hij werd teruggestuurd, on
danks zijn welsprekende gebaren.
T eruggestuurd
Teruggestuurd bij de Brandenburger-
tor. Zo ver is het nu gekomen met
deze beroemde poort van Berlijn. Die
poort moest open, zo roept men al
jaren in het westen. Maar maandag
is hij grondig gesloten. Zondag en
maandagochtend nog was het één van
de dertien open gebleven toegangen
tot het concentratiekamp dat nu
Oost-Berlijn is geworden. Maar
maandagmiddag omstreeks drie uur
ging de poort dicht, grondig dicht.
Door middel van luidsprekers deelde
de Oostduitse politie mee, dat deze
toegang werd afgesloten wegens
„Westduitse provocaties".
Judasloon
Kort tevoren had ik er nog één van
die trieste scènes meegemaakt, die
thans in het theater-Berlijn aan de
orde van de dag zijn. Een meisje uit
de oostelijke sector, dat zondag in
West-Berlijn op een verjaardagsvisite
was. had het besluit genomen in het
westen te blijven. Maar zij had de
huissleutel nog. „Ik moet die nog
even naar mijn ouders terugbrengen",
zei ze naïef tot de westelijke politie-
inspecteur bij de Brandenburgertor.
„U kunt wat mij betreft gaan", was
het rustige antwoord, „maar reali
seert U zich als Oostberlijnse wel, dat
U het concentratiekamp wel inkomt,
maar er niet meer uit". Het meisje
Een triest beeld bij de Brandenbur
gerpoort in Berlijn. Een Oostduitse
vrouw met haar dochtertje wuift
7iaar haar familieleden in het vrije
westen. Om haar heen staan de vo
po's. Rechts aluurt een vopo met een
.V.
barstte in snikken uit. Dat werd één
der omstanders kennelijk te veel.
Hij haalde een biljet van tien oost-
marken tevoorschijn, smeet het over
het prikkeldraad en gilde: „Hier heb
ben jullie je judasloon".
Kort daarop ging de Brandenburger
tor dicht. Kort daarop dus ook be
sloten Westberlijnse autoriteiten de
omgeving te doen ontruimen: men
wil elke aanleiding tot scènes, wilde
scènes, vermijden.
Sterke zenuwen
Het toneel in het theater Berlyn is
aldus echter niet volledig ge
schetst. Er is ook nog zo iets als
het leven van alledag. Eu op dit
punt moet men het de Westberlij
ners toegeven: zij beschikkeu over
Wel heel sterke zenuwen. „Men
moet niet denken dat wij zo lang
zamerhand een ingezakte pudding
(Zie slot pag. 3 kol. 3)
FABRIEKLOODS UITGEBRAND
Woonhuizen met moeite
voor vlammen bewaard
felle brand is gisteravond om
streeks half zes ontstaan in de ap-
paratenfabriek I.N.K.A. aan de Oude
Gracht te Utrecht. De Utrechtse
brandweer, die met groot materiaal
uitrukte, werd bij de blussingswerk-
Demobilisatie in
Amerika half
jaar uitgesteld
Ongeveer 26.800 officieren en
manschappen van de Ameri
kaanse marine, die de dienst
zouden verlaten, moeten in
dienst blijven, zo is maandag in
Washington bekendgemaakt.
Hun diensttijd wordt met zes maan
den tot een jaar verlengd. Deze or
der is een onderdeel van de opbouw
van de strijdmacht. De sterkte van"
de marine wordt hierdoor van 626.000
op 657.000 man gebracht.
Macmillan met vakantie
Uiterlijk onverstoord door de huidige
crisis om Berlyn is premier Macmil
lan maandag uit Londen naar York
shire vertrokken om er zich te ver
meien in de jacht op de Schotse
sneeuwhoenders.
Engelse trein reed zonder
bestuurder en stoker
s In het Engelse graafschap So-
M merset heeft een passagiers-
jfj trein zonder bestuurder en sto-
ker bijna twee kilometer ai'ge-
legd voordat bij tot stilstand
gebracht kon worden.
De bestuurder en de stoker wa
il ren door een explosie van de
locomotief geslingerd en lagen
ernstig gewond langs de spoor-
baan. Een van de conducteurs
s merkte dat er Iets aan de hand
moest zijn toen de trein niet
stilhield bij een station. Hij n
s trok aan de „oourem en bracht
H de trein tot stilstand. Geen van
de passagiers werd gewond. |j
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllll!!ÏÏ
zaamlieden belemmerd door de euor-
me rookontwikkeling en de compac
te bouw ter plaatse.
Rondom de fabriek, waaraan een
klein laboratorium grenst, staat een
rij bewoonde onbewoonbaar verklaar
de woningen in tie Zwaansteeg en
enkele opslagloodsen van handelson
dernemingen. Voor de fabriek staat
nog een kleine woning.
De spuitgasten probeerden langs zes
kanten de vuurhaard te bereiken.
Met zuurstofmaskers op begaven zij
zich door de met dichte rook gevulde
woonhuizen en legden tientallen me
ters slang uit.
Met zeven stralen op de lage-drult-
spuiten en vier op dé nevelspuiten
bestreden zij het vuur. Zij konden
niet voorkomen, dat de fabneksloods,
waarin men koelkasten, bakoventjes
en dergelijke fabriceert, grotendeels
in vlammen opging, evenals het labo
ratorium. Ook brandde een bovenhuis
in de Zwaansteeg geheel uit.
Geen uitbreiding
De zwarte rookwolken, die hoog bo
ven Utrechts binnenstad optorenden,
trokken honderden belangstellenden
naar de plaats van de brand. De be
woners van de huizen in de Zwaan
steeg brachten in allerijl hun huis
raad in veiligheid, toen één van de
dicht opeen gebouwde huisjes vlam-
vatte. De brandweer kon echter uit
breiding van de brand voorkomen.
Een aantal gevulde zuurstof- en pro-
paangasflessen, kon tijdig buiten het
bereik van de vlammenzee worden
gebracht.
De brand is waarschijnlijk ontstaan
doordat een bad met lak, waarin
koelkastaggregaten worden gedom
peld, vlam vatte. Naast dit bad stond
een compressor, die automatisch aan
slaat. Men vermoedt, dat uit de com
pressor een vonk de zeer brandbare
lak heeft doen ontvlammen.
De schade wordt geraamd op onge
veer anderhalve ton.
BEHALVE STUKJE SCHOUWEN-DU1VELAND
Prijzen moeten nu
de rest doen
Als de voortekenen niet bedrie
gen wordt 1961 een redelijk
goed jaar voor de Zeeuwse boe
renstand. In ieder geval wat de
opbrengsten in de landbouw be
treft. Want bij het opmaken van
een tussentijdse balans komt
men tot de conclusie, dat de op
brengsten van het merendeel
der gewassen tot tevredenheid
stemmen. Of deze goede resul
taten echter betekenen, dat 1961
ook m financieel opzicht een
gunstig jaar voor de boeren
stand wordt, blijft nog een open
vraag. Dit hangt namelijk nog
geheel van de prijsontwikkeling
af. Een buitenbeentje wat de
gewassenopbrengst betreft
vormt evenwel een flink deel van
Schonwen-Duiveland waar men,
zoals bekend, met een bijzonder
slechte grondstructuur te ma
ken heeft. Een onzalige erfenis
van de watersnood van 1953.
Overigens waren in het voorjaar
de vooruitzichten wat de grond
structuur aangaat voor geheel
Zeeland niet al te best, Daarvoor
had het in het najaar van 1960 te
veel geregend en was er te wei
nig vorst geweest, waardoor de
grond niet rul was geworden.
Gelukkig viel kort na de inzaai
begin april regelmatig regen,
waardoor de gewassen toch nog goed
zijn opgegroeid. Alleen op Schouwen-
Duiveland waren vele percelen der
mate slecht, dat zelfs het gunstig
groeiweer geen goede opkomst in
hield. Door de slechte grondstructuur
zakte het regenwater namelijk niet
in de grond met het gevolg, dat vrij
veel percelen overgezaaid moesten
worden. De gunstige zaaitijd was toen
echter al voorbij, zodat de verwach
tingen niet al te hoog zijn gespan
nen.
Boeren die al enkele jaren achtereen
een slechte oogst hebben gehad zijn
dan ook zeer pessimistisch gestemd.
Met reden, want de opbrengst van
bijvoorbeeld gerst bedraagt niet meer
dan 50 tot 70 procent. De overige
Zeeuwse gebieden laten echter een
gunstiger geluid horen. De opbreng
sten kunnen hier vrij normaal ge
noemd worden en geven geen reden
tot klagen. Een uitzondering maakt
de wintertarwe. Door de vele na
jaarregens in 1960 kon slechts 10
procent worden ingezaaid. De op
brengst werd bovendien maar zeer
normaaltjes. Rond 4500 kg per ha,
hetgeen een stuk minder is dan het
jaar daarvoor, toen men kon rekenen
op rond 5500 kg per ha.
Gerst
Doordat er minder wintertarwe kon
worden ingezaaid, is er meer zomer-
tarwe en gerst uitgezet, waarby de
boeren een dankbaar gebruik hebben
gemaakt van een van de eigenschap
pen van gerst, namelijk minder struc-
tuurgcvoelig dan andere gewassen.
Het meerdere uitgezaaide gerst
kwam dan ook voornamelijk op per
celen, die door de regens in 1960
veel hadden geleden, zoals stukgere
den bieten- en aardappelland.
De opbrengst was over het algemeer
redelijk. Rond 4400 kg per ha, terwijl
4500 kg normaal genoemd wordt. Een
uitzondering moet echter weer voor
Schouwen-Duiveland gemaakt wor
den. Voor het slechte gedeelte van
Zie slot pag. 2 kot. 4)
Niet helemaal geluidloos is in Ne
derland een beperking doorge
voerd van de verkoop op afbe
taling. De minister van economische
zaken heeft het nodig geacht na
overleg met het bedrijfsleven deze
verkoop iets af te remmen. De man,
die een auto op afbetaling koopt
moet nu een vrij grote som als eer
ste betaling op tafel leggen. Vrijwel
hetzelfde geldt voor de huisvader, die
nieuwe meubelen nodig heeft en die
meer geld als eerste betaling op ta
fel moet leggen dan tot voor enkele
weken vereist was.
Nu is de verkoop op afbetaling wel
iswaar in Nederland groeiende, maar
hij was nog altijd van bescheiden
omvang, zo bescheiden zelfs, dat in
vergelijking met andere landen (Ver
enigde Staten, Canada, Engeland
enz.) Nederland nog echt een land
van „Jantje Contanije" was.
Juist omdat die af
betaling maar een
heel bescheiden
rol speelde in het
Nederlandse „fi
nanciële leven" en
ook omdat door de beperking de klei
ne man nogal werd getroffen, is er
in verscheidene kringen geprotes
teerd tegen de rem op de afbetaling.
Als de minister van economische
zaken de hoogconjunctuur wil
afremmen, zo schreven ver
scheidene commentatoren, dan is de
ze rem op de afbetaling slechts van
geringe betekenis.
Aangenomen moet worden, dat ook
de minister van economische zaken
geheel op de hoogte is geweest van
deze geringe betekenis^, maar dat hij
desondanks de kredietbeperking toch
heeft willen doorvoeren als een soort
waarschuwing, niet alleen voor de
afbetalingsbedrijven, maar voor alle
kredietgevers en -nemers. Hij is be
ducht voor een te grote vlucht van
de kredietverlening en om aan te ge
ven hoe krachtig hij zich tegen dat
verschijnsel wil keren, schuwt hij
ook het onbeduidende middel van de
afbetalingsbeperking niet.
Op die wijze uitgelegd zou het veeleer
gaan om een vermaan aan alle grote
kredietgevers en aan het hele be
drijfsleven, dan om een lesje aan de
kleine mannen, die in meubelen enz.
op afbetaling doen.
Nu zijn we verplicht de minister
te geloven, wanneer hij' zegt,
dat de kredietverlening in Ne
derland beperkt moet worden. Maar
4ie beperking van het afbetalings
krediet moet helaas twijfel wekken.
Niet slechts" omdat bij een plichtsge
trouwe uitvoering van deze maatre
gel het effect gering zal zijn, maar
Vooral omdat het bedrijfsleven en
de kopers zich ojp betrekkelij'k korte
termijn bij de nieuwe situatie zullen
aanpassen en nieuwe wegen zul
len zoeken en vinden voor het ver
krijgen en verstrekken van ander
soortig dan afbetalingskrediet.
Wat denkt de minister van het voor
schot-vragen bij werkgevers Dat is
dan maar een enkele hoewel vaak
betreden weg 1 Er zijn er heel
wat meer en als men zich daarvan
bewust wordt, dan moet men eigen
lijk hopen, dat de minister zijn „psy
chologische waarschuwing" zo spoe
dig mogelijk intrekt. Die waarschu
wing heeft alleen maar effect voor
een heel korte tijd en daarna voert zij
alleen maar tot zekere verschuivin
gen in het afbetalingsbedrijf, waar
aan weinig of gden behoefte bestaat.
Van werkelijke kredietbeperkïng zal
dan nauwelijks meer sprake zijn.
Japan weigert
handelsverdrag
met Rusland
De Japanse minister van handel en
industrie, Eisakoe Sato, heeft maan
dag tijdens een gesprek met de Rus
sische vice-premier Mikojan een
Sowjetaanbod voor de levering van
kolen, olie en ijzererts in ruil voor
een langdurige handelsovereenkomst
van de hand gewezen, omdat naar
zijn zeggen Japan nog niet in de ge
legenheid was om een dergelijk ver
drag met Rusland te sluiten. Miko
jan is gisteren in Tokio aangekomen
voor de opening van een Russische
handelsbeurs.
Zweedse raketproef
Van de Zweedse basis Jokkmokk is
maandagavond een raket gelanceerd
die een hoogte van 90 km heeft be
reikt. De raket een „areas", was
van Amerikaans fabrikaat. Zweden
heeft uit de Verenigde Staten vijf ra
ketten voor experimentele doeleinden
ontvangen.
Op 90 km hoogte stootte de raket
een wolk uit, die van de grond werd
gefotografeerd. De proeven hebben
voornamelijk ten doel gegevens te
verkrijgen over de lichtende Wolken,
die 's nachts regelmatig boven het
noordelijk deel van Scandinavië wor
den waargenomen.
....bestaan de strafgevangenis-
sen te Arnhem en Breda 75 v
C jaar;
c ...is het 25 jaar geleden, dat S
de Italiaanse romanschrijfster
ïn nobel"rijswiP'- --S f'rez e
Deledda te Rome overleed;
c ....is het 450 jaar geleden, dat S
y de monumentale fresco's van
S Michelangelo in de Sixtijnse
kapel te Rome werden onthuld.
204e jaargang - no. 191
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 66 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 15 aug. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minlm. p. advertentie 4,
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25 „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no 359300 P.Z-C Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3548, adv.,3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2378); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213); Oostburg. tel 2395Terneuzen tel 2116. Ziertkzee red .el. 2425. adm tel 2094.
