Ruimtevaarders: Wij zijn nog
tien jaar van maan verwijderd
NIEUW METAALBERYLLIUM
IS GEWICHT IN GOUD WAARD
DE RftDIOTÉLESKOOP
Uit de
wondere
wereld
van de
techniek
[7\verk8ersÏÏp^J
■xsrl
I®
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 14 JULI 1960
TOT 1970 260 AMERIKAANSE RAKETTEN
De weg door het heelal moet
stap voor stap worden afgelegd
(Van een luchtvaartmedewerker)
De Amerikanen 'en Kussen mogen dan in menig opzicht met elkaar van
mening verschillen, in één zaak huldigen ze toch wel dezelfde opvatting.
De ruimtevaartdeskundigen en de rakettenexperts in beide landen zien een
landing op de maan met een bemand ruimteschip om het dichtstbij ge
legen en gemakkelijkst te bereiken hemellichaam te noemen nog niet
aanstaande. Ondanks de geweldige prestaties die óp het gebied van de
ruimtevaart zijn verricht, ondanks de successen die men al heeft behaald,
ligt de eigenlijke ruimtevaart, dat wil zeggen het reizen met iemand
ruimteschepen, nog in de toekomst. Het zal zeker nog tien jaar duren
zo denkt men er tenminste in deskundige Amerikaanse kringen over
eer een mens voet aan land zal zetten op de maan, om over een bezoek
aan een der planeten nog niet eens te spreken.
Wel ligt het in de bedoeling het vol-
gende jaar al een aantal astronauten
om de aarde te laten buitelen, ter
wijl sommige Amerikaanse bronnen
zelfs speculeren op de mogelijkheid
dat het dit jaar nog zou gebeuren.
Deze ruimtevaarders zullen echter
niet hoger komen dan enkele honder
den kilometers en hun ruimtereis zal
misschien niet langer dan enkele
uren duren.
Het is niet uitgesloten, voor sommi
gen zelfs waarschijnlijk, dat de eer
ste ruimtevaarders aangemoedigd
door de behaalde successen met de
kunstmaanreizen om de wereld
eerst op geringe hoogte en dan in
ruimere elliptische banen om de aar
de bewegend hun operatieveld
gaan vergroten door zoals de Loenik
III, tevens eén reis om de maan te
maken.
Een tien jaar lange aanlooptijd als
voorbereiding van een serieuze heel-
alexploratie lijkt zeker niet te ruim
genomen. Een heelalreis in de buurt
van de aarde, opgesloten in een vei
lig en goed bestuurbaar ruimte
schip, is tenslotte nog wel wat anders
dan een wandeling op een ander he
mellichaam waar de levensvoorwaar
den met die op aarde verschillen als
.dag en nacht, nog daargelaten of de
omstandigheden op andere hemelli
chamen überhaupt enig „leven" ver
oorloven.
Niet hollen
Hoe dan ook, wie het heelal wil ver
overen en het interplanetaire stelsel
wil gaan beheersen, moet methodisch
en vooral systematisch te werk gaan.
De weg naar de maan evenals die
naar de dichtstbij gelegen plaueten
moet stap voor stap worden afgelegd.
Hierbij te gaan hollen heeft geen zin!
Elke onberaden stap zal op een nood
lottige mislukking uitlopen. Iedere
niet goed voorbereide expeditie zal
tot een totale mislukking zijn ge
doemd.
Enorm zijn de problemen die de
ruimtevaarder van morgen staan te
wachten. Nog groter zijn de vraag
stukken die de natuurkundige, de in
genieur en de technicus hebben op te
lossen. "Uiteindelijk gaat het niet in
in de eerste plaats om de ruimtereis,
maar in zijn eenvoudigste vorm om
het ruimteschip. Om het nog wat
scherper te stellen: om de raketmoto
ren die een ruimteschip van'de aar
de moeten brengen.
Ook heeft het weinig zin perfecte
ruimteschepen te bouwen, waarin
ruimtevaarders langere tijd veilig
kunnen verblijven, als men de mid
delen mist'deze ruimteschepen te be
nutten. Nog minder heeft mén aan
deze heelalvoertuigen ook a.1 zijn ze
in staat om te reizen en zelfs ver te
reizen, als hiermee vanaf de aarde
niet behoorlijk contact kan worden
gehouden, of nog erger: als deze niet
naar de aarde zouden kunnen terug
keren.
Methodisch tienjarenplan
De N.A.S.A., het Amerikaanse na
tionale bureau voor de luchtvaart
en ruimtevaart heeft nu een me
thodisch tien-jarenplan voor de
ruimtevaart opgesteld, adt 1 ja
nuari 1.960 is ingegaan en dat tot
einde 1969 zal duren. Gedurende
de tien jaren var. dit plan zullen
in de Verenigde Staten niet min
der dan 260 ruimteraketten wor-t
den gelanceerd, wat dua neerkomt
op een gemiddelde van.,.26 lance
ringen per jaar.
Na 260 lanceringen hoopt men de in
terplanetaire ruimte voldoende ver
kend te hebben. Aan het einde van
deze 260 lanceringen zijn de „ruim
teschepen", die door gigantische
meertrapraketten worden aigevuürd,
ook voldoende groot en zwaar om een
aantal astronauten aan boord te
kunnen nemen. In 1962 bijvoorbeeld
denkt men ruimteschepen tot een
gewicht van 4500 kilogram in om
loop te brengen, in 1963 zal het ge
wicht hiervan rijzen tot 11.000 ki
logram; in 1965 tot 18.000 kilogram
en in 1967 tot 28.000 kilogram!
Voorlopig heeft men voor elke kilo
gram „nuttige lading" dat is dus
in feite het ruimteschip met inhoud
ongeveer 200 kilogram raketge
wicht nodig. Waarschijnlijk zal deze.
verhouding de eerstvolgende jaren
aanmerkelijk gunstiger worden. Af
gaande op de schaarse gegevens die
van de Loenik III bekend zijn ge
worden, neemt mem wel aan dat de
Russen al een verhouding raketge
wicht/nuttige last van 100 1 heb
ben bereikt.
Kiwi-A of Plasma
Van groot belang zal liet zijn dat
de huidige chemische raketten
kunnen worden vervangen door
kernenergieraketten. Dat wil dus
zeggen dat de raketmotor, die een
voortstuwingsstraal levert door
verbranding van bijvoorbeeld ke
rosine met vloeibare zuurstof, een
vaste brandstof, kan worden ver
vangen door een kerenergiemotor
die aanmerkelijk lichter van ge
wicht kan zijn aangezien het
brandstofgewicht dan praktisch
geen rol speelt.
Op dit ogenblik wordt in Amerika
door de N.A.S.A. in samenwerking
met de Amerikaanse commissie voor
atoomenergie aan een dergelijke
kerenergieraketmotor gewerkt. Deze
motor die met de naam Kiwi-A wordt
aangeduid, zal binnen een jaar of
vijf a acht klaarkomen. De vrijko
mende warmte als een gevolg van de
kernsplitsing, zal in dit geval water
stof tot een zeer hoge temperatuur
brengen, waardoor een zeer krachti
ge stuwstraal kan worden gevormd.
Ook wordt gewerkt aan een z.g.
„plasma"-motor, waarbij het gehele
conventionele verbrandingsprincipe
overboord is gezet. Bij dit systeem
wordt namelijk .een gasstroom in
een elektrische lichtboog gebracht
die daarbij sterk verhit (tot 16.500°
C.) en voor een deel geïnosiseerd
wordt.
Een en ander heeft tot gevolg dat
een zeer snelle gasstraal kan worden
opgewekt die eveneens voor de voort
stuwing kan worden gebruikt. Zo'n
plasmamotor waarvan de ontwik
keling echter nog in het beginsta
dium verkeert zal naar verwacht
wordt zeer economisch kunnen wer
ken. Economisch in die zin dat een
relatief lichte motor een enorme
stuwkracht kan ontwikkelen, wat
uiteindelijk tot resultaat heeft dat
een grote nuttige last dat wil zeggen
een groot en zwaar ruimteschip in
omloop kan worden gebracht.
Vice-president Amsterdams
Gerechtshof met pensioen
Bij Koninklijk Besluit is aan prof.
mr. J. Zeijlemalter- te Amsterdam
op zijn verzoek met ingang van 1
oktober a.s. wegens het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd
eervol ontslag verleend uit zijn
gerechtshof te Amsterdam, onder
dankbetuiging voor de door hem
bewezen dïeusten.
Mr. Zeijlemaker studeerde rechten in
Leiden, waarna hij zich vestigde als
advocaat en procureur in Alkmaar.
In 1926 werd hij benoemd tot hoog
leraar in de burgerlijke rechtsvor
dering en het Romeins recht in Ba
tavia. Terstond na de bevrijding
van Indonesië keerde hij naar Ne
derland terug,- waar hij enige jaren
later raadsheer en in 1959 vice-pre
sident van het gerechtshof in Am
sterdam werd.
I
Een Frans militar gerechtshof in
Rennes heeft dinsdag vijf Algerijnen
die lid waren van 't Algerijnse be
vrijdingsfront, ter dood veroordeeld,
De Algerijnen waren schuldig aan
moord op twee landgenoten in Caen.
Klein wereldje
Andere voorbereidingen betreffen
het'ontwikkelen van apparatuur
voor het aanwenden van zonne
krachtenergie en het ontwikkelen
van miniatuurkernenergiemotoren
om het ruimteschip, als de
echte ruimtereizen een aanvang
nemen, onderweg de nodige ener
gie te verschaffen voor dc bestu
ring, de aandrijving en het uit
zenden en opvangen van radiobe
richten.
Zo'n ruimteschip wordt een wereldje
op zichzelf met een eigen atmosfeer
en een mechanische luchtcirculatie.
Behalve voedsel en drinkwater moet
ook voldoende zuurstof worden mee
genomen voor de ademhaling.
Het uitgeademde koolzuur moet daar
entegen weer aan de lucht in het
ruimteschip worden onttrokken.
Luchtverversing in de gewone bete
kenis van bet woord is onmogelijk,
aangezien het ruimteschip, geheel af
gesloten, door een bijna volledig va
cuum in elk geval een luchtledige
ruimte die door de beste vacüum-
pomp ter wereld niet verder kan
worden leeggezogen' zijn reis
moet maken. Maar dat probleem van
een zichzelf in standhoudende lucht
huishouding kent men in beginsel al
van de atoomonderzeeërs, die maan
den onder water blijven en het doen
met hun zelfde „luchtje".
Een technisch probleem van de eerste
orde is voorts nog altijd de terugkeer
naar de aarde. De overgang van de
ruimtereis in een vlucht door de
aardse atmosfeer. Het vertragen van
de astronautische snelheid tot de nor
male vliegsnelheid, zonder dat het.
ruimteschip in dit geval als een.me-
teoorsteen verbrandt.
Er zijn werkelijk nog heel veel pro
blemen op te lossen, voordat de eer
ste astronauten een verantwoorde
ruimtereis kunnen maken. Verant
woord in die zin dat er een redelijke
kans bestaat, dat zij het er "levend
af br'engen
EEN KILOGRAM VOOR 2000
(Van een speciale correspondent)
Een onaanzienlijk, op aluminum lijkend metaal is in onze tijd bijzonder
belangrijk geworden: het beryllium. Constructeurs gebruiken het in ra
ketten en in de nieuwste, door gassen gekoelde kernreactors. In opval
lende tegenstelling tot het onaanzienlijk uiterlijk van dit metaal staan
de nauwelijks nog te overtreffen voorzorgsmaatregelen, die genomen
worden bij zijn bewerking. Gecompliceerde en kostbare veiligheidsinstal-
Iaties waren nodig in de eerste grote fabriek, waar beryllium machinaal
bewerkt wordt, namelijk in de Engelse stad Coventry. Deze fabriek, ge
bouwd door de Armstrong Whitworth Aircraft Co., kan de komende ja
ren geheel voorzien in de behoefte van de Britse industie aan beryllium
en bovendien nog exportopdrachten aanvaarden. Op het ogenblik wordt
90 kilogram per week verwerkt.
Gebruikt bij bouw van
raketten en reactors
Beryllium ziet er uit als gietijzer,
het wordt echter gevaarlijk, zodra
men begint het te verwerken. Er ont
wikkelt zich dan een giftig metaal-
stof, dat de ademhalingsorganen be
schadigt. Om deze reden doet de fa
briek in Coventry, waar slechts 24
man werkt eerder aan het decor
van een technische toekomstfilm den
ken aan een fabrieksinsliallatie.
Alle machines zijn volledig inge
bouwd in metalen omhulsels met gla
zen vensters. Do mannen, die de ma
chines bedienen, dragen doorzichtige
plastic „ruimtevaartpakken". Bij het
begin en het einde van het werk
moeten do arbeiders zich volledig
verkleden.
De kosten voor de bescherming van
de gezondheid bedroegen voor deze
fabriek het drievoudige van de houw
van soortgelijke, even grote Installa
ties. De aan- en afgezogen lucht
wordt in een speciale filtreerinrich-
ting van hoge capaciteit van stof
ontdaan. In noodgevallen kan de ge
hele filtreerinstallatie binnen vijf se
conden onder water worden gezet.
Met stofzuigers
Iu (lc fabriek staat steeds een
speciale ploeg klaar, die bij een
onverwachte, gebeurtenis onmid
dellijk kan ingrijpen. Wanneer
bijvoorbeeld beryllimstof of spa
nen op de fabrieksvloer worden ge
morst, komt. deze ploeg met stof
zuigers in hbt geweer. Nadat zij
klaar zijn, gaan de mannen in
hun beschermende kleding ouder
de douche.
Binnen de fabriek wordt het metaal
in met water gevulde emmers ver
voerd. Voltooide werkstukken wor
den tweemaal gewassen, gedroogd en
tot aan de beproeving- bewaard in
plastic omhulsels. Geheel afgewerkt
eh gerèinigd is het metaal niet meer
schadelijk voor de gezondheid.
Wat beryllium voor de ruimtevaart
en het kernonderzoek zij bijzonder in
teressant maakt zijn voornamelijk
het hoge smelpunt en de grote
smeltwarmte, de geringe dichtheid
en de grote vastjieid.
Over dé kosten van volledig bewerk-
tö_^hérylliumprodukten worden gfeen
Retourtje voor Duitse meisjes
Toen het Britse schip „West Breeze" maandagavond in Rotterdam
aankwam had de Rotterdamse politie niet alleen belangstelling voor de
statenloze verstekeling, die zich aan boord moest bevinden, maar ook
voor de eerste en tweede stuurman.
In een Rotterdams zeemanstehuis had men twee Duitse meisjes aan
getroffen, die naar Rotterdam waren gekomen om de twee stuurlieden,
met wie ze te,dere banden onderhielden, te ontmoeten. Aan de grens
evenwel werd een der meisjes tweemaal de todgang geweigerd, omdat
ze geen middelen van bestaan had. De derde keer zag ze kans liftende
de grens over te komen. Het andere meisje was- er meteen in geslaagd
ons land binnen te komen. De meisjes verte1 den dat de officieren met
haar wilden trouwen, hetgeen door de mannen werd bevestigd. Daar d<
meisjes, omdat ze zonder middelen van bestaan .waren, naar -Ham
burg teruggestuurd zouden worden, heeft de politie de officieren ge
vraagd de reiskosten voor de meisjes te willen betalen, zodat niet de
Nederlandse belastingbetaler voor het reisje zou moeten opdraaien.
De officieren hebben daarop zeven Engelse ponden :bij de politie gede
poneerd, zodat hun meisjes op hun kosten de terugreis zullen kunnen
rriaken.
r
^ontvangen radio-gol
teruggekaatste golf]
parabolische reflector n
metaalgaas
DIT NET, MET DE VORM VAN
EEN HOLLE (PARABOLISCHE)
SPIEGEL, IS EEN REFLECTOR-
\NTENNE DIE RADIO-GOLVEN
ERUGKAATST EN SAMENBRENGT
IN HET BRANDPUNT VAN DE
PARABOOL EVENALS DE SPIEGEL
VAN EEN OPTISCHE TELESKOOP
DIT MET DE STRALEN VAN HET
LICHT DOET. |N HET BRAND
PUNT BEVINDT ZICH DE EIGEN
LIJKE ANTENNE DIE DE GOLVEN
OPVANGT. HET GEHELE APPARAAT
KAN DRAAIEN EN VOOR-OF
ACHTEROVER KANTELEN.
(werwngssch^AJ|!
DE RADIO-TELESKOOP KAN OOK
i:i GEBRUIKT WORDEN OM SEINEN
OP TE VANGEN DIE ZIJN UITGE-
ZONDEN DOOR KUNSTMATIGE
SATELLIETEN OF MAANRAKETTEN
ij EN VOOR HET DOEN VAN ME-
I TINGEN MET RADAR.
DE IN DE ANTENNE OPGEVANGEN
RADIO-GOLVEN WORDEN NAAR
DE ONTVANGER ONDERIN DE
TOREN GELEID EN DAAR VER
STERKT EN HOORBAAR GEMAAKT
EN BOVENDIEN DOOR EEN SCHRIJF-
APPARAAT GEREGISTREERD.
VOORNAAMSTE TOEPASSING ERVAN IS
ITER BIJ HET BEPALEN VAN DE PLAATS
BEWEGING VAN WATERSTOF-WOLKEN IN
HET HEELAL. DEZE ZENDEN N.L. RADIO
GOLVEN UIT MET EÉN GOLFLENGTE VAN
±21 cm. DEZE GOLVEN WORDEN DOOR DE
DAMPKRING VAN DE AARDE EN ZELFS DOOR
WOLKEN ONGEHINDERD DOORGELATEN,TER
WIJL KORTE STRALEN, ZOALS LICHTSTRALEN,
WORDEN GEABSORBEERD EN LANGE WORDEN
TERUGGEKAATST. DAARDOOR KAN MEN MET
EEN RADIO-TELESKOOP MEER „ZIEN" DAN
MET EEN OPTISCHE-TELESKOOP. ZO HEEFT
MEN DE VORM VAN ONS MELKWEG-STELSEL
BEPAALD.
cijfers gepubliceerd. De uitzonderlij
ke voorzorgsmaatregelen bij de ver
werking moeten echter de voltooide
prolukten wel zeer kostbaar maken.
Bovendien is het metaal in ruwe
vorm al zeer kostbaar, namelijk on
geveer 2.350 gulden per kilogram.
Men kan dan ook gerust zeggen, dat
beryllium na do machinale bewerking
zijn gewicht in goud waard is.
VERLICHTING BIJ PARKÉREN
LINKS
PARKEREN
JLïi
bi] links parkeren
mogen geen
speciale parkeer.
lichten bronden
istads'ichten
li_1.l_At.1jn
I
I ft-J
I
I
Als een stilstaande auto verlichting
moet voeren, dan gelden de volgende
voorschriftenbij RECHTS parke
ren stadslichten en achterlichten
óf linker stadslicht eii linker achter
licht óf speciale parlceerlichten.
Bij eventueel LINKS parkeren
stadslichten en achterlichten.
De A.N.W.B. wijst er op, dat bij het
LINKS parkeren GEEN speciale
parheerlichten mogen branden. Het
gebruik van deze lichten is slechts
bij het rechts parkeren toegestaan.
Voor de parlceerlichten gelden dan
de volgende eisen
Aantaléén of twee (verbruile maxi
maal 6,5 watt per stuk). Indien één
parkeerliclit wordt gevoerd, moet liet
naar voren een helder wit én naar
achteren een helder rood licht uit
stralen. Indien twee parlceerlichten
worden gevoerd, dan móet het vpjyr-
ste boven de vooras of meer naaf
voren en het achterste boven de ach
teras of meer naar achteren zijn
aangebracht. V
Het voorste parlceerlicht moet ndar
voren een helder wit en het achter
ste naar achteren een helder roocl
licht uitstralen.
Parlceerlichten moeten aan de lin
kerzijde zijn aangebracht, niet hoger
dan 175 cm boven het wegdek.
Zichtbaarheidseisen
De parlceerlichten moeten zichtbaar
zijn vanaf een punt, gelegen op een
afstand van 'ZO meter vóór het voer
tuig en eveneens op een afstam van
20 meter achter het voertuig.
Zeelieden gearresteerd
wegens geweldpleging
Op het politiebureau aan het Marco-
niplein te Rotterdam zitten op liet
ogenblik twee Engelse' zeelieden hun
zonden te overwegen. Ze worden nd.
verdacht van geweldpleging. Het zijn
de 21-jarige kok It. D„ geboortig uit
Huil en de 30-jarige steward K. F.
Mac "L, geboren te Waxford. Het zijn
opvarenden van het Britse m.s.
„Wandby", dat maandag te Schiedam
is aangekomen.
Het tweetal stapte maandag te Schie
dam op de Nieuwe Binnenweg in een
taxi. Ze vroegen de chauffeur naar
de Merwedehaven te rijden, maar
veranderden onderweg van mening
en verzochten naar de werf Wilton-
Fijenoord in Schiedam te worden ge
bracht.
Toen de chauffeur voorzichtig infor
meerde of ze wel genoeg geld bij zich
hadden, greep de achter hem zittende
kok hem bij de keel, Maar de chauf
feur wist zijn wagen tot stilstand te
brengen en een sleeksleutel te grij
pen, waarmee hij zijn aanvaller op
de arm sloeg. Daardoor kon hij zich
losrukken en uit de wagen komen. De
twee Engelsen zetten liet echter op
een lopen, maar een hunner hield
even verderop een andere taxi aan.
De aangevallen chauffeur gaf daarop
zijn collega een seintje, hetgeen tot
gevolg had dat deze met zijn passa
gier linea recta naar het politiebure
au Marconiplein reed. Inmiddels was
de politie gealarmeerd. De steward
kon daarop in de Marconistraat wo-
den aangehouden. Hij reed op een
damesfiets, die hij weggenomen had.
Op het politiebureau bleek, dat geen
—n beide Engelsen een cent op zak