Ruimtevaarders: Wij zijn nog tien jaar van maan verwijderd NIEUW METAALBERYLLIUM IS GEWICHT IN GOUD WAARD DE RftDIOTÉLESKOOP Uit de wondere wereld van de techniek [7\verk8ersÏÏp^J ■xsrl I® PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DONDERDAG 14 JULI 1960 TOT 1970 260 AMERIKAANSE RAKETTEN De weg door het heelal moet stap voor stap worden afgelegd (Van een luchtvaartmedewerker) De Amerikanen 'en Kussen mogen dan in menig opzicht met elkaar van mening verschillen, in één zaak huldigen ze toch wel dezelfde opvatting. De ruimtevaartdeskundigen en de rakettenexperts in beide landen zien een landing op de maan met een bemand ruimteschip om het dichtstbij ge legen en gemakkelijkst te bereiken hemellichaam te noemen nog niet aanstaande. Ondanks de geweldige prestaties die óp het gebied van de ruimtevaart zijn verricht, ondanks de successen die men al heeft behaald, ligt de eigenlijke ruimtevaart, dat wil zeggen het reizen met iemand ruimteschepen, nog in de toekomst. Het zal zeker nog tien jaar duren zo denkt men er tenminste in deskundige Amerikaanse kringen over eer een mens voet aan land zal zetten op de maan, om over een bezoek aan een der planeten nog niet eens te spreken. Wel ligt het in de bedoeling het vol- gende jaar al een aantal astronauten om de aarde te laten buitelen, ter wijl sommige Amerikaanse bronnen zelfs speculeren op de mogelijkheid dat het dit jaar nog zou gebeuren. Deze ruimtevaarders zullen echter niet hoger komen dan enkele honder den kilometers en hun ruimtereis zal misschien niet langer dan enkele uren duren. Het is niet uitgesloten, voor sommi gen zelfs waarschijnlijk, dat de eer ste ruimtevaarders aangemoedigd door de behaalde successen met de kunstmaanreizen om de wereld eerst op geringe hoogte en dan in ruimere elliptische banen om de aar de bewegend hun operatieveld gaan vergroten door zoals de Loenik III, tevens eén reis om de maan te maken. Een tien jaar lange aanlooptijd als voorbereiding van een serieuze heel- alexploratie lijkt zeker niet te ruim genomen. Een heelalreis in de buurt van de aarde, opgesloten in een vei lig en goed bestuurbaar ruimte schip, is tenslotte nog wel wat anders dan een wandeling op een ander he mellichaam waar de levensvoorwaar den met die op aarde verschillen als .dag en nacht, nog daargelaten of de omstandigheden op andere hemelli chamen überhaupt enig „leven" ver oorloven. Niet hollen Hoe dan ook, wie het heelal wil ver overen en het interplanetaire stelsel wil gaan beheersen, moet methodisch en vooral systematisch te werk gaan. De weg naar de maan evenals die naar de dichtstbij gelegen plaueten moet stap voor stap worden afgelegd. Hierbij te gaan hollen heeft geen zin! Elke onberaden stap zal op een nood lottige mislukking uitlopen. Iedere niet goed voorbereide expeditie zal tot een totale mislukking zijn ge doemd. Enorm zijn de problemen die de ruimtevaarder van morgen staan te wachten. Nog groter zijn de vraag stukken die de natuurkundige, de in genieur en de technicus hebben op te lossen. "Uiteindelijk gaat het niet in in de eerste plaats om de ruimtereis, maar in zijn eenvoudigste vorm om het ruimteschip. Om het nog wat scherper te stellen: om de raketmoto ren die een ruimteschip van'de aar de moeten brengen. Ook heeft het weinig zin perfecte ruimteschepen te bouwen, waarin ruimtevaarders langere tijd veilig kunnen verblijven, als men de mid delen mist'deze ruimteschepen te be nutten. Nog minder heeft mén aan deze heelalvoertuigen ook a.1 zijn ze in staat om te reizen en zelfs ver te reizen, als hiermee vanaf de aarde niet behoorlijk contact kan worden gehouden, of nog erger: als deze niet naar de aarde zouden kunnen terug keren. Methodisch tienjarenplan De N.A.S.A., het Amerikaanse na tionale bureau voor de luchtvaart en ruimtevaart heeft nu een me thodisch tien-jarenplan voor de ruimtevaart opgesteld, adt 1 ja nuari 1.960 is ingegaan en dat tot einde 1969 zal duren. Gedurende de tien jaren var. dit plan zullen in de Verenigde Staten niet min der dan 260 ruimteraketten wor-t den gelanceerd, wat dua neerkomt op een gemiddelde van.,.26 lance ringen per jaar. Na 260 lanceringen hoopt men de in terplanetaire ruimte voldoende ver kend te hebben. Aan het einde van deze 260 lanceringen zijn de „ruim teschepen", die door gigantische meertrapraketten worden aigevuürd, ook voldoende groot en zwaar om een aantal astronauten aan boord te kunnen nemen. In 1962 bijvoorbeeld denkt men ruimteschepen tot een gewicht van 4500 kilogram in om loop te brengen, in 1963 zal het ge wicht hiervan rijzen tot 11.000 ki logram; in 1965 tot 18.000 kilogram en in 1967 tot 28.000 kilogram! Voorlopig heeft men voor elke kilo gram „nuttige lading" dat is dus in feite het ruimteschip met inhoud ongeveer 200 kilogram raketge wicht nodig. Waarschijnlijk zal deze. verhouding de eerstvolgende jaren aanmerkelijk gunstiger worden. Af gaande op de schaarse gegevens die van de Loenik III bekend zijn ge worden, neemt mem wel aan dat de Russen al een verhouding raketge wicht/nuttige last van 100 1 heb ben bereikt. Kiwi-A of Plasma Van groot belang zal liet zijn dat de huidige chemische raketten kunnen worden vervangen door kernenergieraketten. Dat wil dus zeggen dat de raketmotor, die een voortstuwingsstraal levert door verbranding van bijvoorbeeld ke rosine met vloeibare zuurstof, een vaste brandstof, kan worden ver vangen door een kerenergiemotor die aanmerkelijk lichter van ge wicht kan zijn aangezien het brandstofgewicht dan praktisch geen rol speelt. Op dit ogenblik wordt in Amerika door de N.A.S.A. in samenwerking met de Amerikaanse commissie voor atoomenergie aan een dergelijke kerenergieraketmotor gewerkt. Deze motor die met de naam Kiwi-A wordt aangeduid, zal binnen een jaar of vijf a acht klaarkomen. De vrijko mende warmte als een gevolg van de kernsplitsing, zal in dit geval water stof tot een zeer hoge temperatuur brengen, waardoor een zeer krachti ge stuwstraal kan worden gevormd. Ook wordt gewerkt aan een z.g. „plasma"-motor, waarbij het gehele conventionele verbrandingsprincipe overboord is gezet. Bij dit systeem wordt namelijk .een gasstroom in een elektrische lichtboog gebracht die daarbij sterk verhit (tot 16.500° C.) en voor een deel geïnosiseerd wordt. Een en ander heeft tot gevolg dat een zeer snelle gasstraal kan worden opgewekt die eveneens voor de voort stuwing kan worden gebruikt. Zo'n plasmamotor waarvan de ontwik keling echter nog in het beginsta dium verkeert zal naar verwacht wordt zeer economisch kunnen wer ken. Economisch in die zin dat een relatief lichte motor een enorme stuwkracht kan ontwikkelen, wat uiteindelijk tot resultaat heeft dat een grote nuttige last dat wil zeggen een groot en zwaar ruimteschip in omloop kan worden gebracht. Vice-president Amsterdams Gerechtshof met pensioen Bij Koninklijk Besluit is aan prof. mr. J. Zeijlemalter- te Amsterdam op zijn verzoek met ingang van 1 oktober a.s. wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd eervol ontslag verleend uit zijn gerechtshof te Amsterdam, onder dankbetuiging voor de door hem bewezen dïeusten. Mr. Zeijlemaker studeerde rechten in Leiden, waarna hij zich vestigde als advocaat en procureur in Alkmaar. In 1926 werd hij benoemd tot hoog leraar in de burgerlijke rechtsvor dering en het Romeins recht in Ba tavia. Terstond na de bevrijding van Indonesië keerde hij naar Ne derland terug,- waar hij enige jaren later raadsheer en in 1959 vice-pre sident van het gerechtshof in Am sterdam werd. I Een Frans militar gerechtshof in Rennes heeft dinsdag vijf Algerijnen die lid waren van 't Algerijnse be vrijdingsfront, ter dood veroordeeld, De Algerijnen waren schuldig aan moord op twee landgenoten in Caen. Klein wereldje Andere voorbereidingen betreffen het'ontwikkelen van apparatuur voor het aanwenden van zonne krachtenergie en het ontwikkelen van miniatuurkernenergiemotoren om het ruimteschip, als de echte ruimtereizen een aanvang nemen, onderweg de nodige ener gie te verschaffen voor dc bestu ring, de aandrijving en het uit zenden en opvangen van radiobe richten. Zo'n ruimteschip wordt een wereldje op zichzelf met een eigen atmosfeer en een mechanische luchtcirculatie. Behalve voedsel en drinkwater moet ook voldoende zuurstof worden mee genomen voor de ademhaling. Het uitgeademde koolzuur moet daar entegen weer aan de lucht in het ruimteschip worden onttrokken. Luchtverversing in de gewone bete kenis van bet woord is onmogelijk, aangezien het ruimteschip, geheel af gesloten, door een bijna volledig va cuum in elk geval een luchtledige ruimte die door de beste vacüum- pomp ter wereld niet verder kan worden leeggezogen' zijn reis moet maken. Maar dat probleem van een zichzelf in standhoudende lucht huishouding kent men in beginsel al van de atoomonderzeeërs, die maan den onder water blijven en het doen met hun zelfde „luchtje". Een technisch probleem van de eerste orde is voorts nog altijd de terugkeer naar de aarde. De overgang van de ruimtereis in een vlucht door de aardse atmosfeer. Het vertragen van de astronautische snelheid tot de nor male vliegsnelheid, zonder dat het. ruimteschip in dit geval als een.me- teoorsteen verbrandt. Er zijn werkelijk nog heel veel pro blemen op te lossen, voordat de eer ste astronauten een verantwoorde ruimtereis kunnen maken. Verant woord in die zin dat er een redelijke kans bestaat, dat zij het er "levend af br'engen EEN KILOGRAM VOOR 2000 (Van een speciale correspondent) Een onaanzienlijk, op aluminum lijkend metaal is in onze tijd bijzonder belangrijk geworden: het beryllium. Constructeurs gebruiken het in ra ketten en in de nieuwste, door gassen gekoelde kernreactors. In opval lende tegenstelling tot het onaanzienlijk uiterlijk van dit metaal staan de nauwelijks nog te overtreffen voorzorgsmaatregelen, die genomen worden bij zijn bewerking. Gecompliceerde en kostbare veiligheidsinstal- Iaties waren nodig in de eerste grote fabriek, waar beryllium machinaal bewerkt wordt, namelijk in de Engelse stad Coventry. Deze fabriek, ge bouwd door de Armstrong Whitworth Aircraft Co., kan de komende ja ren geheel voorzien in de behoefte van de Britse industie aan beryllium en bovendien nog exportopdrachten aanvaarden. Op het ogenblik wordt 90 kilogram per week verwerkt. Gebruikt bij bouw van raketten en reactors Beryllium ziet er uit als gietijzer, het wordt echter gevaarlijk, zodra men begint het te verwerken. Er ont wikkelt zich dan een giftig metaal- stof, dat de ademhalingsorganen be schadigt. Om deze reden doet de fa briek in Coventry, waar slechts 24 man werkt eerder aan het decor van een technische toekomstfilm den ken aan een fabrieksinsliallatie. Alle machines zijn volledig inge bouwd in metalen omhulsels met gla zen vensters. Do mannen, die de ma chines bedienen, dragen doorzichtige plastic „ruimtevaartpakken". Bij het begin en het einde van het werk moeten do arbeiders zich volledig verkleden. De kosten voor de bescherming van de gezondheid bedroegen voor deze fabriek het drievoudige van de houw van soortgelijke, even grote Installa ties. De aan- en afgezogen lucht wordt in een speciale filtreerinrich- ting van hoge capaciteit van stof ontdaan. In noodgevallen kan de ge hele filtreerinstallatie binnen vijf se conden onder water worden gezet. Met stofzuigers Iu (lc fabriek staat steeds een speciale ploeg klaar, die bij een onverwachte, gebeurtenis onmid dellijk kan ingrijpen. Wanneer bijvoorbeeld beryllimstof of spa nen op de fabrieksvloer worden ge morst, komt. deze ploeg met stof zuigers in hbt geweer. Nadat zij klaar zijn, gaan de mannen in hun beschermende kleding ouder de douche. Binnen de fabriek wordt het metaal in met water gevulde emmers ver voerd. Voltooide werkstukken wor den tweemaal gewassen, gedroogd en tot aan de beproeving- bewaard in plastic omhulsels. Geheel afgewerkt eh gerèinigd is het metaal niet meer schadelijk voor de gezondheid. Wat beryllium voor de ruimtevaart en het kernonderzoek zij bijzonder in teressant maakt zijn voornamelijk het hoge smelpunt en de grote smeltwarmte, de geringe dichtheid en de grote vastjieid. Over dé kosten van volledig bewerk- tö_^hérylliumprodukten worden gfeen Retourtje voor Duitse meisjes Toen het Britse schip „West Breeze" maandagavond in Rotterdam aankwam had de Rotterdamse politie niet alleen belangstelling voor de statenloze verstekeling, die zich aan boord moest bevinden, maar ook voor de eerste en tweede stuurman. In een Rotterdams zeemanstehuis had men twee Duitse meisjes aan getroffen, die naar Rotterdam waren gekomen om de twee stuurlieden, met wie ze te,dere banden onderhielden, te ontmoeten. Aan de grens evenwel werd een der meisjes tweemaal de todgang geweigerd, omdat ze geen middelen van bestaan had. De derde keer zag ze kans liftende de grens over te komen. Het andere meisje was- er meteen in geslaagd ons land binnen te komen. De meisjes verte1 den dat de officieren met haar wilden trouwen, hetgeen door de mannen werd bevestigd. Daar d< meisjes, omdat ze zonder middelen van bestaan .waren, naar -Ham burg teruggestuurd zouden worden, heeft de politie de officieren ge vraagd de reiskosten voor de meisjes te willen betalen, zodat niet de Nederlandse belastingbetaler voor het reisje zou moeten opdraaien. De officieren hebben daarop zeven Engelse ponden :bij de politie gede poneerd, zodat hun meisjes op hun kosten de terugreis zullen kunnen rriaken. r ^ontvangen radio-gol teruggekaatste golf] parabolische reflector n metaalgaas DIT NET, MET DE VORM VAN EEN HOLLE (PARABOLISCHE) SPIEGEL, IS EEN REFLECTOR- \NTENNE DIE RADIO-GOLVEN ERUGKAATST EN SAMENBRENGT IN HET BRANDPUNT VAN DE PARABOOL EVENALS DE SPIEGEL VAN EEN OPTISCHE TELESKOOP DIT MET DE STRALEN VAN HET LICHT DOET. |N HET BRAND PUNT BEVINDT ZICH DE EIGEN LIJKE ANTENNE DIE DE GOLVEN OPVANGT. HET GEHELE APPARAAT KAN DRAAIEN EN VOOR-OF ACHTEROVER KANTELEN. (werwngssch^AJ|! DE RADIO-TELESKOOP KAN OOK i:i GEBRUIKT WORDEN OM SEINEN OP TE VANGEN DIE ZIJN UITGE- ZONDEN DOOR KUNSTMATIGE SATELLIETEN OF MAANRAKETTEN ij EN VOOR HET DOEN VAN ME- I TINGEN MET RADAR. DE IN DE ANTENNE OPGEVANGEN RADIO-GOLVEN WORDEN NAAR DE ONTVANGER ONDERIN DE TOREN GELEID EN DAAR VER STERKT EN HOORBAAR GEMAAKT EN BOVENDIEN DOOR EEN SCHRIJF- APPARAAT GEREGISTREERD. VOORNAAMSTE TOEPASSING ERVAN IS ITER BIJ HET BEPALEN VAN DE PLAATS BEWEGING VAN WATERSTOF-WOLKEN IN HET HEELAL. DEZE ZENDEN N.L. RADIO GOLVEN UIT MET EÉN GOLFLENGTE VAN ±21 cm. DEZE GOLVEN WORDEN DOOR DE DAMPKRING VAN DE AARDE EN ZELFS DOOR WOLKEN ONGEHINDERD DOORGELATEN,TER WIJL KORTE STRALEN, ZOALS LICHTSTRALEN, WORDEN GEABSORBEERD EN LANGE WORDEN TERUGGEKAATST. DAARDOOR KAN MEN MET EEN RADIO-TELESKOOP MEER „ZIEN" DAN MET EEN OPTISCHE-TELESKOOP. ZO HEEFT MEN DE VORM VAN ONS MELKWEG-STELSEL BEPAALD. cijfers gepubliceerd. De uitzonderlij ke voorzorgsmaatregelen bij de ver werking moeten echter de voltooide prolukten wel zeer kostbaar maken. Bovendien is het metaal in ruwe vorm al zeer kostbaar, namelijk on geveer 2.350 gulden per kilogram. Men kan dan ook gerust zeggen, dat beryllium na do machinale bewerking zijn gewicht in goud waard is. VERLICHTING BIJ PARKÉREN LINKS PARKEREN JLïi bi] links parkeren mogen geen speciale parkeer. lichten bronden istads'ichten li_1.l_At.1jn I I ft-J I I Als een stilstaande auto verlichting moet voeren, dan gelden de volgende voorschriftenbij RECHTS parke ren stadslichten en achterlichten óf linker stadslicht eii linker achter licht óf speciale parlceerlichten. Bij eventueel LINKS parkeren stadslichten en achterlichten. De A.N.W.B. wijst er op, dat bij het LINKS parkeren GEEN speciale parheerlichten mogen branden. Het gebruik van deze lichten is slechts bij het rechts parkeren toegestaan. Voor de parlceerlichten gelden dan de volgende eisen Aantaléén of twee (verbruile maxi maal 6,5 watt per stuk). Indien één parkeerliclit wordt gevoerd, moet liet naar voren een helder wit én naar achteren een helder rood licht uit stralen. Indien twee parlceerlichten worden gevoerd, dan móet het vpjyr- ste boven de vooras of meer naaf voren en het achterste boven de ach teras of meer naar achteren zijn aangebracht. V Het voorste parlceerlicht moet ndar voren een helder wit en het achter ste naar achteren een helder roocl licht uitstralen. Parlceerlichten moeten aan de lin kerzijde zijn aangebracht, niet hoger dan 175 cm boven het wegdek. Zichtbaarheidseisen De parlceerlichten moeten zichtbaar zijn vanaf een punt, gelegen op een afstand van 'ZO meter vóór het voer tuig en eveneens op een afstam van 20 meter achter het voertuig. Zeelieden gearresteerd wegens geweldpleging Op het politiebureau aan het Marco- niplein te Rotterdam zitten op liet ogenblik twee Engelse' zeelieden hun zonden te overwegen. Ze worden nd. verdacht van geweldpleging. Het zijn de 21-jarige kok It. D„ geboortig uit Huil en de 30-jarige steward K. F. Mac "L, geboren te Waxford. Het zijn opvarenden van het Britse m.s. „Wandby", dat maandag te Schiedam is aangekomen. Het tweetal stapte maandag te Schie dam op de Nieuwe Binnenweg in een taxi. Ze vroegen de chauffeur naar de Merwedehaven te rijden, maar veranderden onderweg van mening en verzochten naar de werf Wilton- Fijenoord in Schiedam te worden ge bracht. Toen de chauffeur voorzichtig infor meerde of ze wel genoeg geld bij zich hadden, greep de achter hem zittende kok hem bij de keel, Maar de chauf feur wist zijn wagen tot stilstand te brengen en een sleeksleutel te grij pen, waarmee hij zijn aanvaller op de arm sloeg. Daardoor kon hij zich losrukken en uit de wagen komen. De twee Engelsen zetten liet echter op een lopen, maar een hunner hield even verderop een andere taxi aan. De aangevallen chauffeur gaf daarop zijn collega een seintje, hetgeen tot gevolg had dat deze met zijn passa gier linea recta naar het politiebure au Marconiplein reed. Inmiddels was de politie gealarmeerd. De steward kon daarop in de Marconistraat wo- den aangehouden. Hij reed op een damesfiets, die hij weggenomen had. Op het politiebureau bleek, dat geen —n beide Engelsen een cent op zak

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1960 | | pagina 10