Dikste hagel
verscheidene
maakt reis door
wolkenformaties
DE KERKEN
SNEL OPSCHIETENDE BUIEN HET GEVAARLIJKST
n m
K;-V 3PT
I";
maatschappij
Kerkelijke gezindte bepaalt
mede vrije-tijdsbesteding
Kerk mag niet
„ontvangen
te laat zijn bij
van migranten
SPAANSE LUXEHOTELS MET
STIERENVECHTERSSCHOLEN
MET STRAALRANSEL VLIEGEND
OVER SLOTEN EN HEGGEN
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 3 JULI 1959
(Van een weerkundige
medewerker)
Het verschijnsel hagel komt
het gehele jaar voor, maar
de zomermaanden moeten
toch als de tijd beschouwd
worden, waarin het hagel-
gevaar, dat vooral de tuin
ders bedreigt, maximaal is.
In dit jaargetijde kunnen
zich namelijk de dikste ste
nen vormen. Lange tijd
heeft men gemeend, dat
alleen een zeer beperkt
aantal kernen (de allereer
ste ijskristalletjes of regen
druppels), voorbestemd wa
ren om zich te ontwikkelen
tot monsterstenen. Dit was
dan meteen een verklaring
voor het ervaringsfeit, dat
de dikste hagelstenen het
dunst gezaaid zijn. Nadere
onderzoekingen, onder meer
door F. H. Ludlam, weer
kundige in Londen, hebben
evenwel aangetoond, dat
elke druppel, zonder onder
scheid, de mogelijkheid
heeft eenmaal zijn leven als
een eerste-klas-ruitenbreker
op aarde te beëindigen.
en de
Alleen de hagelstenen, die erin
slagen op voorspoedige wijze een
op-en-neer-reis door de diverse
wolkenschoorstenen te volbren
gen, kunnen te zijner tijd als een
soort Dik Trom de aarde berei
ken. De avontuurlijke tocht door
de wolkentorens hangt af van
vele toevallige omstandigheden.
De kans, dat een steen bijvoor
beeld netjes vijfmaal achtereen
stijgt en daarna daalt in ver
schillende wolkentorens is heel
klein.
Die jeugd
In Engeland is men er blijkens
artikelen in het maandblad „Wea
ther" de laatste jaren achter
gekomen, dat vooral jonge buien
wolken (cumulonimbi) de broed
plaatsen zijn van hagelstenen.
Men neemt aan, dat de grootste
kanjers vallen uit wolkentorens,
die met zeer grote snelheid (tach
tig kilometer per uur!) opstijgen
en waarin het overgrote deel van
de wolk niet meer uit water, maar
uit ijs bestaat. Het sprekendste
voorbeeld van zo'n jonge hagel
storm van de laatste jaren, is het
geval van 19 juni 1954. Om elf
minuten over vijf in de middag
was de wolk zo hoog opgeschoten,
dat de eerste hagel de aarde be
reikte. Het gebeurde boven Steen-
wijk. Via Noordwolde naderde het
gigantische wolkencomplex de
streek Lippenhuizen-Hemrik. In
woners zagen de lucht in het zuid-
b c.m
8 cm doorsnee. Inmiddels is liet
Nederlandse record op 26 augustus
1950 overgenomen door Zuid-
Beveland, waar hagel met afme
tingen van 10x6x4 cm viel. Ge
wicht twee ons per brok. In het
buitenland vallen soms nog gro
tere keien. Zo zagen de inwoners
van Oliva in Spanje op 20 oktober
1935 kanjers neerkomen van 15
cm doorsnede en een gewicht van
anderhalve kilo.
Maar er is altijd baas boven baas:
in de Chinese provincie Chansi
daalden in 1902 „steentjes" neer,
die het gewicht bezaten van 4%
kg. Bij die gelegenheid werden
800 dakpannen in gruis geslagen.
Rampzalig was voorts de hagel
bui in Morabadub ten westen van
het Himalayagebergte, waardoor
250 mensen, die geen dekking kon
den zoeken, om het leven kwamen.
Voorkomen
Men Iieeft in het buitenland ge
tracht de schadelijke invloed van
de hagel uit te schakelen door de
hagelbuien te beschieten, waar
door de opstijgende stromingen
gestoord zouden worden. Proeven
in deze zin zijn en worden nog ge
nomen in Zwitserland en Frank
rijk. In de omgeving van Venetië
trachtte men vijf jaar achtereen
Merkwaardige hagelstenen: a.
waargenomen door de heer R.
J. Blauw te Drachten op 19 ju
ni 1954; b. waargenomen door
de heer S. v. d. Werf te Drach
ten op 19 juni 1954 ware
grootte); c. bolvormige hagel
steen met klauwvormige uit
steeksels (ware grootte) Buck
inghamshire op 21 mei 1950; d.
bolvorm met knobbels, braam-
of framboosvorm.
oosten geweldig aanbakken. Om
kwart voor zes had het hagel-
fijont, dat met veel gedruis uit de
richting Jubbega kwam, Hemrik
bereikt. Hagels als kastanjes vie
len neer. Een minuut of vijf later
kreeg Beetsterzwaag-Oost dezelf
de film te zien, waarna om zes
uur Drachten en om zes uur twin
tig Surhuisterveen aan de beurt
was.
Over de schade die zeer aan
zienlijk was spreken we hier
niet Wel laten we even een waar
nemer uit Drachten aan het
woord: „Een groot percentage van
de hagelstenen was groter dan
erwten. Veel stenen hadden de
grootte van boontjes, terwijl onge
veer een vierde deel de omvang
van knikkers of stuiters had. De
stenen waren het dikst, toen de
wind plotseling uitschoot". Een
andere waarnemer in Drachten,
mat stukken ijs van 6,7 en 8 cm.
Een afbeelding van de merkwaar
dige vorm van zo'n steen is bij dit
artikel opgenomen.
Record
In de hagelverslagen van het
KAm staan,de records. Op 21
jol! 1939 evenaarde Dokkumer
Wouden het Nederlandse record
hageldikte, dat sedert 1918 op
naam stond van het Veluwse dorp
je Hlerden. Er vielen stenen van
lijk smal, maar er kunnen zich ge
vallen voordoen, waarbij het ha-
gelfront zich voortdurend ver
breedt of zich grillig gedraagt. Al
met al een onderneming, die in de
praktijk niet zo eenvoudig te rea
liseren is.
Onderzoek
Om de hagelbuien met zo'n goed
mogelijk effect te bestrijden zijn
verdere onderzoekingen nodig.
Deze worden vooral in Engeland
naarstig voortgezet. Behalve steun
van radarstations krijgen de ge
leerden ook zeer gewaardeerde
hulp van een uitgebreid net van
vrijwillige waarnemers. De afge
lopen twee zomers zijn meer dan
1000 personen van zeer uiteenlo
pende beroepen actief geweest.
Tweederde van hen had alleen
maar tot taak dagelijks aan te
tekenen of er al dan niet hagel
viel in hun woonplaats. Eén van
de resultaten, die dit onderzoek
opleverde was de „wetenschap",
dat jonge buiten meestal hagel,
en buien in een volwassener sta
dium hoofdzakelijk zware regen
opleveren. Ook in ons land bevindt
zich een net van waarnemers, dat
zich specialiseert cp onweer en
regenval. Met het oog op de actua
liteit van het hagelopderzoek, zou
den we deze waarnemers op het
hart willen drukken, toch vooral
dagelijks het al of niet voorko
men van hagel op hun waarne-
mingskaarten aan te tekenen.
Valt er hagel dan kan men classi
ficeren met behulp van volgende
schaal:
0 geen hagel
1 erwten (doorsnede pL min.
0,6 cm).
2 knikkers (doorsnede pl. min.
1,6 cm).
3 walnoten (doorsnede pl.min.
2,5 cm).
4 tafeltennisballetjes (doorsnede
pl. min. 3,5 cm).
5 kippeëieren (doorsnede pl.
min. 4,5x5,5 cm).
6 tennisballen (doorsnede 7 cm).
Dat is de grootste maat waar
mee we hier te lande werken.
In het thans verschenen 9e deel
van de serie „Vrijetijdsbesteding
in Nederland" heeft het centraal
bureau voor de statistiek de in
vloed van de kerkelijke gezindten
op het ontspanniugspatroon van
de Nederlander onder de loep ge
nomen. Uit deze pubiikatie, geti
teld „Kerkelijke gezindte en vrije
tijdsbesteding" blijkt onder meer
dat de rooms-katholieken een ze
kere voorkeur voor de „lichtere"
recreatie-genres (zoals kaarten,
biljarten, dansen en bezoek aan
sportwedstrijden) hebben, terwijl
bij hen het percentage lezers la
ger is dan bij andere groeperin
gen.
De cijfers omtrent de vrijetijds
besteding der gereformeerden la
ten de invloed zien van enige re
serve ten opzichte van bepaalde
ontspanningsmogelijkheden (be
zoek aan bioscoop, toneel, caba
ret en sportwedstrijden, kaarten
Groeiend contact tussen
predikanten en
psychiaters
Predikant en psychiater krijgen in
de praktijk van hun werk vaak
met dezelfde mensen en dezelfde
problemen te maken. Zij benade
ren die echter uit een verschillen
de richting. In het verleden schuw
den zij elkaar en gingen elkaar
zoveel mogelijk uit de weg. De
laatste tijd is er echter een
groeiend contact en komt men tot
het besef, dat men elkaar vaak
verkeerd beoordeeld heeft, dat
men nog heel wat van elkaar kan
leren en dat men elkaar tot steun
kan zijn ten bate van de mens in
geestelijke nood. In Amerika is dit
besef al diep doorgedrongen.
Aan het Union Theological Semi
nary in New York is men enkele
jaren geleden begonnen met col
leges in psychologie voor jonge
theologen. In deze colleges wordt
de studenten de nieuwe inzichten
bijgebracht van de moderne psy
chologie in het menselijk gedrag
en de samenhang van dat gedrag
met het godsdienstig leven. Per
jaar kunnen twintig studenten
praktische ervaring opdoen in kli
nieken, waar zij één dag per week
onder toezicht en leiding van psy
chiaters kennismaken met pa
tiënten en hun problemen en met
de geneeswijze van de moderne
psychiatrie. Op deze wijze krijgen
de jonge theologen de gelegenheid,
de menselijke problemen te leren
kennen en te peilen en bovenal
zichzelf te leren kennen. Dit alles
maakt, dat psychiaters en ziele-
herders niet meer bang van elkaar
zijn zoals vroeger. Zij komen te
staan tegenover dezelfde ver
schijnselen van menselijke smart.
En het is een goede zaak. dat ook
de zielzorgers het verschil leren
kennen tussen echte smart en zie
kelijke smart en meer wegen le
ren om de menselijke smart te
verlichten.
'lansen en biljarten), een zekere
intellectuele inslag (hoogste per
centages voor lezen, verenigings
lidmaatschap en schaken), en
voorts een hoge mate van belang
stelling voor religieuze zaken (o.
a. verhoudingsgewijs hoge cijfers
voor kennisname van godsdien
stige lectuur, lidmaatschap van
godsdienstige verenigingen en der
gelijke).
De Nederlands-hervormden wijken
slechts weinig af van het „gemid
deld" patroon van de gehele Ne
derlandse bevolking, wat betreft
hun vrijetijdsbesteding. Binnen
de diverse kerkelijke gezindten
zijn aanzienlijke verschillen waar
te nemen tussen kerkgangers en
niet-kerkgangers.
In vele maar niet lang in alle
opzichten liggen de cijfers voor
de niet-kerkgangers In een be
paalde gezindte ongeveer halver
wege tussen die van de kerkgan
gers die van de onkerkelijken.
Zo zijn bijvoorbeeld de niet-kerk
gangers niet veel minder dan de
kerkgangers lid van confessionele
Positieve reacties op
hervormd kerkbouwplan
In het rapport „Sociale aspecten
der binnenlandse migratie" van de
Nederlandse Vereniging voor
Maatschappelijk Werk wordt een
dringend beroep gedaan op mede
werking, óók van de kerken, in
het „ontvangende" gebied
„Voor de praktijk der „maat
schappelijke begeleiding" van mi
granten is het niet slechts van be
lang, dat daartoe geëigende orga
nen zich waar nodig met net
verloop der migratie en met de
migrantengezinnen in het bijzon
der bezighouden, doch ook, dat de
samenleving in het vestigingsge-
bied met de daar bestaande orga
nisaties, kerken etc. van het be
lang van haar „ontvangende"
taak doordrongen is".
Hetgeen hier gezegd wordt over
de ontvangende taak, ook van .de
kerken, zo schrijft het persbureau
der Ned. Herv. Kerk, klemt te
meer voor wie, zoals wij, bij de le
zing van regionale rapporten van
instanties, die zich met de „maat
schappelijke begeleiding" van de
migranten bezighouden, de in
druk heeft gekregen, dat me
nige zo genaamde rand-kerke-
lijke na de" vestiging in zijn nieu
we omgeving een onzekere, zo niet
ambivalente houding tegenover de
kerk aanneemt. Hij kan er zich
geheel van afwenden, hij kan er
ook door worden aangetrokken.
De gunstige en veelbelovende
ervaringen met kerkelijke cen
tra in de grote stadswijken
organisaties, maar toch zijn zij al
tijd nog in meerdere mate lid van
zulke confessionele organisaties
dan onkerkelijken.
Opvallend is, dat niet-kerkgan
gers minder aan het verenigings
ven deelnemen dan kerkgangers.
Verder blijkt, dat met betrekking
tot sommige vormen van vrije
tijdsbesteding onder de niet-kerk
gangers de vrouwen meer aan de
tradities van een kerkelijke ge
zindte gebonden zijn dan de man
nen.
Enige uitzonderingen daargelaten
zijn de inter-coffessionele verschil
len in vrije-tijdsbesteding in diver
se leeftijdsgroepen en sociale mi
lieus van ongeveer dezelfde orde
van grootte.
Wat de „binding" aan de eigen
confessionele richting aangaat, de
ze is voor het lezen van dagbladen,
boeken en radioprogrammabladen
en de deelname aan het vereni
gingsleven het sterkst bij rooms-
katholieken en gereformeerden,
het zwakst bij hervormden.
Opmerkelijk is dat deze „bin
ding" aan de eigen confessie het
minst naar voren komt bij lei
dinggevenden en welgestelden,
doch zeer sterk is bij boeren en
landarbeiders, terwijl de mid
denstanders en arbeiders in dit
opzicht een tussenpositie inne
men.
waar met name ook de Her
vormde Kerk haar zorg en
dienstbetoon niet alleen over de
„eigen mensen" maar in begin
sel over „heel het volk" van
wijk en buurt uitstrekt zijn
een voortdurende maning, dat
de kerk in de nieuwe gebieden
niet te laat mag zijn. Er zou
dan een schade geleden worden,
die niet meer is te herstellen.
Vaak zijn de plaatselijke gemeen
ten, hetzij door een te grote
schuldenlast door vroegere gebou
wen, hetzij door een nog te ge
ringe draagkracht bij gebrek aan
een voldoende aantal meelevende
leden, niet in staat de voor een
nieuwe wijk broodnodige outil
lage kerkgebouwen en kerke
lijke centra voor de wijk in te
richten.
Dat ook de gemeenteleden elders
in het land zich van hun verant
woordelijkheid tegenover de hier
bedoelde gemeenten bewust zijn,
is ai herhaaldelijk gebleken. Het
meest indrukwekkend misschien
is de positieve reactie van vrijwel
alle hervormde gemeenten op het
aan hen gerichte verzoek mee te
werken aan de aanstaande lande
lijke kerkbouwactie van de Neder
landse Hervormde Kerk, een ac
tie, die erop gericht is het bouwen
van honderdzestig nieuwe kerken
mogelijk te maken.
Het optimisme van lien, die deze
actie tot het verkrijgen van zes
tienmiljoen gulden van de ge
meenteleden hebben gelanceerd,
lijkt, gezien de eerste reacties,
niet beschaamd te zullen worden,
aldus het hervormd persbureau.
6000 ha wijnbouwland te bescher
men met 200 kanonnen.
In 1937 zijn in Frankrijk zelfs
lichte bommen gebruikt, die van
uit vliegtuigen in de liagelhaarden
werden geworpen. Een jaar later
legde men een lange verdedigings
linie aan met 84 vaste en zestien
op auto's gemonteerde batterijen.
Over de resultaten is minder be
kend geworden dan over de toe
bereidselen, wat er wel op wijst,
dat de uitkomsten eerder nega
tief dan positief geweest zijn.
Wanneer voorkomen van de ha-
gelvorming moeilijk, zo niet on
mogelijk is, dan kan een waar
schuwingssysteem misschien nog
wel zijn nut hebben. Na een zwa
re hagelbui van zes jaar geleden,
namen we eens contact op met
enkele kwekers. Wij vroegen hen
of zij, bij tijdig alarm in staat
geweest zouden zijn, de schade,
die door de bui van 19 juni was
aangericht, te beperken.
Het antwoord luidde, dat dit zeker
het geval zou zijn geweest. Met
rietmatten en dergelijke had men
heel wat glas kunnen redden. Na
tuurlijk is zo'n waarschuwings
systeem in de praktijk niet zo ge
makkelijk te verwezenlijken. Men
moet een zeer groot aantal parti
culieren overal in de provincie in
schakelen, die bij beginnende ha-
gelval onmiddellijk een telefoon
tje geven aan een centrale post.
Wanneer daar de trekrichting en
de snelheid van de lui bekend is
(deze mogelijkheid ls er, o.a. door
waarneming van de trek van de
middelbare bewolking), dan kun
nen waarschuwingen worden ge
geven aan belanghebbenden, die
woonachtig zijn in een gebied,
waar de bul vermoedelijk zal pas
seren. Natuurlijk kan bij geringe
treksnelheid van de bui tijdiger
worden gewaarschuwd, dan bij
een situatie met lagende buien
wolken. Niet gemakkelijk zal het
verder zijn de frontbreedte van
de hagelbui te schatten. Meestal
is deze bij zware hagel betrekke-
JURIST ALS DAMESKAPPER
Wilt U eens in uw vakantie stierenvechter spelen? Niets is ge
makkelijker dan dat, want op het Pyrenees schiereiland zal binnen
kort het eerste luxebotel geopend worden met een eigen stieren-
vechtersschool. Al jaren gaat het bergafwaarts met de stierenvech
terij, Spanjes „hoge kunst". Als niet honderdduizenden toeristen de
gaten vulden in de arena's, dan zou het er met de inkomsten be
denkelijk uitzien. Dit enthousiasme van da buitenlanders voor de
stierenvechterij wil thans, naar de Madrileense bladen hebben
aangekondigd, een zakelijke hotelhouder uitbuiten om eerst een aan
de Middellandse Zeekust geprojecteerd luxehotel en later nog an
dere hotels in Spanje uit te rusten met de nieuwste attractie: een
eigen liotelarena! Torero's zullen daar lessen geven in dc stieren
vechterij raison van anderhalve dollar per kwartier.
Herr Mayer, meneer De Jong,
fröken Pedersen, mister Smith
kunnen daar dus de sensatie on
dergaan, een stier tegemoet te
treden. Daarbij zullen dan de no
dige foto's in kleuren gemaakt
worden en de hele torero-school
zal, hoe heldhaftig het allemaal
ook lijkt, niet eens gevaarlijk
zijn. Want de „oefenstieren" zul
len, naar enkele bladen verklap
ten, niet ouder zijn dan achttien
maanden. Op die leeftijd beschou
wen ze de oefeningen nog als een
aardig spelletje, dat beloond wordt
met een sappig slablaadje. Wat
misschien ook wel zijn charmes
heeft...
Dc Madrilenen echter schudden
het hoofd over een dergelijke aan
tasting van de waardigheid van
wat eens hun nationale sport was.
Zij spreken over een .inflatie van
de arena", zoals zij ook over een
„inflatie van de concertzaal" spre
ken sinds bekend is geworden, dat
Maria Callas voor een concert in
Madrid het hoogste honorarium
heeft geëist, dat ooit in Spanje
aan een zangeres werd betaald:
ruim tienduizend dollar! Duizen
den Spaanse toneelspelers en mu
sici zijn woedend: zelf kunnen zij
van hun gages niet leven...
Maar tenslotte is Spanje ook liet
land van de lucratieve nevenbe
roepen. Onlangs nog opende een
bekende acteur in Madrid een
broodfabriek en tegelijkertijd be
richtten de kranten, dat een alge
meen geacht dichter een winkel in
ijzerwaren had ingericht. Onge
twijfeld zullen beiden op die wijze
In staat zijn, hun kunst in de toe
komst te financieren, want het
ambacht heeft tegenwoordig, meer
<lan ooit, een gouden bodem in dit
land.
Tienduizenden kleine metselaars
en timmerlieden, bakkers en lood
gieters zijn in korte tijd gegoede
ondernemers geworden, die een
geheel nieuwe maatschappelijke
klasse vormen. Terwijl nauwelijks
een jaar geleden iedere ambachts
man en kleine winkelier nog
moest „sappelen" om zijn zoon
een carrière, een academische stu
die te verzekeren, zijn er nu heel
wat academici, die overstappen
naar het handwerk.
Zo ontvangt in de Noviciadostraat
te Madrid een der meest gevraag
de dameskappers uit de hoofdstad
zijn elegante cliëntele met de as
sistentie van charmante haarkun-
stcnaars, die op hun visitekaartje
aan hun naam jur. drs. of dr. plitl.
mogen toevoegen.
De zevenraijisiaars uit het oude
sprookje is, ai klinkt het dan ook
vreemd, nu toch werkelijkheid. Hij
bestaat echt: In het Amerikaanse
legér heeft de nieuwe „spring-ran-
sel" zijn deugdelijkheid al bewe
zen. Wie hem draagt kan gemak
kelijk, gesteund door een sissende
straal, sloten tot tien meter breed
te overspringen, waarbij een snel
heid wordt bereikt van vijftig ki
lonieter per uur.
Jarenlang hebben de constructeurs
van Denville en Niagara Falls
zich het hoofd gebroken, hoe men
toch de werking van de reactie
motor zou kunnen combineren met
de wijze van zich voortbewegen
van de mens. En tenslotte kwam
het volgende tot ontwikkeling:
neem een afgedankte vlammen
werper, monteer er een reactie-
pijp op en laat de infanterist
„vliegen. Toen men het geval ging
beproeven, bleek het nog goed te
werken ook. En daarmee heeft
men nu dus de „straal-ransel" ge
ïntroduceerd bij de infanterie.
Do infanterist draagt zijn „zeven-
mijlslaar-rugzak" als een para
chute aan het lichaam gegespt.
Met de rechterhand op een druk
knop trekt hij er op los. Beekjes
kan hij „nemen" zonder aanloop
en kloven met een breedte van
tien meter worden gemakkelijk
door de samenwerking van een
goed getraind lichaam en de
„straal-ransel" overbrugd. De eer
ste exemplaren van dit nieuwe
snufje zijn al aan de manschappen
uitgereikt. Zij geven de toch al
grote beweeglijkheid van de infan
terist een enorme uitbreiding.
Hf In de zelfbedieningszaak van
ff Fred van der Werff aan de ff
Voorstreek kan men dit fraaie
bord in de winkel zien staan.
j§ Om het te begrijpen diene men |f
H te toeten, dat de vorige week
niet minder dan vijf winkelen-
s de dames op diefstal heterdaad
werden betrapt. De vaste gang
is dan naar het kantoortje van
de zaak, toaar de politie de
j= zorg voor de dames overneemt.
Onlangs beleefde een Leeu-
H warder rechercheur het, dat
ff hij, toen hij de tas van een ff
betrapte dame even wilde on-
derzoeken op meer gestolen |f
ff goederen, fiks in de arm gebe- f§
H ten toerd. Vandaar dit bordje.
IllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllI
Vroeg regering advies aan
Stichting van den Arbeid
Het Tweede Kamerlid de. heer Koop
man heeft aan de minister-president
gevraagd:
1. Heeft de regering aan do Stichting
van de Arbeid advies gewaagd
over de uitgangspunten van de ge
differentieerde loonpolitiek en is
dat advies reeds ontvangen?
2 indien vraag 1 bevestigend wordt
beantwoord, is de regering dan be
reid, ter voorbereiding van de dis
cussie over de nota der regering
inzake enkele hoofdpunten van het
sociaal-economisch beleid in de
naaste toekomst, het betreffende
advies te publiceren?