Dikste hagel verscheidene maakt reis door wolkenformaties DE KERKEN SNEL OPSCHIETENDE BUIEN HET GEVAARLIJKST n m K;-V 3PT I"; maatschappij Kerkelijke gezindte bepaalt mede vrije-tijdsbesteding Kerk mag niet „ontvangen te laat zijn bij van migranten SPAANSE LUXEHOTELS MET STIERENVECHTERSSCHOLEN MET STRAALRANSEL VLIEGEND OVER SLOTEN EN HEGGEN PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VRIJDAG 3 JULI 1959 (Van een weerkundige medewerker) Het verschijnsel hagel komt het gehele jaar voor, maar de zomermaanden moeten toch als de tijd beschouwd worden, waarin het hagel- gevaar, dat vooral de tuin ders bedreigt, maximaal is. In dit jaargetijde kunnen zich namelijk de dikste ste nen vormen. Lange tijd heeft men gemeend, dat alleen een zeer beperkt aantal kernen (de allereer ste ijskristalletjes of regen druppels), voorbestemd wa ren om zich te ontwikkelen tot monsterstenen. Dit was dan meteen een verklaring voor het ervaringsfeit, dat de dikste hagelstenen het dunst gezaaid zijn. Nadere onderzoekingen, onder meer door F. H. Ludlam, weer kundige in Londen, hebben evenwel aangetoond, dat elke druppel, zonder onder scheid, de mogelijkheid heeft eenmaal zijn leven als een eerste-klas-ruitenbreker op aarde te beëindigen. en de Alleen de hagelstenen, die erin slagen op voorspoedige wijze een op-en-neer-reis door de diverse wolkenschoorstenen te volbren gen, kunnen te zijner tijd als een soort Dik Trom de aarde berei ken. De avontuurlijke tocht door de wolkentorens hangt af van vele toevallige omstandigheden. De kans, dat een steen bijvoor beeld netjes vijfmaal achtereen stijgt en daarna daalt in ver schillende wolkentorens is heel klein. Die jeugd In Engeland is men er blijkens artikelen in het maandblad „Wea ther" de laatste jaren achter gekomen, dat vooral jonge buien wolken (cumulonimbi) de broed plaatsen zijn van hagelstenen. Men neemt aan, dat de grootste kanjers vallen uit wolkentorens, die met zeer grote snelheid (tach tig kilometer per uur!) opstijgen en waarin het overgrote deel van de wolk niet meer uit water, maar uit ijs bestaat. Het sprekendste voorbeeld van zo'n jonge hagel storm van de laatste jaren, is het geval van 19 juni 1954. Om elf minuten over vijf in de middag was de wolk zo hoog opgeschoten, dat de eerste hagel de aarde be reikte. Het gebeurde boven Steen- wijk. Via Noordwolde naderde het gigantische wolkencomplex de streek Lippenhuizen-Hemrik. In woners zagen de lucht in het zuid- b c.m 8 cm doorsnee. Inmiddels is liet Nederlandse record op 26 augustus 1950 overgenomen door Zuid- Beveland, waar hagel met afme tingen van 10x6x4 cm viel. Ge wicht twee ons per brok. In het buitenland vallen soms nog gro tere keien. Zo zagen de inwoners van Oliva in Spanje op 20 oktober 1935 kanjers neerkomen van 15 cm doorsnede en een gewicht van anderhalve kilo. Maar er is altijd baas boven baas: in de Chinese provincie Chansi daalden in 1902 „steentjes" neer, die het gewicht bezaten van 4% kg. Bij die gelegenheid werden 800 dakpannen in gruis geslagen. Rampzalig was voorts de hagel bui in Morabadub ten westen van het Himalayagebergte, waardoor 250 mensen, die geen dekking kon den zoeken, om het leven kwamen. Voorkomen Men Iieeft in het buitenland ge tracht de schadelijke invloed van de hagel uit te schakelen door de hagelbuien te beschieten, waar door de opstijgende stromingen gestoord zouden worden. Proeven in deze zin zijn en worden nog ge nomen in Zwitserland en Frank rijk. In de omgeving van Venetië trachtte men vijf jaar achtereen Merkwaardige hagelstenen: a. waargenomen door de heer R. J. Blauw te Drachten op 19 ju ni 1954; b. waargenomen door de heer S. v. d. Werf te Drach ten op 19 juni 1954 ware grootte); c. bolvormige hagel steen met klauwvormige uit steeksels (ware grootte) Buck inghamshire op 21 mei 1950; d. bolvorm met knobbels, braam- of framboosvorm. oosten geweldig aanbakken. Om kwart voor zes had het hagel- fijont, dat met veel gedruis uit de richting Jubbega kwam, Hemrik bereikt. Hagels als kastanjes vie len neer. Een minuut of vijf later kreeg Beetsterzwaag-Oost dezelf de film te zien, waarna om zes uur Drachten en om zes uur twin tig Surhuisterveen aan de beurt was. Over de schade die zeer aan zienlijk was spreken we hier niet Wel laten we even een waar nemer uit Drachten aan het woord: „Een groot percentage van de hagelstenen was groter dan erwten. Veel stenen hadden de grootte van boontjes, terwijl onge veer een vierde deel de omvang van knikkers of stuiters had. De stenen waren het dikst, toen de wind plotseling uitschoot". Een andere waarnemer in Drachten, mat stukken ijs van 6,7 en 8 cm. Een afbeelding van de merkwaar dige vorm van zo'n steen is bij dit artikel opgenomen. Record In de hagelverslagen van het KAm staan,de records. Op 21 jol! 1939 evenaarde Dokkumer Wouden het Nederlandse record hageldikte, dat sedert 1918 op naam stond van het Veluwse dorp je Hlerden. Er vielen stenen van lijk smal, maar er kunnen zich ge vallen voordoen, waarbij het ha- gelfront zich voortdurend ver breedt of zich grillig gedraagt. Al met al een onderneming, die in de praktijk niet zo eenvoudig te rea liseren is. Onderzoek Om de hagelbuien met zo'n goed mogelijk effect te bestrijden zijn verdere onderzoekingen nodig. Deze worden vooral in Engeland naarstig voortgezet. Behalve steun van radarstations krijgen de ge leerden ook zeer gewaardeerde hulp van een uitgebreid net van vrijwillige waarnemers. De afge lopen twee zomers zijn meer dan 1000 personen van zeer uiteenlo pende beroepen actief geweest. Tweederde van hen had alleen maar tot taak dagelijks aan te tekenen of er al dan niet hagel viel in hun woonplaats. Eén van de resultaten, die dit onderzoek opleverde was de „wetenschap", dat jonge buiten meestal hagel, en buien in een volwassener sta dium hoofdzakelijk zware regen opleveren. Ook in ons land bevindt zich een net van waarnemers, dat zich specialiseert cp onweer en regenval. Met het oog op de actua liteit van het hagelopderzoek, zou den we deze waarnemers op het hart willen drukken, toch vooral dagelijks het al of niet voorko men van hagel op hun waarne- mingskaarten aan te tekenen. Valt er hagel dan kan men classi ficeren met behulp van volgende schaal: 0 geen hagel 1 erwten (doorsnede pL min. 0,6 cm). 2 knikkers (doorsnede pl. min. 1,6 cm). 3 walnoten (doorsnede pl.min. 2,5 cm). 4 tafeltennisballetjes (doorsnede pl. min. 3,5 cm). 5 kippeëieren (doorsnede pl. min. 4,5x5,5 cm). 6 tennisballen (doorsnede 7 cm). Dat is de grootste maat waar mee we hier te lande werken. In het thans verschenen 9e deel van de serie „Vrijetijdsbesteding in Nederland" heeft het centraal bureau voor de statistiek de in vloed van de kerkelijke gezindten op het ontspanniugspatroon van de Nederlander onder de loep ge nomen. Uit deze pubiikatie, geti teld „Kerkelijke gezindte en vrije tijdsbesteding" blijkt onder meer dat de rooms-katholieken een ze kere voorkeur voor de „lichtere" recreatie-genres (zoals kaarten, biljarten, dansen en bezoek aan sportwedstrijden) hebben, terwijl bij hen het percentage lezers la ger is dan bij andere groeperin gen. De cijfers omtrent de vrijetijds besteding der gereformeerden la ten de invloed zien van enige re serve ten opzichte van bepaalde ontspanningsmogelijkheden (be zoek aan bioscoop, toneel, caba ret en sportwedstrijden, kaarten Groeiend contact tussen predikanten en psychiaters Predikant en psychiater krijgen in de praktijk van hun werk vaak met dezelfde mensen en dezelfde problemen te maken. Zij benade ren die echter uit een verschillen de richting. In het verleden schuw den zij elkaar en gingen elkaar zoveel mogelijk uit de weg. De laatste tijd is er echter een groeiend contact en komt men tot het besef, dat men elkaar vaak verkeerd beoordeeld heeft, dat men nog heel wat van elkaar kan leren en dat men elkaar tot steun kan zijn ten bate van de mens in geestelijke nood. In Amerika is dit besef al diep doorgedrongen. Aan het Union Theological Semi nary in New York is men enkele jaren geleden begonnen met col leges in psychologie voor jonge theologen. In deze colleges wordt de studenten de nieuwe inzichten bijgebracht van de moderne psy chologie in het menselijk gedrag en de samenhang van dat gedrag met het godsdienstig leven. Per jaar kunnen twintig studenten praktische ervaring opdoen in kli nieken, waar zij één dag per week onder toezicht en leiding van psy chiaters kennismaken met pa tiënten en hun problemen en met de geneeswijze van de moderne psychiatrie. Op deze wijze krijgen de jonge theologen de gelegenheid, de menselijke problemen te leren kennen en te peilen en bovenal zichzelf te leren kennen. Dit alles maakt, dat psychiaters en ziele- herders niet meer bang van elkaar zijn zoals vroeger. Zij komen te staan tegenover dezelfde ver schijnselen van menselijke smart. En het is een goede zaak. dat ook de zielzorgers het verschil leren kennen tussen echte smart en zie kelijke smart en meer wegen le ren om de menselijke smart te verlichten. 'lansen en biljarten), een zekere intellectuele inslag (hoogste per centages voor lezen, verenigings lidmaatschap en schaken), en voorts een hoge mate van belang stelling voor religieuze zaken (o. a. verhoudingsgewijs hoge cijfers voor kennisname van godsdien stige lectuur, lidmaatschap van godsdienstige verenigingen en der gelijke). De Nederlands-hervormden wijken slechts weinig af van het „gemid deld" patroon van de gehele Ne derlandse bevolking, wat betreft hun vrijetijdsbesteding. Binnen de diverse kerkelijke gezindten zijn aanzienlijke verschillen waar te nemen tussen kerkgangers en niet-kerkgangers. In vele maar niet lang in alle opzichten liggen de cijfers voor de niet-kerkgangers In een be paalde gezindte ongeveer halver wege tussen die van de kerkgan gers die van de onkerkelijken. Zo zijn bijvoorbeeld de niet-kerk gangers niet veel minder dan de kerkgangers lid van confessionele Positieve reacties op hervormd kerkbouwplan In het rapport „Sociale aspecten der binnenlandse migratie" van de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk wordt een dringend beroep gedaan op mede werking, óók van de kerken, in het „ontvangende" gebied „Voor de praktijk der „maat schappelijke begeleiding" van mi granten is het niet slechts van be lang, dat daartoe geëigende orga nen zich waar nodig met net verloop der migratie en met de migrantengezinnen in het bijzon der bezighouden, doch ook, dat de samenleving in het vestigingsge- bied met de daar bestaande orga nisaties, kerken etc. van het be lang van haar „ontvangende" taak doordrongen is". Hetgeen hier gezegd wordt over de ontvangende taak, ook van .de kerken, zo schrijft het persbureau der Ned. Herv. Kerk, klemt te meer voor wie, zoals wij, bij de le zing van regionale rapporten van instanties, die zich met de „maat schappelijke begeleiding" van de migranten bezighouden, de in druk heeft gekregen, dat me nige zo genaamde rand-kerke- lijke na de" vestiging in zijn nieu we omgeving een onzekere, zo niet ambivalente houding tegenover de kerk aanneemt. Hij kan er zich geheel van afwenden, hij kan er ook door worden aangetrokken. De gunstige en veelbelovende ervaringen met kerkelijke cen tra in de grote stadswijken organisaties, maar toch zijn zij al tijd nog in meerdere mate lid van zulke confessionele organisaties dan onkerkelijken. Opvallend is, dat niet-kerkgan gers minder aan het verenigings ven deelnemen dan kerkgangers. Verder blijkt, dat met betrekking tot sommige vormen van vrije tijdsbesteding onder de niet-kerk gangers de vrouwen meer aan de tradities van een kerkelijke ge zindte gebonden zijn dan de man nen. Enige uitzonderingen daargelaten zijn de inter-coffessionele verschil len in vrije-tijdsbesteding in diver se leeftijdsgroepen en sociale mi lieus van ongeveer dezelfde orde van grootte. Wat de „binding" aan de eigen confessionele richting aangaat, de ze is voor het lezen van dagbladen, boeken en radioprogrammabladen en de deelname aan het vereni gingsleven het sterkst bij rooms- katholieken en gereformeerden, het zwakst bij hervormden. Opmerkelijk is dat deze „bin ding" aan de eigen confessie het minst naar voren komt bij lei dinggevenden en welgestelden, doch zeer sterk is bij boeren en landarbeiders, terwijl de mid denstanders en arbeiders in dit opzicht een tussenpositie inne men. waar met name ook de Her vormde Kerk haar zorg en dienstbetoon niet alleen over de „eigen mensen" maar in begin sel over „heel het volk" van wijk en buurt uitstrekt zijn een voortdurende maning, dat de kerk in de nieuwe gebieden niet te laat mag zijn. Er zou dan een schade geleden worden, die niet meer is te herstellen. Vaak zijn de plaatselijke gemeen ten, hetzij door een te grote schuldenlast door vroegere gebou wen, hetzij door een nog te ge ringe draagkracht bij gebrek aan een voldoende aantal meelevende leden, niet in staat de voor een nieuwe wijk broodnodige outil lage kerkgebouwen en kerke lijke centra voor de wijk in te richten. Dat ook de gemeenteleden elders in het land zich van hun verant woordelijkheid tegenover de hier bedoelde gemeenten bewust zijn, is ai herhaaldelijk gebleken. Het meest indrukwekkend misschien is de positieve reactie van vrijwel alle hervormde gemeenten op het aan hen gerichte verzoek mee te werken aan de aanstaande lande lijke kerkbouwactie van de Neder landse Hervormde Kerk, een ac tie, die erop gericht is het bouwen van honderdzestig nieuwe kerken mogelijk te maken. Het optimisme van lien, die deze actie tot het verkrijgen van zes tienmiljoen gulden van de ge meenteleden hebben gelanceerd, lijkt, gezien de eerste reacties, niet beschaamd te zullen worden, aldus het hervormd persbureau. 6000 ha wijnbouwland te bescher men met 200 kanonnen. In 1937 zijn in Frankrijk zelfs lichte bommen gebruikt, die van uit vliegtuigen in de liagelhaarden werden geworpen. Een jaar later legde men een lange verdedigings linie aan met 84 vaste en zestien op auto's gemonteerde batterijen. Over de resultaten is minder be kend geworden dan over de toe bereidselen, wat er wel op wijst, dat de uitkomsten eerder nega tief dan positief geweest zijn. Wanneer voorkomen van de ha- gelvorming moeilijk, zo niet on mogelijk is, dan kan een waar schuwingssysteem misschien nog wel zijn nut hebben. Na een zwa re hagelbui van zes jaar geleden, namen we eens contact op met enkele kwekers. Wij vroegen hen of zij, bij tijdig alarm in staat geweest zouden zijn, de schade, die door de bui van 19 juni was aangericht, te beperken. Het antwoord luidde, dat dit zeker het geval zou zijn geweest. Met rietmatten en dergelijke had men heel wat glas kunnen redden. Na tuurlijk is zo'n waarschuwings systeem in de praktijk niet zo ge makkelijk te verwezenlijken. Men moet een zeer groot aantal parti culieren overal in de provincie in schakelen, die bij beginnende ha- gelval onmiddellijk een telefoon tje geven aan een centrale post. Wanneer daar de trekrichting en de snelheid van de lui bekend is (deze mogelijkheid ls er, o.a. door waarneming van de trek van de middelbare bewolking), dan kun nen waarschuwingen worden ge geven aan belanghebbenden, die woonachtig zijn in een gebied, waar de bul vermoedelijk zal pas seren. Natuurlijk kan bij geringe treksnelheid van de bui tijdiger worden gewaarschuwd, dan bij een situatie met lagende buien wolken. Niet gemakkelijk zal het verder zijn de frontbreedte van de hagelbui te schatten. Meestal is deze bij zware hagel betrekke- JURIST ALS DAMESKAPPER Wilt U eens in uw vakantie stierenvechter spelen? Niets is ge makkelijker dan dat, want op het Pyrenees schiereiland zal binnen kort het eerste luxebotel geopend worden met een eigen stieren- vechtersschool. Al jaren gaat het bergafwaarts met de stierenvech terij, Spanjes „hoge kunst". Als niet honderdduizenden toeristen de gaten vulden in de arena's, dan zou het er met de inkomsten be denkelijk uitzien. Dit enthousiasme van da buitenlanders voor de stierenvechterij wil thans, naar de Madrileense bladen hebben aangekondigd, een zakelijke hotelhouder uitbuiten om eerst een aan de Middellandse Zeekust geprojecteerd luxehotel en later nog an dere hotels in Spanje uit te rusten met de nieuwste attractie: een eigen liotelarena! Torero's zullen daar lessen geven in dc stieren vechterij raison van anderhalve dollar per kwartier. Herr Mayer, meneer De Jong, fröken Pedersen, mister Smith kunnen daar dus de sensatie on dergaan, een stier tegemoet te treden. Daarbij zullen dan de no dige foto's in kleuren gemaakt worden en de hele torero-school zal, hoe heldhaftig het allemaal ook lijkt, niet eens gevaarlijk zijn. Want de „oefenstieren" zul len, naar enkele bladen verklap ten, niet ouder zijn dan achttien maanden. Op die leeftijd beschou wen ze de oefeningen nog als een aardig spelletje, dat beloond wordt met een sappig slablaadje. Wat misschien ook wel zijn charmes heeft... Dc Madrilenen echter schudden het hoofd over een dergelijke aan tasting van de waardigheid van wat eens hun nationale sport was. Zij spreken over een .inflatie van de arena", zoals zij ook over een „inflatie van de concertzaal" spre ken sinds bekend is geworden, dat Maria Callas voor een concert in Madrid het hoogste honorarium heeft geëist, dat ooit in Spanje aan een zangeres werd betaald: ruim tienduizend dollar! Duizen den Spaanse toneelspelers en mu sici zijn woedend: zelf kunnen zij van hun gages niet leven... Maar tenslotte is Spanje ook liet land van de lucratieve nevenbe roepen. Onlangs nog opende een bekende acteur in Madrid een broodfabriek en tegelijkertijd be richtten de kranten, dat een alge meen geacht dichter een winkel in ijzerwaren had ingericht. Onge twijfeld zullen beiden op die wijze In staat zijn, hun kunst in de toe komst te financieren, want het ambacht heeft tegenwoordig, meer <lan ooit, een gouden bodem in dit land. Tienduizenden kleine metselaars en timmerlieden, bakkers en lood gieters zijn in korte tijd gegoede ondernemers geworden, die een geheel nieuwe maatschappelijke klasse vormen. Terwijl nauwelijks een jaar geleden iedere ambachts man en kleine winkelier nog moest „sappelen" om zijn zoon een carrière, een academische stu die te verzekeren, zijn er nu heel wat academici, die overstappen naar het handwerk. Zo ontvangt in de Noviciadostraat te Madrid een der meest gevraag de dameskappers uit de hoofdstad zijn elegante cliëntele met de as sistentie van charmante haarkun- stcnaars, die op hun visitekaartje aan hun naam jur. drs. of dr. plitl. mogen toevoegen. De zevenraijisiaars uit het oude sprookje is, ai klinkt het dan ook vreemd, nu toch werkelijkheid. Hij bestaat echt: In het Amerikaanse legér heeft de nieuwe „spring-ran- sel" zijn deugdelijkheid al bewe zen. Wie hem draagt kan gemak kelijk, gesteund door een sissende straal, sloten tot tien meter breed te overspringen, waarbij een snel heid wordt bereikt van vijftig ki lonieter per uur. Jarenlang hebben de constructeurs van Denville en Niagara Falls zich het hoofd gebroken, hoe men toch de werking van de reactie motor zou kunnen combineren met de wijze van zich voortbewegen van de mens. En tenslotte kwam het volgende tot ontwikkeling: neem een afgedankte vlammen werper, monteer er een reactie- pijp op en laat de infanterist „vliegen. Toen men het geval ging beproeven, bleek het nog goed te werken ook. En daarmee heeft men nu dus de „straal-ransel" ge ïntroduceerd bij de infanterie. Do infanterist draagt zijn „zeven- mijlslaar-rugzak" als een para chute aan het lichaam gegespt. Met de rechterhand op een druk knop trekt hij er op los. Beekjes kan hij „nemen" zonder aanloop en kloven met een breedte van tien meter worden gemakkelijk door de samenwerking van een goed getraind lichaam en de „straal-ransel" overbrugd. De eer ste exemplaren van dit nieuwe snufje zijn al aan de manschappen uitgereikt. Zij geven de toch al grote beweeglijkheid van de infan terist een enorme uitbreiding. Hf In de zelfbedieningszaak van ff Fred van der Werff aan de ff Voorstreek kan men dit fraaie bord in de winkel zien staan. j§ Om het te begrijpen diene men |f H te toeten, dat de vorige week niet minder dan vijf winkelen- s de dames op diefstal heterdaad werden betrapt. De vaste gang is dan naar het kantoortje van de zaak, toaar de politie de j= zorg voor de dames overneemt. Onlangs beleefde een Leeu- H warder rechercheur het, dat ff hij, toen hij de tas van een ff betrapte dame even wilde on- derzoeken op meer gestolen |f ff goederen, fiks in de arm gebe- f§ H ten toerd. Vandaar dit bordje. IllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllI Vroeg regering advies aan Stichting van den Arbeid Het Tweede Kamerlid de. heer Koop man heeft aan de minister-president gevraagd: 1. Heeft de regering aan do Stichting van de Arbeid advies gewaagd over de uitgangspunten van de ge differentieerde loonpolitiek en is dat advies reeds ontvangen? 2 indien vraag 1 bevestigend wordt beantwoord, is de regering dan be reid, ter voorbereiding van de dis cussie over de nota der regering inzake enkele hoofdpunten van het sociaal-economisch beleid in de naaste toekomst, het betreffende advies te publiceren?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1959 | | pagina 4