PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
AMERIKANEN STAKEN K0NV00IERING
Raketspecialisten op
Formosa aangekomen
Paus Pius vannacht
overleden
Oude stadsgedeelte van Goes
wordt „scholen-arm"
INDONESIË: PRATEN OVER
BEDRIJVEN EN NW.-GUINEA
Vandaag...
201e jaargang - no. 238
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjuncfc-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 66 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 9 okt. 1958
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mlm. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
23 cent p. regel met een minimum
van 1.—. ,3rleven of adres
bureau v. d, blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. adv. 2234); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
Het staken van de escortering bete
kent echter niet dat. de Amerikanen
zich uit de Straat van Formosa te
rugtrekken, zo wordt in welingelich
te kringen te Washington vernomen.
Oorlogsschepen van de Zevende
Vloot bevinden zich nog steeds in
deze zeestraat en ze gaan weer es
corteren indien en wanneer de com
munisten de beschieting van de eilan
den hervatten. De fundamentele be
lofte van de Amerikaanse regering
om nationalistische bevoorradings
schepen te beschermen in de inter
nationale wateren tussen Formosa en
de Quemoy-eilanden, is niet gewij
zigd. Maar omdat er op het ogen
blik niet geschoten wordt, is het es
corteren niet nodig.
Onze taal
Nijmegen
ti op het
Het uitoefenen van cultuur-kri
tiek is al enkele tientallen ja
ren sterk in de mode. Men ziet
overal bedreigingen van dc cultuur
en uitingen van wan-cultuur.
Tegen die meestal slechts ver
meende bedreigingen trekt men
dan ten strijde om de aandacht op
zichzelf te vestigen. Enkele dagen
geloden hield het genootschap „Onze
Taal" een rongr.es, waar gepraat
werd over de bedreiging van de Ne
derlandse taal door radio, reclame en
pers.
Kort daarvoor waren in
twee hooggeleerde heren
spreekgestoelte geklommen om voor
een standsorganisatie hun diepe te
leurstelling te uiten over het te lage
culturele peil van een gehele Neder
landse bevolkingsgroep en ook om
een banvloek te slingeren naar de
Nederlandse televisie.
Kritiek op de televisie is dit seizoen
erg gangbaar in Nederland. Zij is
bepaald populair.
Wanneer iemand voor een zaal vol
jeugd, de verzekering geeft, dat hij
de televisie geen gevaar voor stude
rend jong Nederland acht, „wanneer
de programma's maar zo slecht blij
ven als ze nu zijn", dan krijgt hij
luid gelach en applaus tot loon.
Er steekt in zulk soort kritiek
een geweldige overdrijving en
Zevenhonderd man van het Ame
rikaanse Tweede Raketbataljon
zijn gisteren te Geelung (Formo
sa) aangekomen om de bases voor
het afschieten van Nike-Hercules
raketten te bemannen die thans
op Formosa worden ingericht. Vol
gens de bataljonscommandant
worden de raketten met bijbeho-
Makarios veroordeelt
moord op Britse vrouw
en tegenmaatregelen
Aartsbisschop Makarios heeft zich
in een verklaring aan de Griekse pers
heftig gekeerd; tegen de recente
moord op een Engelse vrouw op Cy
prus en evenzeer tegen de vervol
ging van Cyprioten die de Britten
ra hadden
op de moord
i laten volgen.
een stevig stuk „snobisme".
Men meent hoogverheven-cultureel
te handelen, wanneer men de tele
visieprogramma's afkraakt, wanneer
men klaagt over het lage culturele
peil van bepaalde bevolkingsgroepen
en wanneer men aan de mensen van
radio, reclame en pers taalmisbruik
verwijt.
Men zit In zijn ivoren toren en slin
gert zijn banvloeken, die weinig of
geen effect hebben.
Dat laatste komt er immers weinig
op aan, want het gaat niet om het
effect, maar om dc vreugde van het
slingeren en om het machtige gevoel
van „op de bres te staan" ...altijd
maar op de bres te staan en ergens
voor strijden!
Het congres in het badhotel te
Scheveningen, waar de mannen
van „Onze Taal" de gebreken
van pers, radio en reclame onder de
loep namen was een allervriende
lijkst congres. De verwijten werden
gepresenteerd in sierlijke verpak
king, maar het resultaat zal helaas
zijn, dat velen de taalverknoeiers
toch in het bijzonder gaan zoeken
in de kringen van de journalistiek,
de radio en de reclame.
En de échte kampioenen voor onze
schone moedertaal worden dan ge
vonden in het genootschap „Onze
Taal".
Toch is dat een valse voorstelling.
Alle journalisten in Nederland heb
ben in hun hart een warm plekje
voor hun moedertaal. Ook al zondi
gen ze soms tegen het goede taalge
bruik en ook al vervallen ze graag
tot gemeenplaatsen, tóch dragen ze
op een enkele dag méér bij tot een
goed gebruik van de Nederlandse
t.aal dan het genootschap „Onze
Taal" in een heel jaar!
Zoals het met journalisten is, is het
ook met radiomensen. De wijze,
waarop deze mensen in ijltempo
het gesproken Nederlands hante
ren getuigt altijd van bekwaamheid
en soms zelfs van geniale vaardig
heid. Dat er fouten gemaakt worden
staat vast, maar ook dat miljoenen
Nederlanders een voorbeeld kunnen
nemen aan het spreken van de mees
te radiomensen.
En om tenslotte nog iets te zeggen
(Zie slot pag. 3 kol 1)
Doodsstrijd, begon
vannacht 2.45 uur
Radio-Vaticana deelde vanoch
tend vroeg mee, dat Paus Pius
om 03.52 vannacht is gestor
ven.
Om 03.15 uur vannacht bericht
te Radio-Vaticana, dat een half
uur tevoren de doodstrijd van
paus Pius begonnen was.
Om 2.40 uur vertoonden zich de eer
ste symptomen van een instorting. De
bloeddruk liep terug van 80 tot 70 en
de temperatuur steeg tot 42 graden.
Ook waren er tekenen die wezen op
complicaties in de longen.
De hoop dat de paus nog zou blijven
leven werd woensdagavond definitief
door de behandelende artsen opgege
ven. De paus, met een kruisbeeld op
zijn borst en een rozenkrans in zijn
handen, reageerde niet op stimulan
sen van buiten af. In de loop van de
avond steeg de temperatuur van de
patiënt tot meer dan 40 gTaden. De
Vaticaanse radio deelde gisteravond
laat mede, dat men het einde deze
nacht nog verwachtte. Mgr. Angelo
dell'Acqua, een der nauwste mede
werkers van de paus, verklaarde:
„Het is een kwestie van uren, wij
denken niet dat de paus de nacht kan
overleven."
Gisterochtend -werd de paus opnieuw
getroffen door een stoornis in de
bloedsomloop van de hersenen. Later
verklaarde de geneesheer professor
Mingazzini echter, dat'er sinds half
tien een aanhoudende lichte verbete
ring in de toestand van de patiënt
was opgetreden. Maar 's middags
werd dVpaus getroffen door een ern-
instorting
van hart en adem-
stit
haling.
Op het pleintje voor de pauselijke
zomerresidentie begonnen na vie
ren de inwoners van Castelgandolfo
samen te komen, en te bidden voor
hun paus. Ook elders in Italië, op
het plein voor de St.-Pieter te Ro
me, en in de kerken van de steden
Een menigte ernstige mensen §f
stond gisteren voor de in-
gang van de pauselijke resi- n
dentie te Castelgandolfo op de
laatste berichten over de ziekte
van de paus te wachten.
en dorpen, kwamen de
samen, nadat zij Radio-
stad hadden horen verklaren dat
het leven van paus Pius XII zijn
einde naderde.
Enkele keren ging woensdag het ge
rucht dat de paus overleden was.
Twee Italiaanse bladen verschenen op
straat met een zwart omrande voor
pagina, waarop de dood van de paus
werd gemeld. Toen het publiek ver
nam, dat deze berichten niet juist wa
ren, werden de krantenjongens aan
gevallen. Later werden deze bladen
door de politie in beslag genomen. Ook
de Argentijnse radiostations maakten
in de loop van de dag bekend, dat de
paus was overleden, maar ook dit be-,
richt bleek ongegrond. Alle kardina
len, die in Rome en omgeving aan
wezig waren, bevonden zich gister
avond in de antichambre van de pau
selijke slaapkamer. Uit Belgrado en
Boedapest werd gemeld, dat de Joego
slavische kardinaal Stepinae en de
Hongaarse kardinaal Mindszenty
door de communistische autoriteiten
niet in de gelegenheid worden gesteld,
naar Rome te gaan.
Voor een levensbeschrijving
van paus Pius XII verwijzen
we naar pagina 7.
Zolang bestemd rond Quemoy voortduurt:
Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft
woensdag bekendgemaakt dat Amerikaanse oorlogsschepen de
nationalistïsche-Chïnese bevoorradingsschepen naar Quemoy
niet meer zullen begeleiden tenzij de Chinese communisten het
bestand schenden.
Het begeleiden door de oorlogsschepen wordt beperkt tot het
militair noodzakelijke, aldus de verklaring van het ministerie.
De woordvoerder kon niet zeggen wanneer het besluit in wer
king was getreden, maar er was nauw overleg met de natio
nalisten geweest.
rende kernladingen verzonden. Zij
kunnen gebruikt worden tegen
vijandelijke vliegtuigen en hebben
een reikwijdte van meer dan 120
km. Maar de commandant gelooft
niet dat zij voor een aanval op het
Chinese vasteland gebruikt kun
nen worden. (De afstand tussen
Formosa en het vasteland is onge
veer 200 km).
De Amerikaanse bataljonscomman
dant zei nog, dat binnen een week
tot 10 dagen vier raketbatterijen met
elk negen lanceerapparaten zullen
zijn opgesteld. Hij hoopte dat het ba
taljon binnen een maand operationeel
zou zijn.
De meeste raketten zijn maandag
met een Amerikaans vrachtschip
in Keelung aangekomen. Maar er
zijn nog meer raketten en uitrusting
onderweg, aldus de Amerikaanse
commandant.
De federatie van Nederlandse opticiens-organisaties heeft gisteren
op het ministerie van Economische Zaken een petitie aangeboden.
Nadat de petitie was aangebodentrokken de opticiens in een
lange stoet langs het ministerie-gebouw. 4
Eind oktober alle
V.S.-troepen
uit Libanon
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft meegedeeld,
dat het verwacht dat de Amerikaanse
troepen in Libanon, onverwachte ont
wikkelingen voorbehouden, eind okto
ber zullen zijn teruggetrokken.
Dit besluit is genomen in overleg met
de regering van de Libanon. De on
rust van het ogenblik lijkt in hoofd
zaak een binnenlandse oorsprong te
hebtSeh, aldus een woordvoerder van
het ministerie. Het doelde hiermee op
de botsingen in Beiroet tussen aan
hangers van ex-president Camille
Sjamcen en het tegenwoordige re
gime. De Amerikaanse militairen wa
ren in Libanon gestationeerd om af
te rekenen met inmenging van bui
tenaf. Die inmenging is momenteel
afwezig.
Inmiddels worden berichten gehoord,
dat president Sjehab gedreigd heeft
met de vorming van een militaire re
gering en de afkondiging van de
staat van beleg, als regering en vol
gelingen van oud-president Sjamoen
geen weg vinden voor het beëindigen
van de nog steeds voortdurende bin
nenlandse strijd.
NOTA NAAR DEN HAAG
Dulles verwacht geen
Indonesisch geweld
In een nota, welke woensdagmiddag
werd overhandigd aan het hoofd van
de Nederlandse diplomatieke verte
genwoordiging in Indonesië, de heer
A. H. Hasselman, verklaarde de In
donesische regering alleen besprekin
gen over eed integrale oplossing van
alle geschillen tussen Nederland en
Indonesië te kunnen overwegen, met
inbegrip van de kwestie westelijk
Nieuw-Guïnea.
Deze nota was het antwoord op de
nota van Nederlandse zijde, welke
in september werd overhandigd en
waarin om opheldering werd ge
vraagd over het lot van de Neder
landse bedrijven in Indonesië.
Gezaghebbende Indonesische krin
gen verklaarden: „Wij hebben in on
ze nota erop gewezen, dat het naar
onze mening niet mogelijk zal zijn
voor de kwestie van de Nederlandse
bedrijven een uitzondering voor be
spreking te maken, en de andere
vraagstukken onopgelost te laten".
GROTE GROEI NA 1945
In nieuwe wijken verrezen
moderne schoolgebouwen
HET OUDE STADSGEDEELTE VAN GOES, binnen de vesten, is hard
op weg om „scholenarm" te worden! In de afgelopen dertien jaar is de
groei zo stormachtig geweest, dat het aantal van veertien dagscholen in
1945 is uitgebreid tot tweeëntwintig scholen in 1958. In deze periode ver
rezen negen nieuwe schoolgebouwen; thans zijn nog twee scholen in aan
bouw en bestaan plannen voor de bouw op kortere of langere termijn
van zeven scholen. Er zijn slechts vier onderwijsinstellingen, die vooreerst
geen nieuw gebouw nodig hebben. Opmerkelijk bij dit alles is de „over
plaatsing" van de scholen uit het oude stadsgedeelte van Goes naar de
nieuwe wijken, waarbij met name de Bergweg een nieuw „scholencen-
trum" is geworden.
Geen enkele Zeeuwse gemeente kan
er zich op voorstaan aan een derge
lijke dynamische groei van het on
derwijs onderhevig te zijn als de
centrumgemeente Goes. Niet alleen
heeft het aantal dagscholen uitge
zonderd het kleuteronderwijs zich
uitgebreid van veertien tot tweeën
twintig, maar ook het aantal leerlin
gen is enorm gegroeid. Werden de
scholen in 1945 door rond 3000 leer
lingen bezocht, thans is dit aantal
reeds toegenomen tot circa 5000, een
toeneming dus met meer dan 65
Waarom de scholen in Goes steeds
meer naar de nieuwe wijken trek
ken? In de eerste plaats is dit een
gevolg van de ontvolking van de bin
nenstad. Meer en meer nemen zaken-
panden de plaats in van gewone hui
zen, waardoor er dus minder mensen
en dus ook minder kinderen in dit
gedeelte van de stad wor.en.
Daarnaast speelt eveneens het
aantal leerplichtige kinderen een
Irol. Vastgesteld kan worden, dat
men juist nu midden in een
„hausse" zit. Van doorslaggeven
de betekenis voor het „verplaat
sen" van de onderwijsinrichtingen
naar de nieuwe wijken, is onge
twijfeld ook het-feit, dat juist
daar de kinderrijke en jonge ge
zinnen wonen. Dit blijkt ook bij
beschouwing van de leerlingencij-
fers van de verschillende scholen
in Goes. De oude scholen in het
centrum worden namelijk bezocht
door het kleinste aantal leerlin
gen.
Uitbouw
In 1945 telde Goes twee openbare
scholen, waarvan er thans nog één in
gebruik is, namelijk de prof. dr.
Kohnstammschool (vroeger school
B) aan de Beestenmarkt. Deze
school dient nodig vervangen te wor
den, zodat ook in die richting wordt
gewerkt. De toenmalige school A
thans het G.A.K. aan de V. d. Spie
gelstraat werd vervangen door de
fraaie Jan Ligthartschool aan de
Bergweg, die in 1954 gereedkwam.
In 1956 heeft het openbaar onderwijs
in Goes zijn derde school gekregen,
namelijk de H. v. d. Veenschool aan
de J. P. Coenstraat, een afsplitsing
van de prof. dr. Kohnstammschool.
Vijfhonderdnegenenzestig leerlingen
bezoeken deze drie scholen, tegen
vierhonderdzeventig in 1945.
Ook het hervormde onderwijs heeft
in de jaren na Wereldoorlog II een
grote vlucht genomen. Dertien jaar
geleden was er slechts één hervorm
de school met 378 leerlingen, gelegen
aan de Nieuwstraat. Deze thans vrij
oude school dient vervangen te wor
den, maar eerst moeten daarvoor
nog verschillende moeilijkheden wor
den overwonnen. Intussen verrees in
1951 aan de Bergweg de hervormde
„Ireneschool" en in 1956 volgde een
derde school, de „Margrietschool" in
West aan de Naereboutstraat. Het
aantal leerlingen bedraagt gemiddeld
over 1958 rond 680.
Ook het rooms-katholieke onderwijs
deelde in de groei. De jongens heb
ben een nieuwe school gekregen aan
de Bergweg (1951) en de meisjes
zullen volgend jaar naar de nieuwe
school in West kunnen verhuizen.
Het leerlingenaantal van deze scho
len ïs toegenomen van 293 tot 523.
Tot nu is het zo geweest, dat de jon-
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
Minister mr. J. M. A. Luns heeft tij
dens de ontmoeting van de vorige
week met de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, John Foster
Dulles, uiting gegeven aan de „diepe
bezorgdheid" van de Nederlandse re
gering, dat Indonesië geweld zou
kunnen gebruiken tegen Nederlands-
Nienw-Guinea.
In een verklaring, die de Nederland
se permanente vertegenwoordiger
bij de V.N., mr. C. W. A. Schuer-
maiin, aan journalisten heeft voor
gelezen, zegt minister Luns, van mi
nister Dulles de verzekering te heb
ben gekregen, dat de V.S. geen re
denen hebben aan te nemen dat In
donesië overweegt geweld te plegen.
Minister Luns zei dat Dulles had ver
wezen naar verklaringen over dit on
derwerp door de Indonesische minis
ter-president, de Indonesische minis
ter van buitenlandse zaken en andere
.verantwoordelijke autoriteiten" die
erop neerkomen dat tegen het Neder
lands gebied geen geweld zou worden
gebruikt.
Minister Dulles had hieraan toege
voegd, dat de V.S. „vertrouwden" dat
deze verklaringen de „besliste poli
tiek" van de Indonesische regering
vertegenwoordigen.
Dr. Ali Sastroamidjojo, de vaste
vertegenwoordiger van Indonesië
bij de V.N., heeft later tegenover
verslaggevers verklaard: „De Ne
derlandse verklaring is een nieu
we propagandastunt tegen Indone
sië. Zij bevat niets nieuws en dient
slechts om spanning te scheppen".
...is het 100 jaar geleden, dat
dr. ir. G. L. F. Philips, stich-
ter van het Philips-concern te j=
Eindhoven, te Zaltbommel werd |f
geboren.
H ...is het 25 jaar geleden, dat
het telefoonverkeer tussen Ne-
M derland en Costa Rica, Guate-
g mala, Nicaragua en Panama
via Londen-New York werd ge-
opend. n
lllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII^
Met het oog op de onverminderde
belangstelling voor de Wereldten
toonstelling te Brussel, is besloten
de Expo-treinen van Amsterdam uit
via Den HaagRoosendaal dagelijks
tot en met de laatste dag (zondag 19
oktober) te laten rijden.
De Expo-trein via Utrecht-Den
Bosch-Roosendaal rijdt op de zonda
gen 12 en 19 oktober en op woensdag
15 oktober.
OPKLARINGEN
Opklaringen en op de meeste plaat
sen droog weer. Overwegend matige
westelijke wind. Iets lagere middag-
temperaturen dan gisteren.
ZON EN MAAN
10 oktober
Zon op 6.54 onder 17.59
Maan op 3.34 onder 16.41
