Winkeliers verlegen met run op televisietoestellen Sierra Leone wordt ontwricht door diamantkoorts KILIAN ONTDEKTE IN SAHARA RIJKE BODEMSCHATTEN LAAT DE AUTOMOBILIST ZIJN WEG BETALEN! Dc ARIE SCHAAP IS TIMERMAN PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1957 „WE BETALEN WEL VOORUIT Oppas wil alleen komen als er iets te kijken is Sinds een dag: of lien vliegen de televisietoestellen de winkels uit en omdat er veel te veel vraag is, worden grote en kleine zaken gewoonweg be stormd. De klanten staan in de ryen als U nu misschien denkt, dat ze op afbetaling uit zyn, hebt U het helemaal mis. Ze betalen vooruit, staan met duizend gulden in de handals het toestel maar geplaatst w as voor die bewuste oetbal woensdag. De zaken kunnen onmogelijk leveren, wat er besteld wordt, want aangezien de grootste fabrikant van Nederlandse tele visietoestellen in de laatste drie maanden zeer weinig heeft afgezonden omdat een nieuw soort (goedkoper) toestel in de maak was, was de be voorrading slecht. En ging dat nu allemaal om die ene voetbalwedstrijd die woensdag werd uitgezonden? Och neen. Wij hebben hier en daar eens geïnformeerd en merkwaardige cjingen vernomen. Ten eerste is er üi juni en juli zeer weinig verkocht, maar na de vakantie, toen men het „seizoen" in het verschiet zag, begon de opmars naar de zaken. Er werd druk verkocht, maar toen de koningin verleden week in de Troon rede aankondigde, dat o.m. televisie toestellen zwaarder belast zullen worden, was het hek helemaal van de dam. In vele gezinnen moet nu hals over kop een toestel worden aangeschaft. Men betrok in de voorpret natuur lijk de a.s. voetbalwedstrijdde sensatielust deed de rest. Stel je voor, wéér zo'n knokpartij en dan lekker in eigen huiskamerdus gingen velen „eventjes" naar een winkel om te decreteren dat er vóór woensdag een ontvanger moest worden ge plaatst West-Irian-week met boycot Nederlandse bedrijven Als ondrdeel van een nationale campagne voor de inlijving van West- Irian (Nederlands Nieuw-GUinea), welke tegen het einde van oktober zal worden gevoerd, zullen boycot acties worden ondernomen tegen de Nederlandse bedrijven in Indonesië aldus is in Djakarta bekend ge maakt. Luitenant-kolonel Pamoerahardjo, voorzitter van de organisatie voor samenwerking tussen de jeugdbewe gingen en het leger, heeft in een persconferentie medegedeeld, dat op 28 oktober in geheel Indonesië een „West-Irian-week" zal worden geor ganiseerd, om de wereld te tonen dat het Indonesische volk vastbesloten is om .West-Irian te verkrijgen. Gedurende deze week zullen mas sa-demonstraties en openbare bij eenkomsten worden gehouden, terwijl volgens de socialistische „Pedoman" een boycot zal worden ingesteld tegen de Nederlandse bedrijven. Ook de Indonesische studenten in het buitenland zal worden verzocht een „West-Irian-week" te organise ren. LINKSAF OP 2 MANIEREN Moeten twee auto's, die elkaar ont moeten, bij het links afslaan op een kruispunt zonder verkeersagent om elkaar heen of vóór elkaar langs rij den? Wat zegt de - verkeerswetge- ving hiervan? De ANWB raadt aan: Gebruik uw v erstand en laat het van de omstan digheden afhangen hoe U elkaar passeert. In de wet is namelijk geen antwoord op deze concrete vraag te vinden. Enerzijds wordt gezegd: „De vrijheid van het verkeer mag niet zonder noodzaak worden belemmerd en de veiligheid mag niet in gevaar worden gebracht". F>n verder argument voor het langs c"-e»r passeren zou wellicht kunnen z'rv de verplichting tot voorsorteren. Anderzijds wordt echter voorge schreven dat bij het elkaar te genkomen naar rechts moet worden uigeweken en dat men zich niet ver der van de rechter wegkant mag be vinden dan door de omstandigheden geoorloofd. Dit pleit dus voor het óm elkaar heen rijden. De ANWB gelooft dat deze on duidelijkheid geen gevaar behoeft op te leveren als automobilisten hun rijwijze aanpassen aan de omstandigheden van het moment: de grootte van het kruispunt: de verkeersintensiteit, het gedrag van de bestuurder van de tege moetkomende auto, de grootte van d"ze auto. enz. En verder: rust en normale be leefdheid doen soms wonderen! En aan zulk een hausse kan de winkelier, toch al gehandicapt door te weinig bevoorrading, niet voldoen. Voor de kleine zaken is het eventjes feest, want wie ge middeld één toestel per week om zet, heeft nu wel acht bestellingen gehad. Er zijn ongeveer 5000 za ken in Nederland, waar men tele visietoestellen verkoopt en de 50 grote hiervan, die verschillende fi lialen hebben, zitten er nu het zwaarste voor. Zij krijgen bestel lingen bij de vleet, kunnen geen mensen beschikbaar stellen om met iedere klant even rustig te praten aleer er keus wordt ge maakt, worden opgejaagd en moe ten wachten op levering door de fabrikant. Wie de meeste toestellen kopen? De eenvoudige gezinnen die veel sneller afstand doen van geld. Goed gesitu eerden draaien meestal veel langer om de aankoop heen, al willen ze. als de koop eenmaal gesloten is, óók da delijk het toesbei geplaatst hebben. Waarom men koopt Niet alleen om dat men haakt naar de uitzendingen. Dikwijls verneemt de winkelier, dat er „gisteren een verjaardag was by myn zuster. En daar hadden ze tele visie, we hebben de hele avond geke ken. Nou is mijn man volgende week jarig en dan komen ze allemaal bij ons. Daarom moet het nou maar ge beuren: wjj ook 'een toestel!" Of: „we keken altijd bij de buren, maar nou hebben we ruzie. Daarom zeg ik tegen mijn vrouw: we nemen er zelf één!" En niet zelden: „we moeten wel een eigen toestel hebben, we kunnen de kinderen geen zaterdagavond meer thuis houden en we weten niet, waar ze dan zitten. Ze kijken, waar ze de kans maar krijgen en anders in ca- fé's". Maar ook: „Mijn vrouw en ik zijn 's avonds dikwijls weg. Maar onze op pas wil niet meer komen, omdat ze 's avonds bij haar vriendin televisie ziet. We voelen er zelf niets voor, maar ik heb er wel 'n duizendje voor over om onze oppas te houden Waar al die duizendjes vandaan ko men? Een netelige vraagWat gaat het ons tenslotte aan Was V met vakantie in het buitenland? Of had U ergens gehuurd Kocht U mis schien een bromfiets of een wasma chine? Dan weet U zelf wel, waar een handvol geld vandaan komt GELEERDE POSTHUUM GEEËRD Nauwkeurige gegevens in zijn „testament". (Van een speciale correspondent) De Franse Academie voor Weten schappen heeft dezer dagen postuum geëerd een Franse geoloog, die tij dens zijn leven als een dwaas werd beschouwd, die reeds twintig jaar ge leden de bodemschatten in de Saha- ontdekte en die deze tevergeefs aan zijn vaderland aanbood: Konrad Kilian. Deze Kilian werd geboren als zoon van een Elzasser geoloog, die na 1871 de zijde van Frankrijk had gekozen. Kilian junior koos hetzelfde vak als zijn vader en werd in 1921 door enkele Zwitsers aangesteld als geoloog bij hun expedities. Terwijl Kilian droomde van serieu ze onderzoekingen, was het deze Zwitsers er slechts om te doen, zo snel mogelijk enkele vindplaatsen van edelstenen te exploiteren. Over deze kwestie ontstond een verschil van mening en het kwam tot een breuk. Maar intussen had Kilian reeds genoeg gezien. Van 1923 tot 1938 zwierf hij kris kras door de grote woestijn van Afrika, eerst alleen, later met een inboorling als lijfwacht. Hij bekos tigde zijn onderzoekingen zelf en hij probeerde de geheimen van de nog geheel onontgonnen bodem te doorvorsen. Aan de ondertekening van zijn brieven en berichten voeg de hij steeds toe de woorden: „Soe verein vorser", een titel, die in ieder geval wel erop duldde, dat Kilian nogal exentriek was gewor den. In 1936 publiceerde hij een samenvatting van zijn resultaten, waarvan het kernpunt wel was, dat de Sahare fabelachtige rijk dommen verborg. Zijn vakgenoten lachten hem uit. Het publiek kende hem nauwelijks Na de wapenstilstand in 1940 3telde hij zich ter beschikking van De Gaulle en diens leger der Vrije Fransen en ging opnieuw door de Sahare reizen, waar hij in 1943, in het Air Massief een groep Engelsen verraste, die in het geheim bezig was een dia mantmijn te exploiteren, zulks in op dracht van de Britse regering. Zijn ontdekking van deze indringers in Frans gebied meldde Kilian aan de regering der Vrije Fransen, doch zelf moest hij worden opgenomen in een ziekenhuis, waar de artsen een ver giftiging vaststelden. Kilian zelf was van mening, dat de diamant „rovers" hem met een Berber-vergif naar het leven hadden gestaan. Met zijn geestelijke gezondheid ging het toen snel bergafwaarts. In 1950 stierf hij in een inrichting voor geestelijk gestoorden. Twee jaren te voren echter had hij in een verzegel de enveloppe nauwkeurige gegevens over zijn vondsten in Afrika doen overhandigen aan de Franse Acade mie voor Wetenschappen. Thans eerst werd deze enveloppe geopend, Het bleek, dat Kilian de in de laatste drie jaren ontdekte vindplaatsen van olie en andere mineralen reeds jaren lang heeft gekend. Een luchtfoto van het Frankfurter Kreuz, het knooppunt van „Auto bahnen" bij Frankfort. Jonge Papoeas gaan als onderwijzer naar Baliem Medio september zal de heer N. V. v. d. Stoep, tot dusver algemeen schoolbehecrder van de zending der Ned. Hervormde Kerk in Nieuw-Gui- nca. met een aantal jonge Papoea's naar de Baliem vertrekken. Deze Papoea-jongeren, die allen met goed gevolg de vervolgschool te Joka hebben doorlopen, zullen in de Ba liem. onder leiding van de lieer Van der Stoep, de taal van de bevolking aldaar leren. Tevens zullen zij zich verder bekwamen in het Nederlands. Het ligt in de bedoeling, deze jon geren in ongeveer vier jaar tijd zover op te leiden, dat zij, na een examen te hebben afgelegd, in de Baliem -als onderwijzers kunnen optreden. De lessen zullen dan in de landstaal en eventueel in het Nederlands worden gegeven, zodat het Maleis als ge- bruikstaal geheel wordt uitgescha keld. Het betreft hier een experiment van de Australian Baptist Foreign Mission, dat echter de warme belang stelling van het gouvernement geniet en dat voor dit werk ook, ter aanmoe diging, een bijzondere subsidie geeft. Voor het uitzenden van de jonge Pa poea's naar de Baliem was grote me dewerking van hun ouders. De jonge lieden zijn allen afkomstig uit kam pongs rond Hollandia. Ir. C. J. van Meel zal promoveren Het lid van de Tweede Kamer ir. G. J. van Meel hoopt op 4 oktober aan de Landbouwhogeschool te Wa peningen te promoveren tot doctor in de landbouwkunde op een proef schrift getiteld „Enkele aspecten van de Franse landbouw." Promotor zal zijn prof. dr. E. W. Hofstee. In het keizerrijk Ethopië zijn voor het eerst algemene verkiezingen ge houden voor het Lagerhuis. In een land waar een groot deel van de be volking ongeveer 80 procent nog niet kan lezen, is een verkie zing altijd weer een moeilijkheid. Vandaar dat men boven de stem bussen de portretten van de kandi daten had. aangebracht alsmede een gekleurd symbool. Rechts: een in- woner van de hoofdstad Addis Abe ba deponeert zijn stembiljet in een van de bussen. Twee van de drie portretten (links en midden) komen overeen met de foto van de kandi daten voor het Lagerhuis van het Ethiopische parlement (links: v.l.n. r.) Shawoul Demma, mevrouw M. G. Beleyou en Ferre Sunbett. WENS IN WEST-DU1TSLAND (Van een onzer verslaggevers) 38e automobiclten toonstelling an Frankfort, één van de grootste shows, die op dit gebied ooit is gehouden, onderscheidt zich in vele zaken van andere auto-exnosi- tics. Maar voor degenen, die de laat ste Salons bo7,ochten in Parijs, Lon den en Geneve en daar over wegen spraken, biedt Frankfort weinig nieuws. Want ook daar is de weg het grote probleem. Ook daar hoort men de grote bezorgheid over de enorme toename van 't verkeer, klachten aan het adres van de regering en ook in Frankfort kan men de wens beluis teren: laat de automobilist zijn weg betalen. Het „Franfurter Kreuz", het knoop punt van „Autobahnen" bij Frankfort, toont slechts een klein gedeelte van het wegencomplex in West-Duitsland. In de laatste zeven jaren heeft de Bondsrepubliek er 184 kilometer van deze wegen (dat is 0,76 procent) bij gekregen en er zou voor de Duitser geen aanleiding zijn tot het uiten van klachten over de aanleg van nieuwe wegen, als niet in diezelfde zeven ja ren het automobielpark van onze Oosterburen toegenomen was met 170 procent! En de verwachting is; dat het aantal personenauto's in de komende vier jaar zal verdubbelen... Met deze enkele getallen voor ogen hebben vele deskundigen de grote af fiche van de 38e show van Frankfort een stuurrad van een auto met een weg er doorheen waarschijnlijk met ergernis bekeken. De automobiel- tentoonstelling van Frankfort is dan ook voor velen in de Bondsrepubliek aanleiding geweest bezorgdheid te uiten in een klacht, dezelfde die wij al iaren horen in vrijwel alle landen van Europa. In West-Duitsland worden kranten pagina's vol geschreven over de bil- RIJKDOM ONTHEFT NIET VAN ZORGEN.... Vraag in alle steden tussen Bangkok en Amsterdam, waar een vliegveld is, naar „de tijgerman" en men zal U verwijzen naar Aric Schaap, dierensteward bij de K.L.M. Deze man, met zijn zacht aardige naam, dankt dit krijgshaftige epi theton aan het volgen de voorval, dat zich afspeelde in een vcr- stikkend-hete tropen nacht te Damascus. Arie Schaap was van Bangkok op weg naar Amsterdam. Met twee tijgers. Twee bijzon der makke tijgers. Te Damascus werd een nachtstop gemaakt. De cabine van de DC- 4 was een oven gelijk. Tot groot ongerief van Arie en de tijgers. Daarom greep Arie de twee tijgers bij hun halsband, verliet het vliegtuig cn legde zich te rusten onder de vleugel. Al spoedig daverde de omgeving van zijn gesnurk, waarbij zich nog de geluiden voegden van de twee tijgers, die, dicht tegen hem aan gevlijd eveneens een uiltje knapten. Dit geluid werd op gevangen door een ijverige douane-be ambte. Hij speurde naar de oorzaak cn wat hij ontdekte, bracht binnen een mi nuut het hele vlieg veld in opperste pa- Illegale handel en smokkelarij zijn aan de orde van de dag Sierra Leone, aan de Afrikaanse westkust gelegen, heeft tientallen jaren een slaperig leven geleid; de postzegelverzamelaars kenden het, maar verder genoot het nergens veel aandacht. Nu maakt dit land, dat de grootte van Ierland heeft, plotseling een turbulente en bloedige fase door, die de rustige ontwikkeling naar zelfbestuur doorkruist. Is elders meestal de armoede van de bevolking een broi» van ellende, in Sierra Leone wordt de ontwrichting veroorzaakt door rykdom en diamanten. De laatste jaren zijn er steeds onlusten geweest, die hierop zijn terug te voeren, en de af gelopen weken is er weer een hoogtepunt bereikt. Twaalfduizend negers hebben de terreinen bezet van de Consolidated African Selection Trust, die de georganiseerde diamantwinning in handen heeft, en deze twaalfdui zend negers delven daar nu naar hartelust. De diamant gaat bij grote hoe veelheden over de grens naar Liberia en Frans Guyana. Sierra Leone zou een welvarend land kunnen zijn, als het ten volle profiteerde van de schatten in zijn bodem. De Selection Trust betaalt zestig procent van de netto-winst aan het gouvernement en dat is een redelijke regeling. Er wordt echter op grote schaal illegaal diamant ver handeld en dc inkomsten daarvan komen het land niet ten goede. Dit illegale handelen, gecombi neerd met het smokkelen, is al lange tijd een bron van zorgen voor het gouvernement geweest. Voor de winning heeft men wei nig meer nodig dan een zeef. want de stenen liggen tussen de kiezel van de vele riviertjes en zijn daaruit gemakkelijk te win nen. De Selection Trust eigen dom van het grote Britse dia mant-syndicaat had tot 1954 praktisch het. monopolie in het land: daarna werd een nieuwe re-1 geling met de regering van Sierra Leone getroffen, die de gouver-1 nementelo zorgen nog aanzienlijk I vergrootte. De nieuwe regeling stond in een nationalistisch teken de inwoners van 1 niek. Politie, brand weer en leger rukten uit, om de man, die zich kreunend verde digde tegen de gecom bineerde aanval van twee tijgers, te hulp te snellen. De DC-4 werd omsingeld en met 't geweer in aan slag waagden de dap persten zich naderbij. Om niets of niets min der te zien dan een zeer verveeld geeu wende Arie, die. door het lawaui gewekt, noodgedwongen met zijn twee tijgers maar weer de rust van de cabine opzocht. Sindsdien luistert Arie Schaap naar de bijnaam „de tijger man" Sierra Leone zouden, als z.y <lat wil den. zelf diamanten uit hun eigen grond mogen halen. De Selection Trust behield haar rechten In de be langrijke terreinen rond Yengema, die nu dus in handen van illegale oecupanten zyn gevallen, en gaf el ders haar rechten op. Ieder burger kwam voortaan in aanmerking voor een delfvergunning en daar werd weldra een druk gebruik van ge maakt. Niet alleen voor de dorpsbe woners in de buurt van de vindplaat sen zelf gold het motto: zeef U rijk: er stroomden ook vele avonturiers toe. Die avonturiers gingen de zaken nu eens goed organiseren. Zij zetten hele dorpen aan het werk, schrikken er niet voor terug onwillige stam hoofden af te tuigen of te vermoor den, en verkopen met een flinke winst aan de tweede groep profi teurs, de Levantijnse opkopers, die in grote Amerikaanse wagens en met trommels vol geld door de diamant districten trekken. Hét was de bedoeling, dat alle op vergunningen gewonnen diamant zou worden verkocht aan een centraal lichaam, maar dat gebeurt niet. De Levantijnse opkopers zijn tot het opkopen van diamanten van vergun ninghouders gemachtigd en zij dra gen inderdaad een deel af aan de Diamond Corporation, dc opkoop maatschappij. Een belangrijker deel gaat echter via hun handen illegaal de grens over en daarvan profiteert dc schatkist niet. Naar schatting gaat jaarlijks voor een waarde van honderd tot honderd en vijftig miljoen gul den langs allerlei kanalen, vooral door Liberia naar Europa, Ameri ka en Beiroet, waar de stenen voor een deel in de gewone han- 'lol komen en voor een ander deel worden doorgesmokkeld naar de Sowjet-Unle, die een grote be hoefte heeft aan industriële dia mant en ze niet van het westen kan krijgen. Liberia weigert met de Britten samen te werken om aan deze smokkel een eind te maken: de Britse politieman, die met zijn Liberiaanse collega's trachtte samen te werken, kan nu lijkheid om het geld van de belasting betalende automobilist te besteden voor wegen en niet voor financiering van wegenplannen slechts een over schotje uit de schatkist te bestemmen. Deskundigen hebben becijferd, dat in de komende tien jaren door automobilisten in West-Duitsland aan wegenbelasting en benzinebe- lasting een bedrag bijeengebracht zal worden van ongeveer 37.000.000.000 gulden. En dat moet nu maar eens aan de aanleg en de verbetering van wegen besteed worden, vindt men. „Welstand en zekerheid", schrijft Werner Mackenroth in de catalogus van de Frankforter show, „waren in de laatste verkiezingsstrijd van de Bondsrepubliek de leuzen. Welnu, met de aanleg van Wegen kunnen de poli tieke partijen bewijzen dat het méér dan leuzen zijn. Het land van het eco nomisch wonder, Duitsland", zegt Mackenroth, „moet nu eindelijk eens laten zien wat het op dit gebied kan Amerika's strijdkrachten groter dan in 1947. Volgens een mededeling van het Amerikaanse ministerie van defensie omvatten de strijdkrachten 21 grond- divisies, 967 schepen en 42.000 vlieg tuigen. Deze mededeling is vervat in een statistische opgave, die door het ministerie ter gelegenheid van zijn. tienjarig bestaan werd gepubliceerd. De cijfers geven de situatie per 30 juni 1957 weer. Uit de gegevens blijkt dat de mees- té categorieën strijdkrachten aan- zienlijk groter zijn dan tien jaar ge- leden, maar dat enkele componenten kleiner waren dan in 1953, onmiddel lijk voor het staken der vijande lijkheden In Korea. Het aantal officieren cn manschap-' pen bedroeg in 1957, 2.795.798. In 1947 was dit 1.582.000 en in 1953, 3.555.000. Het aantal legerdivisies bedraagt 118 tegen 10 in 1947 en 20 in 1953, het aantal divisies van het corps ma riniers bedraagt 3 tegen 2 in 1947 en eveneens 3 in 1953. In het fiscale laar van de oprich- ting van het ministerie (1948) be droegen de defensie-uitgaven 11.094 miljoen dollar, in het fiscale jaar 1953 23.711 miljoen dollar en voor het lo pende jaar 38.428 miljoen dollar. SIERRA LEONE geen visum meer krijgen om Li beria binnen te komen. Er zyn nog veel meer verwikke lingen. Zo heeft de autochtone be volking een dertigduizend emigran ten van andere stammen uit haar ge- bicden verdreven omdat zijzelf de di amanten wilde zoeken, die de natuur er in vroeger eeuwen deponeerde. Dc twaalfduizend man, dié in Yen gema moeilijkheden veroorzaakt, be- :ioort voor een belangrijk deel tot deze van huis en hoi verdreven groep. De zeden van de bevolking zijn ondermijnd door de betrekkelijke rijkdom, die de diamuntwinning ople vert. Fr is inflatie; de rijstprijs ligt al hoven de prijs van de wereld markt. Een Klein aantal mensen, meest Syrlërs en Libanezen, wordt werkelijk rijk, maar op hen heeft de belasting geen vat en bovendien cor rumperen zij. waar zij kunnen de ambtenaren. Rykdom ontheft niet van de zorgen, heeft een oude Ro mein eens gezegd.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1957 | | pagina 14