PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BILT
Ir. Staf: In de toekomst alleen
onderzeeboten met kernenergie
Voor de meeste bejaarden een
geslaagde oplossing
ENGELS DISCONTO VERHOOGD
TOT ZEVEN PROCENT
KONINGIN OPENT TECHNISCHE
HOGESCHOOL TE EINDHOVEN
200e jaargang - no. 222
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. v. d. Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer.
Adjunct-hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 50 cent per
week; 7.00 p. kw.; fr. p. p. f 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 20 sept. 1957
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minim, p. advertentie 4.—.
(ng. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
13 cent p. regel met een minimum
van 1.—. „Brieven of adres
bureau v. d. blad" 25 cent mttr.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen, Walstr. 58-60. tel. 2355 4 Ujnen (b.g.g. 3546 of 3304); Middelburg, Markt 51, telefoon 3841; Goes, Lange Vorststraat 83, telefoon 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg, Nieuwstraat 43, telefoon 20; Terneuzen, Brouwerijstraat 2; Zlerlkzee, N. Bogerdstraat 24, tel. 26
WERK AAN TWEE BOTEN STOPGEZET
Ook geleide projectielen voor
de Koninklijke Marine?
Minister Staf neemt volgens zijn toelichting op de begroting van marine
aan, dat de voortstuwing door middel van kernenergie met name van on
derzeeboten een verrassende voortgang zal hebben. Het lijkt hem zelfs
verantwoord er van uit te gaan, dat de onderzeeboten, die in een enigs
zins verdere toekomst zullen worden gebouwd, uitsluitend of grotendeels
door kernenergie zullen worden voortbewogen. Daarom aarzelt hij ten
aanzien van de afbouw van de derde en de vierde vervangende onderzee
boot volgens de bestaande conventionele ontwerpen, temeer daar de bouw
nog In een beginstadium verkeert.
Als hij van het buitenland een paar onderzeeboten zou kunnen lenen,
dan zou hij er de voorkeur aan geven de bouw van de derde en vierde
onderzeeboot op te schorten tot de Nederlandse scheepsbouw, in samen
werking met de Koninklijke Marine, een nieuw ontwerp kan aanbieden,
waarin de recente ontwikkelingen zijn verwerkt en dat tevens financieel
te realiseren valt.
Hangende de definitieve beslissing,
die echter pas kan worden genomen
nadat alle facetten van het vraag
stuk kunnen worden overzien, heeft
de minister gemeend ia Ieder geval
reeds nu de opdracht te moeten ge
ven geen verdere aanschaffingen en
Minder gemeenten?
Ingezonden stukken in dagbladen
kunnen leerzaam zijn, maar zij
zijn dat stellig niet altijd. Zo
luchtte op 14 september een lezer
van het (Haagse) dagblad „Het Va
derland" op een vreemde wijze zijn
hart over de veelheid van de Zeeuw
se gemeenten. Boven zijn stuk
schreef hij het woord „bezuiniging".
Hij juichte het toe, dat het aantal
gemeenten op Schouwen-Duiveland
zou worden teruggebracht van 18 tot
6 en hij meende, dat er ook in de
rest van Zeeland nog heel wat viel
te doen en... dus te bezuinigen.
Die bezuiniging was voor hem van
zelfsprekend! Zij is dat helaas hele
maal niet voor hen, die studie maken
van het probleem der kleine gemeen
ten.
Er zijn gemeenten in Nederland,
die reeksen naburige gemeenten heb
ben opgeslokt en die inplaats van tot
een goedkoper beheer alleen maar
tot een duurder beheer kwamen.
Het is ook algemeen bekend, dat
de grote gemeenten duurder werken
dan de kleine. Men moet dus uiterst
voorzichtig zijn met het gebruik van
het woord „bezuiniging" als men sa
menvoeging van gemeènten wil be
pleiten! Men zou dan wel eens tot de
conclusie kunnen komen, dat het be
ter is de grote gemeenten in stukken
te delen !I
Overigens zal wel niemand in Zee
land er aan denken het aantal
Zeeuwse gemeenten te beper
ken om louter financiële redenen.
Bij het opheffen van gemeenten spe
len andere factoren een hoofdrol.
Het gaat daarbij in de eerste plaats
om de vraag of zo'n kleine gemeen
schap nog een zelfstandige rol ver
vult in cle samenleving.
Wanneer in een klein doi-p een
echte, volledige dorpsgemeenschap
bestaat, die haar taak bevredigend
verricht en die uiterst weinig aan
leunt tegen naburige gemeenten, dan
heeft zo'n dorp recht op een zelfstan
dig bestaan ook al is het klein.
Samenvoeging met andere gemeen
ten zou. dan alleen maar schade doen
aan de samenleving in zo'n levens
krachtig dorp.
-r uist nu de problemen van ge-
I meente-samenvoeging en grens-
wijziging in Zeeland spelen,
blijkt telkens weer, dat men een
zorgvuldige studie dient te maken
van de ontwikkeling, welke de klei
nere gemeenten thans doormaken.
Er zijn dorpen, die volkomen na
tuurlijk samengroeien met de buiten
wijken van een stad. Deze dorpen of
gedeelten van dorpen verliezen hun
oude karakter en zij annexeren zich
zelf bij de stad.
Er zijn andere dorpen, die naar el
kaar toegroeien en die zichzelf tot
onderdelen maken van een grotere
gemeenschap, welke beter in de be
staande behoeften kan voorzien. De
ze dorpen worden geleidelijk rijp
voor samenvoeging.
Er zijn tenslotte ook dorpen, die
geleidelijk hun functie verliezen door
maatschappelijke en economische
verschuivingen. Zij zakken van dorp
af naar gehucht en het kan niet an
ders of zij verliezen hun zelfstandig
heid.
Volgt men deze richtlijnen, dan zijn
er zeker in Zeeland mogelijkheden
om het aantal gemeenten geleidelijk
terug te brengen en ook bepaalde
grenswijzigingen toe te passen.
Daarnaast zal ook de toenemende
Industrialisering nog wel enige grens
wijzigingen en misschien zelfs ophef
fing van gemeenten afdwingen, om
dat industrialisering zich nu eenmaal
beter in een stads- dan in een dorps
gemeenschap voltrekt. Maar men
stelle zich nimmer voor, dat vermin
dering van het aantal gemeenten fi
nancieel voordeel zou brengen en dat
het bezuinigingszwaard op nutti
ge wijze tegen de zelfstandigheid
van dè kleinere gemeenschappen kan
worden gebruikt. Dat is ten enenma
le onjuist, zelfs als het wordt gepu
bliceerd in „Het Vaderland"!
werkzaamheden ten behoeve van de
bouw van deze boten op basis van het
bestaande project meer te verrich
ten.
De minister heeft de eerste con
tacten gelegd met de Nederlandse
bondgenoten en de nodige maatrege
len getroffen om de belangrijke
voortgang der ontwikkelingen in het
buitenland, zowel op het gebied der
bewapening als op dat der voortstu
wing nauwkeurig te kunnen volgen.
Hij meent namelijk, dat ook de Ne
derlandse vloot niet zal kunnen ont
komen aan het gebruik van atomï-
sche energie en van op zee bruikbare
geleide projectielen, al zal de invoe
ring van deze middelen slechts gelei
delijk kunnen geschieden. Het tempo
zal In hoge mate worden bepaald
door de technische en financiële mo
gelijkheden der komende jaren.
Vlootplan
Het vlootplan, zoals dit in de de
fensienota van 18 mei 1954 is ont
vouwd, nadert zijn voltooiing. De
laatste nog in aanbouw zijnde torpe-
dobootjager „Amsterdam" zal, naar
verwacht wordt, in de eefste helft
van 1958 worden overgenomen.
De tewaterlating van de eerste
twee vervangende onderzeeboten,
waarvan de bouw regelmatig ver
loopt, kan in de tweede helft
van 1958 tegemoet gezien worden.
Waarschijnlijk zullen déze sche
pen in de loop van 1959' aan de
vloot kunnen worden toegevoegd.
In 1957 werd het project der 32
kustmijnenvegers voltooid. Deze
schepen zijn thans alle aan de
sterkte der koninkijke marine toe-
Mijnenvegers
Met de regering van de Verenigde
Staten is een overeenkomst tot stand
gekomen, waarbij van Amerikaanse
zijde opdracht werd gegeven tot de
bouw in Nederland van acht ondiep-
watermijnenvegers voor Amerikaanse
rekening, waartegenover een gelijk
aantal van deze schepen voor Neder
landse rekening zal worden gebouwd.
De bouw zal bij een drietal Neder
landse werven geschieden. Deze zes
tien mijnenvegers zullen de plaats in
nemen der verouderde schepen van
dit type. Na hun gereedkomen in
19601961 zal in de behoefte aan on-
diepwatermijnenvegers zijn voorzien.
De begroting van marine vermeldt
als eindcijfer 363.793.000. Dit be
drag is geheel op de gewone dienst
gebracht.
Een beeld van de openingsplechtig
heid van de nieuwe Technische Hoge
school in Eindhoven, die door HM.
de koningin en Z.K.H. prins Bernhard
werd bijgewoond.
VERRASSING VOOR HET BUITENLAND
De Engelse regering heeft gisteren
het officiële disconto met twee pro
cent verhoogd tot zeven procent in
een drastige poging tot verdediging
van het pond sterling. De drastische
maatregel zal merkbaar worden in
de zakken van miljoenen Engelsen
en mogelijk ook tot ontslagen leiden.
Zakenlieden waren geschokt door
de maatregel, die op de effecten
beurs een chaos veroorzaakte. De
koersen van staatsfondsen daalden
sterk en de waarde van de aandelen
verminderde met grote bedragen.
Talrijke families, die hun huizen
met behulp van leningen van bouw
maatschappijen kopen, maakten zich
onmiddellijk ongerust over de moge
lijkheid, dat zij meer rente zouden
moeten betalen. Ook mensen met de-
bet-banksaldi en zakenlieden, die af
hankelijk zijn van leningen om hun
bedrijf gaande te houden, zagen de
toestand somber in.
Het tweevoudige doel van de re
gering is een einde te maken aan
de huidige speculatie tegen het
pond sterling op buitenlandse wis
selmarkten en aan de verminde
ring van de binnenlandse waarde
Ter gelegenheid va/n het tien-
M jarig bestaan van de Spaanse
H afdeling van Radio Nederland
Wereldomroep werd woensdag
avond aan boord van het in de
Amsterdamse haven liggende
m.s. Zaanlandvan de Ko
ninklijke Hollandse Loyd een
ontvangst gehouden, welke
door talrijke autoriteiten werd
bezocht. De foto: mr. J. A.
Jonkman, voorzitter van de
programmaraad van de We
reldomroep, die als voorzitter
van de Eerste Kamer pas weer
het roer in handen heeft geno
men, liet zich op de brug van
de Zaanlanddoor de derde
stuurman inwijden in het hoe
en waarom van een echt stuur
rad.
van het pond sterling door hogere
prijzen, die voortdurend op de ho
gere lonen volgen. Door stabiliteit
in het binnenland tot stand te
brengen hoopt de regering ver
trouwen in het pond sterling in
het buitenland te doen ontstaan.
De sterke stijging van het Engelse
disconto verraste de wereld.
Franse functionarissen verklaar
den, niet te verwachten, dat het nieu
we tarief lang zal blijven gelden in
verband met de last van de hoge
kosten, die voor de grote bedragen
aan buitenlands kapitaal die zich te
Londen bevinden, betaald moeten
worden.
Bankkringen in de Verenigde Sta
ten, Zuid-Afrika en Nederland gaven
toe, verrast te zijn, maar functiona
rissen van het internationale bank
wezen te Washington verklaarden,
dat naar hun mening de maatregel
een herstel van het vertrouwen in
het pond sterling zou betekenen.
De Britse minister van financiën
heeft later nieuwe beperkingen aan
gekondigd op de uitgaven voor de
overheid en het particuliere bedrijfs
leven.
Zwitser te Genève met
pijl uit blaaspijp gedood.
In Genève is donderdagmiddag een
moord gepleegd met een giftige pül
uit een blaaspijp. Volgens de politie
werd een Zwitserse zakenman, die
iets te maken had met de smokkel
van springstoffen naar de nationalis
ten in Noord Afrika, het slachtoffer
van deze moord.
De. politie meent te weten, dat de
dader (of daders) de 55-jarige Mar
cel Leopold in een hinderlaag heb
ben opgewacht nabij zijn flat. Met 't
klassieke wapen van de Indianen
van Zuid-Amerika troffen zij hem
in de rug.
Leopold wag in januari door de po
litie te Genève gearresteerd tezamen
met twee Noordafrikanen. De arres
tatie geschiedde op het ogenblik dat
het drietal poogde Zwitserland per
vliegtuig te verlaten. Er werden ex
plosieve stoffen in hun bagage ge
vonden. Later werd Leopold tegen
borgtocht vrijgelaten. Het onderzoek
echter werd voortgezet en in de loop
daarvan kreeg Leopold verschillende
anonieme dreigbrieven waarin hij ge
waarschuwd werd dat hem de dood
wachtte wanneer hij de politie iets
over de smokkel vertelde.
Toestand koning Haakon
zorgwekkender.
De toestand van koning Haakon VII
van Noorwegen is gisteravond aan
merkelijk zorgwekkender geworden.
Dit werd medegedeeld in een door
zijn geneesheren uitgegeven commu
niqué.
PLECHTIGE ZITTING IN PHILIPS SCHOUWBURG
„Technisch moderne
molensteen voor ons
dagelijks brood".
Een juichend en eclatant ver
sierd Eindhoven heeft gisteren ko
ningin Juliana ingehaald voor haar
officiële bezoek aan de nieuwe uni
versiteitsstad. Prins Bernhard was
met zijn particulier secretaris naar
Welschap gevlogen. Hij begaf zich
naar het Van Abbe museum, waar
hij de koningin ontmoette, die toen
een glorieuze rijtoer van ruim een
uur lang door het jubelend en vlag
gend Eindhoven gemaakt had.
In de middaguren woonden konin
gin Juliana en prins Bernhard de
openingsplechtigheid van de nieuwe
Technische Hogeschool bij, die in de
Philips schouwburg plaatsvond. Na
dat minister Cals een toespraak had
gehouden was het hoogtepunt van de
plechtige academische senaatszitting
aangebroken. Koningin Juliana nam
op verzoek van prof. Dorgelo, rector-
magnificus, het woord.
De techniek is een godsgave, zo
sprak de koningin. In eerbied en
dankbaarheid zullen we deze ga
ve steeds hebben te aanvaarden.
We zullen haar niet moeten over
schatten in hoogmoedige over
moed en nog minder haar misbrui
ken op enigerlei terrein waar geen
positief doel mee gediend is. We
zullen haar evenmin moeten on
derschatten want zij is de uit
komst voor het heden meer dan
nog voor het verleden en voor de
HET LEVEN IN DE RUSTHUIZEN
Wel moet enige tijdvulling
worden nagestreefd
In Nederland worden de mensen oud. Het is een algemeen bekend feit,
waar wij Nederlanders terecht een beetje trots op zjjn. De gemiddelde le
vensduur van de mens in ons land is gestegen boven zeventig jaar. Ver
heugend, maar niet zonder consequenties. De vergrijzing van de bevolking-
brengt een aantal problemen met zich mee, waarvan verzorging en huis
vesting wel de belangrijkste zijn. Voor deze beide heeft men getracht een
gecombineerde oplossing te vinden door de bouw van bejaardentehuizen.
De laatste jaren zijn tal van ongemeen fraaie bouwwerken met deze be
stemming gereed gekomen. Het principe ervan is stellig niet nieuw, maar
toch kan gesproken worden van een nieuwe aanpak, nu men in de tehuizen
de bewoners een min of meer zelfstandig woninkje verschaft, waarin de
meer bejaarden, ondanks de centraal geregelde voorzieningen vooral op
het gebied van de verzorging, iets onafhankelijks kunnen behouden. Ook
in Zeeland zijn enkele van deze huizen verrezen. Wü hebben dezer dagen
met aantal inwoners gesproken en daarbij getracht een antwoord te
vinden op de vraag of men er met deze huizen inderdaad is. Of dergelijke
inrichtingen dé ideale oplossing geven voor de problemen van huisvesting
en verzorging van bejaarden.
In hun woningen in steden en dorpen,
op hun hofjes en in hun boerderijen
hebben de bejaarden soms moeilijk
heden. Ziekte en gebrekkigheid doen
zich gelden. De bejaarden kunnen de
zorg voor hun huis, soms ook voor
hun maaltijd niet meer aan. Hulp is
niet te krijgen. Daarbij komt nog, dat
het joag'e geslacht staat te dringen
om elke woning die beschikbaar
komt. Samenwonen betekent voor
beide partijen vaak niet veel meer
dan een constante ergernis.
En nu zjjn ze.gekomen: „Randwijck"
in Goes, „Ten Anker" in Tholen en
„Duinoord" in Haamstede, om er en
kele te noemen. Inderdaad vorstelij
ke gebouwen. Hier komen de bejaar
den terecht. Ze betalen periodiek een
bedrag en krijgen daarvoor alles: een
„een-kamer-woning", maaltijden, ver
warming, water, licht en noem maar
op. De gebouwen liggen in een rusti
ge omgeving, buiten het gewoel en la
waai van het leven. Er zijn vriende
lijke, voorkomende verzorgsters, di
rectrices bij wie men met alle zaken
terecht kan en die hun uiterste best
doen een thuis voor de inwoners te
maken, onder andere door het orga
niseren van samenkomsten bij bijzon
dere gelegenheden. Voor de inwoners
bestaat voorts de gelegenheid om iets
tc knutselen of wat in de tuin te
werken. Er zijn boeken, radio's en er
zijn of komen televisietoestellen.
VERDRIET
Na deze opsomming lijkt het vreemd
om te zeggen, dat er in de huizen
verdriet is. Laten we er dadelijk aan
toevoegen, dat vrijwel alle inwoners
zeer te spreken zijn over hun nieuwe
onderkomen. Buitengewoon enthou
siaste uitlatingen werden soms ge
daan. „Ik had nooit gedacht, dat ik
nog eens in zo'n lustoord terecht zou
komen" en „We hebben het hier goed,
zeer goed" en „Ik zit hier best, ik
zou hier niet vandaan willen". Dank
baarheid is er ook, oprechte dank
baarheid voor de goede zorgen, voor
de zorgenvrije levensavond.
En toch, verdriet. Verdrietig is in de
eerste plaats bij sommigen de reden
(Vervolg op pag. 5)
toekomst meer dan nog voor het
heden.
De techniek is de .moderne molen
steen voor ons dagelijks brood. De
jeugd begrijpt deze eis van onze tijd,
met natuurlijk begrip. Zij zal in
zwermen ook deze Technische Hoge
school binnengaan, en eruit zwermen
naar ontelbare levensgebieden in ons
land en naar velerlei gebied daarbui
ten om naar haar vermogen aan
behoud, herstel, opbouw en nieuwe
uitvindingen mee te werken, onbeken
de horizonten tegemoet.
Het is met trots en met vreugde
dat ik hierbij de Technische Hoge
school te Eindhoven geopend ver
klaar".
Prof. dr. A. Bottema, rector mag
nificus van de Delftse Technische
Hogeschool gewaagde nadien van
een stemming van merkwaardige en
zeer bijzondere vreugde, die gebun
deld is uit dankbaarheid en belofte,
nit voldoening en verwachting. „Het
koninklijk woord heeft thans het huis
ontsloten, de reis vangt aan".
Ondergrondse explosie
van A-bom in Amerika.
Tweehonderdvijftig meter onder
de woestijn van Nevada is gisteren
een kleine atoombom tot ontploffing
gebracht. Deze proef maakt deel uit
van het internationale wetenschappe
lijke onderzoek in het kader van het
geofysische jaar. Men hoopt er
meer door te weten te komén over
de opbouw van de aardkost.
Seismologen in de gehele wereld
zouden de trillingen van de ontplof
fing registreren. De explosie is te
weeggebracht in een zig zag lopende
tunnel van 650 meter lengte. Vol
gens natuurkundigen zal de plaats
van de proef minstens een eeuw
lang gevaarlijk blijven voor mensen.
Het weer in Europa.
Volgens de rapporten van gisteravond
7 uur:
Stockholm, geheel bewolkt
8 gr.
Oslo, zwaar bewolkt
12 gr.
Kopenhagen, geheel bewolkt
12 gr.
Aberdeen, motregen
14 gr.
Londen, zwaar bewolkt
19 gr.
Amsterdam, geheel bewolkt
16 gr.
Luxemburg, licht bewolkt
21 gr.
Parijs, onbewolkt
25 gr.
Bordeaux, onbewolkt.
26 gr.
Grenoble, onbewolkt
24 gr.
Nice, onbewolkt
21 gr.
Berlijn, zwaar bewolkt
16 gr.
Frankfort, half bewolkt
22 gr.
München, onbewolkt
19 gr.
Zürich, half bewolkt
22 gr.
Locarno, onbewolkt
23 gr.
Wenen, zwaar bewolkt
20 gr.
Innsbruck, licht bewiolkt
22 gr.
Rome, onbewolkt
26 gr.
Ajacclo, onbewolkt
24 gr.
Mallorca, licht bewolkt
28 gr.
VERWACHT.
VERSPREIDE BUIEN.
Enkele verspreid voorkomende
buien, maar plaatselijk ook opklarin
gen. Zwakke tot matige wind in
hoofdzaak uit noordelijke richtingen.
Voornamelijk in liet zuiden van het
land iets lagere temperaturen.
ZON EN MAAN
21 september
Zon op 6.26 onder 18.44
Maan op 3.13 onder 17.13
