PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Sowjet-Unie vermindert omvang
der strijdkrachten
„Het leven in de Gouden Eeuw"
in IJzendijkes raadhuis
BILT
GROTEWOHL WIL MEEPRATEN
OP GENEVE-CONFERENTIE
DE
VERWACHT...
198e Jaargang No. 188
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F van de Velde en F. B.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteur: W. Leertouwer
Adj.-Hoofdred.: G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cent per
week; 5.85; p. kw.; fr. p. p. 6.10
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 13 Aug. 1955
ADVERTENTIEPRIJS 25 cent per
mm. Minimum p. advertentie f 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Klein» advertenties 'max 8 regels)
23 et. per regel met een minimum
van f 1.— „Brieven of adres
Bureau v. d. Blad" 25 cent meer.
Giro No 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bur. Vlissingen, Walstr. 58—60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 304); Middelburg, Markt 51, telef. 3!
i. Lange Vorststr. 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg, Finlandstr. 2, telef. 16; Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee. N Bogerds'.taai 21. telef. 26
ALS GEVOLG VAN „AFNEMEN INTERNATIONALE SPANNING"
Ruim 600.000 man worden
gedemobiliseerd
De Sowjet-regering heeft besloten de omvang van haar strijdkrachten als
gevolg van het „afnemen der internationale spanning" te verminderen. Al
dus is Zaterdagochtend vroeg in een officiële, door het persbureau Tass
verspreide, mededeling bekend gemaakt.
De strijdkrachten zullen met 640.000 man worden ingekrompen. In de
officiële verklaring wordt gezegd: „De jongste ontwikkelingen, en in het
bijzonder het resultaat van de Geneefse conferentie van regeringsleiders
der vier (grote) mogendheden, getuigen van een zekere vermindering van
de spanning in de internationale betrekkingen.
„Om de vermindering van de inter
nationale spanning te bevorderen en
vertrouwen tussen de landen te vesti
gen heeft de Sowjet-regermg besloten
de strijdkrachten van de U.S.S.R. te
gen 15 December 1955 met 640.000 man
in te krimpen.
De militairen van leger en marine,
die zullen worden gedemobiliseerd,
zullen verzekerd zijn van werk in in
dustriële ondernemingen, staatsboer
derijen en collectieve boerderijen in
hun respectieve woonplaatsen".
De luchtmacht is in de Sowjet-Unie
een onderdeel van het leger. De to
tale cijfers voor de Sowjet-strijdkrach-
ten zijn nooit onthuld. In het Sowjet-
ontwapeningsplan van Mei wordt
voorgesteld, dat de strijdkrachten van
China, de Sowjet-Unie en de Verenig
de Staten beperkt worden tot 1.500.000
man elk, terwijl Engeland en Frank
rijk er elk 650.000 zouden hebben.
Haags huizenblok van acht
woningen in brand
Een huizenblok van acht woningen
in Den Haag is Vrijdagavond door 'n
uitslaande brand zwaar beschadigd.
De platte daken van alle woningen
zijn verteerd en enkele bovenverdie
pingen brandden gedeeltelijk uit.
De brand is ontstaan doordat schil
ders, die het blok een nieuw verfje
moesten geven, onvoorzichtig met
branders te werk zijn gegaan.
De brandweer slaagde er spoedig
in het vuur te blussen. De bescha
digde huizen behoren tot de gemeen
telijke contrólewoningen.
Thomas Mann
overleden
Thomas Mann, de beroemde schrij
ver van Duitse afkomst, is Vrijdag
avond op 80-jarige leeftijd in een zie
kenhuis te Zürich overleden.
Als doodsoorzaak werd trombose op
gegeven. Aan zijn sterfbed waren aan
wezig zijn dochter Erïka en een van
zijn zoons. Hij zal worden begraven
op de begraafplaats van Kurchlberg,
vlakbij Zürich.
Voor een levensbeschrijving zie pa
gina 7.
Kerk en kunst
De Zeeuwse Tentoonstelling is
thans ondergebracht in de Gro
te Kerk van Goes, waardoor
hier een opvallende combinatie is
ontstaan van kerk en kunst. Het ge
tuigt enerzijds van een breed stand
punt, dat de kerkvoogdij van de Her
vormde Gemeente in Goes haar prach
tige gebouw voor deze expositie be-
scnikbaar heeft gesteld, maar ander
zijds is het eigenlijk vanzelfsprekend
dat men juist in deze „wandelkerk"
de tentoonstelling heeft toegelaten.
Voor dit „vanzelfsprekende" zijn
twee redenen te noemen, waarvan
er één met name de Nederlands-
Hervormde Kerk aangaat. Om de
oorsprong aan te wijzen dient men
terug te gaan tot de dagen der re
formatie in Nederland, toen er hier
een andere opvatting ontstond over
de aard van het kerkgebouw dan in
de dagen vóór de hervorming, om
dat de protestanten dit gebouw min
der als „gewijde plaats beschouw
den dan de Room-Katholieken. Daar
om werden vele grote gothische ker
ken door de stadsbesturen als wan
delplaats op werkdagen opengesteld.
Vandaar ook de naam „wandelkerk".
En omdat in die tijd het gebruik van
het orgel in de Hervormde eredienst
in onbruik was geraakt, stelde men
een „stadsorganist" aan, die op be
paalde dagen in de week ten gerie
ve van de burgerij het instrument
bespeelde. „Met open deuren", zoals
het in sommige instructies van or
ganisten stond
In Goes nu is die tijd terugge
keerd. De deuren staan open en men
kan als vroeger de kerk inlopen om
van een artistiek handwerk te genie
ten. Weliswaar niet van orgelspel,
maar toch van kunst.
De tweede reden gaat dieper en
ook verder terug in de tijd. Im
mers kerk en kunst zijn in een
ver verleden, tot in de middeleeuwen
toe, een volstrekte eenheid geweest
omdat alle kunstenaars leefden in en
vanuit de gemeenschap der kerk. In
die dagen vatte men het woord „in
spiratie" nog letterlijk op, namelijk
„door de Geest ingeblazen" en er
was niemand, die er ook maar aan
dacht om religie en kunst als afzon
derlijke grootheden te beschouwen.
Men zou dus het standpunt kunnen
verdedigen, dat er slechts één plaats
in Goes geschikt was voor de Zeeuw
se expositie, namelijk: de kerk!
Een dergelijke opvatting evenwel
kan worden aangevallen op
grond van wat er in later eeu
wen gebeurde. De kunst werd auto
noom en ontwikkelde zich vaak zo
danig, dat zij en de kerk zelfs
als vijandige machten werden be
schouwd. Zo is het thans gelukkig
niet meer, ook al kan dan niet wor
den betoogd, dat b.v. alle werken
van de Zeeuwse Tentoonstelling uit
een christelijk-religieuze scheppings
drang zijn geboren. Maar dat is ook
niet nodig Hoofdzaak is, dat kerk
en kunst elkaar niet alleen verdra
gen, maar elkaar ook trachten te
begrijpen. De kerk mag daarom al
niet aan de hedendaagse kunst voor
bijgaan, omdat deze een beeld van
een tijdperk geeft, dat de kerk moet
verstaan, wil zij haar boodschap ac
tueel en indringend kunnen bren
gen.
*~i enslotte: kunst en kerk hebben
I één grote gemene deler. Zij ver
richten beide dienst aan de ge
meenschap!
En al zijn zij thans geen volstrek
te eenheid meer, toch vormen zij
naar het woord van een groot Neder
lands kunstkenner en theoloog
„evenwijdige lijnen, die elkander in
het oneindige kruisen",
HET DUITSE VRAAGSTUK
Toenadering tot Bonn voorgesteld
Premier Grotewobl van Oost-Duitsland heeft Vrijdag in de Volkskamer
verklaard, dat zijn regering zich voorbereidt op deelneming aan het over
leg van de ministers van buitenlandse zaken der „Grote Vier", die eind
October te Genève bijeenkomen om o.a. over het Duitse vraagstuk te spre
ken. „Wij stellen de nationale eis, dat de Duitse vertegenwoordigers worden
gehoord", aldus de premier.
Hij zeide dat „de nieuwe moeilijk
heden om het Duitse vraagstuk op te
lossen alleen het werk van Adenauer
zijn". Elke poging om een herenigd
Duitsland te laten deelnemen aan de
verdragen van Parijs en het Noord-
Atlantisch Pact was voor Oost-Duits-
nd „voor eeuwig onaanvaardbaar".
Voor een toenadering tussen Oost
en West-Duitsland was volgens Grote-
wohl het volgende nodig:
1. het beëindigen van de koude oor
log in Duitsland:
2. het ontwikkelen van handelsbe-
trekkingèn
3. het ontwikkelen van culturele
betrekkingen en het uitwisselen van
delegaties op het gebied van cultuur,
en sport;
4. het verbeteren van de reismoge
lijkheden tussen de twee delen van
Duitsland.
Over deze punten was de Oost-Duit
se regering bereid met de regering van
Bonn besprekingen te openen.
Russische troepen blijven
in Roemenië
De Russische troepen zullen Roe
menië pa» ontruimen als de Weste
lijke mogendheden haar troepen bin
nen eigen grenzen terugtrekken en
organisaties zoals de NAVO ontbin
den, aldus schrijft de Roemeense
premier, Gheorghiu Dej, in antwoord
op vragen van een vooraanstaande
medewerker van het Amerikaanse
persbureau „United Press", A. L.
Bradford.
De burgemeester van Bergen op
Zoom, ir L. A. H. Peters, gaf Vrijdag
het startsein voor de zesde Benelux-
ronde, die georganiseerd wordt door
de Motor- en Autoclub „Schéldegou-
wen" uit Middelburg. Een groepje
motorrijders aan de start.
De kwestie van het houden van vrije
verkiezingen achtte Grotewohl van
secondair belang, „aangezien er eerst
waarborgen zouden moeten zijn, dat
deze verkiezingen niet zullen worden
gebruikt voor een nieuwe agressie".
Hij stelde voor dat het standpunt
van geheel Duitsland door delegaties
van Oost- en West-Duitsland aan de
ministers der „Grote Vier" bekend
wordt gemaakt. Indien de West-Duit
se regering evenwel zou blijven wei
geren te Genève voor Duitsland te
spreken, dan zijn de Oost-Duitsers be
reid op eigen gelegenheid de belangen
van Duitsland te vertegenwoordigen,
aldus de Oost-Duitse premier.
Deze foto geeft een beeld van de
vliegramp, wellze zich in de buurt van
Stuttgart voordeed toen twee trans
portvliegtuigen van het Amerikaanse
leger met elkaar in botsing kwamen.
Alle zes-en-zestig inzittenden van de
beide vliegtuigen kwamen om het le
ven. Fotode brandende wrakstukken
op de plaats van de ramp.
(Tele foto).
Wervelstormen bedreigen
Amerikaanse Oostkust
„Connie" en „Diana" nemen
in kracht toe
De wervelstorm „Connie" beweegt
zich, in kracht toenemend, langs de
kust. van de Amerikaanse staat
Noord-Carolina, in Noordelijke rich
ting, schade aanrichtend aan gebou
wen en pieren. Reeds zouden vijf per
sonen als gevolg van de storm om het
leven zijn gekomen.
De waarschuwing voor wervelstor
men in Virginia, Maryland en Dela
ware. die Donderdag na drie dagen
van kracht te zijn geweest, werd in
getrokken, is Vrijdag opnieuw uitge
geven. Voor het kustgebied ten Noor
den van Delaware, tot Provincetown
in Massachusetts toe, geldt een storm-
waarschuwing.
Inmiddels neemt de nieuwe wervel
storm „Diana", die zich 800 km ten
Zuidoosten van de Bermuda-eilanden
bevindt en die met een snelheid van
18 km het spoor van „Connie" volgt,
in kracht toe.
Zomerweer met een
enkele bui
(Van onze weerkundige
medewerker)
De laatste twee Augustus
dagen waren ook in Zeeland
met temperaturen van resp.
26 en 25 graden zomerse da
gen. De warme lucht, afkom
stig uit Scandinavië, wordt
door een hogedrukgebied,
waarvan het centrum boven
Noorwegen ligt, naar ons land
geblazen. Inmiddels begon gis
teren een onweersdepressie van
Frankrijk over België naar
jns land te bewegen, en ver
oorzaakte gistermiddag in Z.
Limburg al ccn flinke on
weersbui. Daarbij viel 10 mm
regen in een kwartier en daal-
3e de temperatuur zeven gra-
3en. De onweersdepressie blijft
aet weer nog bepalen, al trekt
zij in de richting West-Duits
land weg. Hier en daar kan
nog een bui vallen, terwijl de
wind iets meer naar Noorde
lijke richting gaat draaien.
De vooruitzichten blijven toch
zomers, want een nieuw hoge
drukgebied beweegt zich van
3e oceaan naar de Britse
ïilanden en kan na morgen
veer meer stabieler zomer
weer met zich meebrengen.
W\\*\A*W*WWA'**W\A*V
NOG TOT 21 SEPTEMBER
De zomernacht groeit onder adem-
loze stilte tegen mijn ramen op. Ter
wijl ik er naar zit te kijken, is daar
plotseling een nachtvlindertje, dat
ontwaalct uit de bedwelmende geu
ren van de tuinen en met grote spi
ralen op mijn lamplicht aanvliegt,
't Wil naar binnenmaar botst met
aangloeiende oogjes flapperend tegen
de ruiten. Het geeft de strijd zo gauw
niet op, maar schrijft met zilveren
halen op het glas: Ik wil naar het
licht!
Het doet me denken aan Nicodemus.
De mens, die in de nacht de horizon
van zijn gedachten ziet inkrimpen tot
op het diepst van zijn wezen. Met
sen levensvragen cirkelt hy als een
nachtvlinder op het Licht af. Hy, de
geachte geleerde komt bij de onge
letterde Jezus, omdat hij gefascineerd
wordt door Zijn heilig, dgnamisch en
wonderen-barend contact met God.
Iets wat Nicodemus mist en hem de
onrust bezorgt van de vraag: Ben ik
wel op weg naar het Koninkrijk Godsf
Hij vraagt dit niet rechtstreeks aan
Jezus, maar het zoeklicht van Jezus*
mensenkennis peilt zijn wezen. En Je
zus zegt linea recta: Als iemand niet
wederom geboren viordt, kan hij het
Koninkrijk Gods niet zien. Deze
raadselachtige voltreffer moet de ruit,
waartegen nachtvlinder Nicodemus
al een hele tijd op fladdertin duizend
scherven doen breken. Want weder
om.geboren-worden gaat verder dan
een uiterlijk naleven van geboden
Gods, verder dan „braaf" zijn. Het
wil zeggen, dat je 't in de kern van
je mens-zijn niet verwacht van eigen
geleerdheid of levensvisie, maar dat
je je ilc laat bewonen door Gods Hei
lige Geest. Waardoor je prikkels tot
actie worden aangestoken door God
zelf.
Nicodemus heeft nog lang gewor
steld met die oerdrift van de mens,
die behoud-van-prestige heet. Maar
wie uit de Geest Gods geboren wil
worden, zal juist dit moeten verlie
zen. Onze twintig ste-eeuwse gereser
veerdheid tegenover God. onze hoge
ijdelheid, onze geestelijke schraalhan-
serij zijn evenzovele ruiten tussen ons
en het Licht Gods. God vindt onze in
gang in Zijn Koninkrijk ovenceldigend
belangrijk. Jezus leed daartoe aan het
kruis zichzelf de dood tn. Om al die
ramen van ons voor eeuwig open te
zetten, waardoor onze geest kan bin
nenkomen en genezen worden door
de stralenkrans van Zijn Licht. Staat
het raam van uw ziel al open?
Sluis. L. P. W. Groenveld
Een boeiende tentoonstelling
Tot 21 September a.s. kan men in het raadhuis van IJzendijke nog de
tentoonstelling „Hollands leven in de Gouden Eeuw" bezichtigen; nadien
zal ook deze vierde expositie weer tot het verleden behoren. Zoals men
zich zal herinneren begon men in IJzendijke in 1952 op initiatief van de
burgemeester, jhr. L. E. D. S. van Bönninghausen, met een schilderijen-ex
positie, getiteld „De Nederlandse Romantische School", welke gevolgd
werd door „De jacht in de kunst" (1953) en „Nederland-Waterland" (1954).
De jonge traditie bleef ook dit jaar gehandhaafd en wel met een, zoals
wij reeds eerder schreven, waarlijk unieke expositie.
In IJzendijke slaagde men er im
mers in werken van vijftig meesters
bijeen te brengen, die tezamen inder
daad een beeld geven het leven in de
Gouden Eeuw. Het was bovendien
een uitstekende gedachte om ook
kunstvoorwerpen uit die tijd te expo
seren! Dank zij deze werkwijze ont
stond er een alleszins levendige, boei
ende tentoonstelling.
Het zou te ver voeren hier een op
somming te geven van alle fraaie
zaken, welke thans in het raadhuis
van IJzendijke te zien zijn. Wel zijn
er vanzelfsprekend doeken, die in het
bijzonder de aandacht vragen en zo
kan men in het trappenhuis bij voor
beeld een belangwekkend schilderij
aanschouwen van Brakenburg (1650
1702), namelijk „St. Nicolaasfeest".
In de raadszaal vallen op de doeken
„De Overlieden van het Amsterdams
Goud- en Zilversmidsgilde" en „Por
tret van de vaandrig Loef Vrede-
rickx" van Thomas de Keijser.
Uiteraard neemt Jan Steen een
voorname plaats op deze expositie in;
niet kwantitatief, maar wel kwalita
tief. Doeken als „De bestolen jonker",
„De overval" en „In Weelde siet toe"
vormen wel uiterst attractieve onder
delen in het geheel, dat zoals op
gemerkt béoogt een beeld te ge
ven van Hollands leven in de Gouden
Eeuw.
Wel, dut beeld krijgt men beslist
voorgetoverd, dank zy de kunstzinni
ge prestaties van onze voorvaderen
en.... dank zij het feit, dat door zorg
vuldige selectie een groot aantal hui
selijke en andere op het leven in die
dagen betrekking hebbende taferelen
bijeen werden gebracht.
Vier dimensies.
Vooral ook echter dank zij de „vier
dimensionale kunstschatten Zo vindt
men in de burgemeesterskamer een
juweel van een Utrechtse of toogkast,
daterend uit 1650. Een prachtig werk
stuk! Voorts zijn in vitrines een groot
aantal kunstvoorwerpen in zilver, tin,
koper, brons, glas en aardewerk uit-
festald. Sierlijke bokalen zowel als
loeke tinnen schenkkannen, forse
koperen gebruiksvoorwerpen uit die
dagen zowel als zeer verfijnd uitge
voerde uurwerkjes.
In de laatstgenoemde categorie ver
dient zeker vermelding een horloge
in een minuscuul schildpadkoffertje
uit het einde van de 17e eeuw cn ver
moedelijk van Italiaansee oorsprong,
evenals trouwens een halshorloge m
de vorm van een missaal.
Het zijn slechts enkele (onvolledi
ge) grepen uit de hoeveelheid kunst
schatten, welke men in het zich daar
toe zo bij uitstek lenende raadhuis
heeft verzameld. Wanneer men weet,
dat de catalogus 179 nummers telt,
zal men beseffen, dat er nog belang
rijk méér te zien is op deze tentoon
stelling.
Rest nog op te merken, dat zij de
moeite van een bezoek meer dan
waard Is! Evenals de exposities in
voorgaande jaren dat waren, waar
van bij voorbeeld „De jacht in de
kunst" rond 5000 bezoekers trok en
„Nederland-Waterland" rond 3000.
De burgemeester van IJzendijke heeft
goede hoop, dat het bezoekcijfer dit
maal rond de 4000 zal "ggen,
Het weer in Europa.
Volgens de rapporten van Vrijdagavond
1? i
Oslo: half bewolkt
Kopenhagen: onbewolkt
Amsterdam: licht bewolkt
Londen: licht bewolkt
Luxemburg: zwaar bewolkt
Parijs: zwaar bewolkt
Bordeaux: licht bewolkt
Grenoole: zwaar bewolkt
Nice: zwaar bewolkt
Genève: regenbui
Zürich: regenbui
Locarno geheel bewolkt
Beriyn: zwaar bewolkt
Frankfort: onweer
Münchenonweer
Wenen: onbewolkt
Innsbruck: zwaar bewolkt
Rome: geheel bewolkt
Ajaccio: zwaar bewolkt
23 graden
24 graden
23 graden
27 graden
18 graden
13 graden
23 graden
23 graden
23 graden
20 graden
19 graden
17 graden
25 graden
25 graden
23 graden
24 graden
24 graden
27 graden
27 graden
ONWEERSBUIEN.
Meer bewolking met plaatselijk
enkele regen- of onweersbuien. Over
wegend matige Noordoostelijke tot
Noordelijke wind. Over het algemeen
minder warm.
ZON EN MAAN
14 Augustus
Zon op: 5.22 onder: 20.10
Maan op: 1.01 onder: 17.55
15 Augustus
Zon op: 5.24 onder: 20.08
Maan op: 2.16 onder; 18.33