O In één „enkalon"-kous wordt zes kilometer garen verwerkt... VROUW TOT VROUW Uzótitoenfwqina VAN LINNEN NAAR PAPIER Uiv eigen dokter zou U zeggen r~ PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 6 NOVEMBER 1954 nze v7 VAN AFVALPRODUCT TOT RAGFIJN WEEFSEL De Nederlandse nylon is even Nederlands als roomboter (Van een speciale verslaggeefster) In ons hart beschouwen we nylon nog altyd als een nitheems, ietwat wuft product. Nylonkousen zijn ons reeds vertrouwd geworden, maar nylonblouses, jurken, ondergoed vinden we luxe, iets dat tot ons is over gewaaid uit Amerika, uit de pakjes, die de Verenigde Staten-burgers ons vlak na de oorlog stuurden. En toch is de Nederlandse nylon, de enkalon, even Nederlands als de Nederlandse roomboter en wordt ze, evenals die boter, uit louter Neder landse grondstoffen gefabriceerdEr is slechts één verschil tussen beide artikelen: de, roomboter kan de Nederlandse huisvrouw niet, de enkalon kan ze wèl betalen Het eerste land waar deze nieuwe kunststof op uitgebreide schaal werd vervaardigd was Amerika, Later volgden Frankrijk en België (Du Pont) en van Januari 1952 af Nederland (enkalon). Nylon, Du Pont en enkalon z(jn ongeveer dezelfde stoffen, de samenstelling verschilt slechts weinig. De Nederlandse enkalongarens worden te Emmen gemaakt, in de en- kalon-fabriek van de A.K.U., die hiervoor het monopolie heeft. Deze fabriek is in twee jaar tjjds gebouwd. Er werken 1400 mensen, die witte overalls dragen en' zich rustig tussen de verschillende machines bewegen. Het is er zo schoon dat men er van de vloer kan eten, en de spinnerij is air-conditionned. Enkalon wordt gemaakt van capro- lactam, 'n afvalproduct van de steen koolmijnen. Het lijkt precies op naph- talineschubben. Die schubben gaan in een grote ketel en worden gesmolten, waarbij de arbeiders moeten oppas sen, dat ze niet aanbranden. De vloei stof die ontstaat, wordt door gaatjes in een bak met koelwater gespoten en stolt daar meteen tot een soort koord, dat sterk aan massieve macaroni doet denken. Aan het eind van de koel bak staat een hakmachine, die het koord in stukjes hakt; de enkalon- korrels ontstaan daardoor. Deze enkalonkorrels vormen de frondstof van alle mogelijke pro- ucten. Ze kunnen worden ge smolten en daarna worden ge walst tot zeiltjes, in een vorm gegoten en gebakken tot speel goed, machine-onderdelen, hel men. Ze kunnen ook worden ver anderd in enkalonsgarens en ve zels. De vezels worden dan ver mengd met wol, katoen, rayon en zijde. De draden worden gewe ven "tot stoffen, of gebreid tot kousen en ondergoed. Om van enkalonkorrels enkalonga rens te maken, smelt men ze eerst. Uit de smeltkroes loopt de vloeistof via een heel fjjn gaatje door een koel bak en wordt daar tot een draad, die met een vaart van 60 kilometer per uur om een spoel snort. Die draad wordt eerst gestrekt tot ze de goede dikte heeft, dan met andere enkalon- draden getwijnd (om elkaar ge draaid) tot enkalongaren, en tot slot in een bad gestopt om sterk te wor den. Natuurlijk wordt het garen tijdens dit proces vele malen gecontroleerd. Oneffenheden welke met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn, worden verwijderd en als dat niet kan, wordt het garen afgekeurd en omgesmolten. In het begin vonden de arbeiders die strenge keuring „onzin". Maar toen ze een lapje stof, geweven van garen met dergelijke foutjes zagen, moes ten ze toch erkennen dat hun vrou wen zulke kousen niet zouden willen dragen! Overal in de fabriek hangen proeflapjes met fouten. Ze worden gemaakt in het laboratorium. Al die proeflapjes kunnen weer Modieuze pakjes voor grotere maten De ceintuurloze coupe en de typi sche schuine lijn, die van do mouw naar de taille loont, malten deze mo dieuze pakjes bij uitstek geschikt voor de grotere maten. De rok is recht met één platte plooi midden achter. Men heeft nodig circa 2,70 meter stof van 140 cm breedte. Het eerste pakje heeft een garne ring van fluweel. In de voorpanden legt u x op o vallend de figuurplooi- ties f2% cm stofverbruik), waarna u de voorzijpandjes aanzet. U verbindt het rugpand met de rugzijpanden en sluit de schouder-, mouw- en zijna den. Aan de onderkant van de mouw wordt het figuurnaadje dichtgestikt. Wilt u het jasje liever sterker getail leerd hebben, dan maakt u in het mid den van de zjjpandjes nog een figuur naadje. U paspoileert de knoopsgaten en naait het beleg tegen de voorkan ten. De halsrand zet u tussen de dub bele stof van het staande fluwelen kraagje. In de rokbanen stikt u de fi guurnaden, waarna u de zijnaden sluit. De linkerzijnaad voorziet u van een 20 cm lange rits. Middenachter legt u de platte plooi in. De boven rand wordt even ingehouden op een tailleband genaaid. Bent u niet te klein en heeft u naar verhouding geen te brede heupen, dan staat het wel leuk om de onderkant van de zijpandjes eveneens met een 3 tot 5 cm brede bies van fluweel te garneren. U ziet dat ook bij het andere pakje. Voor dit model is het wel vereist, dat u vrij lang bent. U kunt dan ook de zijpanden minder of helemaal niet tailleren in de zijnaad, zodat u de mo derne sweaterlijn krijg1;. In plaats van met een kraagje is hier de halsrand gegarneerd met een in de vorm ge knipte opgestikte bies van 3 tot 4 cm breedte. U kunt er een sjaaltje van zijde of bont in dragen, of wat ook gewild is, een gebreide col. Ook de onderkant van de mouwen zjjn met een opgestikte bies afgewerkt. ELLA BEZEMER. worden omgesmolten tot schubben. Ook onze versleten enkalonkousen zouden kunnen worden gebleekt en worden omgesmolten. Een eindeloos productieproces zou het worden Op een spoel van 140 kilometer ga ren mogen niet meer dan 3 tot 4 breu ken voorkomen, dat is 1 breuk per 50 kilometer. Om te controleren of het garen voldoende elastisch is, hangt men er gewichten aan om de sterkte te beproeven. Twee arbeiders controleren of er ook pluizen en kno pen in de draden zitten. Ze laten ze daarvoor over een zwart vlak lopen; een oneffenheid in het blinkend witte product valt tegen deze donkere ach tergrond meteen op. De enkalonfabriek maakt slechts garens en vezels, de textielfabrikan ten verwerken het product verder. Ontelbare kousen In een kousenfabriek. is het een roe zemoezige beweging. Er is een afde ling, waar talloze rondbreimachines staan te snorren en standaardkousen als lange witte worsten uit hun ko kers laten vallen. Hoe meer naalden er op de ronddraaiende spoel zitten, hoe dunner de kous wordt. De machi ne breit ze met voeten en al. De fa brieksmeisjes behoeven ze slechts op fouten te controleren, de tenen dicht te naaien en van een imitatienaad te voorzien. In één kous gaat gemiddeld 6000 meter of te wel 6 kilometer ga ren Op een andere afdeling worden kou sen met minderingen gebreid in vlak- breimachines, welke er bij tientallen naast elkaar staan. Elke machine breit 32 kousen tegelijk in 8% uur. Al die kousen worden eerst gecontro leerd. Bij die controle hebben we ver steld en soms ook ontsteld staan toe te kijken. Ieder haakje aan één onzer nagels brengt in onze kous een ladder te weeg. Maar in een kousenfabriek schuift men zonder blikken of blozen een ver dwaalde steek op zijn plaats met een rondsnorrend wieltje, waar aan een aantal uitstekende veer tjes. En de hielen worden er nota bene geschoren met een tondeuze om ze van de lusjes die de ver sterking er aan de achterkant heeft ingebracht, te ontdoen! Na al die controle worden de kou sen dichtgenaaid. Enkalon heeft de eigenschap bij een bepaalde temperatuur, hoger dan ooit in onze wasmachines of waterke tels wordt geproduceerd, vormvast te worden. Vandaar dat enkalonkleding Ook vrouwen zijn ingeschakeld bij lie enkalon-productieproces. U ziet ze hier bezig met het sorteren en ver pakken van de spoelen met enkalon garen in de Enkalonfabriek te Emmen niet behoeft te worden gestreken, en enkalon-plissé er nooit uitgaat. Ook enkalon-kousen behouden hun goede vorm. Ze worden daartoe nog voor het verven in een oven gestopt en het is grappig gezicht om al die blinkend- witte modelbenen met de tenen om hoog de kast in te zien marcheren, en na 1V2 minuut er weer uit te zien komen. Na het verven wordt de be handeling voor alle zekerheid nog eens herhaald, hoewel dit eigenlijk niet nodig is. Het verven zelf gebeurt in zakjes van 12 paar tegelijk, zodat de kousen tijdens hun verblijf in het verfbad niet kunnen beschadigen. Het vreemde is, dat een kousenfa briek geen eigen merk heeft, maar op de cellofaanverpakking de naam vermeldt, welke de firma verlangt. In de kousenfabriek, die wij bezoch ten, maakte men zeventig verschillen de soorten. De Nederlandse kousen dragen daardoor eigenlijk slechts één naam. Dat is de naam „Enkalon" en deze geeft voldoende waarborg, want die zegt dat de kousen van Neder landse garens zijn gesponnen. En dit Nederlandse garen behoeft niet voor het Amerikaanse, het Franse of wat ter wereld onder te doen! Prullemand verdringt in Amerika de wasmand In de woningen van de Amerika nen begint papier steeds meer het lin nen te vervangen. Aan het papleren servetje kleeft hier niet in de zelfde mate als in Europa het idee van goed koopheid. Ook onder de gegoede bur gerstand zijn in vele Amerikaanse ge zinnen de linnen servetten van tafel verdwenen. In tal van clubs en res taurants is het papieren servet regel, zeker in het lunchuur, en worden die van linnen alleen bij de duurdere di ners verstrekt. Nu is het waar, dat de fabrikanten er voortdurend naar streven om de kwaliteit er van te verbeteren, en in „U wilt er mooi en jeugdig uitzien? „U verzorgt Uw uiterlijk regelmatig? Gebruik dan ook alléén schoonheidsmiddelen, die inderdaad gezond zijn voor Uw huid. De moderne cosmetica volgens recepten van Dr P. 'I. v. d. Hoog (huidarts) voldoen aan deze „gezondheids"-eis. Zij wekken Uw persoonlijke charme tot nieuw leven. Bovendien zijn ze afgestemd op ons eigen klimaat en type en dus ook voor U de ideale cosmetica! Huidverzorging op medische basis. A-\I>I:kiioo<. ^NA-VVVSAAAVVVVNA" Er ligt al geruime tijd een brief bij de stapel aan mijn linker hand, die dringend recht heeft op beantwoording en toch daar aan niet toegekomen is. De re den t Geen andere dan de aller simpelste: het handschrift is, zelfs voor mijn geduldige en ge routineerde ogen, voor drie kwart onleesbaar. Ik kan niet eens uitmaken of ik met een man of een vrouw te doen heb, al houd ik het naar stijl en in houd op het laatste! Nu is de mens van nature met enige traagheid behept, en veertien overvolle uren per dag zijn snel voorbij. Ik moet dus het epistel noodgedwongen la ten rusten tot een onverhoopt vr\j ogenblik, en begin alvast met regel voor regel de vermoe delijke lettertekens er boven te zetten. Zodat ik u hopelijk ein delijk, na veel gepeuter, zal kunnen vergasten op de kern vraag van dit, overig enszeer vriendelijk bedoelde, epistel. Voorlopig ben ik voor mijn moeite beloond door de enig leesbare alinea: „Ik hoop. dat u iets uit mijn gekrabbel wijs kunt worden De schrijfster heeft dus in elk geval zelf ia de gaten, dat haar 'handschrift niet gebukt gfwit, onder een overmaat van duide lijkheid. En ik vraag mij af, waarom zij en talloze andere scribenten met een dermate cryptisch handschrift genoegen nemen. Begrijpt u mij goed: dit is een vraag uit pure, onversneden nieuwsgierigheid. Want een on leesbaar handschrift is voor m\i even onlogisch als een telefoon gesprek met een mond vol nou- gat, of ccn bezoek met een zak doek stijf om de kaken gebon den. Immers, een brief is een intro ductie. een middel om met zijn medemens in contact te treden. Daarbii Is het, dacht m\j so. toch raadzaam om dat contact zo efficiënt mogelijk te leggen, zich zo verstaanbaar mogelijk te introduceren. Men doet zich zelf alleen maar schade, als men de geadresseerde aan het vuzzelcn zet: de geneigdheid tot begrip en waardering is na een paar regels meestal voor goed on de loon. Hoe kan men zichzelf toch willens en wetens zoveel aebrek aan goodwill be zorgen f Maar. zal een goedhartige le zeres opmerken: hoe kunt u iemand nu een slecht hand schrift aanrekenen f Is dat niet ^aangeboren"zo goed als een zwak gezichtsvermogen of een trage bloedsomloop De een schrijft nu eenmaal van nature netjes en duidelijk, de ander kan alleen maar hiëroglypen produceren. Tegen zoiets helpt hoogstens de aanschaf van een schrijfmachine Ik waag het, met deze goed moedige tolerantie van mening te verschillen. Een onduidelijk, onleesbaar handschrift is het uitvloeisel van een innerlijke gesteldheid. Elk handschrift verraadt het karakter van de schrijver, de fout reikt dus die per dan de onwillige schrijven de hand. Hand en Hart Ik heb een hooggeleerd man ge kend, die veel publiceerdemaar een dermate onleesbare hand schreef dat het de zetters en die zjjn wat gewend! tot wanhoop dreef. Het verbaasde mij, dat een zo uiterlijk illuster en beminnelijk man zelf genoe gen nam met een zo plaagziek en zelfs onaangenaam schrift. Totdat mij bleek, dat deze man in wezen een onzekere, zelf zuchtige, ijdele natuur had, die altijd op zijn hoede was, zich eeuwig verstopte. Het hand schrift was daar niets anders dan de onwillekeurige openba ring van. Nu zal ik mij wel wachten, hier een gedegen nummertje gra- phologie te gaan weggeven. Om te beginnen ben ik daar niet deskundig i«, hoezeer die jonge wetenschap mij ook boeit. En voorts zou dat toekomstige briefschrijfsters de schrik in de vingers jagen: Pas op, wie weet waf je uit mijn schrift kunt lezen! Nee, de enige lering die ik uit deze en andere ervaringen ge trokken heb is simpelweg: H'ie slecht schrijft, slaat óf zichzelf öf zijn medemensen niet bijster hoog aan. En met slecht schrij ven bedoel ik dan het noncha lant op papier werpen van een serie onafgewerkte, verminkte of verwrongen lettertekens, vaak met verbijsterende vlot heid maar even verbazingwek kende onverschilligheid. Want de slordige onleesbaren zijn volstrekt geen onontwik kelde of ongeoefende schrijvers. Ik heb tuinlieden en lcachelsme- den gekend met een weliswaar stroeve, maar zeer markante en duidelijke schrijfhand. En ik ken oude vrouwen van over de zeventig, die haar leven lang in een groot huishouden met de handen geploeterd hebben en toch brieven aan haar dochters schrijven die zo het inlijsten waard zijn. zestig jaar nadat zij Uit de schoolbank ovstonden. Een slecht leesbaar .handschrift wijst bovenal op een gebrek aan zëifcritiek en volharding. En wie er toe komen kan dit toe te geven, zal ervaren dat èlk handschrift te verbeteren is. Mifs men ook werkelijk voor correctie vatbaar is, en zijn krabbelpoot/è niet opvat als een bewijs van geoorloofde, wat artistieke nonchalance of zelfs geestelijke apartheid! Onze grootste prozaïst Arthur van Schendél, schreef een zo duidel\ik, aangenaam en regel matig handschriftdat men zou wensen al zijn werken in facsi- mïlle te bezitten. En evenwél was hii in wezen een verre van rustige beheerste natuur Maar hij had zichzelf z\jn le ven lang geoefend om te gera ken tot een bijna klassieke be zonkenheid. evenwicht en rust. Zijn handschrift was van d.cze bewonderenswaardige zelfop voeding de getrouwe spienol. Daarom, al wie onduidelijk, schrijft: is het niet de moeite waard dat te verbeteren, ter- i-iilr van uw einen nersoonliik- Al was het maar door in een schrift elke avond een vaar re gels van dat veel 'verguisde maar in wezen zo onwaardeer- bnrr schoolse schoonschrift te ea7'i ara f eren. Het zal in elk gc- •vid-'dnnen tot renelmaat. tof Vrilm. tenvon. tot rus'o afwerken rn fot spierhéliAers(ngEn a' die schone zake» zullen, dat za1 va enige maanden vglhardina ttfiikenmeer verbaleed h"bhnn Aan aVeen een handschrift. SASKIA dit opzicht hebben zij uitstekende re sultaten weten te bereiken. De beste papieren servetten zijn haast even zacht en absorberend als de linnen servetten en al zal niemand beweren, dat zij de weelde van het damast na bij komen, er is een groot verschil tusen deze luxe-uitvoering en de vod jes papier in de drugstore om de hoek, zo lezen wij in „De Nederlandse In dustrie". Hetzelfde geldt voor de papieren handdoeken. Iedereen heeft veel lie ver een eigen handdoek dan een voor algemeen gebruik, en die papieren handdoeken van het goede soort zjjn zeker te prefereren boven de rolhand- doeken, die men in vele landen in openbare was- en toiletgelegenheden vindt! De papieren handdoek is in Amerika stevig ingeburgerd en ook ln. de badkamers van gegoede fami lies vinden wg aantrekkelijk uitge voerde handdoekjes van papier voor de gaande en komende gast. Men verwaardigt thans ook luiers van papier; menige baby in een Ame rikaans gezin zonder dienstboden (en dat is de meerderheid!) wordt in pa pieren luiers gewikkeld en krijgt een papieren slabbetje voor, waarvan de vervanging geen wasserijproblemen stelt. Dit niet behoeven te wassen ver klaart ook de grote afzet van papie ren eet- en drinkgerei. Een Ameri kaanse huisvrouw die een avondpar tijtje aanricht of gasten op de lunch vraagt, maakt zich geen zorgen om trent de afwas. De spijzen worden op papieren borden opgediend met lepels, vorken en messen van plastic; de dranken in papieren bekers en als het feest voorbij is, verdwijnt alles in de vuilnisbak of prullemand, met inbe grip van het papieren tafelkleed. Im mers, als een werkvrouw een paar uur extra zou moeten komen om bij het omwassen te helpen en er mis schien nog een paar hondjes, kopjes, schoteltjes of glazen worden gebro ken, komt het gebruik van papier op een werkelijke besparing neer. Bij de hierboven genoemde artike. len blijft het niet. Teneinde het werk van do huisvrouw zoveel mogelijk to vereenvoudigen, worden steeds nieu we „weggooibare" artikelen op de markt gebracht. Vervaardiging van z,g. „throwaways" is ccn belangrijke industrie geworden. Voor de gast. die de laatste trein heeft gemist en plot seling des nachts blijft logeren, staat een paar papleren pantoffels klaar. In de badkamer hangen papieren gor dijnen voor het venster en een water proof papleren gordijn rondom de douche. Zakken voor stofzuigers, waarin het opgezogen stof wordt vergaard, behoeven niet meer te worden leeg gemaakt. Zij zijn nu van taai papier verkrijgbaar en de zak wordt mèt het stof weggeworpen. Men heeft boenders en bezems, waarvan alleen de stok of het handvat permanent is, en de papieren „kop" na gebruik kan worden vervangen. Papieren zakdoe ken hebben reeas geruime tijd ingang gevonden: men vindt ze naast ieder ziekbed, lijders aan verkoudheid ge bruiken er dozijnen van, ende hygiëne wordt er mee bevorderd. Met papieren kleren is men nog niet ver gekomen; het papieren boordje is in dit land, waar de mannen geen losse boorden dragen nooit populair geworden. Maar ook dit kan verkeren en op de mogelijkheden in deze rich ting houdt men voortdurend het oog gevestigd. Hoe hoger de tarieven van de wasserijen worden, met des te meer ijver zal men zoeken naar ver vangbare onderkleding. Zonder over drijving kunnen we zeggen, dat men in Amerika hard op weg is om de wasmand door de prullemand te ver vangen! Onze voeding na een Slechte zomer. In deze herfst en winter, volgend op een kille, zonarme zomer, zal ex tra aandacht aan de voeding besteed moeten worden. Er zjjn verschillen de punten, welke van belang zijn! Het eerste is de noodzaak om voor al nil Uw kinderen dagelijks een le pel levertraan te geven. Levertraan is een bron van vitamine D, het vitami ne dat door de inwerking van zonne stralen in onze huid wordt gevormd en dat onontbeerlijk is voor de vor ming van een stevig geraamte en goed gebit. Het is ook zaak er op toe te zien, dat de schoolgaande jeugd dagelijks een melkrantspen van Vz liter ge bruikt en de opgroeiende jeugd li ter. Ook voor volwassenen is ruim 'n halve liter melk geen overbodige luxe. Een ander punt is de vitamine C- voorziening. Al mag dan door gebrek aan zonlicht het gemiddelde vitamine C-gehalte van sommige groenten en vruchten wat lager zijn dan in andere jaren, dit behoeft nog geen aanlei ding te zijn tot het slikken van vita mine C tabletten. B(j een dagelijks gebruik van aard appelen, verse groenten (3 k 4 flinke eetlepels) en liefst 100 g fruit, behoe ven wij ons geen zorgen te maken over onze vitamine C-voorziening. Een doelmatige bereiding is echter lodzakelrjk! Voor de groenten bete kent dat: zo kort mogelijk koken met weinig water in een goed gesloter lan; niet nastoven, maar op smaak irengen met een saus. boter of mar garine en direct opdoen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1954 | | pagina 8