Streekplan Walcheren in ontwerp gereed
VREEMDE
Bepalingen uit Streekplan Walcheren
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
Geen sterke industrialisatie verwacht
it>e/ gaede toekomst
Doelmatige bodembestemming voornaamste doel
Ontmaskerd'
Waar landhuizen en zomerhuizen
mogen komen
DINSDAG 27 FEBRUARI 1951
PKOVIIVLMf Zfcfcl/Mf St
Sociaal-economisch vooronderzoek leverde
lichtlijnen op
Er zyn mensen, die aan planologie een broertje dood hebben. Van al die
plannen unt later niets terecht, zeegen zü.
Na de bevrijding evenwel heeft een daartoe in het leven geroepen com
missie een reconstructie-plan voor Walcheren opgesteld, het zogenaamde
Snelplan. Het verscheen In 1946 in druk en baarde nog al wat opzien. Ook
toen zei menigeen: Daar komt bitter weinig van terecht! De ontwerpers
echter van dit Snelplan blijken vooruitziende mannen te zijn geweest. Niet
alleen Immers is er zeer veel van uitgevoerd en was het bijvoorbeeld de
basis voor de herverkaveling van het eiland, maar bovendien vormt het
Snelplan de grondslag voor het thans ter visie llggendo Streekplan, dat
als het goedgekeurd wordt, het eerste grote Streekplan in Nederland zal
zyn. De grote lijnen en menig detail van het Snelplan vindt men in het
Streekplan terug.
Voor een goed begrip van de betekenis van een Streekplan dient men
te weten, dat het doel er van is de bestemming van de.grond voor de doel
einden, waarmede de bodem het grootst mogelijke voordeel afwerpt voor
de samenleving.
Wil men uitmaken wat de meest geschikte bestemming is, dan zal een
goed inzicht in het karakter van de samenleving noodzakelijk zjjn. Boven
dien zal men moeten uitgaan van het feit, dat de mens de grond maar
voor vier dingen kan gebruiken: om er op te werken, om er op te wonen,
om er zich op te ontspannen en om er het verkeer op te onderhouden. De
planoloog heeft tot taak om de harmonie tussen deze vier functies zo groot
mogelijk te doen zijn. Bij het nastreven van deze harmonie moet de plano
loog dan met name rekening houden met de vermoedelijke toekomstige
ontwikkeling van het gebied, waarvoor hjj zyn streekplan opstelt.
TWEE VRAGEN
De vraag hoe die toekomstige ont
wikkeling er uit zal zien, wordt be
antwoord door de resultaten van het
sociaal economisch onderzoek, dat
aan de opstelling van het Streekplan
is voorafgegaan en waarvan men in
het Streekplan een samenvatting
vindt.
De vraag, hoe de planoloog zich
denkt, dat op grond van de toekom
stige ontwikkeling de grond het nut
tigst kan worden aangewend, wordt
beantwoord door de „bestemmings-
kaart", waarop aangegeven wordt
voor welke der vier genoemde func
ties, werken, wonen, ontspanning of
verkeer, de bodem door hem bestemd
is.
Het sociaal-economisch
voor-onderzoek
In de uitkomsten van het sociaal-
economisch vooronderzoek wordt
vastgesteld, dat Walcheren gekarak
teriseerd moet worden als een semi-
agrarisch gebied, waarin het proces
der verstedelijking reeds een gevor
derd stadium heeft bereikt. De mees
te bewoners wonen in de steden, een
deel van de dorpsbewoners werkt in
de steden, met name uit de randge
meenten, de industrie verschaft op
Walcheren reeds bijna evenveel men
sen een bestaan als de landbouw.
Hoewel aangenomen wordt, dat de
zware industrie in Vlissingen zich
zal kunnen handhaven, evenals de
meer verscheidenheid vertonende
kleine industrie in Middelburg, ver
wacht het rapport geen sterke indus
triële ontwikkeling op Walcheren,
VERHALEN
V_l
Er zijn ogenblikken, waarop een
sportsman een televisiecamera ver
wenst. Een dergelijk moment deed
zich voor in de rugbywedstrijd, waar
in Frankrijk voor het eerst op Engel
se bodem zegevierde (113). Eén der
spelers verloor namelijk zijn broek
jeGelukkig ontfermden zijn me
despelers zich over hem door een
hechte muur te vormen, waar hel oog
van de camera niet doorheen kon
dringen, zodat het incident zijn pijn
lijk karakter ontnomen werd.
Pijnlijk, maar dan in andere zin,
was ook de ervaring van een Frans
man uit Burbure in het Noorden. Deze
man had last van kiespijn, maar meen
de het zonder de tandarts te kunnen
doen. Hij greep in een boze bui de
nijptang en rukte zo verwoed aan de
tand, die hem folterde, dat zijn kaak
been op drie plaatsen brak. De breuk
moest zodanig verbonden worden, dat
hij zich thans met een zuigfles moet
voeden
Om nog even in Frankrijk te blij
ven, de autoriteiten in Parijs doen hun
best om het Eisenhower en zijn echt
genote zo goed mogelijk naar de zin
te maken. In Versailles is de luxueuze
villa van wijlen Lady Mendl Dash in
gereedheid gebracht en gemeubileerd
in Lodewijk XIV-stijl. De generaal
heeft echter besloten niet in de villa
te gaan wonen. Of liever, het beshiit
is a/Jcoxnstig van mevrouw Eisenho
werZij houdt niet van de meubile
ring en teil moderne stijl.
Van Frankrijk naar Duitsland. Een
gevangene uit het Huis van Bewaring
van Esslingen bij Stuttgart heeft daar
een stout stukje d la Manus Oly uit
gehaald. De man zat een straf uit van
enkele maanden wegens diefstal. De
vrijheid lokte echter. Tijdens een
wandeling verliet hij zijn plaats, liep
naar een hoek van de binnenplaats en
klauterde onder de ogen van zijn be
wakers op de muur. In enkele secon
den stond hij boven op de rand, be
dacht zich even en sprong van acht
meter hoogte op de straat. De vluchte
ling liep blijkbaar geen letsel op, want
hij verdween dadelijk in een der stra
ten van de ivijk.
dat de maximum toeneming ten
opzichte van 1947 28% zal bedra
gen tot een bevolking van 84.500.
Het minimum zal vermoedelijk
74.000 zün. Dit zou een gebied
voor woningbouw vergen van 385
ha. Waar de te bouwen woningen
moeten komen, wordt niet alleen
bepaald door de bestaansbronnen,
maar ook door de ontwikkeling
van het forensenwezen.
Op Walcheren heeft zich een indus
triële forensenbevolking ontwikkeld,
die zich grotendeels in de stedelijke
randgebieden geconcentreerd heeft.
Het voordeel daarvan is, dat een te
snelle verstedelijking der bevolking
vermeden wordt en de persoonlijke,
natuuriyke omgeving wordt gehand-
met name als gevolg van de onvol
doende ontplooiing van de Vlissingse
havenfunctie, waardoor Walcheren
het karakter behoudt van een excen
trisch gelegen gebied.
Onvoldoende kapitaalkracht, een
onvoldoende ontwikkelde onderne
merslaag maken mede, dat zonder
sterke stimulering van alle krach
ten, welke ten gunste van een in
dustrialisatie kunnen werken, een
industriële ontwikkeling niet tot
stand zal komen. Industrialisatie
acht het rapport niettemin nood-
zakelyk, al was het alleen maar
om de te verwachten bevolkmgs-
toeneming in de komende. 25 jaar
met 25% op te kunnen vangen.
Aangenomen als redelijke verwach
ting wordt, dat de industriële bevol
king op Walcheren in de komende 30
jaar zal verdubbelen.
Toeneming van de agrarische be
volking mag nauwelijks worden ver
wacht, eerder een afneming die in de
komende 30 jaar 20 25% zal bedra
gen. Ook het aantal arbeidskrachten
in tuinbouw en visserij zal zich ver
moedelijk niet uitbreiden.
Toch komt het sociaal-economisch
onderzoek niet tot sombere conclu
sies voor Walcheren. De agrarische
sanering zal van Walcheren een van
de gezondste landbouwgebieden in
ons land maken. Weliswaar zal de
industrie de belangrijkste bestaans-
bron worden, waarin meer dan de
nelft der bewoners zijn brood zal
verdienen, maar de rijke natuur
maakt de noodzakelijke harmonie
tussen werken, wonen en ontspanning
in ruime mate mogelijk. De industri
ële bevolking zal voor een groot ge
deelte nog in een natuurlijk milieu
leven.
Het werkgebied.
In het Streekplan wordt aangeno
men, dat het agrarische werkge
bied geen grote verandering zal
ondergaan. Men zal evenwel, ge
zien de verwachte bevolkingsda
ling op het platteland, en de niet
verwachte sterke uitbreiding van
de industrie, toch verrast zyn te
zien, dat toch nog 580 ha cultuur
grond, of 3%, onttrokken zal
moeten worden aan zyn bestem
ming.
Voor de uitbreiding van het woon
gebied is 385 ha nodig, aan industrie
tevens 50 ha en voor het nieuwe
vliegveld 103 ha. De belangrijke tuin-
bouwgrond zal evenwel zoveel moge
lijk onaangetast blijven. Weliswaar
is met betrekking tot de recreatie
gebieden de glascultuur enigermate
beperkt, maar elders is ruimte voor
ontwikkeling van de glascultuur in
overvloed.
Het industriële werkgebied zal als
de industrie zich traag ontwikkplt
een uitbreiding vergen van 33 ha. Is
de ontwikkeling zoals men verwacht,
dan zal er 50 ha nodig zijn, ontwik
keld zij zich boven verwachting, dan
zal er 62 ha nodig zijn, waarvan resp.
20, 30 en 38 k 42 ha in Vlissingen.
Het nieuwe industrieterrein in Vlis
singen is, zoals bekend, geprojecteerd
aan de Westzyde van het kanaal en
ten Noorden van de Paul Kruger-
straat (25 ha). Middelburg's indus
trieterrein ligt aan de Kleverskerkse-
weg (22 ha) en ten slotte heeft Ame-
muiden een industrieterrein van 2 ha,
zoals nodig is voor deze snel groeien
de gemeenschap.
Elders op het platteland is indus
trie-vestiging niet wenselijk. Het
werkgebied van het platteland is
daarom alleen voor agrarische en re
creatieve doeleinden bestemd. Het
Streekplan concentreert de industrie
dus doelbewust op de steden, daar
behalve Middelburg en Vlissingen
slechts Arnemuiden industrie-terrein
heeft en Veere een klein industx*ie-
terrein geprojecteerd heeft.
Het woongebied.
Voor de vaststelling van do om
vang van het woongebied is dc
toekomstige toeneming van de be
volking bepalend. Aangenomen
wordt, wederom op grond van het
sociaal-economisch vooronderzoek,
In alle Walcherse gemeente
huizen ligt thans het door
de Provinciale Planologische
Dienst voor Zeeland ontworpen
Streekplan voor Walcheren ter
visie. Gedurende drie maanden
heeft iedereen gelegenheid om
er bezwaren tegen in te bren
gen. Daarna zal het Streekplan
door de Provinciale Staten in
behandeling worden genomen,
vermoedelijk in de zomerzitting
van dit jaar.
Ten slotte moet het Streek
plan, nadat het door de Provin
ciale Staten is goedgekeurd,
door de Kroon worden goedge
keurd. Belanghebbenden kun
nen tussen deze beide goedkeu
ringen hun eventuele bezwaren
bij de Kroon kenbaar maken.
Het spreekt vanzelf, dat dit
Streekplan voor Walcheren van
grote betékenis is. Wij zullen er
daarom enkele artikelen aan
wijden, waarin de voornaamste
gedeelten ervan aan een be
schouwing worden onderwor
pen.
J
haafd. Het Streekplan beoogt deze
tendens in de toekomst te handha
ven de randgemeenten moeten scha
kel blijven tussen stad en platteland,
en te snelle verstedelijking moet wor
den vermeden. Oost-Souburg heeft in
dit opzicht de grens reeds bereikt of
overschreden en zijn functie moet
worden overgenomen door een andere
randgemeente. Als zodanig komt met
name Koudekerke in aanmerking,
dat zowel ten opzichte van Vlissingen
als van Middelburg zeer gunstig is
gelegen. Ook het platteland zal ech
ter in de toekomst een deel van de
industriële forensen kunnen behou
den (ongeveer 6% van de totale be
volking), welke een compensatie zul
len zjjn voor de verwachte afname
vein de agrarische bevolking.
Vernacht wordt, dat Vlissingen
zich zal ontwikkelen tot een stad van
30.0000 Inwoners, het Middelburgse
bevolkingsaantal zal de 24.000 niet
overschrijden. Vooral de randgemeen
ten, w.o. ook Arnemuiden, zullen een
sterke bevolkingsaanwas hebben (on
geveer 48%. Van de toekomstige uit
breiding van het woongebied zal 364
ha in de steden worden gevonden,
slechts 2% op het platteland.
Het recreatiegebied.
Ten aanzien van het recreatiege
bied wordt vastgesteld, dat dit door
de inundatie en de verwoesting van
de oude kern van Middelburg, blijven
de schade heeft geleden.
In de toekomst zal de primaire re
creatie daarom hoofdzakelyk moeten
worden gevonden in de kuststrook.
Van belang is daarom de capaciteit
van het strand, waarmede rekening
moet worden gehouden. Het toekom
stige gebruik van het strand zal dan
enige wijziging ondergaan, omdat de
breedste strandgebleden by Oranje
zon en Vrouwenpolder tot nu toe on
voldoende tot hun recht kwamen. De
iogiesgelegenheld in Vrouwenpolder
zal dan ook royaal uitgebreid kunnen
en moeten worden, terwyl deze ge
meente ook het leeuwendeel van de
kampeerterreinen kan verkrygen.
In het Walcherse recreatiegebied
zjjn ook de waterwingebieden gele
gen. Een rem op de recreatiefunctie
zullen deze gebieden slechts vormen,
wanneer geen overgangen tot het
strand worden vrijgehouden. Zowel
de verharde overgang bij Oranjezon
als de verharde overgang in het ver
lengde van de Oostkappelse Duinweg
zijn daarom van de grootste beteke
nis. Afsluiting van de laatste zou de
badplaats Oostkapelle ernstig dupe
ren, terwyl afsluiting van de eerste
overgang een vermindering van de
theoretische strandcapaciteit zou
betekenen van liefst 26%.
De \1is9lngse strandoppervlakte
binnen de voorgestelde gemeente
grens is zelfs voor de eigen bevol
king ten enen male onvoldoende.
Uitbreiding met nieuwe logiesbe-
dryven van Vlissingen dient' dan
ook slechts met de grootste voor
zichtigheid te geschieden.
Des te groter is de betekenis van de
kuststrook van Koudekerke, in het
bizonder voor de eendagsrecreatie
uit Vlissingen, Middelburg en zelfs
Goes.
De kuststrook van Biggekerke be
hoort grotendeels tot het waterwin
gebied en beschikt slechts over één
duinovergang. Dit landschappelijk
fraaie gebied gelegen tussen de druk-
de badplaatsen Vlissingen, Koudeker
ke en Zoutelande moet zo ongerept
mogelijk blijven. Zoutelande als fami
liebadplaats en Domburg als meer
luxe-badplaats kunnen een goede. toe-
Ter gelegenheid van de opening van de Boekenweek werd in de Stads
schouwburg te Amsterdam een literaire cabaretvoorstelling gegeven, wel
ke werd bijgewoond door H. M. Koningin Juliana. De aankomst van
H. M. Koningin Juliana in Haar loge.
Hst wereldgebeuren
De affaire Clementis in Tsjecho Slo
wakije is thans de ontknoping gena
derd nu president Gottwald het offi
ciële stilzwijgen over deze zaak heeft
verbroken.
Er blijven nog duistere punten. In
de eerste plaats: waar is Clementis?
Volgens de eerste berichten na zijn
komst tegemoet gaan. Zoutelande zal
zich in de toekomst meer op het
Noorderstrand moeten oriënteren.
Met grote zorg zjjn in het kust
gebied de terreinen voor de zomer
huisjes uitgekozen.
De wegen.
Het hoofdstuk over de wegen legt
wederom de nadruk op de noodzaak
van de aanleg van de Kyksvveg van
de Sloedam naar Vlissingen met een
aftakking naar het veer ten behoe
ve van Zeeuwsch-Vlaanderen.
De luchtverbinding wordt voor de
toekomst nog steeds van grote bete
kenis geacht. Vandaar dat het vlieg
veld voor Midden-Zeeland bij Rit-
them geprojecteerd blyft.
Een betere verbindingsweg tus
sen Middelburg en Domburg over
Grijpskerke en Aagtekerke, de ver
vanging van de Noordweg tot Sint
Laurens door een andere verbinding
en 'n goede verbinding VeereVrou
wenpolderDomburg zullen even
eens tot stand komen. Vlissingen en
Domburg er. Veere en Zoutelande
zullen directe onderlinge verbinding
krijgen. Het toekomstige foren-
senverkèer zal een goede verbinding
vereisen tussen de kom van Koude
kerke en het nieuwe Vlissingse indus
trieterrein en tussen Arnemuiden en
Veere, dit laatste voor de forensen
vissers.
Op deze hier globaal weergegeven
inzichten is het bestemmingsplan en
de bepalingen daarbij gebouwd.
Agrarisch gebied wordt
beschermd.
In de voorschriften in het Streek
plan Walcheren zijn een aantal be
palingen opgenomen, die voor be
langhebbenden van betekenis zijn.
Zo wordt bepaald ten aanzien van
de woongebieden, dat buiten de be
bouwde kommen van Middelburg en
Vlissingen en buiten de industrie
terreinen het bouwen van industrie-
panden alleen is toegestaan als Ge
deputeerde Staten er hun goedkeu
ring aan hechten.
Landhuizen zullen buiten de uit
breidingsplannen der gemeenten al
leen mogen verrijzen op de daartoe
bestemde gebieden van Dishoek,
Vrouwenpolder, Oostkapelle en Val-
kenisse. De bouwpercelen zullen
tenminste 1500 vierk m. groot moe
ten zjjn, de gebouwen mogen niet
meer dan twee verdiepingen hebben
en moeten 20 meter van de weg af
liggen.
Zomerhuisjes moeten aan de ge-
meentelyke voorschriften voldoen en
mogen alleen gebouwd worden in
het Vebena-bos te Koudekerke, en
de daartoe bestemde gebieden van
Vrouwenpolder. (De kleine, uitneem-
bare zomerhuisjes, die meer kam-
peerhuisjes zijn, zuilen op de kam
peerterreinen van Vrouwenpolder,
Oranjezon, Oostkapelle, Domburg,
Zoutelande en Dishoek mogen wor
den geplaatst).
Buiten de bestaande uitbreidings
plannen is hotelbomv alleen toege
staan In Dishoek. Vrouwenpolder en
bij bet Xollebos in Vlissingen. Het
bouwperceel moet ten minste 4000
vierk m. groot zijn, de panden mo
gen niet meer dan 8 verdiepingen
hebben en moeten 20 meter van de
weg staan.
Wat de werkgebieden aangaat, zal
de industrie geconcentreerd worden
op Middelburg en Vlissingen.
HET AGRARISCH GEBIED.
Ten aanzien van het agrarisch ge
bied: het Streekplan tracht op de
landbouwgronden alles te weren wat
ongewenst moet worden geacht, zo
als ontoelaatbare woningbouw, lint
bebouwing, etc. De landbouw staat
wellicht min of meer sceptisch te
genover de „vryheidsbbeperkingen",
die zijn opgenomen. Anderzjjds dient
men te oedenken, dat deze beper
kingen uitsluitend ten doel hebben
te voorkomen, dat de landbouw ge
schaad wordt.
Agrarische bedrijfsgebouwen moe
ten geplaatst worden op een bouw
perceel van ten minste ha.;
gebouwen en inrichtingen voor glas
cultuur moeten naar de wegzjjde
worden afgeschermd.
Voor een gevestigd bedrjjf,
waarbij geen woningen aanwezig
zijn, mag niet meer dan één eens-
fe zinshuis worden opgericht met
ien verstande dat het bedrijf ten
minste 5 ha. groot is. Gedeputeerde
Staten kunnen evenwel ontheffing
verlenen. Op een gevestigd bedrjjf,
waarbjj één woning aanwezig is.
mag nog één eensgezinshuis worden
opgericht, mits het akkerbouw- of
veeteeltbedrjjf 15 ha„ het fruitteelt-
bedrjjf 10 ha. en het tuinbouwbe
drijf 5 ha. groot is. Als er reeds
twee woningen aanwezig zijn, zjjn
deze afmetingen 30 ha.
Buitenplaatsen mogen op de agra
rische gronden worden aangelegd,
mits de totale oppervlakte van het
perceel minstens 2 ha. bedraagt.
De beperkende bepalingen voor de
glascultuur zjjn gemaakt om het
prachtige oude gebied bij Vrouwen
polder zo gaaf mogelijk te houden.
DISHOEK MOET VERPLAATST.
Wat de waterwingebieden op woes
te grond aangaat, waarin het tegen
woordige recreatiegebied bij Dishoek
is gelegen, zijn dusdanige bepalingen
gemaakt, dat inderdaad het recrea
tiegebied naar het Zuiden zal moe
ten worden verplaatst, ten einde ver
ontreiniging van het drinkwater te
voorkomen. Weliswaar komt slechts
1/3 van het water, dat Vlissingen
nodig heeft, uit dit gebied, maar
Den Haag houdt met het oog op
moeilijkheden en noodgevallen vast
aan het behoud van dit waterwin
gebied.
DE DUINEN.
In de duingebieden zal niet meer
mogen worden gebouwd. Wel mag er
een golfterrein worden aangelegd,
met de bijbehorende gebouwen. Het
vroongebied mag alleen worden ge
bruikt voor recreatie, weidebouw en
veeteelt met uitzondering van pluim
veeteelt.
Als bizondere natuurgebieden wor
den aangemerkt de Kreekgebieden
bij Westkapelle, Veere en Ramme-
kens. Zy genieten speciale bescher
ming. Er mag één hotel of recrea-
tiebedrijf worden opgericht, alsmede
een kampeerterrein.
Als natuurmonumenten worden
beschouwd de wallen van Veere en
Middelburg en de vluchtbergen.
Ten slotte bestemt het Streekplan
een hoek op Walcheren boven de
spooriyn aan het Sloe tot schietter-
rein.
verdwijning was de voormalige mi
nister naar Joego-Slavië gevlucht, in
latere geruchten was sprake van ar
restatie en overbrenging naar een
Russische gevangenis. Deze laatste le
zing begint waarschijnlijker te wor
den naar mate het langer duurt, dat
Clementis iets van zich laat horen,
waartoe hij toch als „vrij man" in het
land .van Tito in staat zou zijn. Ten
zij Clementis het veiliger acht voor
lopig in het verborgene te blijven le
ven. Een tweede duister punt betreft
de positie van Gottwald zelf. Alweer
volgens de geruchten was hij het, die
Clementis tijdig waarschuwde en
daarom later zelf onder politiebewa
king kwam te staan. Hoe is dit te rij
men met de felle rede, die hij thans
tegen Clementis en zijn mede samen
zweerders heeft gehouden? Mogelijk
zijn de geruchten onjuist geweest, mo
gelijk verkeert Gottwald in een
dwangpositie, waardoor hij wel moest
spreken zoals hij deed om zich te be
hoeden voor verdenkingen van kette
rij. Een felle redevoering hoeft nog
niets te zeggen. Ook Clementis placht
zich in beter dagen vlot van de be
kende communistische terminologie
te bedienen en toch is hij thans als
„agent" ontmaskerd.
Opmerkelijk is. dat Gottwald sprak
over een samenzwering in de partij
„op grote schaal". Daarmee is wel be
vestigd, dat in Tsjecho-Slowakije een
sterke Titolstische stroming bestond,
die zich echter niet van de belangrijkste
sleutelposities heeft kunnen meester
maken. Onder een groot aantal hoge
functionarissen, die zich behalve com
munist ook nog Tsjech voelen, bestaat
rancune tegen de volstrekte onderho
righeid aan Moskou. De leiding van
de geheime politie is echter in handen
van meedogenloze Kominform-getrou-
we communisten; de minister-presi
dent, Zatopochy, is eveneens een on
verdachte fanaticus in de leer. Daar
bij komt, dat Tsjecho-Slowakije geo
grafisch ongunstiger ligt dan Joego-
Slavië, dichter bij de Sowjet-Unie,
omgrensd door andere volksdemo
cratieën, en dat maakt een omwente
ling volgens het recept van Tito zeer
moeilijk. Gottwald kondigde vergro
ting der werkzaamheid aan in de
partij en een „onafgebroken zuive
ring" in de diverse diensten van de
uitvoerende macht. Een prettig voor
uitzicht voor de rode elite in Tsjecho-
Slowakije. Als een zwaard van Damo
cles blijft arrestatie en „ontmaskering"
boven de hoofden van alle topfunc
tionarissen hangen, door een stille ter
reur wordt gepoogd afwijkende in-
.zichten het leven onmogelijk te hou
den. Wie enige sympathie mocht voe
len voor Clementis doet beter zijn
spraakorgaan daarvan geen deelge
noot te maken en in het openbaar
trouw te blijven aan de onfeilbare
Stalin en de dogma's van Lenin. Een-
voudigen in het"volk hadden zich af
gevraagd wie zij moesten geloven, de
ontmaskeraars of de ontmaskerde, zei-
de Gottwald en zijn antwoord was:
„geloof in de partij". Dit simpele re
cept voor de eenvoudigen van geest
onthult de kern van de communisti
sche ideologie en verklaart de fana
tieke toewijding van fanatieke aan
hangers, die menen zich voor een
rechtvaardige zaak in te zetten. Het
verklaart waarom met een communist
noch vruchtbaar te argumenteren,
noch samen te werken valt. In laatste
instantie is de drijfveer blind geloof
in partij leerstellingen en blinde ver
ering van de leider en zijn discipelen.
En wat de leiders in het Kremlin zelf
betreft, voor zover zij geen gevange
nen zijn van hun eigen dogma's, be
dienen zij zich van het Marxistische
geloof voor naakte machtspolitiek. Be
grijpelijk dat een recent boekje,
waarin teleurgestelden van het slag
Arthur Koestier hun desillusies uit
schrijven, getiteld is: „De God, die
faalde".
7. Juist op het ogenblik, dat de ini doodsnood ver
kerende Jimmy dacht, dat het voorgoed met hem
afgelopen was, drong zich eensklaps een grote,
robuste figuur door de menigte. Het was niemand
minder dan Dirk de Duiker, die behalve een groot
zwemkampioen ook een wyd en zijd bekend men
senredder was. Het aantal mannen, vrouwen en
kinderen, dat Dirk in de loop van zijn nuttig leven
aan de woeste golven had ontrukt, was zo groot,
dat de goede Dirk er dagwerk aan had gehad cn
er kon dan ook niemand te water raken of Dirk
was er als de kippen by om hem met een koene
sprong na te springen. Het was alsof hy het róók,
dat er iemand van de wal in de sloot was geraakt.
„Wat is hier aan de hand?" schreeuwde Dirk dc
Duiker, terwijl hy zijn jasje al uittrok, want hy
wist natuurlijk al lang wat er aan de hand was.
„Die sufferd daar beneden heeft zó een knaap van
een korreper laten schieten en toen is de vrijer 'm
nagesprongen en hij kan niet eens zwemmen", zei
een oud mannetje giechelend. Maar Dirk luisterde
niet eens. Hy nam een aanloop en dook Jimmy
achterna..
