PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Nederland doet al wat mogelijk is voor Westerse defensie Op Zeeuws platteland bestaat grote behoefte aan lectuur BILT Kantlijn AMERIKA BEREID MET PEKING TE ONDERHANDELEN ln Oost-Zeeuwsch Vlaanderen op dit gebied een noodtoestand MAG NEDERLANDSE RECHTER DE AMBONEZEN BESCHERMEN Vandaag 194e Jaargang - No. 10 Dagblad uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie F. van de Velde en F. B, den Boer Adj. W. de Pagter. Hoofdred. G. Ballintijn PL verv.: W. Leertouwer en H. A Boss hardt. ABONNEMENTSPRIJS 37 ct. per week. f 4.55 p. kw.; fx. p. p L80 oer kw. Losse nummers 10 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vrijdag 12 Januari 1951 ADVERTENTIEPRIJS 18 ct, per mm. Minimum p advertentie 2.50. Ingez. mededelingen dubbel tarief. Kleine advertenties (max. 8 regels) van 1—5 regels t 1.—. Iedere regel meer 20 cent. .Brieven of adrea Bureau van dit Blad" 23 cent meer. Giro nr 359300 P.Z.C, Middelburg. Bur Vlissingen Walstr 58 -60. tei 2353 4 Ujnen <b.g.g. 280) of 2160) M'burg Londense Kaai 29. tel. 207? en 2924; Goes L. Vorststr. 63, teL 2475 (b.g.g Oostburg: Pr. Mauritsstr. 12, tel. 102; Terneuzen BrouwerijEtr. 2; Zlertkzce N. Bogardstr C 160. tel >6. Eisenhower in Den Haag Atlantisch opperbevelhebber toonde begrip voor onze maritieme rechten Generaal Elsenhower heeft Donderdagmorgen In Den Haag in het mi nisterie van Oorlog een bespreking gehad met minister s'Jacob, welke ruim zeven kwartier duurde. Daarna legde hij kortere bezoeken af by de minister-president en minister Stikker. Tijdens deze besprekingen werd met nadruk van Nederlandse zitfde on der de aandacht van de Atlantische opperbevelhebber gebracht, dat Neder land zich In de jaren 19451949 militair geheel op Indonesië heeft moeten concentreren, waardoor pas in 1950 met de opbouw van de strijdkrachten voor Europa kon worden begonnen. Een na afloop van bevoegde zjjde verstrekte mededeling, maakt er voorts melding van, dat de Generaal veel begrip toonde voor het Neder landse standpunt, dat Nederland nog steeds een belangrijk zeevarend land is en dus het recht èn de plicht heeft aan de Atlantische maritieme ver dediging een volwaardig deel bjj te dragen. In de van bevoegde zijde verstrek te mededeling wordt verder gezegd, dat door de Nederlandse regering uitvoerig uiteengezet werd, welke militaire inspanning Nederland zich in de afgelopen jaren heeft ge troost en wat nü gedaan wordt om zo snel mogelijk een doeltreffende bijdrage aan de Westerse verdedi ging te leveren De besprekingen met generaal Eisenhower hebben niet geleid tot be slissingen, die een afwijking beteke nen van het driedivisies opbouw-plan van de regering. Het is voor de fractieleider van de Partij van de Arbeid, jhr. van der Goes van Naters, niet aange naam, dat hij de gang naar Canossa is moeten gaan. Zijn verklaring over Nieuw Guinea was een vergissing heet het nu. En de Partij van de Arbeid staat achter: de regering. Het zou alle maal acceptabel zijn, indien maar niet aan het licht was gekomen, dat de heer van der Goes van Naters zelf om zijn A.N.P. interview gevraagd had. Het initiatief ging niet van het A.N.P. uit. Heeft de geïnterviewde dan waar lijk niet rijpelijk overdacht wat hij zeggen zou, voor hij om het interview vroeg? De crisis is, zoals wij voorspelden, daarmede voorlopig bezworen. De re gering blijft onveranderd. Daar heeft de Party van de Arbeid ook het mees te belang by, omdat zoals gezegd In donesië toch verloren spel is. Intussen bevat Het Parool een merk waardige uitlating inzake Nieuw Gui nea Het blad dat altijd vurig heeft geijverd voor toegeven in alles aan Indonesië, schrijft nu, dat de Neder landse regering zich door Indonesië niet als voetveeg mag laten gebruiken. We hebben dat nu vijf jaar lang ge daan. Jammer, dat Het Parool zo laat tot vieze conclusie komt. De Nederlandse Industrie", or gaan van het Verbond van Nederlandse Werkgevers, laat een optimistisch geluid horen ten aan zien van de verwachtingen voor 1951. „Ons volk. aldus het blad, is jaren lang het rykste en welvarendste van Eurooa geweest. Het grootste deel van de factoren, die daartoe hebben bijge dragen, is nog in dit volk aanwezig. De taak voor dit jaar is het opnieuw tot ontplooiing brengen van die facto ren en het bundelen van hun grote kracht. „Wij weigeren dan ook te geloven, dat in 1951 de sombere perspectieven zullen worden verwezenlijkt, die zich thans aan ons voordoen. Wij zijn er van overtuigd, dat ons land, als allen Üe handen ineen slaan, in staat moet zijn in dit jaar deze dreigingen te ver drijven en zich krachtig en voor goed te herstellen. Het is dan ook in deze geest, dat wij dit nieuwe jaar begroeten. Niet ge drukt onder de zorgen, maar vastbera den om de obstakels uit de weg te rui men en vastbesloten om aan ieder, die daarbij wil medewerken de hand te reiken. Want zo ooit, dan geldt thans, dat vele handen de arbeid licht kun nen maken. Er is in de laatste tien ja ren op de slagvelden van de wereld zoveel heroïeks gebeurd, nog geven jonge mannen dagelijks hun leven voor een grote zaak, dat het bescha mend zou zyn indien ons volk niet bij machte zou zijn op het zoveel vrede lievender economische terrein en in zoveel kleiner bestek evenzeer iets he roïeks te stellen. Laten wij de gedach te van ons afschudden, dat de omstan digheden ons drukken, laten wij er kennen. dat wijzelf een goed deel van deze omstandigheden maken. En zij zullen goed zijn, indien wij dit jaar ingaan met de vaste wil 1951 te maken tot het jaar van definitief herstel". De maand der uitverkopen heeft ditmaal een sensatieloos verloop. De mensen hebben zich kenne lijk arm gekocht in de periode van de Korea-hamsterwoede. Nu zijn we die centjes kwijt en we zijn misschien ook een beetje verstandiger geworden. Van een run op de uitverkoopzaken was geen sprake. Er zijn middenstanders, die zwaar teleurgesteld zijn. En mis schien zijn er ook wel huismoeders, wier handen jeuken om toch nog een graantje mee te pikken uit de koop jescollectie. Maar het kan er niet af.. Tijdsverschijnsel De drie mobilisabele divisies zullen worden gevormd uit de lichtingen 1949 II, 1950 I, 1950 II en de Indonesische veteranen (2 divisies). Zou ons land nu tegen het einde van dit jaar een permanente troepen macht van drie divisies onder de wa penen willen hebben, dan zou dit be tekenen, dat de lichting 1949 H niet tegen 1 April a.s. met groot verlof zou kunnen gaan en dat de Indonesië veteranen wederom voor geruime tijd onder de wapenen zouden moeten ko men. Zij zouden immers eerst in de volgende jaren worden afgelost, wan neer er uit de komen'de lichtingen nieuwe divisies zijn gevormd. Dergelijke besluiten, zo werd ons medegedeeld, zouden tot consequen ties leiden, die de regering niet kan aanvaarden. Bovendien beschikt ons land op het ogenblik nog niet over voldoende materiaal en opleidingsmo gelijkheden om drie divisies op de been te kunnen brengen en te houden. In dit verband werd mede ter sprake gebracht, dat een versnelling van de wapenhulp essentieel is om binnen korte tijd paraatheid te kunnen op voeren. Aan de Atlantische opperbevelheb ber werd voorts uiteengezet, dat Ne derland zyn industrie maximaal in schakelt voor de bewapening. Tenslotte werd uitgelegd, dat Ne derland ongaarne ophef maakt van zijn inspanningen, doch dat de gege ven verzekering van de vaste wil om aan de zaak van de Westerse verde diging de hoogste toewijding te ge ven, zal worden nagekomen. RECHT OP VREDE Voor zijn vertrek naar Kopenha gen, waar hij tegen de avond is aan gekomen, heeft Eisenhower in het ministerie van Marine in een vertrek, dat om zijn rode karpet bekend staat als het „Rode Plein", een ver klaring tegenover de pers afgelegd. Hy legde er daarbij de nadruk op, dat de Ver. Naties het niet op een be paald land gemunt hebben en ook geen overwinning zoeken, maar uit sluitend de grote rijdom van haar be schaving willen verdedigen en zich zelf het recht te verzekeren, In vrede te leven. Ons streven, zo zeide Eisen hower, zal met succes bekroond wor den, doch daarmede wordt geen mi litaire overwinning bedoeld, maar het voorkomen van oorlog! Belangrijke mededelingen kon de generaal uiteraard niet doen en hij had zelfs geen tijd om vragen van de journalisten te beantwoorden. Dat komt een volgende keer, beloofde hij bij het afscheid. In doorgaans goed ingelichte di plomatieke kringen wordt verklaard, dat Eisenhower waarschijnlijk Dins dag a.s. een vergadering van de At lantische plaatsvervangers zal bijwo nen. GERBEN WAGENAAR NIET ONTVANGEN De heer Gerben Wagenaar, die als hoofd van een delegatie van „Ver enigd Verzet 19401945", een audiëntie had aangevraagd bij Eisen hower, is door deze niet ontvangen. De arbeider D. van Minkelen, die als de IJssel bij Dieren overleefde, na zij enige het ongeval met een roeiboot op n redding weer ln de huiselijke kring. Nieuw Brits plan Nieuwe voorwaarden voor een in Korea .staakt het vuren" De premiers van het Britse Gemenebest hebben een nieuw plan ontworpen, dat tot doel heeft de situatie in het Verre Oosten te doen opklaren. Het plan behelst o.a. een voorstel tot het honden van een vier-mogendheden- conferentie tussen Rusland, Engeland, Amerika en communistisch China, na een „staakt het vuren" in Korea. Op deze conferentie zouden alle han gende kwesties zoals Formosa, een vredesverdrag met Japan, toelating van de Peking-regering tot de VJJ. besproken moeten worden. De Ver. Staten hebben zich reeds bereid verklaard tot dergelijke be sprekingen. een schone lei" moeten beginnen. Over de strijd in Korea meldde Reuter Donderdag: Manschappen van de Amerikaan se tweede divisie, geholpen door Ne derlandse en Franse bataljons, heb ben al vechtend tot op 3 km afstand van Wondjoe door weten te dringen en een felle aanval van 7000 Noord- Koreanen afgeslagen. De troepen der Ver. Naties hielden Als basis voor een „staakt liet vu ren" zou gelden een geleidelijk te- ruktrekken van de buitenlandse troe pen uit Korea en aanvaarding van een verenigd Korea met een door vrije verkiezingen gekozen regering. Engeland is bovendien voorstander van teruggave van Formosa aan Chi na en toelating van communistisch China tot de Ver. Staten. Een commissie van de vier grote mogendheden voor Korea zou „met België wil onze koelhuisboter niet De Nederlandse regering heeft aan België officieuze voorstellen gedaan over de verkoop aan België van koel huisboter. Vernomen wordt, dat de Belgische regering dit aanbod niet heeft aan vaard. België wenst enkel verse boter te kopen. stand tegen de aanvallen der Chine zen en Noord-Koreanen, die door het centrum van Korea heen willen bre ken. De gevechtsgroep der V.N., die Woensdag Wondjoe binnentrok en de stad verlaten vond, heeft stellingen op de heuvels ten Zuiden van de stad ingenomen. Zij sloegen Donderdag aanvallen van drie zijden af. Jongens van de „Grote Beer" komen vandaag thuis Het hospitaalschip „Grote Beer" is in de haven van Amsterdam aan gekomen. Vanochtend begint de de- barkatie. Voldoende voedsel voor boekenwurmen? Kan de leeshonger van de Zeeuwen wel voldoende worden gestild Dit ls een vraag, waarop een antwoord wordt gegeven in het gisteren versche nen, lijvige rapport van de Stichting Zeeland voor Maatschappelijk en Cul tureel Werk te Middelburg over de lectuurvoorziening in ons gewest. De enquête, welke hiernaar op verzoek van het Prov. bestuur werd ingesteld, wees uit, dat de stand van de lectuurvoorziening in de steden, met uitzon dering van Terneuzen, niet onbevredigend is, maar dat in alle plattelands, districten zowel kwantitatief als kwalitatief een behoefte bestaat aan lectuur. In Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen is zelfs sprake van een noodtoestand. Het rapport neemt eerst de situatie in de vijf steden onder de loupe. Uit de cijfers betreffende de Openbare Leeszalen en Bibliotheken in Middel burg, Goes en Vlissingen (met teza men ruim 24.000 boeken) blijkt, dat het gemiddeld aantal uitleningen per boek per jaar de leenfrequentie in Middelburg het hoogst ligt, nL 3,9 (Vlissingen 2,9, Goes 2,6). Het verschil tussen Middelburg en Vlissingen is te verklaren uit de omstandigheden, dat eerstgenoemde stad onder zijn lezers de burgerij der VValcherse dorpen telt en in zijn sociale geleding „burgerlij ker" is dan Vlissingen, terwijl de Scheldestad naast de O.L.B. een Nuis- bibliotheek bezit (de Stichting acht fusie zeer wenselijk) en meer boeken in winkelbibliotheken heeft dan Mid delburg, waar in 1940 nog al wat lec tuur verloren ging. Het is gebleken, dat de openbare bibliotheken moeilijk vat kunnen krijgen op de arbeidersbe volking en dat er aan confessionele zijde vaak bezwaren tegen bestaan, daar men ze ziet als een cultureel ex ponent van het vrijzinnig humanisme. KRAAM OP DE MARKT In de niet-commerciële bibliotheken geschiedden met 15.000 boeken ruim 60.000 uitleningen, cLi. een leesfrequen- tie van 4. Terneuzen komt met 8 boe ken per 100 inwoners vergeleken bij Middelburg en Vlissingen met 67 wel erg achter aan. Daarom moet het ini tiatief van Maatschappelijke Zorg om een algemene bibliotheek te vormen, volgens het rapport worden gesteund. Vermeldenswaard is ook het plan van de beheerder der Parochiebibliotheek te Goes. Deze wil op marktdagen met een kraam op de markt gaan staan om propaganda te maken voor he' goede boek en boeken uit te lenen. De winkelbibliotheken beschikken tezamen over ruim 70.000 boeken en de leenfrequentie ligt tussen 4 en 5. Vlissingen gaat aan de kop. Ontspan ningslectuur wordt uiteraard het meest gevraagd. VEROUDERD OF ONBENULLIG. Wat de niet-commerciële bibliothe ken op het platteland betreft, blijken de aantallen boeken per 100 inwoners nogal uiteen te lopen. Het verschil tussen Walcheren (66) en Oost- Zeeuwsch-Vlaanderen (14) is wel erg groot. Dit laatste gebied heeft 4 ge meenten zonder een dergelijke biblio theek. In het Westelijk deel zijn drie maal zoveel boeken voorradig. Geluk kig tracht de actieve Zeeuwse Kath. Centrale voor Lectuurvoorziening deze achterstand in te halen. Een belangrijke plaats in de platte landslectuurvoorziening wordt inge nomen door de Centrale Ver. voor Reizende Bibliotheken. Dit jaar zullen 36 van de 95 gemeenten van een boe- kenzending profiteren, waardoor in totaal 3475 boeken Zeeland bereiken. De leesfrequentie is hoger dan in eni ge andere provincie. Met de commerciële bibliotheken staat West-Z. Vlaanderen aan de spits. In deze zaken komen helaas teveel on benullige romans voor. terwijl in de andere bibliotheken het aantal sterk verouderde boeken niet zelden te groot is. De Stichting vindt overigens, dat organisatoren van vele niet-commerci- ele bibliotheken over dienen te gaan tot verhoging van het leesgeld. De ge meentelijke steun is bedroevend: in 1950 verleenden slechts 13 plattelands gemeenten een subsidie. Maar ook in de steden kunnen de gemeenten meer doen. (vervolg op blz. 2) LEVENSLANG GEE1ST TEGEN ILSE KOCH De openbare aanklager in het pro ces te Augsburg heeft tegen Ilse Koch, „de rode heks van Buchenwald" le venslange gevangenisstraf geëist. Hij noemde haar „de volledige belicha ming van het nazi-sadisme". Zij was de eerste beklaagde in een concentra tiekampproces, die zich niet kon be roepen op het ontvangen van orders van hoger geplaatsten. Zij deed alles op eigen initiatief. Tijdens de rechtszitting maakte Ilse Koch nog een scène. Zij werd met stoel en al door twee politiemannen uit de zaal gedragen. DIRECTORAAT-GENERAAL VOOR DE MIDDENSTAND Per 1 Januari is de directie van de Middenstand gewijzigd in een Direc toraat-generaal. Tot directeur-gene raal is benoemd dr. W. L. Groeneveld Meyer, die reeds sinds 1945 directeur van de Middenstand was. 263 nieuwe pachters voor N.O.-Polder De directeur van de Wieringermeer (N.O-Polder), dr. ir. S. Smeding, heeft medegedeeld, dat Donderdag 263 candidaten bericht hebben ont vangen, dat zij zyn gekozen als pach ter in de Noord-Oost-Polder. Voort* deelde hij nog mede, dat een gunsti ge financieringsregeling is getroffen, waardoor het ook voor landarbeiders mogelijk zal zijn grond te pachten in de N.O.-Polder. Ontsnapte gevangene weer achter slot PLEEGDE EN PASSANT NOG EEN PAAR INBRAKEN De laatste van de drie gevangenen, die een week geleden uit de strafge vangenis te Leeuwarden ontsnapten, is in Dongen (N.Br.), gearresteerd. Onderweg had hij kans gezien nog 'n paar inbraken te plegen. AMERIKAANSE TROEPEN NAAR EUROPA Dit jaar nog 10 divisies Het Amerikaanse ministerie van Landsverdediging verklaarde, dat de Verenigde Staten van plan zijn zes tot tien divisies landstrijdkrachten naar Europa te zenden en dat een aanzienlijk gedeelte daarvan reeds vóór het einde van dit jaar zou ver trekken. Het juiste aantal en de datum van vertrek zou pas komen vast te staan na de terugkeer van generaal Eisen hower van zijn reis in Europa. Op dit ogenblik hebben de Ver enigde Staten twee tot drie divisies in Europa. Dulles met een speciale missie naar Japan President Truman heeft John Fos ter Dulles, zyn Republikeinse advi seur in de buitenlandse politiek, Don derdag benoemd tot ambassadeur aan het hoofd van een speciale mis sie, die naar Japan zal gaan om be sprekingen te voeren over een vre desverdrag met dit land. De missie zal waarschynljjk binnen tien dagen naar Japan vertrekken. STAAT DER NEDER LANDEN IN BEROEP Onrecht of onmacht De- Haagse rechtbank heeft Donderdag in hoger beroep behandeld het geschil tussen de Staat der Nederlanden en de Ambonnese oud-K.N.IX.- militaircn over de demobilisatie van deze laatsten. De Staat was n.I. In hoger beroep gekomen van het vonnis ln kort geding, waarbjj hem ver boden werd deze Ambonnezen tegen hun wil af te voeren naar een door de Republiek Indonesië bezet of beheerst gebied. In hoger beroep werd voor de staat gepleit door nir. D. J. Veegens, voor de Ambonezen door mr. K. van Rijcke- vorsel. Laatstgenoemde legde er de nadruk op. dat het geschil zich be perkt tot de vraag van de rechtmatig heid van de demobilisatie op Java en de afvoer naar een door Indonesië be heerst gebied tegen de wil van debe trokkenen. PL betoogde, dat ee levens van deze ex-KNIL-militairen nog steeds zwaar worden bedreigd door de maatregelen van de Staat, die na bet vonnis in kort geding nog geen enkel teken van inkeer heeft gegeven. Het ook nu weer gevraagde rechter lijk verbod strekt om de eigen Staat te weerhouden van het plegen van een onrecht, zo trouweloos, eerloos en massaal als dit wellicht zelden onder een rechterlijk oog is gekomen, aldus mr. van Rijckevorsel. Mr. Veegens, die voor de Staat der Nederlanden optrad, voerde aan, dat Vie Nederlandse regering door de sou- vereiniteitsoverdracht de zorg voor de Ambonese bevolking uit handen heeft viert de bekende Duitse balletmeester en choreograaf Kurt Joosz te Cambridge zijn 50e verj aardag; is het 100 jaar geleden, dat de bekende Nederlandse zee-, rivier- en strandschilder J. H. Koekkoek te Amsterdam over leed. Antwerpse haven had recordjaar Het jaar 1950 is voor de haven van Antwerpen een recordjaar geworden. In totaal werden 9687 zeeschepen met een gezamelijke lonna'ge van 22.603.852 metrieke ton ingeklaard. In 1949 be droeg het aantal schepen, dat Antwer pen aandeed, 9525 en üe tonnage was in dat jaar een millioen ton minder. In December 1950 liepen 933 schepen de haven van Antwerpen binnen. gegeven. Men kan dit betreuren, maar elke discussie hierover is vruchteloos. Z.i. is de juiste vraagstelling of de door de regering voorgenomen behandeling van de Ambonese militairen met hun gezinnen onder de in Indonesië heer sende feitelijke omstandigheden in die mate indruist tegen redelijkheid en menselijkheid, dat de rechter hierte gen in het geweer moet komen Als zijn strikt persoonlijke mening zeide mr. Veegens in antwoord op een vraag van de president - die daarbij nadrukkelijk zeide geenszins op het vonnis te willen vooruitlopen dat de Staat zich aan de uitspraak van de rechter dient te houden, tenzij hij daardoor in strijd zou komen met zijn volkenrechterlyke verplichtingen te genover Indonesië. De Staat wenste echter door het in stellen van dit beroep een uitspraak te verkrijgen of een inmenging van de burgerlijke rechter in dit geding ge oorloofd is. De president deelde tenslotte mede. dat de uitspraak „over drie weken of eerder" zal volgen. DE BELGEN ZONDER BIEFSTUK De Belgen zullen hun „patates tri- tes" zonder de zo geliefde biefstuk moeten eten. Uit protest tegen de door de regering in het kader van haar strijd tegen de verhoging der kosten van levensonderhoud vastgestelde ma ximumprijzen voor vlees, hebben de Belgische slagers namelijk voor 24 uur het werk neergelegd. Naar de slagers aanvoeren, is de winst, die hun op grond van deze maximum-prijzen wordt toegestaan, te klein. DE VOORSPELT: GUUR. Geldig tot Vrijdagavond. Wisselend bewolkt met nu en dan buien, sommige met hageL Aanvanke lijk krachtige :ot matige, later weer harde en langs de kust tijdelijk storm achtige Zuidwestelijke wind. Iets kou der.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 1