PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Nederland doet al wat mogelijk is
voor Westerse defensie
Op Zeeuws platteland bestaat
grote behoefte aan lectuur
BILT
Kantlijn
AMERIKA BEREID MET PEKING
TE ONDERHANDELEN
ln Oost-Zeeuwsch Vlaanderen
op dit gebied een noodtoestand
MAG NEDERLANDSE RECHTER
DE AMBONEZEN BESCHERMEN
Vandaag
194e Jaargang - No. 10
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie F. van de Velde en F. B,
den Boer Adj. W. de Pagter.
Hoofdred. G. Ballintijn PL verv.:
W. Leertouwer en H. A Boss hardt.
ABONNEMENTSPRIJS 37 ct. per
week. f 4.55 p. kw.; fx. p. p L80
oer kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 12 Januari 1951
ADVERTENTIEPRIJS 18 ct, per
mm. Minimum p advertentie 2.50.
Ingez. mededelingen dubbel tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
van 1—5 regels t 1.—. Iedere regel
meer 20 cent. .Brieven of adrea
Bureau van dit Blad" 23 cent meer.
Giro nr 359300 P.Z.C, Middelburg.
Bur Vlissingen Walstr 58 -60. tei 2353 4 Ujnen <b.g.g. 280) of 2160) M'burg Londense Kaai 29. tel. 207? en 2924; Goes L. Vorststr. 63, teL 2475 (b.g.g
Oostburg: Pr. Mauritsstr. 12, tel. 102; Terneuzen BrouwerijEtr. 2; Zlertkzce N. Bogardstr C 160. tel >6.
Eisenhower in Den Haag
Atlantisch opperbevelhebber toonde
begrip voor onze maritieme rechten
Generaal Elsenhower heeft Donderdagmorgen In Den Haag in het mi
nisterie van Oorlog een bespreking gehad met minister s'Jacob, welke
ruim zeven kwartier duurde. Daarna legde hij kortere bezoeken af by de
minister-president en minister Stikker.
Tijdens deze besprekingen werd met nadruk van Nederlandse zitfde on
der de aandacht van de Atlantische opperbevelhebber gebracht, dat Neder
land zich In de jaren 19451949 militair geheel op Indonesië heeft moeten
concentreren, waardoor pas in 1950 met de opbouw van de strijdkrachten
voor Europa kon worden begonnen.
Een na afloop van bevoegde zjjde verstrekte mededeling, maakt er
voorts melding van, dat de Generaal veel begrip toonde voor het Neder
landse standpunt, dat Nederland nog steeds een belangrijk zeevarend land
is en dus het recht èn de plicht heeft aan de Atlantische maritieme ver
dediging een volwaardig deel bjj te dragen.
In de van bevoegde zijde verstrek
te mededeling wordt verder gezegd,
dat door de Nederlandse regering
uitvoerig uiteengezet werd, welke
militaire inspanning Nederland zich
in de afgelopen jaren heeft ge
troost en wat nü gedaan wordt om
zo snel mogelijk een doeltreffende
bijdrage aan de Westerse verdedi
ging te leveren
De besprekingen met generaal
Eisenhower hebben niet geleid tot be
slissingen, die een afwijking beteke
nen van het driedivisies opbouw-plan
van de regering.
Het is voor de fractieleider van de
Partij van de Arbeid, jhr. van
der Goes van Naters, niet aange
naam, dat hij de gang naar Canossa
is moeten gaan. Zijn verklaring over
Nieuw Guinea was een vergissing heet
het nu. En de Partij van de Arbeid
staat achter: de regering. Het zou alle
maal acceptabel zijn, indien maar niet
aan het licht was gekomen, dat de
heer van der Goes van Naters zelf om
zijn A.N.P. interview gevraagd had.
Het initiatief ging niet van het A.N.P.
uit. Heeft de geïnterviewde dan waar
lijk niet rijpelijk overdacht wat hij
zeggen zou, voor hij om het interview
vroeg?
De crisis is, zoals wij voorspelden,
daarmede voorlopig bezworen. De re
gering blijft onveranderd. Daar heeft
de Party van de Arbeid ook het mees
te belang by, omdat zoals gezegd In
donesië toch verloren spel is.
Intussen bevat Het Parool een merk
waardige uitlating inzake Nieuw Gui
nea Het blad dat altijd vurig heeft
geijverd voor toegeven in alles aan
Indonesië, schrijft nu, dat de Neder
landse regering zich door Indonesië
niet als voetveeg mag laten gebruiken.
We hebben dat nu vijf jaar lang ge
daan. Jammer, dat Het Parool zo laat
tot vieze conclusie komt.
De Nederlandse Industrie", or
gaan van het Verbond van
Nederlandse Werkgevers, laat
een optimistisch geluid horen ten aan
zien van de verwachtingen voor 1951.
„Ons volk. aldus het blad, is jaren
lang het rykste en welvarendste van
Eurooa geweest. Het grootste deel van
de factoren, die daartoe hebben bijge
dragen, is nog in dit volk aanwezig.
De taak voor dit jaar is het opnieuw
tot ontplooiing brengen van die facto
ren en het bundelen van hun grote
kracht.
„Wij weigeren dan ook te geloven,
dat in 1951 de sombere perspectieven
zullen worden verwezenlijkt, die zich
thans aan ons voordoen. Wij zijn er
van overtuigd, dat ons land, als allen
Üe handen ineen slaan, in staat moet
zijn in dit jaar deze dreigingen te ver
drijven en zich krachtig en voor goed
te herstellen.
Het is dan ook in deze geest, dat wij
dit nieuwe jaar begroeten. Niet ge
drukt onder de zorgen, maar vastbera
den om de obstakels uit de weg te rui
men en vastbesloten om aan ieder, die
daarbij wil medewerken de hand te
reiken. Want zo ooit, dan geldt thans,
dat vele handen de arbeid licht kun
nen maken. Er is in de laatste tien ja
ren op de slagvelden van de wereld
zoveel heroïeks gebeurd, nog geven
jonge mannen dagelijks hun leven
voor een grote zaak, dat het bescha
mend zou zyn indien ons volk niet bij
machte zou zijn op het zoveel vrede
lievender economische terrein en in
zoveel kleiner bestek evenzeer iets he
roïeks te stellen. Laten wij de gedach
te van ons afschudden, dat de omstan
digheden ons drukken, laten wij er
kennen. dat wijzelf een goed deel van
deze omstandigheden maken. En zij
zullen goed zijn, indien wij dit jaar
ingaan met de vaste wil 1951 te maken
tot het jaar van definitief herstel".
De maand der uitverkopen heeft
ditmaal een sensatieloos verloop.
De mensen hebben zich kenne
lijk arm gekocht in de periode van de
Korea-hamsterwoede. Nu zijn we die
centjes kwijt en we zijn misschien ook
een beetje verstandiger geworden. Van
een run op de uitverkoopzaken was
geen sprake. Er zijn middenstanders,
die zwaar teleurgesteld zijn. En mis
schien zijn er ook wel huismoeders,
wier handen jeuken om toch nog een
graantje mee te pikken uit de koop
jescollectie. Maar het kan er niet af..
Tijdsverschijnsel
De drie mobilisabele divisies zullen
worden gevormd uit de lichtingen 1949
II, 1950 I, 1950 II en de Indonesische
veteranen (2 divisies).
Zou ons land nu tegen het einde
van dit jaar een permanente troepen
macht van drie divisies onder de wa
penen willen hebben, dan zou dit be
tekenen, dat de lichting 1949 H niet
tegen 1 April a.s. met groot verlof
zou kunnen gaan en dat de Indonesië
veteranen wederom voor geruime tijd
onder de wapenen zouden moeten ko
men. Zij zouden immers eerst in de
volgende jaren worden afgelost, wan
neer er uit de komen'de lichtingen
nieuwe divisies zijn gevormd.
Dergelijke besluiten, zo werd ons
medegedeeld, zouden tot consequen
ties leiden, die de regering niet kan
aanvaarden. Bovendien beschikt ons
land op het ogenblik nog niet over
voldoende materiaal en opleidingsmo
gelijkheden om drie divisies op de
been te kunnen brengen en te houden.
In dit verband werd mede ter sprake
gebracht, dat een versnelling van de
wapenhulp essentieel is om binnen
korte tijd paraatheid te kunnen op
voeren.
Aan de Atlantische opperbevelheb
ber werd voorts uiteengezet, dat Ne
derland zyn industrie maximaal in
schakelt voor de bewapening.
Tenslotte werd uitgelegd, dat Ne
derland ongaarne ophef maakt van
zijn inspanningen, doch dat de gege
ven verzekering van de vaste wil om
aan de zaak van de Westerse verde
diging de hoogste toewijding te ge
ven, zal worden nagekomen.
RECHT OP VREDE
Voor zijn vertrek naar Kopenha
gen, waar hij tegen de avond is aan
gekomen, heeft Eisenhower in het
ministerie van Marine in een vertrek,
dat om zijn rode karpet bekend
staat als het „Rode Plein", een ver
klaring tegenover de pers afgelegd.
Hy legde er daarbij de nadruk op,
dat de Ver. Naties het niet op een be
paald land gemunt hebben en ook
geen overwinning zoeken, maar uit
sluitend de grote rijdom van haar be
schaving willen verdedigen en zich
zelf het recht te verzekeren, In vrede
te leven. Ons streven, zo zeide Eisen
hower, zal met succes bekroond wor
den, doch daarmede wordt geen mi
litaire overwinning bedoeld, maar het
voorkomen van oorlog!
Belangrijke mededelingen kon de
generaal uiteraard niet doen en hij
had zelfs geen tijd om vragen van de
journalisten te beantwoorden. Dat
komt een volgende keer, beloofde hij
bij het afscheid.
In doorgaans goed ingelichte di
plomatieke kringen wordt verklaard,
dat Eisenhower waarschijnlijk Dins
dag a.s. een vergadering van de At
lantische plaatsvervangers zal bijwo
nen.
GERBEN WAGENAAR
NIET ONTVANGEN
De heer Gerben Wagenaar, die als
hoofd van een delegatie van „Ver
enigd Verzet 19401945", een
audiëntie had aangevraagd bij Eisen
hower, is door deze niet ontvangen.
De arbeider D. van Minkelen, die als
de IJssel bij Dieren overleefde, na zij
enige het ongeval met een roeiboot op
n redding weer ln de huiselijke kring.
Nieuw Brits plan
Nieuwe voorwaarden voor een
in Korea
.staakt het vuren"
De premiers van het Britse Gemenebest hebben een nieuw plan ontworpen,
dat tot doel heeft de situatie in het Verre Oosten te doen opklaren. Het
plan behelst o.a. een voorstel tot het honden van een vier-mogendheden-
conferentie tussen Rusland, Engeland, Amerika en communistisch China,
na een „staakt het vuren" in Korea. Op deze conferentie zouden alle han
gende kwesties zoals Formosa, een vredesverdrag met Japan, toelating
van de Peking-regering tot de VJJ. besproken moeten worden.
De Ver. Staten hebben zich reeds bereid verklaard tot dergelijke be
sprekingen.
een schone lei" moeten beginnen.
Over de strijd in Korea meldde
Reuter Donderdag:
Manschappen van de Amerikaan
se tweede divisie, geholpen door Ne
derlandse en Franse bataljons, heb
ben al vechtend tot op 3 km afstand
van Wondjoe door weten te dringen
en een felle aanval van 7000 Noord-
Koreanen afgeslagen.
De troepen der Ver. Naties hielden
Als basis voor een „staakt liet vu
ren" zou gelden een geleidelijk te-
ruktrekken van de buitenlandse troe
pen uit Korea en aanvaarding van
een verenigd Korea met een door
vrije verkiezingen gekozen regering.
Engeland is bovendien voorstander
van teruggave van Formosa aan Chi
na en toelating van communistisch
China tot de Ver. Staten.
Een commissie van de vier grote
mogendheden voor Korea zou „met
België wil onze
koelhuisboter niet
De Nederlandse regering heeft aan
België officieuze voorstellen gedaan
over de verkoop aan België van koel
huisboter.
Vernomen wordt, dat de Belgische
regering dit aanbod niet heeft aan
vaard. België wenst enkel verse boter
te kopen.
stand tegen de aanvallen der Chine
zen en Noord-Koreanen, die door het
centrum van Korea heen willen bre
ken. De gevechtsgroep der V.N., die
Woensdag Wondjoe binnentrok en de
stad verlaten vond, heeft stellingen
op de heuvels ten Zuiden van de stad
ingenomen. Zij sloegen Donderdag
aanvallen van drie zijden af.
Jongens van de „Grote Beer"
komen vandaag thuis
Het hospitaalschip „Grote Beer"
is in de haven van Amsterdam aan
gekomen. Vanochtend begint de de-
barkatie.
Voldoende voedsel voor boekenwurmen?
Kan de leeshonger van de Zeeuwen wel voldoende worden gestild Dit
ls een vraag, waarop een antwoord wordt gegeven in het gisteren versche
nen, lijvige rapport van de Stichting Zeeland voor Maatschappelijk en Cul
tureel Werk te Middelburg over de lectuurvoorziening in ons gewest. De
enquête, welke hiernaar op verzoek van het Prov. bestuur werd ingesteld,
wees uit, dat de stand van de lectuurvoorziening in de steden, met uitzon
dering van Terneuzen, niet onbevredigend is, maar dat in alle plattelands,
districten zowel kwantitatief als kwalitatief een behoefte bestaat aan
lectuur. In Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen is zelfs sprake van een noodtoestand.
Het rapport neemt eerst de situatie
in de vijf steden onder de loupe. Uit
de cijfers betreffende de Openbare
Leeszalen en Bibliotheken in Middel
burg, Goes en Vlissingen (met teza
men ruim 24.000 boeken) blijkt, dat het
gemiddeld aantal uitleningen per boek
per jaar de leenfrequentie in
Middelburg het hoogst ligt, nL 3,9
(Vlissingen 2,9, Goes 2,6). Het verschil
tussen Middelburg en Vlissingen is te
verklaren uit de omstandigheden, dat
eerstgenoemde stad onder zijn lezers
de burgerij der VValcherse dorpen telt
en in zijn sociale geleding „burgerlij
ker" is dan Vlissingen, terwijl de
Scheldestad naast de O.L.B. een Nuis-
bibliotheek bezit (de Stichting acht
fusie zeer wenselijk) en meer boeken
in winkelbibliotheken heeft dan Mid
delburg, waar in 1940 nog al wat lec
tuur verloren ging. Het is gebleken,
dat de openbare bibliotheken moeilijk
vat kunnen krijgen op de arbeidersbe
volking en dat er aan confessionele
zijde vaak bezwaren tegen bestaan,
daar men ze ziet als een cultureel ex
ponent van het vrijzinnig humanisme.
KRAAM OP DE MARKT
In de niet-commerciële bibliotheken
geschiedden met 15.000 boeken ruim
60.000 uitleningen, cLi. een leesfrequen-
tie van 4. Terneuzen komt met 8 boe
ken per 100 inwoners vergeleken bij
Middelburg en Vlissingen met 67 wel
erg achter aan. Daarom moet het ini
tiatief van Maatschappelijke Zorg om
een algemene bibliotheek te vormen,
volgens het rapport worden gesteund.
Vermeldenswaard is ook het plan van
de beheerder der Parochiebibliotheek
te Goes. Deze wil op marktdagen met
een kraam op de markt gaan staan
om propaganda te maken voor he'
goede boek en boeken uit te lenen.
De winkelbibliotheken beschikken
tezamen over ruim 70.000 boeken en
de leenfrequentie ligt tussen 4 en 5.
Vlissingen gaat aan de kop. Ontspan
ningslectuur wordt uiteraard het
meest gevraagd.
VEROUDERD OF ONBENULLIG.
Wat de niet-commerciële bibliothe
ken op het platteland betreft, blijken
de aantallen boeken per 100 inwoners
nogal uiteen te lopen. Het verschil
tussen Walcheren (66) en Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen (14) is wel erg
groot. Dit laatste gebied heeft 4 ge
meenten zonder een dergelijke biblio
theek. In het Westelijk deel zijn drie
maal zoveel boeken voorradig. Geluk
kig tracht de actieve Zeeuwse Kath.
Centrale voor Lectuurvoorziening deze
achterstand in te halen.
Een belangrijke plaats in de platte
landslectuurvoorziening wordt inge
nomen door de Centrale Ver. voor
Reizende Bibliotheken. Dit jaar zullen
36 van de 95 gemeenten van een boe-
kenzending profiteren, waardoor in
totaal 3475 boeken Zeeland bereiken.
De leesfrequentie is hoger dan in eni
ge andere provincie.
Met de commerciële bibliotheken
staat West-Z. Vlaanderen aan de spits.
In deze zaken komen helaas teveel on
benullige romans voor. terwijl in de
andere bibliotheken het aantal sterk
verouderde boeken niet zelden te groot
is. De Stichting vindt overigens, dat
organisatoren van vele niet-commerci-
ele bibliotheken over dienen te gaan
tot verhoging van het leesgeld. De ge
meentelijke steun is bedroevend: in
1950 verleenden slechts 13 plattelands
gemeenten een subsidie. Maar ook in
de steden kunnen de gemeenten meer
doen.
(vervolg op blz. 2)
LEVENSLANG GEE1ST
TEGEN ILSE KOCH
De openbare aanklager in het pro
ces te Augsburg heeft tegen Ilse Koch,
„de rode heks van Buchenwald" le
venslange gevangenisstraf geëist. Hij
noemde haar „de volledige belicha
ming van het nazi-sadisme". Zij was
de eerste beklaagde in een concentra
tiekampproces, die zich niet kon be
roepen op het ontvangen van orders
van hoger geplaatsten. Zij deed alles
op eigen initiatief.
Tijdens de rechtszitting maakte Ilse
Koch nog een scène. Zij werd met
stoel en al door twee politiemannen
uit de zaal gedragen.
DIRECTORAAT-GENERAAL
VOOR DE MIDDENSTAND
Per 1 Januari is de directie van de
Middenstand gewijzigd in een Direc
toraat-generaal. Tot directeur-gene
raal is benoemd dr. W. L. Groeneveld
Meyer, die reeds sinds 1945 directeur
van de Middenstand was.
263 nieuwe pachters
voor N.O.-Polder
De directeur van de Wieringermeer
(N.O-Polder), dr. ir. S. Smeding,
heeft medegedeeld, dat Donderdag
263 candidaten bericht hebben ont
vangen, dat zij zyn gekozen als pach
ter in de Noord-Oost-Polder. Voort*
deelde hij nog mede, dat een gunsti
ge financieringsregeling is getroffen,
waardoor het ook voor landarbeiders
mogelijk zal zijn grond te pachten in
de N.O.-Polder.
Ontsnapte gevangene
weer achter slot
PLEEGDE EN PASSANT
NOG EEN PAAR INBRAKEN
De laatste van de drie gevangenen,
die een week geleden uit de strafge
vangenis te Leeuwarden ontsnapten,
is in Dongen (N.Br.), gearresteerd.
Onderweg had hij kans gezien nog 'n
paar inbraken te plegen.
AMERIKAANSE TROEPEN
NAAR EUROPA
Dit jaar nog 10 divisies
Het Amerikaanse ministerie van
Landsverdediging verklaarde, dat de
Verenigde Staten van plan zijn zes
tot tien divisies landstrijdkrachten
naar Europa te zenden en dat een
aanzienlijk gedeelte daarvan reeds
vóór het einde van dit jaar zou ver
trekken.
Het juiste aantal en de datum van
vertrek zou pas komen vast te staan
na de terugkeer van generaal Eisen
hower van zijn reis in Europa.
Op dit ogenblik hebben de Ver
enigde Staten twee tot drie divisies
in Europa.
Dulles met een speciale
missie naar Japan
President Truman heeft John Fos
ter Dulles, zyn Republikeinse advi
seur in de buitenlandse politiek, Don
derdag benoemd tot ambassadeur
aan het hoofd van een speciale mis
sie, die naar Japan zal gaan om be
sprekingen te voeren over een vre
desverdrag met dit land.
De missie zal waarschynljjk binnen
tien dagen naar Japan vertrekken.
STAAT DER NEDER LANDEN IN BEROEP
Onrecht of onmacht
De- Haagse rechtbank heeft Donderdag in hoger beroep behandeld het
geschil tussen de Staat der Nederlanden en de Ambonnese oud-K.N.IX.-
militaircn over de demobilisatie van deze laatsten. De Staat was n.I. In
hoger beroep gekomen van het vonnis ln kort geding, waarbjj hem ver
boden werd deze Ambonnezen tegen hun wil af te voeren naar een door
de Republiek Indonesië bezet of beheerst gebied.
In hoger beroep werd voor de staat
gepleit door nir. D. J. Veegens, voor
de Ambonezen door mr. K. van Rijcke-
vorsel. Laatstgenoemde legde er de
nadruk op. dat het geschil zich be
perkt tot de vraag van de rechtmatig
heid van de demobilisatie op Java en
de afvoer naar een door Indonesië be
heerst gebied tegen de wil van debe
trokkenen. PL betoogde, dat ee levens
van deze ex-KNIL-militairen nog
steeds zwaar worden bedreigd door de
maatregelen van de Staat, die na bet
vonnis in kort geding nog geen enkel
teken van inkeer heeft gegeven.
Het ook nu weer gevraagde rechter
lijk verbod strekt om de eigen Staat te
weerhouden van het plegen van een
onrecht, zo trouweloos, eerloos en
massaal als dit wellicht zelden onder
een rechterlijk oog is gekomen, aldus
mr. van Rijckevorsel.
Mr. Veegens, die voor de Staat der
Nederlanden optrad, voerde aan, dat
Vie Nederlandse regering door de sou-
vereiniteitsoverdracht de zorg voor de
Ambonese bevolking uit handen heeft
viert de bekende Duitse
balletmeester en choreograaf
Kurt Joosz te Cambridge zijn
50e verj aardag;
is het 100 jaar geleden, dat
de bekende Nederlandse zee-,
rivier- en strandschilder J. H.
Koekkoek te Amsterdam over
leed.
Antwerpse haven
had recordjaar
Het jaar 1950 is voor de haven van
Antwerpen een recordjaar geworden.
In totaal werden 9687 zeeschepen met
een gezamelijke lonna'ge van 22.603.852
metrieke ton ingeklaard. In 1949 be
droeg het aantal schepen, dat Antwer
pen aandeed, 9525 en üe tonnage was in
dat jaar een millioen ton minder. In
December 1950 liepen 933 schepen de
haven van Antwerpen binnen.
gegeven. Men kan dit betreuren, maar
elke discussie hierover is vruchteloos.
Z.i. is de juiste vraagstelling of de door
de regering voorgenomen behandeling
van de Ambonese militairen met hun
gezinnen onder de in Indonesië heer
sende feitelijke omstandigheden in die
mate indruist tegen redelijkheid en
menselijkheid, dat de rechter hierte
gen in het geweer moet komen
Als zijn strikt persoonlijke mening
zeide mr. Veegens in antwoord op een
vraag van de president - die daarbij
nadrukkelijk zeide geenszins op het
vonnis te willen vooruitlopen dat
de Staat zich aan de uitspraak van de
rechter dient te houden, tenzij hij
daardoor in strijd zou komen met zijn
volkenrechterlyke verplichtingen te
genover Indonesië.
De Staat wenste echter door het in
stellen van dit beroep een uitspraak te
verkrijgen of een inmenging van de
burgerlijke rechter in dit geding ge
oorloofd is.
De president deelde tenslotte mede.
dat de uitspraak „over drie weken of
eerder" zal volgen.
DE BELGEN
ZONDER BIEFSTUK
De Belgen zullen hun „patates tri-
tes" zonder de zo geliefde biefstuk
moeten eten. Uit protest tegen de door
de regering in het kader van haar
strijd tegen de verhoging der kosten
van levensonderhoud vastgestelde ma
ximumprijzen voor vlees, hebben de
Belgische slagers namelijk voor 24 uur
het werk neergelegd. Naar de slagers
aanvoeren, is de winst, die hun op
grond van deze maximum-prijzen
wordt toegestaan, te klein.
DE
VOORSPELT:
GUUR.
Geldig tot Vrijdagavond.
Wisselend bewolkt met nu en dan
buien, sommige met hageL Aanvanke
lijk krachtige :ot matige, later weer
harde en langs de kust tijdelijk storm
achtige Zuidwestelijke wind. Iets kou
der.