PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Indo-China: een tweede Griekenland
BILT
Amerikaanse diplomaten in Bangkok
voor een moeilijk probleem
Truman: Stalin zal naar
Washington moeten komen
Vandaag
ILLEGAAL WERKER ERKENDE
THANS RUITERLIJK ZIJN FOUT
STADHUIS TE ZIERIKZEE
BESTAAT 400 JAAR
Paul Hoffman doet nieuwe
suggesties
Indonesische zeelui
dobberden 12 dagen op
een vlot
DE
VOORSPELT
192e Jaargang - No. 41
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie: F. van de Velde en F. a
den Boer. Adj VV de Pagter
Hoofdred.: G. Baliintljn, Pl.verv.:
W. Leertouwer en H. A Bosshardt,
ABONNEMENTSPRIJS 32 ct. per
week: f 3.90 p. kw.; £r. p. p. 1 4.15
per kw Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 17 Februari '50
ADVERTENTIEPRIJS: 18 ct. per
mm. Minimum p. advertentie 2JW.
Ingez. mededelingen dubbel tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
van 1—5 regels 1.iedere regel
meer 20 cent. „Brieven of adres
Bureau van dit blad" 25 cent meer.
Giro nr. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bur VUssingen Walstr 5860. tel, 2355, 4 lijnen (b.g.g. 2358); M'burg Londense Kaal 29, tel. 2077 en 2924 - Goes: L. Vorststr. 63, tel. 2475 <t>g.g. 2228) - Oostburg: Pr. Mauritsstr. 12, tel. 1
- Terneuzen: Brouwerijstr. 2 - Zierikzee: N. Bogardstr. C 160, tel. 26
„Daden gevraagd", zei de Siamese premier.
De conferentie te Bangkok van Amerikaanse diplomaten, die in Zuid-
Oost-Azië werkzaam zijn, heeft geen geheel en al bevredigend resultaat
opgeleverd. De diplomaten hebben middelen overwogen om 't opdringen
de communisme in Azië tot staan te brengen, en zagen zich daarbij voor
grote moeilijkheden geplaatst. Indo-China was volgens Reuters corres
pondent het hoofdthema van de besprekingen. De ontwikkeling daar
wordt als een belangrijk ,,proefgeval" beschouwd voor de gehele Ame
rikaanse politiek in Azië.
Zoals beknd zijn de drie Indochi-
nese staten Laos, Cambodsja en
Vietnam, die van de Fransen een nog
beperkte mate van onafhankelijk
heid hebben verkregen, door Wash
ington erkend. Als tegenzet heeft
Moskou- het half-communistische te-
genregiem van dr. Ho Tsji Minh er
kend.
De diplomaten, die vergaderden
onder leiding van dr. Jessup, kwa
men tot de conclusie, dat voor Ame
rika twee wegen open staan.
Ie. De Amerikaanse steun aan In
do-China beperken tot diplomatieke
en het zenden van wapens aan
Frankrijk. -
In dat geval zouden de nieuwe
Indochinese staten waarschijnlijk
snel onder de voet worden gelopen
door communistische strijdkrachten,
die geïnspireerd worden vanuit
Moskou.
2e. Amerikaanse wapens en solda
ten zenden naar Indo-China en eco
nomisch hulp verlenen (zoals in
Griekenland).
Op die manier zouden de Franse
De deur open voor
onderhapdelingen.
Amerika laat steeds de deur open
voor vredesonderhandelingen. Een
volgende conferentie met maarschalk
Stalin zal echter in Washington moe
ten worden gehouden.
Aldus verklaarde president Truman
Donderdagmiddag op een persconfe
rentie, waai* verslaggevers hem met
vragen bestookten.
Truman weigerde elk commentaar
op Churchills voorstel tot een nieuwe
bespreking met Stalin. Hij achtte de
tijd niet gekomen om een speciale
missie naar Moskou te zenden in de
geest van de missie onder opperrech
ter Vinson, die hij in 1948 had over
wogen.
Er vielen scherpe woorden, toen de
correspondenten Truman kapittelden
over het exclusieve interview, dat hij
aan de New York Times had toege
staan. Zij achtten het onjuist, dat de
president belangrijke verklaringen
over het regeringsbeleid aan één kant
meedeelde inplaats van aan de corres
pondenten bij het Witte Huis geza
menlijk. Hierop antwoordde Truman
enigszins geërgerd, dat de president
vrij was te handelen, zoals hem dat
goed dacht.
De Britse communistenleider Pollett
noemde gisteren Churchills voorstel
„een dolkstoot in de rug" voor pre
mier Attlee.
legers in Indo-China weerstand kun
nen bieden aan de druk. Het be
zwaar hiervan is, dat de Ver. Sta
ten rechtstreeks partij zouden wor
den in een Aziatisch conflict en in
contact zouden komen met commu
nistische strijdkrachten.
Naar verluidt slaagden de diplo
maten er vooralsnog niet in een
doelmatig compromis tussen beide
uiterste mogelijkheden te vinden.
De houding van Siam wordt ver
der als symptomatisch gezien. De
minister-president van dit land heeft
kort geleden aan zyn kabinet voor
gesteld Vietnam, Laos en Cambods
ja te erkennen. Hij kon echter de
meerderheid van zijn ministers niet
mee krijgen. Toen daarop de Siame
se premier de Britse en Amerikaan
se vertegenwoordigers in kennis stel
de van het kabinetsbesluit om de
nieuwe Indochinese regering niet te
erkennen en dus voorlopig een af
wachtende houding aan te nemen,
voegde hij er aan toe:
„De dag, waarop wij kunnen con
stateren dat de morele steun en me
delevende belangstelling van de Wes
terse mogendheden jegens de onaf
hankelijke Aziatische regeringen in
daden tot uitdrukking komt, zal te
vens de dag zijn waai'op wij de kan
sen op het voortbestaan van onze
landen in de waagschaal zullen stel
len door het erkennen van regerin
gen, die door het Westen op touw
zijn gezet."
Deze zin heeft de diplomaten te
denken gegeven. De kern ei-van is:
samenwerken met het Westen? Best.
Maar dan zal het Westen ons ook
moeten beschermen tegen een even
tuele communistische aanval, die
daarvan het gevolg zal zijn.
Volgens sommige insiders zal het
op den duur moeten komen tot een
alliantie in Azië naar het voorbeeld
van het Atlantisch Pact.
Ontploffing in chemische fabriek
eist 11 doden.
In de chemische fabriek van Dow
te Midland (Michigan) zijn door een
ontploffing acht arbeiders om het le
ven gekomen. Drie arbeiders worden
vermist. 13 werden ernstig, 12 licht
gewond. In de omtrek werden ruiten
vernield en in de gehele stad trilden
de huizen op hun grondvesten door de
ontploffing. Een rode vuurbol schoot
de lucht in. In het gebouw bevonden
zich 40 arbeiders, die reparatiewerk
zaamheden verrichtten aan buizen, die
bij het kleuren van latex worden ge
bruikt.
Dr. Hirschfeld verzocht om
vrijlating van militairen.
Te Djakarta verluidt, dat dr. Hirsch
feld heeft verzocht om vrijlating van
verscheidene Nederlandse militairen,
die door Indonesische strijdkrachten
in Djakarta en Bandoeng gearresteerd
werden. Men meent, dat de soldaten
betrokken waren bij de opstand van
Westerling. In Nederlandse kringen
is medegedeeld, dat ongeveer 17 mili
tairen van de Nederlandse strijdkrach
ten, van wie 5 Europeanen, werden
vastgehouden.
Franse regering neeml
maatregelen tegen sabotage.
Franse militairen staan klaar om de
arbeiders in alle belangrijke havens
te vervangen, indien zij weigeren
schepen met wapens uit Amerika te
lossen. Het ministerie van Binnenland
se Zaken heeft besloten op te treden
tegen de communistische „vredsactie"
tegen het Atlantisch Pact en de oorlog
in Indo-China.
is het zestien jaar geleden,
dat Koning Albert I van Bel
gië door een ongeval om het
leven kwam;
....herdenkt de Nederlandse
actrice Marie F aassen („Knier,
tje") haar zestigjarig toneelju
bileum.
vs
Felle reactie op het proces
tegen Hedier.
Onder luide uitroepen van afkeu
ring van de zijde der regeringsbanken
heeft de sociaal-democratische afge
vaardigde Erich Ollenhauer in de
Westduitse Bondsdag de bestraffing
geëist van de „schuldige rechter", die
Wolfgang Hedier, voormalig lid van de
„Duitse Partij" in de Bondsdag heeft
vrijgesproken.
Te Kiel protesteerden 6000 personen
tegen de vrijspraak van Hedier. Een
dergelijke demonstratie te Neumün-
ster. waar het proces werd gehouden,
werd door Hedlers aanhangers, die de
sprekers uitjouwden, verstoord.
Juridisch knap betoog van verdediger.
Voor de Rotterdamse rechtbank is mee te nemen en hem bij de juridi-
Donderdag: de behandeling voortge
zet tegen de 41-jarige J. P. S., een
verdienstelijk oud-illegaal, die ech
ter niet de verleiding had kunnen
weerstaan bedragen van 45.000 en
30.000 te verduisteren, bedragen,
die feitelijk aan de verzetsorganisa/-
tie toebehoorden.
Bij de eerste behandeling, een week
sche betogen aanwezig te laten
zijn."
De pleiter ontwikkelde vervolgens
in zijn rede drie hoofdpunten: het
geld was afkomstig van zwarthan
delaren en eigenlijk eigendom van
niemand zodat juridisch moeilijk van
verduistering kon worden gespro
ken, verdachte heeft veel en belang-
geleden, was tegen S. een gevange-1 rijk illegaal werk gedaan en de over-
nisstraf van een jaar met aftrek
geëist, waarvan 6 maanden voor
waardelijk.
By het begin van de tweede zit
ting legde de verdachte een korte
verklaring af.
Hij zei een grove fout, gemaakt
tijdens de eerste behandeling, te wil
len herstellen. Hy bekende daarom
alsnog onvoorwaardelijk het hem ten
laste gelegde.
Daarna was het woord aan de
raadsman. Hij zeide ook verwonderd
te zijn geweest over de houding van
zijn cliënt bij de eerste behandeling.
De verklaring is waarschijnlijk, dat
de verdachte besprekingen had bij
gewoond, die hij, de raadsman, met
andere advocaten had gehad. Zijn
cliënt had toen in juridische beto
gen een middel gezien om tot vrij
spraak te komen en zich daaraan
vastgeklampt.
Verder had zijn cliënt angst ge
had om te bekennen, om de men
sen, waarmee hij'in de oorlog had
samengewei'kt, niet in moeilijkheden
te brengen. Zijn bekentenis voor de
rechter-commissaris noemde de ver
dediger een gave en ruiterlijke be
kentenis.
„Ik heb de fout gemaakt de man
gang van het „gangsterdom" tijdens
de bezetting naar een normale maat
schappij was wel zeer moeilijk.
Kan verdachte veroordeeld wor
den naar de thans geldende rechts
normen.
HET M. G. DAN?
Ook bij het M. G. zijn fouten ge
maakt, aldus pleiter. Deze mensen
zijn. echter niet vervolgd, zodat het
een schandaal is dat deze man wel
vervolgd wordt. Wanneer verdachte
by het M. G. was gegaan, wat hem
gevraagd is, dan had hy hier nu niet
terecht gestaan. Hij vroeg zich af of
hier soms sprake van klassejustitie
was? Hij vroeg de rechtbank uiter
ste clementie.
De officier van justitie, mr. dr. W.
S. van Oosten vroeg zich in zijn re
pliek af of er hier inderdaad sprake
is van „niemandsgeld". Er was ook
geld bij van R.K. geestelijken, dit
kan men dan toch geen geld van
zwarte handelaren noemen.
Gesteld, dat het „niemandsgeld"
was, dan had het overgedragen moe
ten worden aan het Beheersinsti
tuut.
Hij achtte defeiten bewezen.
De president, mr. van Vollenhove
achtte een vervolging juist, al had
hij gehoopt, dat de zaak niet voor
de rechtbank zou komen.
Van de bouw weinig meer bekend.
Bezoekers van Zierikzee zijn soms verwonderd, wanneer ze van verre de
fraaie stadhuistoren hebben gezien en dan by het naderen van het stadhuis
tot de ontdekking komen, dat dit fraaie bouwwerk geheel ingebouwd staat
aan de niet al te brede Meelstraat.
Het Zierikzeese stadhuis met zijn fraaie toren is thans vier eeuwen oud.
Helaas z\jn de documenten, die op de bouw betrekking hebben, vrywel vol
ledig verloren gegaan, maar men neemt aan dat een lid van het beroemde
Vlaamse bouwmeestersgeslacht Keldermans het ontwerp heeft gemaakt.
Het moet wel een zeer kundig man geweest zijn, die dit stadhuis ont
wierp, want het past merkwaardig goed in het straatbeeld.
Het stadhuis te Zierikzee.
Vrij in de keuze van het terrein is
hij niet geweest, want hij moest bou
wen op de plek, waar al van ouds het
stedelijk bestuur gevestigd was.
DE PLAATS
Bekend is, dat in 1454 aan de
Meelstraat het Vleeshuis stond, dat
waarschijnlijk in 1248 door Graat
Willem was verkocht. Dat Vleeshuis
grensde aan een stenen huis. toebe
horend aan Poppe, welk huis aange
kocht werd om late'r bouwter
rein voor het nieuwe stadhuis te
krijgen.
Ook een huis, dat aan Willem van
Haamstede behoorde werd in 1453
aangekocht.
Aangenomen mag worden, dat in
een perceel naast het Vleeshuis toen
reeds het stedelijk bestuur gehuisvest
was. We weten, dat in 1472 de Wees
kamer daar haar zetel had en dat in
1510 iemand door de schepenen werd
gevonnist en daarbij opdracht kreeg
een „gebakken glas" vermeldende de
misdaad, te geven voor het stadhuis.
UITSTEL
Het liep met de nieuwbouw van het
stadhuis niet voorspoedig. Toen men
de aangrenzende panden in handen
had, braken allerlei rampspoeden los
over Zierikzee. Eerst omstreeks de
helft van de zestiende eeuw kwam
men er toe de plannen opnieuw in be
handeling te nemen.
Het stadhuis werd toen gebouwd
zoals wij het nu van de straatzyde
kennen, maar het zag er wat de de
tails betreft wel anders uit. Men heeft
namelijk in 1775 de zandstenen kruis
kozijnen, die de omlijsting vormden
van de glas-in-lood-ramen, uitgebro
ken en schuiframen aangebracht,
waarin tenslotte grote ruiten wer
den aangebracht.
Het uiterlijk van het gebouw is
daardoor wel heel sterk veranderd.
DE ACHTERZIJDE
Aan de achterzijde van het stad
huis is in later jaren een gedeelte by-
gebouwd.
Wie thans de gang van het Stad
huis binnengaat, ziet verre voor het
eind van de gang de resten van een
oude buitenpoort met tudorboog, waar
in de posten nog het hangwerk
aanwezig is waaraan eens de bui
tendeuren draaiden. Was dit nu
de voorzijde, want zy zag uit op het
plein, dat achter het Stadhuis was
gelegen en te bereiken was door het
poortje op de Melkmarkt.
Op dit plein, aan de Noordzyde van
het Stadhuis is later, maar volgens
de bouwkundige aanwijzingen toch
vrij spoedig het trappenhuis gebouwd,
waarmee men thans nog de boven
verdiepingen bereikt.
Het oudste gedeelte van de bene
denverdieping is mogelijk wel altijd
als woonruimte gebezigd want reeds in
1599 vinden we vermeld, dat de „Kna-
pe" van Thesaurieren (een bode)
moest wonen onder het Stadhuis, ter
wijl het Oostelijke gedeelte reeds
vroeg werd gebruikt door de dienst
doende Schutters.
Vernieuwingen aan de voorzijde
van de ingang en aan de Vleeshal
vallen op door de uitvoering in hard
steen. een modegril uit de 18de eeuw.
Men heeft destijds ook de raadzaal,
trouwzaal, secretaris- en bodekamer
verfraaid naar de smaak van die da
gen. Niet omdat de stad Zierikzee
toen zo welvarend was, maar omdat
men 'n beetje verlegen zat met 't grote
legaat, dat Pieter Mogge aan Zierik
zee had vermaakt voor het stichten
van een hogeschool. Van die stichting
kon niets komen omdat de Staten en
de Leidse Hogeschopl tegenwerkten.
Men heeft toen een deel van Pieter
Mogge's kapitaal gebruikt voor het
opknappen van het stadhuis.
Voor men echter tot bovengenoemde
veranderingen kwam. hadden aan de
achterzijde van het Stadhuis wel uit
breidingen plaats gehad.
Men had in 1660 een Oostelijke vleu
gel aangebouwd als ,,'s Landskamer"
ten behoeve van het Waterschap
Schouwen, dat toen nauwer aan de ge
meente was verbonden, daar de Bur
gemeester opperdijkgraaf was.
Ook had men de gang doorgetrok
ken tot voorbij de traptoren om la
ter aan de andere zijde, langs de
Vleeshal nog een woning te maken,
waardoor het plein achter het Stad
huis geheel was komen te vervallen,
behalve de dan nu nog bestaande bin
nenplaats.
Hiermede verviel ook de toegang
tot het Stedehuis van de Melkmarkt
en doet het poortje aldaar geen ande
re dienst meer dan als Staclsbrandpad.
Zo is dan na ruim vier eeuwen dit
gebouw geworden, wat het thans is.
Uitbreiding is niet meer mogelijk. Zou
de gemeente-administratie toenemen
dan zullen er afdelingen in andere ge
bouwen ondergebracht moeten wor
den.
In een maand tijd kan er veel gebeuren. Wie zo ongeveer een maand ge
leden langs de Iïsel bij Deventer wandelde, en deze wandeling op het
ogenblik zou herhalen, zou deze rivier nauwelykg herkennen. Het verschil
In waterstand is liefst 2.60 meter. Deze foto's tonen L" de.IJsel bij de lage
waterstand van een paar weken geleden, en de IJsel zoals hij thans is.
Om Europa uit de handen van
Moskou te houden.
De administrateur van de Mar-
shalhulp, Paul Hoffman, heeft Don
derdagavond in een rede in de Co
lumbia-University een drieledig pro
gram ontvouwd „om de uitputting
en fantastische ellende van een nieu
we oorlog te voorkomen".
Hoffman drong aan op: le voort
durende verstecking van de banden
der V.S. met alle vrije landey, door
middel van projecten als het plan-
Marshall, om een bolwerk te schep
pen tegen agressie; 2e bespoediging
van de unificatie der Europese lan
den om te komen tot economische
stabiliteit en als waarborg tegen
oorlog; 3e uitbreiding van overzeese
beleggingen door Amerikaanse par
ticuliere belangen en aanvaarding
door deze kringen van een veel rui
mere invoer uit het buitenland.
Hoffman is van mening, dat een
oorlog afgewend en de „plannen van
het Kremlin voor de verovering van
de gehele wereld" verydeld kunnen
worden, indien een dergelijke ge
dragslijn zou worden gevolgd en de
V.S. sterk en welvarend blijven. Vol
gens Hoffman zyn reusachtige vor
deringen gemaakt om Europa uit
handen van de communisten te hou
den.
Twaalf Indonesiërs, die drie dagen lang
in de door haaien onveilig gemaakte Ja-
vazee hadden rondgedobberd, zijn aan
boord van de Noorse tanker „Elise" in
Fremantle (Australië) aangekomen. Hun
zeilboot vervoerde een lading timmer
hout van Sumatra naar Djakarta, doch
werd bij het binnenvaren van Straat
Soenda verzwolgen. De bemanning dreef
drie dagen op een lang smal geïmprovi
seerd vlot, waaraan men zich had vastge
bonden om minder gevaar te lopen weg
gespoeld te worden. De Indonesiërs had
den voedsel noch water. Gedurende, de
laatste uren op het vlot dronken zij zee
water. De kuikens, die zij bö zich had-
den, stierven de tweede dag. doch wel
konden zij hun kat redden door deze in
kleren te wikkelen. De bemanning dankt
haar redding aan een Chinees aan boord
van de tanker, die zwak geroep om hulp
hoorde.
Lesvliegtuig op Java verongelukt.
Donderdagochtend is door onbekende
oorzaak een Harvard-lesvliegtuig van de
militaire luchtvaart in de nabijheid van
het vliegveld Kalidjati, bij Soebang, neef
gestoi-t. De beide inzittenden, omtren'
wier identiteit nog geen inlichtingen v. .-
ren te verkrijgen, werden gedood.
Portugese klachten over
Nederlandse scheepsbouw
KAMERLID BROXGERSMA
STELT VRAGEN.
Het Eerste Kamerlid Brongersma
(A.R.) heeft in vragen aan de minis
ters Schokking en van den Brink de
aandacht gevestigd op een actie, wel
ke op het ogenblik in Portugal wordt
ontketend tegen Nederlandse scheeps
werven. In het Portugese parlement
is nl. gesuggereerd, dat in Nederland
schepen voor Portugal zouden zijn af
geleverd. die afwijkingen en techni
sche constructiefouten vertoonden.
Enige van deze schepen zouden zelfs
niet mogen uitvaren. In de kringen
van de Portugese reders zou hierover
ernstige ontstemming heersen en men
wil zelfs 'n perscampagne tegen de
Nederlandse scheepswerven ontkete
nen.
Het Kamerlid vi-aagt nu een gron
dig onderzoek naar de juistheid van
de beschuldigingen in te stellen en
nauwlettend toe te zien, dat de uitste
kende naam, waarop de Nederlandse
scheepsbouw in het buitenland kan
bogen, niet door het optreden van en
kele minder deskundige of betrouw
bare ondernemers wordt geschaad.
Mr. Blom thans benoemd tot
staatssecretaris.
VOOR INDONESIË.
Bij K.B. is mr. N. S. Blom benoemd
tot staatssecretaris van buitenlandse
zaken. Hij zal speciaal belast worden
met Indonesische zaken. Mr. Blom is
reeds door H.M. de Koningin ter be
ëdiging ontvangen.
De Prins in Rlo.
Prins Bernhard, die Woensdag te
Rio de Janeiro aankwam, heeft Don
derdag met de Braziliaanse president
Dutra de lunch gebruikt in diens zo
merverblijf Petropolis op de heuvels
boven Rio. Prins Bernhard overhan
digde de president het Grootkruis in
de Orde van de Nederlandse Leeuw en
ontving het Grootkruis van de Zuide
lijke Kruis-Orde, de hoogste Brazi
liaanse onderscheiding. Tevoren had
de Prins een krans gelegd bij het mo
nument van Hertog Caxias, oprichter
van het Braziliaanse leger. Na"zyn te
rugkeer van Petropolis woonde de
Prins een ontvangst van de Neder
landse kolonie op de legatie bij.
VOORJAARSTEMPERATUREN.
Zwaar bewolkt met plaatselijke op-
'r.ringen. Droog weer. Matige tot
'-tracjitige wind tussen Zuid-West en
Zuid. Zeer zacht.
