Staatsmijnen gaan een nieuwe
schacht bouwen
De koude oorlog
Meer Joden naarPalestina
Retranchement
tweede blad
provinciale zeeuwse courant
vrijdag 2 januari 1948
Snelverkeer op
honderden meters diep
Even peultjes
Zeeuwen naar de
Elfstedentocht?
een oord van rust
Mijnbouw in hei sfenen tijdperk
Tal van maatregelen zijn hetzij in voorbereiding hetzij in
volle gang om het mijnverkeer aanzienlijk te verbeteren. Men
Is doende de laatste lift, die nog door een stoommachine be
kend wordt, te elect r.f ice ren; men is doende een onderaardse
verbinding tussen de staatsmijnen Maurits" te Lutterade,
„Emma" 'te Hoensbroek en „Hendrik" te Brussum over een
lengte van 17 km. en op een diepte van meer dan 400 meter
in gereedheid te brengen; eTi men is doende de eerste ha»d te
leggen aan de bouw van een nieuwe mijnschacht de 30ste
in Zuid-Limburg ergens in het vrije veld tussen Schinne
en Spaubeek waar eerlang demijnzetél „Emma II" zal wor
den gevestigd.
Over die electrlficatie zal ik
u maar niet te veel vertellen.
Er zijn in de loop der laatste
tientallen jaren zoveel duizen
den stoommachines, van wel
ke aard ook, vervangen door
electrische werktuigen, dat er
niets interessants meer te ver
tellen valt. En die onderaard
se verbinding is eigenlijk ook
geen grote sensatie voor wie
enigsz'ns op de hoogte is met
het verkeer onder de grond.
Tot nu toe heeft elke mijn
haar eigen tramwegnet op on
geveer 400, 600 of 800 meter
dienfe dan wel op alle drie te
gelijk al naar de werkzaamhe
den. Zulk een net, beneden
door motortreintjes voor het
vervoer van kolen, mijnhout.
gereedschap en arbe ders de
onderaardse personentreintjes
lijken soms aardig op een Am
sterdamse tram! heeft door
gaans een lengte van verschel
dene kilometers; het bestaat
uit lijnen, die alle op hetzelfde
punt uitkomen: de -schacht.
Vandaar af gaat het verkeer
loodrecht omhoog, naar het
aardoppervlak, met een snel
heid van 30 km. per uur. En
met dezelfde snelheid gaat het
tegengestelde verkeer beneden,
waarts.
Nu zal men dan voor het
eemt drie mijngebieden met
elkaar verb nden. Veel verkeer
zal er onderling niet zijp. In
hoofdzaak ls een ander be
doeld als een veilgheidsr-- eet
regel. Is er bij de een stagna-
tie, dan kan men binnendoor
naar die ander. Ook voor het
overbrengen van materialen
kan dat van belang zijn, al zal
dat evenmin dagelijks voorko-
men.
ALS IN 1772
Bij Schinne is nog niet veel
te zien: een bouwkeet je, een
muur voor een gebouwtje, wat
paaltjes en planken. Maar wie
thuis is in de annalen van de
heerlijkheid Schinne vindt ver
meld. dat ongeveer terzelfder
glaatse in 1772 ook een poging
gedaan om een mijnschacht
te bouwen.
DE OUDSTE SCHACHTEN
„Van wanneer", zo vraagt
men zich onwillekeurig- af, „da.
teren dan wel de mijnschach
ten in Limburg?" Ik leg de
vraag voor aan ir. C. E. P. M.
Raedts, bedrijfsingenleur van
de Oianje-Nassaumijnen te
Heerlen, een kenner-bij-uitstelj
van de geschiedenis van het
mijnwezen ;n ons land.
Hij glimlacht en zegt: „Uit
het Stenen Tijdperk".
Mijn wenkbrauwen gaan om.
hoog. Is dat een grapje of is
het werkelijk mogelijk, dat wij
tot lang voor de Christelijke
jaartelling moeten teruggaan.
„Op het plateau van Eysden
heeft men bij St. Geertrui in de
Maasvallei", zo vertelt hij on
gevraagd, „de onmiskenbare
sporen gevonden van mijn.
schachten in de krijtrotsen.
Die d 'enden echter niet om
steenkool, maar om vuursteen-
lagen te bereiken. Onze voor
ouders uit die dagen hadden
geen andere middelen dan
hertshoorn pn pikhouwelen en
stenen hamers om tot in de
ber? door te dringen. De ge
reedschappen zijn ook ter.
plaatse gevonden. En tevens
trof men er honderden voor
werpen aan, die van vuurste
nen waren gemaakt, waaruit
men kan afleiden. dat naast
de steengroeven z'.ch de werk
plaatsen bevonden.: Er zijn re
denen om aan te nemen, dat
met die stenen voorwerpen
ruilhandel gedreven werd bij
naburige stammen.
Op het ogenblik hebben wij
naast de kolenmijnen fabrie
ken om cokes te maken, waar
mee wij ook ruilhandel drijven
met onze buren. Veel is er niet
veranderd sedertdien".
TWEE METHODEN
„Maar de kolenmijnen zijn
toch van veel jongere datum..."
„Ja", vervolgt de heer
Raedt?, „alleen de Domaniale
te Kerkrade. v-^^er eigendom
van het Klooster aldaar, is
heel oud. Toen men daar niet
meer ln dagbouw kon werken
en evenmin door middel van
horizontale of dalende in de
wanden van de groeve of het
dal van de Worm iets kon be
reiken, ging men er schachten
bouwen, eerst kleine in de vas
te rots, later grotere. Zij zijn
er nog, alle vijf".
Voor het overige zijn de mijn
schachten niet veel ouder dan
een halve eeuw, ten dele veel
jonger zelfs. De vier „Oranje-
Nassau"-mjjnen hebben er sa
men acht, de „Wjllem Sophie"
twee, de „Laura" twee, de „Ju
lia" twee, de „Maurits" twee,
de „Wilhelmina" twee, de
„Hendrik" drie en de „Em
ma" drie, waarvan er één nog
niet ln gebruik is. Die is in
1942 gereed gekomen, maar de
noodzaak om haar in dienst te
stellen heeft zich er nog inet
voorgedaan. Het prachtige be
tonnen gebouw, dat er boven
staat, lijkt in de verste verte
niet meer op het ijzeren steket-
sel met het traditionele grote
wiel, dat zo karakterist ek is
voor het mijnlandschap.
En het is niet alleen het ui
terlijk. dat- sterk veranderd is
Jarenlang ls men doende ge
weest die derde schacht voor
de „Emma" te bouwen. Zij
staat midden in de bebouw
de kom en men mocht dus geen
enkel risico van grondver-
olaatsingen nemen. Vandaar,
dat men de veiligste weg heeft
gekozen en de bevriesmethode
heeft gevolgd: d.w.z. de losse
deklaag boven de rots ls ter
plaatse afgekoeld tot 22 gra
den onder nul, waardoor zij
ook de hardheid van een rots
bodem kreeg, zodat men er
rustig in werken kon zonder
gevaar voor instorting of
grondvaten. Die bij Schinne
echter zal volgens de methode
van prof. Hon gmann gemaakt
worden.
„Friedrlch Honigmann", aL
dus de heer Raedts, „kwam in
1893 uit Aken naar Heerlen
om er volgens zijn werkwijze
de eerste schacht voor de O.N.
te maken. Hij begon met een
gat te boren in de losse bodem
en dat gat te vullen met een
mengsel van water en kiel, dik-
spoelinrr genaamd. Die modder
had voldoende druk om in
storting te voorkomen. In het
aldus ontstane gat liet hij ijze
ren ringen op elkaar zakken
van een Iets kleinere middellijn
dan zijn boor had. De onderste
ring was van een bodem voor
zien. zodat de modder aan de
bu'tenzijde van de cuvelage
omhooggedrukt werd. Had hij
zo de vaste rots bereikt dan
liet hii beton storten bissen de
cuvelage en de wand van het
gat. zodat er een betonnen met
ijzeren beklede schachtwand
ontstond.
scheldene schachten gebouwd,
echter alleen in Zuid-Limburg
en het aangrenzende Du.tse
kolenbekken.
De laatste tijd dreigde de
maar de bevriesmethode is
stukken duurder, terwijl men
Honigmanns werkwijze boven
dien heeft weten te verbete
ren, zodat men er nu weer toe
overgaat.
De <?chacht van Schinne moet
in 1952 gereed zijn
doppen
Verkeersve rwarring.
Hier is het adviee van dr.
N. V. Paele, predikant te Man
hattan, aan mensen, die met
hun auto ln een verkeersknoop
zitten: „Jengel niet voortdu
rend op je hoorn, maar be
steed eens een paar minuten
aan een stil gebed".
Kleine Wereld.
In het Engelse plaatsje
Zuidbank reed Jan Zuid met
z'n auto in Oostelijke richting,
toen hij in botsing kwam met
Robert Noord, die met z'n auto
in Westelijke richting reed.
OOM EN NICHT.
In Chelmsford werden twee
babies gedoopt. Het waren oom
en nicht, want de ouders van
de ene zijn de grootouders van
de andere.
Walter Winchell contra Winsjitisky.
Radio-propaganda.
De verhouding Ver. Staten
en Rusland is niet lang gele
den ln de Amerikaanse pers
gekarakteriseerd als „the cold
war", de koude oorlog.
Hoe weinig koelte en hoe
veel oorlog er ln vele hoofden
heerst, blijkt uit een Ueel van
het wekelijks raport van Wer
ner ln de New-York Herald
Tribune, dat handelt over
Walter Winchell.
De radio-journalist Walter
Winchell verbrak een paar
weken geleden de diplomatieke
betrekkingen met Andrei Wi
sjinsky omdat de Russische
plaatsvervangende minister
van buitenlandse zaken Win
chell in z\jn gruwelkamer van
oorlogsophitsers had gezet.
Winchell vergeeft geen onbe
leefdheid en vergeet geen
smaad. Gedurende zijn radio
uitzendingen op Zondagavon
den, waarnaar meer mensen
luisteren dan naar enige ande
re radiocommentator, be
spreekt hij gewoonlijk de be
langrijkste huwelijks- en-echt
scheidingsschandaaltjes. Maar
enkele weken geleden wijdde
hij een geheel programma aan
een zorgvuldig gedocumenteer
de aanval op Wisjinsky en hij
werd zelfs niet onderbroken
door Jengens' Haarwater, dat
Ondanks Arabische tegenstand.
Nieuwe cijfers.
(Van een U.P.-coirrespondent)
Duitsland's Joodse „ver
plaatste personen" zullen
voorrang krijgen voor immi
gratie in Palestina, die zal
toenemen ondanks de drei
ging van oorlog in het Heilige
Land. De Joden uit de Duit
se „D.P.-kampen", waar
schijnlijk het grootste reser
voir van „illegale immigran
ten' naar Palestina voor de
verdeling, zullen echter niet
de enigen zijn, die onmiddel
lijk de nieuwe staat zullen
binnengaan, zo vertelde dr.
Chalm Hoffman, voorzitter in
de Amerikaanse zóne van het
Joodse agentschap voor Pales
tina. „De kampbewoners heb
ben de voorrang ,maar niet
het exclusieve immigratie-
Groeiende belangstelling voor de schaatssport.
Er wordt reeds getraind.
Geruime tijd beschikte Zee
land op het gebied van de
schaatsensport over enkele
krachten van betekenis. Hier
bij denken we aan de gebr.
Jan èn Gillis de Jager te Wol-
faartsdijk. Vooral eerstge
noemde blonk in vele wedstrij
den die in ons land werden
verreden, in de jaren 1930—
1940 uit, en klopte o.a. op en
kele afstanden Ir. van der
Scheer, die toen nog in zijn
beste tijd was.
We denken o.a. aan de wed
strijden te Hoofddorp op 1 Fe
bruari 1940, toen Ir van der
Scheer op zijn specialiteit, de
500 m., zijn meerdere moest
erkennen in de Jager, die de
tweede plaats innam in de al
gemene rangschikking.
G de Jager heeft wel nooit
de hoogte van zijn broer be
reikt, maar sloeg zeker geen
slecht figuur op vele wedstrrj-
den.
Beiden zijn thans vanwege
hun leeftijd vrijwel op non-ac
tief, hoewel Jan de Jager in de
afgelopen winter nog ln enkele
wedstrijden uitkwam. Hij
plaatste zich te Breda derde en
bij de Zeeuwse kampioenschap
pen als tweede in het algemeen
klassement. Hoewel hg toen
ongetraind aan de start ver
scheen, gaf hg toch nog vele
jongere rijders een lesje op het
gebied van stijl en bochten
techniek. Deze Zeeuwse rijder
heeft in de tijd dat hij te Da-
vos en Noorwegen vertoefde
weel opgestoken waaraan zijn
vooruitgang na die tijd niet
niet vreemd is, en hij Zeeland
op het gebied van schaatssport
een naam gaf.
JONGE RIJDERS IN
OPKOMST.
Zijn plaats wordt nu ingeno-
Als de regen komt..
Te Piazza Santagosti-
na in Italië zijn tenge
volge van de aanhou
dende regen enkele mu
ren van gebombardeer
de gebouwen omgeval
len. Door een schok vie
len stukken pleister van
andere muren naar be
neden en zo ontdekte
een bankemployé een
wandschildering, die la
ter van de hand van de
15de eeuwse schilder
Luca Signorelli bleek te
znn, een Madonna met
kind, omringd door ver
schillende heiligen, voor
stelt.
Te Ede slipte de 29-jarige
motorrijder A. P. v. T. met zijn
motorrijwiel juist toen een
vrachtauto passeerde. De be
stuurder werd op slag gedood.
De vrouw van het slachtoffer
was op enkele meters afstand
toevallig getuige van het on
geval.
NIEUWE BOEKEN.
Wie? Wat? Waar? Jaarboek
1948. Uitg. A. W. Sythoffs
Uitg. Mij. Leiden.
Jeanne van Schaik-Willing:
Leerschool, (novellen). Uitg. J.
M. Meulenhoff, Amsterdam
1947.
men door zijn 21-jarige broer
Jaap de Jager, te Kapelle, de
Zeeuwse kampioen 1947. Deze
jonge rjjder is de toekomstige
vertegenwoordiger van het ras
echte schaatsgeslacht der de
Jagers.
Hg is taai en vasthoudend:
beschikt over een dubbele ener
gie en een uithoudingsvermo
gen om trots op te zijn. Van
wege studie werd zgn training
in de afgelopen winter ver
waarloosd Dit jaar is dit ech
ter anders! Samen met enkele
andere jonge Zeeuwen wordt
elke week aan droogtralning
gymnastiek en hardlopen 'ge
daan. Dit groepje waarvan wij
op verzoek geen namen willen
noemen, komt straks zekei
niet ongetraind aan de start en
wij verwachten van hen be
hoorlijke prestaties. De jonge
de Jager heeft al enige wed
strijdroutine opgedaan, maar
de anderen staan nog pas aan
het begin van de weg. Afge
wacht dient nog te worden of
ze moreel sterk genoeg zgn om
tegenslagen te overwinnen. Het
is niet uitgesloten dat drie
hunner zullen starten in de
Elfstedentocht, als deze verre
den mocht worden.
Op Wolfaartsdgk traint Raas
van Heinkenszand, onder de
deskundige leiding van J. de
Jager. Deze rijder toonde op de
Zeeuwse kampioenschappen
van dit jaar over de nodige
wilkskracht te beschikken, om
iets te bereiken.
Zeer zeker zijn er in Zeeland
nog meer jeugdige krachten
waar iets in schuilt. Deze zul
len echter vooral niet moeten
vergeten dat in de schaatssport
niets „vanzelf" komt. Er zgn
slechts weinige takken van
sport die zulk een lenigheid
eisen als het schaatsenrijden.
Daarom mag men niet wach
ten tot er ijs is om in training
te gaan. Zich lichamelijk fit
en startklaar maken voor die
tijd, moet het parool zijn voor
alle Zeeuwse jongeren die ln
deze fraaie wintersport, welke
echter zoveel lichamelijke trai
ning vraagt, iets willen berei
ken.
DE BRUGGEN NOG NIET HERSTELD.
De oude molen.
Kilometer na kilometer voert
de weg ons door het vlakke
polderiand naarRetranche
ment. Aan weerszijden, zover
het oog reikt, de vette, vrucht,
bare kleigronden, grotendeels
in ruste, doch gedeeltelijk reeds
bedekt met een groen dek van
de opkomende wintertarwe.
Hier en daar een boerderij of
een molen. Vet is de klei van
het land, vet zijn de wegen en
is men tenslotte de Tol gepas
seerd, dan is de wee verder
naar dit kleine grensplaatsje.
in een erbarmelijk slechte toe
stand.
Maar daarin zal spoedig ver
andering komen, want zodra de
nieuwe verkeersweg naar Sluis
gereed zal zijn gekomen, zal
ook de weg naar Retranche
ment ePt1 stenen dek krijgen.
WEINIG SCHADE.
Al hobbelend komen we ten
slotte toch op de plaats van
bestemming en dan komt de
bezoeker onherroepelijk onder
de bekoring van de rust die
er heerst in dit dorpje, dat ge
lukkig weinig oorlogsschade
heeft bekomen.
Tn totaal zijn er in Retran
chement slechts 9 woningen
verwoest en 4 zwaar bescha
digd. Wanneer wij in het ge.
meentehuis komen blijkt de
burgemeesterskamer bezet te
zijn door enkele klassen van de
openbare lagere school en
daarom resideert burgemeester
Leenhouts zolang bij zijn amb
tenaren. Deze toestand is ech
ter maar tijdelijk, omdat de la.
gere schooi, die zwaar is be
schadigd, thans een algeheel
herstel ondergaat. Het hoofd
van de school, die nog met een
deel van leerlingen in een der
lokalen is gehuisvest, heeft
het minder prettig. De kacheT-
warmte heeft hier weinig ef
fect, daar de hemel door het
plafond zichtbaar is. Men is
verbaasd over het- feit, dat in
eo'n hok nog zo lang school is
gehouden. Bij de verbouw
wordt alleR radicaal verbeterd.
Er wordt een nieuwe gang
aangebouwd, waarop de toilet
ten zullen uitkomen, terwijl
ook waterspoeling- wordt aan
gebracht.
OPEN
STANDAARDMOLEN.
Al heeft. Retranchement wei
nig schade, er wordt hard ge
werkt om de gemeente een
fraaier aanzien te geven. Twee
won ngwetwoningen zijn bijna
gereed, andere herstelwerk
zaamheden worden uitgevoerd
of staan op het programma. De
reeds aangevangen restauratie
van de N. H. kerk is welsiwaar
weer stilgelegd omdat er nog
enige formaliteiten vervuld
moeten worden, doch men ver
wacht dat deze stagnatie niet
te lang zal duren.
Zeer verblijdend is dat de
zwaar beschadigde open
standaardmolen, die staat in
de kom van het dorp hersteld
zal worden.
Tot de bouw van deze molen
is besloten bij resolutie van de
Raad van State van 24 Jul
1643. Deze molen is niet de
oude vestingwerken (aange
legd in 1604 door Prins Mau
rits) vergrijsd. Zij horen bij
elkaar De Rijkscommissie
voor Monumentenzorg was van
oordeel dat met het verdwij
nen van deze enige open-
standaardmolen in West-Z.-
Vlaanderen een bouwwerk van
historische waarde zou worden
vernietigd en zij heeft derhalve
in 1947 voornoemde molen als
monument erkend. Het herstel
zal in het voorjaar 1948 woi-
den uitgevoerd door de firma
Gebr. Beijk te Afferden. Het
benodigde materiaal is reeds
aanwezig. Aan de roeden zullen
aangebracht worden de z.f.n.
Fok wieken (systeem Faül).
Het is de eerste standaardmo
len in Nederland, waarop dit
systeem zal aangebracht wor
den.
recht." Zo zullen b.v. de Jo
den, die in Engelse kampen
op Cyprus verblijven tegelijk
met de nieuwkomers uit
Duitsland toegelaten worden.
6000 PER MAAND.
Ondanks de Arabische tegen
stand zal de immigratie ver
groot worden. „Natuurlijk"
zegt dr. Hoffman. Begin vol
gend jaar zal het immigratie
quotum waarschijnlijk reeds
boven het huidige van 1500
per maand uitkomen, al zul
len vervoersmogelijkheden nog
oeperkt zijn. Omstreeks Oc
tober 1948 hoopt men even
wel de maandelijkse toevloed
van Joden in Palestina reeds
op 6000 per maand gebracht
te hebben. De „verplaatste
personen" in de kampen der
Amerikaanse zóne - 150.000
Joden willen voor 90 per
cent naar Palestina. Daarbii
zullen jonge mensen de voor
keur hebben, want zeker de
helft van de in Palestina toe
te laten kolonisten zullen tot
productieve-arbeid in staat
moeten zijn. Wel zullen de
eerste transporten de weinige
overgebleven slachtoffers uit
Hitler's gruwelkampen naar
Palestina brengen.
TWEE DOORGANGS
KAMPEN.
Het Joodse agentschap zal
de Internationale Vluchtelin
gen Organisatie om financ ële
steun vragen, zo zeide Hoff
man. Bovendien zal het
Agentschap verzoeken twee
doorgangskampen in te rich
ten, waar aanstaande immi
granten reeds zullen worden
onderricht omtrent de levens
toestanden in Palestina en
omtrent de inrichting van de
nieuwe Joodse staat. „Ons
werk zal meer en meer op
immigratie gericht worden.
De blijkens de berichten
voortdurende controverse tus
sen de terroristische organi
satie Irgoen Zwai Leoe-
mi en de voormalige onder
grondse beweging Haganah
zal van geen invloed zgn op
de ontwikkeling van de plan
nen van het Joodse Agent
schap voor toenemende immi
gratie. „Want over deze kwes
tie zijn beide groepen het nim
mer oneens geweest", zegt
dr. Hoffman.
Van de 10 percent Joodse
„D.P.'s", die uit de kampen
in de Amerikaanse zóne niet
naar Palestina willen, zullen
slechts zeer weinigen in
Duitsland blijven. De Joden,
met uitzondering van een
paar heel oude mensen, wil
len Duitsland niet. Van de
80.000 Duitse Joden in Pales
tina zijn ook slechts twee fa
milies in Duitsland terugge
keerd
Gladheid eist
slachtoffers.
De gladheid eiste Dinsdag
twee slachtoffers. Op de rijks
weg AmsterdamDen Haag is
een auto van de Franse Am
bassade achter op een z.g.
Amerikaanse lijn wagen van de
Wereldomroep gereden. De
voorzijde van "xle ambassade
wagen werd geheel in elkaar
gedrukt. De bestuurder, de 27-
jarige adjunct-attaché d'infor-
mation v. d. V., werd op slag
gedood.
De standaardmolen te Retranchement voor de verwoesting.
VESTINGWERKEN.
De door de Stichting Menno
van Coehoorn ontworpen plan.
nen tot restauratie van de wal-
lpn kunnen voorlopig niet ver
wezenlijkt worden, in verband
met de ongunstige financiële
toestand van rijk, provincie en
gemeente. De provincie heeft
evenwel indertijd reeds in be
ginsel besloten tot subsidiëring
van dit werk. Door het Sfaats-
boschbeheer wordt voor het
waterschap „Het Vrije van
Sluis" een plan ontworpen tot
bebossing van deze wallen.
VTLLABOUW.
Door ir. Dingemans is een
Uitbreidingsplan voor de ge
meente ontworpen, waarbij de
toekomstige bouw geprojec
teerd blijft binnen de wallen.
In de kuststrook van deze ge
meente, welke in hoofdzaak in.
genomen wordt door het prach
tige natuurreservaart „Het
Zwin", is bij de planologische
indeling eveneens een beperkte
bebouwing.villabouw geprojec.
teerd.
JEUGDHERBERG.
De Ned. Jeugdherbergcentra
le zal binnen korten tijd over
gaan tot de verbouwing van
het voormalige raadhuis tot
jeugdherberg. Het betreffende
huurcontract met de gemeen
te is reeds gesloten. Deze
jeugdherberg, de eerste in Zw.-
Vlaanderen. zal voorlopig be
schikken over 40 bedden, ter
wijl uitbreiding in de naaste
toekomst mogelijk is.
TFRHOFSTEDE.
Tot Retranchement behoort
de buurtschap Terhofstede,
welke buurt, naar verhouding,
het meest door de oorlogshan
delingen is getroffen. Deze
buurt heeft een typische be
bouwing. Zij wordt aan de ene
zijde afgesloten door de zwaar
beschadigde Steil ngmolen en
aan de andere zijde door het
machtige Bastion. Een pracht
plekje, dat ban wedijveren met
het zo bekende St. Anna ter
Muiden.
Daar de molen niet meer in
bedrijf is. zal het herstel zeker
niet gemakkelijk gaan, wat
heel jammer is.
VERNIELDE BRUGGEN.
Alle bruggen (n.l. zes), over
het afwateringskanaal „Der
Sluis aan de Wielingen" zijn
in deze gemeente verwoest,
waarbij zich een paar tram
overgangen bevinden. Geen en
kele brug is nog hersteld en
hoewel het gemeentebestuur
een open oog heeft voor de
grote moeilijkheden van „Het
Vrije van Sluis", ware het toch
het programma betaalt. Aan
vragen voor exemplaren van
Winchell's radiorede stroom
den van alle kanten binnen en
Winchell zelf bedrukte het ge
heel in z\jn kolom, die in een
record aantal kranten ver
schijnt.
Wisjinsky had het uitgelokt
en Winchell deed geen half
werk met hem, noch met zgn
regering. Maar in een radio
rede keerde Winchell terug tot
zijn gebruikelijke hysterie, die
een essentieel onderdeel is van
zgn populariteit telkens wan
neer hij de society verlaat om
over te gaan tot de internatio
nale politiek. Ditmaal ver
klaarde hg Rusland practlsch
de oorlog.
„IK ZEG UM
„Ik zeg u", zei Winchell,
„dat ons land thans veel gro
ter gevaar loopt van Rusland
dan Engeland in 1934 van Hit
terDe communisten zijn
klaar voor een bacteriën-oor
logZe werken hard aan de
atoombomWanneer de
communisten klaar zijn, dan
zal er geen oorlogsverklaring
voglen, maar vijftig Pearl Har
volgen, maai1 vijftig Pearl Har-
zullen atoomexplosies zgn, dia
onze steden van de kaart zul
len wegvagen."
Dit was er op berekend om
millioenen Amerikanen te la
ten trillen in hun stoel. Zoiets
had de radio niet gebracht
sinds Orson Welles' hoorspel
over de invasie van de Mars
bewoners. Maar Winchell ging
nog verder. „Men verdenkt de
Sovjet Urne er in het buiten
land van", zo verzekerde hfl
zgn millioenen luisteraars,
„dat de cholera-cpidemie lij
Egypte een Russische proefne*
ming is. Die epidemie in Egyp
te heeft zeer verdachte kan
ten. hoewel er geen positieve
bewijzen te brengen zgn."
Dit zijn de dingen, die Wi*
sjinsky door de Verenigde Volg
ken uit de vrije pers en uit d£
radioprogramma's wil houden.
Maar het is onwaarschijnlijk,
dat wh, aldus Werner, er
in zullen toestemmen om
Winchell tof iemand anders
te stoppen, wat we ook den
ken mogen van hun intelligen
tie of bevliegingen. Maar in
dezelfde radio-uitzending werd
Winchell- precies zo totalitair
als Wisjinsky. Hg zei: „Wan
neer de Amerikaanse ambas
sadeur in Moskou pewaakt
wordt, waarom gebeurt dan
niet hetzelfde met zgn Russi
sche collega in Washington?
Wanneer Amerikaanse journa
listen in Rusland niet kunnen
werken, waarom laten we hun
z.g. reporters dan hier toe?"
Dit argument zal niet nala
ten indruk te maken op vele
Amerikanen, hoewel sommigen
van ons zelfs Winchell niet
willen verbergen voor toekij
kers.
De „rooien"-jacht is nog
feller dan in 1919, toen bewo
ners van East Side, die
's avonds te laat bleven praten
in café's, in het politiebureau
werden opgesloten, en toen vgf
socialistische gemeenteraads
leden, die naar recht en wet
waren gekozen, werden uitge
sloten van de New Yorkse
raad. Dergelijke gebeurtenissen
werden eerst beschamend, toen
we onze bezinning hadden her
kregen. en men kan zich af
vragen. of we ditmaal de tijd
zullen hebben onze bezinning
te henvinnen voordat de hel
losbreekt.
gewenst dat er aan het herstel
van deze bruggen werd begon,
nen, opdat ook Retranchement
eens uit zijn isolement bevrijd
wordt.
VREEMDELINGEN
VERKEER.
Hoewel in Retranchement de
landbouw hoofdzaak is. is het
vreemdelingenverkeer voor de
ze gemeente van niet te onder
schatten belang. Cadzand en
Retranchement liggen slechts
4 K.M. van elkaar. Toch heb
ben beide gemeenten een eigen
ftfeer en verschilt de bevolking
ook in mentaliteit.
Maar ze hebben ook hun ge
meenschappelijke belangen,
daar in beide gemeenten voor
het vreemdelingenverkeer gro
te perspectieven liggen. Zij
kunnen aanvullend werken.
Retranchement heeft zgn
mooie Zwin, Bastions en mo
lens; Cadzand heeft zijn
historisch kerkgebouw, zg'n ge.
restaureerde Beltmolen en zijn
zo voor bebouwing geschikte
kuststrook.
Wanneer mén verder in aan
merking neemt dat het inter
nationale vliegveld „Het Zou
te" in de onmiddellijke nabij
heid ligt van Retranchement,
dan bestaan ei voor de toe
komst zeker nog voldoende mo.
gelgkreden.
Burgemeester Leenhouts, die
zowel over Cadzand als Re
tranchement de scepter zwaait,
zal ongetwijfeld al zijn krach
ten inspannen om deze moge
lijkheden tot ontplooing te
brengen.
FILM EN MUZIEK.
Tot slot nog enkele typische
bijzonderheden, die karakte
ristiek zijn voor de bevolking
van Retranchement. Door de
oudercommissie van de O. L.
schooi is een projector aange
schaft, waardoor Retranche
ment dc enige gemeente is in
W.-Zw.-Vlaanderen waar on-
derwijsfilms worden vertoond.
Er is een zeer behoorlijke
muziekvereniging. Dank zij dc
uitkering van Volksherstel en
de opbrengst van een gehou
den bazar krijgen de muzi
kanten binnen korten tijd allen
een nieuw muziekinstrument.
Dat deze muziekvereniging
reeds meer dan 200 donateurs
lelt en dat met een zielenaan
tal van 700, toont o.i. wel dui
delijk de belangstelling van de
bevolking.