Tweede Blad Kroniek van den dag De toekomst van Noorwegen. Nu er in de ontwikkeling van de poli tieke situatie in Europa, welke voor het oogenblik haar zwaartepunt vindt in het bezoek van den leider der Spaansche Falangisten en minister van binnenlandsche zaken, Serano Suner, aan Rome eenige stil stand is gekomen, is er gelegenheid, ons bezig te houden met het Noorsehe vraag stuk, dat door de radioredevoering van den Commissaris Terboven een nieuwe en brandende actualiteit heeft gekregen. Im mers, in deze redevoering werd een streep gezet onder het verleden, het nieuwe tijdperk werd aangekondigd en hoezeer dit zal afwijken van de orde, die werd afge zworen, blijkt wel uit de door Terboven uit gevaardigde decreten. Noorwegen wordt ingeschakeld in een Duitsche orde en on willekeurig vraagt men zich af, of deze nieuwe orde, wat Noorwegen betreft een vooruitlóopen is op de toekomst, of dat men hier slechts te doen heeft met een overgangsmaatregel, zonder dat daaraan bepaalde conclusies ten aanzien van de toekomst mogen worden vastgeknoopt. Wat de Duitsche bedoelingen zijn met Noorwegen, is een aangelegenheid, waax- over men zich ook in officieele kringen in het Derde Rijk nog niet in positieve be woordingen heeft uitgelaten. Dit echter schijnt toch wel te mogen worden aange nomen: de gebeurtenissen in Noorwegen staan niet op zich zelf. Zij houden nauw verband, niet slechts met de Duitsche oor logvoering tegen Engeland, zij staan ook in relatie tot de Duitsche oorlogvoering tegen Engeland, zij staan ook in relatie tot wat zich in andere landen sedert den negenden April heeft afgespeeld. In het eene land gaat deze ontwikkeling met minder schokken gepaard, dan in het andere. Het meest pakkende voorbeeld is wel Frankrijk, waar zich toen het tot de erkenning kwam dat de Duitsche organisa tie en de Duitsche wapenen verre supe rieur waren aan wat de geallieerden op deze punten te zien hadden gegeven, een revolutie heeft voltrokken, deels uit dépit over de geleden nederlaag, deels ook, om dat zich reeds lang voor den oorlog in Frankrijk krachten hadden aangediend, die den Duitsch-Italiaanschen koers als juist hadden aanvaard. Frankrijk is door de bittere ontgoocheling van den oorlog tot andere inzichten gekomen. En een zoo danige revolutie het ligt reeds in het woord besloten maakt in een volk iets kapot, nu de oude waarden zoo radicaal verstoord worden. In Zwitserland voltrekt zich dit proces ongetwijfeld veel meer langs lijnen van geleidelijkheid, maar dat ook hier een kentering bezig is zich, zij het schoorvoetend, baan te breken, is onmisken baar. In Roemenië heeft de inschakeling in het project der spilstaten zich weer op een andere wijze geopenbaard, maar in alle landen, op welke wijze zij ook b(j het Europeesche conflict betrokken zijn, is deze inschakeling in de nieuwe orde op gang gebracht. Het is de onontkoombare tendenz van dezen tijd. Zonder nu vooruit te loopen op de toekomst, mag toch wel als vaststaand worden aangenomen, dat ongeacht de afloqp van den oorlog deze tendenz in het continentale Europa over wegend zal doorwerken. Terugkeerend tot Noorwegen, valt in de eerste plaats in het oog de bijzondere po sitie, waarin het land zich na den negen den April heeft geplaatst gezien. De ge schiedenis zal uiteindelijk het oordeel uit spreken over wat de oorlogvoerenden el kander in de wederzijdsche witboeken heb ben venveten. Noorwegen echter heeft zich reeds ten tijde van het Altmark-incident, dat men zich ongetwijfeld zal herinneren, laten kennen van een zijde, die bezwaar lijk in ovex-eenstemming kon worden ge acht met de beginselen eener strikte neu traliteit. Noorwegen heeft gedurende den tijd, dat het tot de neutralen kon worden gerekend, er een politiek op na gehouden van knipoogen naar links en knipoogen naar rechts. Men mag daar de Noorsehe regeering geen verwijt van maken, wan neer men in aanmerking neemt de weinig benijdenswaardige positie, waarin het land, mede door de militaire ontwikkeling in Finland, was geraakt. Het zat tusschen de verschillende vuren in, de oorlogvoeren den betwistten elkander niet slechts het Zweedsche ijzererts, maar bovendien de toegangen tot de Oostzeebekken. En Noor wegen, in het verlangen, om zelf bulten het conflict te blijven, streefde er naar beide partijen te vriend te houden. En juist deze neutraliteitspolitiek, die niet vrij was van eng-zakelijke bijoverwegingen, werd het land noodlottig. Temeer, waar in Noorwegen stroomingen vielen te onder kennen, die doelbewust aanstuurden op een toenadering tot Duitschland. Men heeft in Noorsehe regeeringskringen de beteekenis dier beweging ongetwijfeld onderschat, maar uit de omstandigheid, dat de regee- ring-Nygaarsvold aan deze waarschuwin gen geen gehoor verleende, viel uiteraard gemakkelijk een pro-geallieerde gezindheid van de regeering te distilleeren. Zooals ge zegd, over wat zich om de beheersching van de Noorsehe wateren en van de Oost- zeetoegangen heeft afgespeeld, zal de ge schiedenis haar oordeel geven. Nu is ook c'.eze zaak nog teveel verduisterd door kruitdamp. Thans heeft Noorwegen, naar de Rijks commissaris Terboven, mededeelde, een nieuwe regeering. Met de vorming dezer regeering is een einde gekomen aan de werkzaamheid van den bestuursraad, die reeds kort na den inval iri Nooxwegen werd ingesteld, om de loopende zaken af te doen. De nieuwe maatregelen, welke Tex-- boven aankondigde hebben de beweging „Nasjional Samling (nationale aaneenslui ting) op het kussen gebracht. Tevoren had, naar men zictf zal hex-inneren een regeering onder leiding van Quisling stichter van „Nasjional Samling" het bestuur van Nooxwegen ter hand genomen, doch haar werkzaamheid was van korten duur. Velen die toen gemeend hebben, dat Quisling had afgedaan, hebben zich gelijk nu blijkt, vex-- gist. Bovendien Quisling was reeds com- missax'is voor de demobilisatie en als zoo danig behield hij ongetwijfeld invloed. Hoe groot die invloed inderdaad is geweest, is PROVINCIALE ZEEUW SCHE COURANT Woensdag 2 October 1940 En, om ons nu eens tot de pers te be palen het hemd is nu eenmaal nader dan de rok - willen wij toch opmexken, dat de pers eerder dan welk onderdeel van ons cultuurgebied ook, haar taak in de nieuwe wereld welke wij opbouwen, heeft begrepen en de consequenties daaruit wat haar eigen organisatie betreft, volledig heeft getrokken. Dit en haar volstrekt eigenaardig karakter en de vrijheid welke zij behoeft voor het vex-vullen van haar voorlichtende taak rechtvaardigt o.i. een afzonderlijke en zeer autonome be voegdheid binnen het kader der geheele ordening. Wij weten wel, dat het hier nog niet anders betx'eft dan een eerste wapen- schouw en dat de uiteindelijke vormen, waarin het cultuurleven een omgrenzing- zal vinden, zich nog geheel ontwikkelen moet. Maar juist daarom is het goed dat de fundamenten juist en stevig worden ge legd en dat de vaagheid, waartoe ten dezen aanzien prof. Snijder zich in zijn magistrale rede noodzakelijkexwijze be perken moest, geen aanleiding zal geven tot misverstanden en een te haastigen op bouw. door de redevoex-ing en door de maatregelen van Terboven duidelijk geworden. De „Nasjional Samling", die in het Storting niet vertegenwoordigd was en slechts 1.8% van het totaal der uitgebrachte stemmen op zich wist te.vereenigen, is thans tot de verantwoordelijkheid geroepen, nadat de onderhandelingen met de oude partijgroe- peeringen op niets waren xiitgeloopen. De nieuwe ministers zijn bij decx-eet van Hitier benoemd. Hieruit blijkt dus, dat de Duitsche x-egeex-ing zich daadwerkelijk bezig houdt met de inwendige bestuursox-ganisa- tie en het ligt dan wel voor de hand, dat zij daarvoor aansluiting zoekt bij die groe pen, die reeds voor den oorlog toenadering tot Duitschland althans overneming yan het Duitsche economische systeem en van de Duitsche ideologie bepleitten. In Nooi*- wegen heeft dit thans tot resultaat gehad, dat de „Nasjional Samling", die reeds elf jaren in de politieke arena opereert, en die het vertrouwen van de Duitsche ovex*- held geniet, tot de regeermacht is geroe pen, zij het dan, gelijk welhaast vanzelf spreekt, onder Duitsch oppertoezicht. Daarvoor is Noorwegen dan ook bezet land. In hoeverre deze ontwikkeling nu een belofte is voor de toekomst, kan niet worden gezegd, evenmin als het juist schijnt, op grond van de gebeurtenissen in Noox-vvegen, een zoodanigen gang.van zaken nu maar automatisch ook voor an- dere bezette gebieden te voorspellen. En toch bestaat de geneigdheid, tot zoodanige vooi'spellingen. Daax-onx is, wat zich in het hooge Noorden heeft afgespeeld, ook voor ons land niet zonder beteekenis. Ook al heeft het proces hier een geheel ander verloop gehad, dan in Nooxwegen, in tal van belangrijke punten valt niettemin eenige overeenstemming te constateeren. En voor wie heeft kennis genomen van wat de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied terzake heeft opge merkt in zijn rede voor den Nederland- schen Cultuurkring, die zal zich ongetwij feld hebben afgevx-aagd, in hoeverre dx\ Seyss Inquart vooruit is geloopen op een beslissing met betrekking tot de Neder landsche bestuux'sorganisatie. Hoe dit ook zij, ook in ons land valt de tendenz, die in deze richting wijst, te onderkennen. Het Noorsehe voorbeeld, waaruit blijkt, dat men in Berlijn vooral aansluiting zoekt bij die groepen, die reeds voordat het nood lot zich over het land voltrok, een toe- nadex-ing tot Duitschland en de Duitsche ideologie propageerden, is daarom uitex-- mate leerzaam. Het ziet er naar uit, dat wij ons met betrekking tot deze aangele genheid op verrassende wendingen voor bereid mogen houden. Geen kolenkaart voor kamerbewoners. Het Vad. meldt dat kamerbewoners, of bewoners van hotels of pensions voorloo- pig niet voor toewijzing van een brandstof - fenkaart in aanmexking komen, ook niet. als hun stamkaart uitdrukkelijk de aandui ding „hoofd" vermeldt. In hun gevallen zal de verhuurder voor de brandstof moeten zorgen, ook al is dit niet in overeenstem ming-met een-vroeger gemaakte onderlin ge afspraak. RIJWIELDIE VEN EN BERUCHTE OPKOOPER GEKNIPT. t)e Haagsche politie is ex- dezer dagen in geslaagd eenige rijwieldieven en een ge vaarlijke opltooper te ax-x-esteeren. Verleden week Donderdag surveilleerden een paar rechercheurs des avonds in de Frans Halsstraat. Bij een rijwielopkooper zagen zij iem&nd naar buiten komen met een rijwiel aan de hand, die later in gezel schap van een anderen jongeman verdween. De rechercheurs kregen argwaan en hiel den de beide mannen aan. Zij werden over gebracht naar het hoofdbureau van politie en bleken te zijn de 17-jax-ige banketbak ker B. F. en de 22-jarige slager A. S. Men vermoedde, dat het rijwiel van diefstal af komstig was en na een ondex-zoek, dat eexxige dagen in beslag nam, bleek dat F. in de laatste zes weken 13 rijwielen in Den Haag had ontvreemd. S. was in zoo verre medeplichtig, dat hq eenige malen op den uitkijk had gestaan. Bij het ver dere verhoor bleek, dat zij zeven lij wielen verkocht hadden aan den 38-jarigen op ltooper N. J. S., wonende in de Maas straat. De prijzen, welke zij voor de rij wielen ontvingen, waren betrekkelijk ge ring en varieerden tusschen 5.50 en 6.50. De opkooper, die wel bemerkte, dat hij nog ipet beginnelingen in het vak te doen. had, beloofde hen voor elk dx-ietal fietsen, dat zij bij hem brachten voortaan 7.50 te betalen. Na deze verklaringen is de politie Maan dag jl. overgegaan tot de ai-restatie van den opkooper, die aanvankelijk ontkende iets met deze zaak uitstaande te hebben. Bij een onderzoek in zijn winkel echter, vond men -een splinternieuw heerenrijwiel. Op de vraag, hoe hij hieraan kwam, ant- woordde de opkooper, dat dit rijwiel bij hem door een onbekende was gestald. De politie geloofde hier echter niet veel van en nam het rijwiel in beslag. Al spoedig bleek-, dat ook deze fiets ontvreemd was. Bjj fouilleeiïng van N. J. S. kwamen eeni ge belastingm erken te voorschijn en op een van deze plaatjes was flauw een naam te onderscheiden, welke was uitgeveild. F. be kende dit rijwielmerk te hebben gestolen uit een stuurtasclx van een damesrijwiel en dit voor 0.50 aan den opkooper ver- kocht te hebben. Dit laatste was zoo be- bezwarend voor S. dat hij door de mand viel. Voorts vertelde F. nog, dat S. voor elk opgekocht rijwiel een streep op den muur zette in zijn wexkplaats. Dit bleken er veel meer dan 13 te zijnDe politie vond voorts nog een collectie sleuteltjes in de wexkplaats van S. voor het openen van rijwielsloten. Deze sleuteltjes waren zeer vernuftig gefabx-iceerd en pasteix bijna op elk x'ijwiëisïpt. Hij leende deze „loopex-s" ook wel uit aan zijn „cliënten"; indien zij moeite haddenmet het openen van sloten. De rijwieldieven en de opkooper zijn voorgeleid en ingesloten. MAN DOOR TREIN OVERREDEN. Vanochtend is te Amstelveen bij de hal te Karselaan naast de spoorlijn, het lijk gevonden van dexx 27-jarigen ongehuwde H. van Ravexxzwaay. Vermoedelijk is de man gisteravond door de duistex-nis mis leid en door een trein overi-eden. Terwijl de strijd ter zep in voll» hevigheid woedt, gaat de aanbouw van nieuwe duikbooten in snel tempo voort Een overzicht op een der Duitsche marine werven, waar onderzeeërs worden geconstrueerd (Foto Weltbild) Vit eigen beweging uit Duitschland teruggekeerde arbeiders Worden- beschouwd als vrijwillig werkloos geworden. Vanwege het departement van sociale za ken is aan de gemeentebesturen medege deeld, dat ten aanzien van personen, die hun arbeid in Duitschland hebben verlaten en naar Nederland terugkeeren, in het alge meen moet worden aangenomen, dat zij vrijwillig werkloos zijn geworden en deswe ge niet voor ondersteuning als werkloozen of plaatsing bij 'n wexkveiTuimingsobject in aanmexking komen terwijl zij evenmin in aanmerking komen voor uitkeering uit de werkloozenkas of voor ondersteuning door burgerlijke organen van armenzorg, meldt de N.R.Ct, Arbeidex-s, die terugkeeren om gezond heidsredenen, heimwee e.d., kunnen slechts dein „in zorg" worden genomen, indien uit een verklaring van een door de gemeente aangewezen ax-ts blijkt, dat zij voor plaat sing in Duitschland ongeschikt moeten wor den geacht. Ovenvogen moet daarbij wor den, of deze personen nog als valide werk loozen te beschouwen zijxx. Vooral met de klacht omtrent heimwee moet voorzichtig heid worden betracht. In dezen tijd van groote werkloosheid, die aan de overheid groote zorg baart en haar ai wat mogelijk is doet aangrijpen om tot opheffing of ver mindering van dit maatschappelijk euvel te komen, moet van de arbeiders onvoor waardelijk steun bij dit streven gevraagd worden en moet van hen een groote mate van doorzettingsvermogen geeischt worden. Het zal hun, die vroeger niet gewoon waren ver van huis te werken, aanvankelijk stel lig zwaar vallen langen tijd van huis te gaan, doch zulks is in de gegeven omstan digheden als onvermijdelijk te beschouwen. De zomertijd blijft voorloopig gehandhaafd. In ons nummer van gisteren meldden wij, dat in Duitschland de zomex'tijd voor loopig "gehandhaafd: blijft. Hoewelhierom trent niets positiefs gemeld koix worden, hebben wij bij dit bericht aangeteekend,- dat ook in de bezette gebieden wel een zelfde maatregel zal wox-den genomen. De .Deutsche Zeitung in den Niederlanden meldt thans dat dit index-daad het geval is. Voorloopig behoeven wij dus de Wok nog niet tex-ug te zetten. OPROEP AAN RIJKSDUITSCHERS IN HET TUSSCHEN 22 EN 4 UUR VERBODEN GEBIED. De Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied maakt bekend De door den algemeenen oorlogstoestand ontstane verhoudingen hebben mij onlangs aanleiding g geven voor de niet-Rijksduit- schers, die in het kustgebied en in een deel van het achtex-land wonen een uit gaansverbod gedurende den tijd tusschen 22 uur 's avonds en 4 uur 's morgens uit te vaardigen. Ik verwacht ook van alle in bovenge noemd gebied wonende of vertoevènde Rijksduitschers, dat zij zich eveneens tus schen 22 en 4 uxir niet in de open lucht ophouden. Slechts op grond van dienst of beroep is een uitzondex-ing hiex-op ge rechtvaardigd. In het algemeen zullen de terugkeerenden dus niet voor eenigerlei ondersteuning van overheidswege in aanmex-king komen, tenzij vanwege het departement van sociale za ken op grond van de ingekomen rapporten andex-s beslist wordt. Nieuwe mogelijkheden voor de Nederlandsche cultuur. Zaterdag is, gelijk gemeld, te Den Haag een drukbezochte bijeenkomst gehouden van den Nederlandschen cultuurkring, bij welke gelegenheid .Rijkscommissaris Seyss Inquart de Nederiandsch-Duitsche cultu- reele betrekkingen heeft belicht en ge- x pleit heeft voor een open en eerlijke sa menwerking. Ook de leidér van deze bijeenkomst, prof. dr. Snijder heeft dit vraagstuk aan een beschouwing onder worpen. In een commentaar, dat wij' met be trekking tot deze bijeenkomst van be voegde zijde ontvangen, wordt o.m. ge zegd, dat er bij het liex-lezen van de rede van prof. Snijder vragen x-ijzen. Zoo heeft het ons getx-offen, aldus dit commentaar, dat naar de meening van prof. Snijder een zoo -groot gebied, van wel zeer heterogene samenstelling tot den cultuurkring gerekend moet wox-den. Ex- is tusschen de verschillende deelen gebie den welke de cultuurkx-ing bestx-ijkt we tenschap en kunst, school en opvoeding, volksvoorlichting en pers, een zoo groot principieel en bezien vanuit het stand punt dei- vol ksgemeens chap ook zoo groot functioneel verschil, dat het beden kelijk lijkt al deze cultüux-gebieden als ge lijk van beteekenis eenvoudig naast elkaar onder een en dezelfde leiding te stellen. De taal van de kunst bijv., welke volstrekt scheppend is, is een geheel andere dan die van de pers, welke zuiver vormend en voorlichtend is. Er zijn ookandere ver schillen de kunst, de wetenschap zal nooit geheel straf geoi-ganiseex-d kunnen, noch mogen worden, om het scheppend karakter niet te dooden. Dé pers daaren tegen vertegenwoordigt een omvangrijk en ingewikkeld apparaat, dat idoor eigen wetten wordt bestuurd en een geheel andere en veel pxeer zelfstandige behande ling vereischt. Laat ons duidelijk zqn wij zijn volstrekt overtuigd van de noodzaak van ordening van ons cultuu2-leven, van de instelling van een overkoepeling welke een gelijke gerichtheid, in dienst der volksgemeen schap waarborgt. Maar wij zijn er even zeer van ovex-tuigd, dat een behandeling der vex-schillende cultuurgebieden volgens dezelfde wetten een opneming der ver schillende gebieden in één organisatorisch verband een volkomen gelijkschakeling dus, doodend zal werken. De rijkheid .van ons Nedex-landsch cultuurleven eischt een gedifferentieerde behandeling, ook en juist in het belang der grootere Europeesche eenheid. VLISSINGEN EN ZEEUWSCH-VIAANDEREN KRIJGEN MARECHAUSSEE. In overig Zeeland komt Rijksveldwacht. De dislocatie van Rijksveldwacht en Marechaussee zal thans naar wordt ver nomen, spoedig haar beslag kiïjgen. De werkterreinen van beide korpsen zullen dan zoo verdeeld worden dat Rijksveld wacht en Marechaussee ieder een eigen gebied krijgen. In Zeeland zal de Marechaussee Vlis- singen en geheel Zeeuwsch Vlaanderen voor haar rekening krijgen, terwijl de Rijks veldwacht in de ovex-ige deelen van onze provincie dienst zal moeten doen. Naar de Tel. verder weet te melden hebben de autoriteiten een dislocatielijn in Nedex-land getrokken, welke in groote trekken hierop neerkomt, dat het gebied ten Oosten van de lijn, beginnende ten Zuiden van den afsluitdijk, over Leeuwarden, Gro ningen, Assen, langs de vaart in Drente naar Meppel, over Zwolle, Deventer, langs den IJsel, ten Westen van Arnhem en ten Westen van Eist, over Grave, Ravesteijn, langs de Maas tot Hedel met inbegrip van den Bosch naar Oisterwijk, ten Noox-- den van Tilburg en ten Noorden van Breda naar Bei-gen op Zoom en de Zuidpunt van Zuid-Beveland langs de Schelde, met in begrip van Vlissingen, onder het korps der Marechaussee zal komen. Het overige gedeelte komt uitsluitend onder Rijksveldwacht behalve enkele ge bieden om de groote steden; Amsterdam en omgeving komen onder Marechaussee, begrensd door Monnikendam, Zaandam ten Noorden van Beverwijk, Diemerbrug, Uithoorn, de Haarlemmex-meer tot de pro vinciale grens. Het hierbinnen gelegen gebied komt onder de Marechaussee met uitzondering van de Zaanstreek. Ook om en in de stad Utrecht komen Marechaus see „begrensd door Maartensdijk, Jutfaas, Zeist, Rotterdam en JDen Haag- vallen eveneens in het gebied der Max-echaussee, begx-ensd ten Zuiden van Katwijk en Voor schoten, verder ten Zuiden om Rotterdam heen, verder langs den Waterweg naar de kust Geleidelijk aan zullen de korpsen op deze wijze worden saamgetrokken. Hoe lang met deze scheiding gemoeid zal gaan is nog niet te zeggen, daar hier de kazer neering en onderdakbrenging der korpsen een belangrijke rol spelen. Dorpstraat te Volendam. De kansen voor de vischvangst worden besproken. (Foto Pax Holland).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 9