Provinciale Zeeuwsehe Courant
Middelburgsche, Vlissingsche,
Goesche en Breskensche Courant
VrieEdschapsbezoekeE aan Berlijn,
Oplaag 12,400 exempl.
183ste JAARGANG NUMMER 216
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1940
waarin opgenomen de
Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr en G. W den Boer
ABONNEMENTSPRIJS;
18 cent per week of f2.30 per kwartaal.
Franco per post f 2.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
i
ADVERTENTIEPRIJS;
Van 1-5 regels f 1.50, Iedere regel meer
30 cent. Bij abonnement speciale prijs.
Kleine advertenties van 1—5 regels f0.50,
Iedere regel meer 10 ct (max. 8 regels),
POSTREKENING 359300 (MIDDELBURG).
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Spaansche en Itaïiaansehe ministers
in Duitschland.
Het bezoek van den Spaanschen minister
Suner en van den Italiaanschen minister
Teruzzi aan het Duitsche Rijk vestigt de
aandacht op de merkwaardige verhouding
tusschen de as-mogendheden en het nieuwe
Spanje van Franco.
Minister Suner is in gezelschap van een
aantal hoogwaardigheidsbekleeders en een
indrukwekkend programma moet worden
afgewerkt, zooals dat bij officieele bezoeken
nu eenmaal gebruikelijk schijnt. Het zyn
niet zoozeer de programmapunten die dit
Spaansche bezoek zoo belangwekkend ma
ken. De beteekenis ervan is gelegen in het
feit zelve van dat bezoek en in de omstan
digheid dat het samenvalt met de reis van
den Italiaanschen minister Teruzzi.
En dus is de veronderstelling niet ge
waagd, dat Suner niet aleen komt om zich
van het leven in Duitschland op de hoogte
te stellen, maar dat het bezoek wel dege
lijk een politieken achtergrond heeft. Te
meer reden is er voor deze opvatting, om
dat Suner voor zyn vertrek besprekingen
voerde met Franco. Naar uit berichten uit
Berlijn valt op te maken, acht Spanje zich
eveneens party in het conflict.
En zoo komt men dan tot een nieuwe
constructie op het politieke veld van Euro
pa, een constructie, welke haar oorsprong
vindt in de wapenbroederschap tusschen
Franco, Hitler en Mussolini tijdens den
Spaanschen burgeroorlog.
'Deze vriendschap of wil men bondge-
nootschaps-constructie is in het huidige
stadium van den ooi'log van zeer bijzon
dere beteekenis.
Zy is dat in de eerste plaats uit ideolo
gische overwegingen, vervolgens uit geogra
fisch oogpunt, terwijl er tenslotte nog een
economisch aspect val te onderkennen in
dat aanhalen der betrekkingen tusschen
Spanje en de as-mogendheden.
Spanje is partij in het conflict. Partij
niet slechts zooals alle landen ook de
neutralen bij de afwikkeling ervan be
trokken zyn. Het nieuwe Spanje van den
Caudillo Franco is ideologisch verbonden
aan de as-mogendheden en zoo staat de
sympathie van Madrid reeds om die reden
aan de zyde van Rome en Beriy'n. De revo
lutie, welke aan Spanje zijn tegenwoordige
regiem bezorgde, vond haar aanknoopings-
punten in de systemen, welke in Duitsch
land en Italië tot ontbloeiing waren geko
men In een tyd, dat de Volksfrontgedachte
beslag had gelegd op Frankrijk en Spanje.
Duitschland en Italië hebben dit Volksfront
tijdig den kop ingedrukt, maar Spanje noch
Frankrijk beschikten over de zedelijke
kracht om tegen deze bedreiging van Mos
kou uit doeltreffend op te treden.
Franco heeft aan het Spaansche volk een
nieuwe bezieling gegeven en Duitschland
en Italië hebben aan den strijd tot verwe
zenlijking van dit nieuwe Spaansche ideaal
hun daadwerkeiyken steun gegeven. Zij
deden dat, geiyk nadrukkelijk werd toege
geven, uit ideologische overwegingen, wijl
zij in den Spaanschen burgerkrijg niet
slechts een zuiver binnenlandsche aangele
genheid zagen ,maar omdat zij in den stryd
een fase zagen van het groote conflict der
geesten, waaraan de stichting van het
anti-Kominternfront was ontsproten.
IDEOLOGISCHE VERSCHUIVING.
Nu is er sindsdien wel het een en ander
ïn Europa veranderd, er heeft een ver
schuiving plaats gegrepen, tengevolge
waarvan, uit welke overwegingen dan ook,
de ideologische tegenstelling met Moskou
vervaagde, om plaats te maken voor een
andere tegenstelling, waarvoor het niet
wel mogeiyk is een afdoende omschrijving
te geven. Er heeft een ideologische ver
schuiving plaats gehad, waardoor echter
de wezenlijke controverse der tegen elkan
der optornende machten in Eurpa zuiver?
der werd gesteld, dan in een anti-Komin
ternfront het geval was.
Want in deze nieuwe tegenstelling, welke
tenslotte tot het huidige Europeesche con
flict heeft geleid, zyn in 't geheel geen
contactpunten, terwyi zij in de oorspronke
lijke wel degelijk vielen te onderkennen,
geiyk de gebeurtenissen van Augustus 1939
wel hebben aangetoond. Het verbond Ber-
ïy'nMoskou was geensizns een opportu
nistische aangelegenheid zonder meer. Het
zou van historisch wanbegrip getuigen om
het zoo te stellen.
In deze ontwikkeling kan het Spanje van
Franco niet ongeïnteresseerd blijven. Het is
party in dit conflict, gelijk uit het bezoek
van Suner aan Beriy'n wellicht zal biyken.
Niet, doordat Spanje nu onmiddellgk zyn
kans zal grijpen, ter verwezenlijking van
zekere territoriale aspiraties, als de her
overing van Gibraltar.
Dat is een kwestie van tyd en zij zal,
naar Duitsch-Italiaansche opvatting ook
zonder Spaansch ingry'pen geregeld kunnen
worden. De rol van Spanje is een andere
en zij vloeit voort uit de ligging van het
land.
SPANJE'S GUNSTIGE LIGGING.
Het oppervlak van Europa, waarover de
Duitsch-Italiaansche invloed zich heeft uit
gebreid, valt te onderscheiden in een ge
bied, waar deze inschakeling van binnen
uit plaats greep en een gebied, waar deze
geforceerd van buiten- en bovenaf werd
opgelegd. In laatstgenoemde landen ge-
lgk in Frankryk zoekt dit regime nog
naar een bedding, ook al is het streven dan
continentaal gericht, in een land als Spanje
is deze inschakeling een logische conse
quentie van een omwenteling die uit het
land zelf is voortgekomen.
In dit autoritaire Europa is de positie
van Spanje wel een zeer bijzondere. Geo
grafisch is het mede het sluitstuk van de
Middellandsche Zee voor de uitschake
ling van Engeland's invloed, gelijk de op
zet der Italianen is, terwyi het bij de toe
komstige herverdeeling der invloedssferen
in het Wstelijk bekken mede invloed zal
kunnen oefenen.
Er bestaat een band tusschen de drie
landen, een band van „eeuwig wapenbroe
derschap", gelqk men het destijds te Ber
lin tot uitdrukking bracht. Zal deze
eeuwige wapenbroederschap Franco ver
plichten tot ingrijpen?
Het is een vraag, welke men zich onwil
lekeurig stelt, nu minister Suner tezamen
met zqn Italiaanschen collega Teruzzi in
de Duitsche hoofdstad vertoeft.
De rol van Spanje is tot nog toe die ge
weest van belanghebbend toeschouwer.
Maar er kan een moment komen, dat
Spanje zich genoodzaakt zal kunnen zien,
metterdaad in te grypen. Doch het is ge
waagd, zich te dien aanzien aan voorspel
lingen te wagen. Aan beide zijden van de
Middellandsche Zee doen zich de onzeker
heden voor Wat zal Egypte doen, wat zal
Spanje doen? Is 't gewaagd hier eenig
verband te leggen?
Want ook in dezen harden oorlog gaat
het om zet en tegenzet. Deze oorlog is ook
totaal, ook ten aanzien van de neutralen
en de nevenonderscheidingen daarvan.
Spanje kan de tegenzet zqn tegen een
Londenschen stap. Voorloopig ligt deze
tegenzet op economisch terrein.
De Spaansche burgeroorlog was niet
slechts een ideologische aangelegenheid,
zy was ook een element in dezen verwoe
den ströd orp de grondstoffen tusschen het
Europeesche continent en Engeland met
zqn aanhang. Dat verklaart waarom de
niet-inmenging in den burgeroorlog tenslot
te op niets is uitgeloopen. Want niet
slechts Italië en Duitschland maakten er
zich schuldig aan, niet slechts de Sovjet-
Unie allen die belang hadden bij de bo-
demrykdommen van Spanje waren op de
Spaansche fronten vertegenwoordigd.
Duitschland met zqn luchtmacht, Engeland
met zqn geld.
Ook vandaag gaat het om de grondstof
fen van Spanje en wanneer Duitschland en
Italië er in slagen den Brit in Spanje uit
te schakelen, dan is er een tegenzet van
beteekenis gedaan. Want dan is de blok
kade in haar tegendeel verkeerd.
Daarom is het vezoek van Suner aan
Beriy'n van zoo groote beteekenis. Het
gaat om de economische aaneensluiting
van het Europeesche continent, waarvan,
naar het schijnt, Spanje de sluitsteen is,
dat wil zeggen om de definitieve uitsluiting
van Engeland. Ook dit is weer een zaak
van bieden en overbieden.
Hoe groot dit belang de Spaansche
grondstoffen, wordt geacht, blijkt mede uit
de groote belangstelling, welke de Duitsche
pers ter gelegenheid van het bezoek van
Suner toont voor de Spaansche bodemryk-
dommen.
De onderhoudskosten van het
Duitsche leger in Frankrijk.
20 MnJ,TOEN RIJKSMARK PER DAG.
Volgens een Havas-bericht publiceert
de „Journal Officie!" een wet over de ope
ning van een speciale rekening voor de
onderhoudskosten van het Duitsche be
zettingsleger. Krachtens een overeen
komst tusschen den staat en de Bank van
Frankrijk wordt een voorschot van 50 mil
liard frank beschikbaar gesteld voor de
bestryding dezer kosten. De Duitsche re
geering heeft het bedrag der kosten
vastgesteld op 20 millioen rijksmark per
dag van 25 Juni af.
Staatsloterij.
HOOFDPRIJZEN STAATSLOTERIJ.
Trekking van heden.
4e Klasse 3e Lyst.
f 1000 No. 3588 7842
f 200 No. 23873
100 No. 1274 17515 19084
Losgeslagen Engelsche
kabelballons boven
Nederland.
Op verscheidene plaatsen schade
aangericht.
Door den straffen wind uit westelijke
richtingen zijn gisteren verscheidene En-
gelsche kabelballons, die van hun bases
waren losgerukt, naar Nederland afge
dreven en hebben op verschillende plaat
sen aan hoogspanningsnetten, telefoondra
den enz. schade aangericht
In de Zaanstreek hebben twee losge
slagen ballons eenige draden van de elec-
trische bovenleiding der spoorlijn Amster
damAlkmaar vernield. Gedurende 2%
uur was het treinverkeer met Alkmaar
gedeeltelyk gestagneerd en moest over
enkel spoor worden geleid. Een dak van
een woonhuis aan den Beukenweg te
Wormerveer werd eveneens beschadigd. De
tweede ballon rukte op den hoek van den
Hoogendijk-F'rovincialen weg een bordje
uit den grond, terwyl in de buurt van de
Czaar Peterstraat verscheidene antennes
het moesten ontgelden. Ook het telegraaf-
en telefoonverkeer langs de spoorwegen
tusschen Zaandam en Purmerend werd ge-,
stoord. Om kwart voor tien is het ge
vaarte in de Midden-Beemster nabij Spij
kerboor neergekomen en onschadelijk ge
maakt.
Om elf uur gistermorgen kwam een
Engelsche kabelballon over het IJselmeer
Uit de richting Volendam op het stadje
Hoorn aangedreven. De ballon, welke zeer
laag was en af en toe het water raakte,
rukte, hoven land geltomen, een paal van
het electrische net uit den grond en
kwam vervolgens bij het veilinggebouw in
de gemeente Blokker neer. Het omhul
sel werd naar Hoorn overgebracht.
Ook de dienst der N.Z.H.T.M. tus
schen Monnikendam en Edam is gister
morgen gestremd geweest en moest tijde
lijk met bussen worden onderhouden. Een
Engelsche ballon had namelijk eenige dra
den van het bovennet vernield, waardoor
kortsluiting ontstond, het gevaarte vloog
in brand en ging geheel in vlammen op.
Behalve Noord-Holland heeft ook Fries
land van verscheidene ballons bezoek ge
had. Om half twaalf kwam er een uit de
richting van het IJselmeer gedreven, die
enkele telefoonpalen uit den grond rukte,
het pas herstelde electrische net opnieuw
ontredderde om vervolgens by Spannen
burg zijn tocht te beëindigen. Om 12,05
werd er opnieuw een gesignaleerd, die
recht op de haven aandreef. Deze was ge
lukkig zoo laag, dat hij achter den Nieu
wen Meerdijlc bleef haken. Vervolgens
gleed hy over den dijk heen en kwam
terecht op een rijnaak, die in de werk-
haven lag. Daar is men er in geslaagd,
den ballon onschadelijk te maken.
Te Leeuwarden werden door eenige bal
lons pannen van de daken gerukt, anten
nes vernield, lichtleidingen beschadigd en
vensterruiten verbrijzeld. In het diacones-
senhuis sneuvelde een tiental ramen. Aan
den Noordersingel slingerde de kabel van
een der ballons zich rond een scheepsmast,
waardoor deze in drie stukken knapte.
Ook werden in dit gedeelte van de stad
draden van de radio distributie centrales
vernield, waardoor een deel der luisteraars
van muziek verstoken werd. Tusschen Hee
renveen en Akkrum werd een kabel van
het hoogspanningsnet van het provinciaal
electriciteitsbedrijf beschadigd, ten gevolge
waaraan het zuidelijke deel van de pro
vincie Friesland zonder stroom kwam.
Door omzetting slaagde men er na eenigen
tijd in de stroomlevering gedeeltelijk te
herstellen.
Uit Roden in Drente wordt gemeld, dat
een kabelballon eenige schade aan het
electrische net heeft aangericht, terwijl te
Wijhe er een is neergekomen in een boom
gaard langs den weg Zwolle-Deventer,
waarbij aan eenige fruitboomen schade
werd aangericht.
Voorts vertoonde zich ook boven Den
Haag een kabelbalon, welke door een
vliegtuig werd neergeschoten.
Tegen bet einde van den middag is het
luchtafweergeschut in de omgeving van
Amsterdam krachtig in werking getreden,
toen een versperringsballon, welke op
zeer groote hoogte door de westenwinden
werd meegevoerd, waargenomen was. De
ballon dreef juist over het centrum dei-
stad en het straatverkeer werd grooten-
deels gestaakt ten einde zich iii schuil
plaatsen en portieken in veiligheid te stel
len.
Hoogstwaarschynlyk is de ballon door
liet geschut geraakt, want zienderoogen
verloor zij hoogte. Honderd meter buiten
de kust in het IJselmeer is zij gedaald.
Het luchtafweer heeft toch nog een
slachtoffer geëiscbt. Op het Hugo de
Grootplein werd een dame door een scherf
aan den voet gewond. Na te zijn ver
bonden, is zij naar huis overgebracht.
Uit Anna Paulowna wordt gemeld, dat
daar gisterochtend niet minder dan vijf
Engelsche kabelballons over zyn gedreven
in de richting van de waddeneilanden.
Door de over den bodem sleepende kabels
werd het bovengrondsche electrische licht-
net op verscheidene plaatsen beschadigd,
een paal van de leiding werd omgerukt.
Persoonlyke ongelukken hebben zich
niet voorgedaan,
De uitzenddagen
voor
de
omroepvereenigmgen.
De komende taakverdeeling.
De radio-omroepvereenigingen hebben
volgens de Tel., een mededeeling ontvan
gen, in zake een nieuwe taakverdeeling,
welke voortvloeit o.a. uit het in de eerste
helft der volgende maand gereedkomen
van den nieuwen zender der „Nozema" te
Lopik (415 meter golf) en het ^brengen
van den zender te Jaarsveld op 301 meter
golf.
Op 13 October zullen volgens het toege
zonden schema de uitzendingen als volgt
verdeeld worden.
A.V.R.O. Dinsdag, Donderdag en Vrij
dag
K.R.O.Dinsdag, Donderdag en Zater
dag
N.C.R.V. Maandag, Woensdag en Vrij
dag en
V.A.R.A.Maandag, Woensdag en Za
terdag.
Deze taakverdeeling zou gelden voor ge-
heele dagen over de zenders Hilversum I
en n, respectievelijk op 415 en 301 meter.
Wat aangaat den zender Kootwijk is den
vier omroepvereenigingen een gelijk aan
deel in de uitzending van de nieuwsbe
richten toegedacht.
De V.P.R.O. zou, zoolang de program
ma's des avonds om 9 uur afloopen, iede-
ren werkdag van 18.30 uur tot 19 uur, over
301 meter op Hilversum n uitzenden.
Den V.P.R.O. wordt op alle dagen, dat
de V.A.R.A. de uitzending verzorgt gele
genheid gegeven tot uitzending van een
morgenwijding van 10 uur tot 10.20 uur.
Voor de Zondagen is de volgende rege
ling ontworpen Voor het uitzenden van
kerkdiensten zal zooveel mogelijk gebruik
worden gemaakt van den eigen zendtijd
van de betrokken omroepvereeniging.
lederen Zondag zouden er komen drie
kerkuitzendingen benevens een morgen-
wyding van 8.20 tot 9.30 uur. De ochtend
dienst valt tusschen 10 en 12 uur en de
avonddienst tusschen 5.30 en 7 uur.
De uitzendingen van den Politie Radio-
Omroep, van de Rotterdamsche Volksuni
versiteit en van het Onderwysfonds voor
de Binnenvaart zullen via Kootwijk wor
den verzorgd.
Zooveel mogelijk is getracht de omroep
vereenigingen te laten uitzenden op de
zelfde dagen als voorheen.
Tweeduizend dooden door
luchtbombardementen.
Verklaring van Churchill in het
Lagerhuis.
Churchill heeft gisteren in het Lager
huis een verklaring afgelegd. Hij gaf toe,
aldus het verslag van het D.N.B., dat de
opmarsch van het Itaïiaansehe leger in
Noord-Afrika voortduurde en dat de Brit-
sche soldaten Solloem hebben opgegeven.
De ontwikkeling moet. afgewacht worden.
Churchill herhaalde daarna de reeds in zyn
laatste toespraak in het Lagerhuis afge
legde verklaring, dat Engeland er op voor
bereid moet zyn, dat de vijand een lan
dingspoging zal ondernemen. De huidige
Duitsche aanvallen concentreeren zich
hoofdzakelijk op Londen.
Voor de in de eerste helft van September
geleden verliezen, gaf Churchill de volgen
de cyfers: ongeveer 2.000 dooden en onge
veer 8.000 gewonden. Viervijfde gedeelte
hieraan is veroorzaakt door de aanvallen
op Londen.
Tenslotte zeide Churchill: Engeland moet
erop voorbereid zijn in de toekomst nog
heviger luchtgevechten te zullen zien.
Veranderingen in het Londensche
Lagerhuis.
Toen het Lagerhuis gisteren voor het
eerst na 5 September bijeenkwam, kon men
bepaalde veranderingen in de inrichting
van bet huis bemerken. Het grootste deel
van de kostbare ramen is verwyderd en
door gewoon glas vervangen. De tegels,
waarmede de electrische verlichting aan
het plafond was omlijst, zijn thans ook
verwyderd.
Uit Beilen in Drenthe wordt eveneens
medegedeeld, dat daar een Engelsche ka
belballon over is gedreven. Deze is in de
gemeente Rolde aan den grond gekomen.
Tijdens de drift heeft de ballon schade
aangericht aan bovengrondsche leidingen
van het telefoon- en electriciteitsnet.
Ook is een ballon te Deurze aan den
grond gekomen. Vanaf Beilen hadden de
Nederlandsche en Duitsche politie den bal
lon gevolgd. Het gevaarte, dat een lengte
had van eenige tientallen meters, bleef
vlak by de boerderij van Jacob Beyeiing
te Deurze in het prikkeldraad hangen.
Tevoren had het al herhaaldelyk den grond
geraakt en als gevolg daaraan was het
op verschillende plaatsen beschadigd. Er
was een kabel van ongeveer 300 meter
lengte aan de ballon bevestigd met een
zware katrol. Desondanks werd geen scha
de van beteekenis aangericht. De ballon
bevatte vrijwel geen gas meer.
Gisteravond half tien dreef een kabel
ballon boven Oostzaan. Het bovengrond
sche electrische net en het alarmeerings-
net van de vrijwillige brandweer werden
door een kabel beschadigd,
D© druiver. op do wqnbergep zijn ia
volie pracht gerijpt De zondoor-
sioolöc vruchten leveren een rijken
oogst (Foto Weltbild)
Brandbommen op Ouddorp.
Het A.N.P. meldt dat Engelsche vlieg
tuigen twintig brandbommen op Ouddorp
(Z.H.) hebben geworpen. Van een schuur
op de Klepperstee is het dak vernield, ter
wijl ook nog eenige schade aan landbouw
gewassen werd toegebracht.
Persoonlyke ongelukken kwamen niet
De betrekkingen tusschen Japan
en Nederlandsch Indië.
HET BEZOEK VAN KOBAYASJI AAN
NEDERLANDSCH-INDIË.
De waarschijnlijke omvang der onder
handelingen tusschen Japan en Neder-
landsch-Indië wordt door de Japansche
pers uitvoerig besproken.
Naar aanleiding van de onlangs door
den Japanschen minister van economische
zaken Kobayasji afgelegde verklaring, dat
de onderhandelingen zich tot handelsvraag
stukken zouden beperken, geeft het to
Tokio verschijnende blad Tsjoegai Sjogyo
als zyn meening te kennen, dat bij de
besprekingen met den gouverneur-gene
raal van Nederlandsch-Indië ook andere
belangrijke zaken behandeld zullen worden.
Het blad noemt als voorbeelden de waag
stukken van het Japansche kolonisatie?
recht in Nederlandsch-Indië, de Japansche
beleggingen in economische ondernemin
gen en de actieve deelname aan het win
nen van grondstoffen. Tenslotte merkt
het blad op, dat de onderhandelingen met
groote omzichtigheid gevoerd moeten wor
den, daar Engeland en de Vereenigde Sta
ten trachten, de Japansche pogingen te
verijdelen en ook van de zijde der Neder-
landscb-Indische ambtenaren een zekeren
tegenstand verwacht kan worden.
De Rijkscommissaris bezoekt
Keulen.
Het A.N.P. meldt dat de opening van de
Keulsche jaarbeurs door den Rijkscommis
saris voor het bezette Nederlandsche ge
bied, Rijksminister Seyss-Inquart, werd
bygewoond, in wiens gezelschap zich de
generaal-commissarissen dr, Fischböck en
Schmidt bevonden.
In zijn begroetingsrede heeft gouwleider
Gröke in het bijzonder nadruk gelegd op
de verdiensten van Rijkscommissaris Seyss-
Inquart by de schepping van het Groot-
Duitsche ryk en ten aanzien van de pro
blemen, die hij thans in Nederland oplost.
De Rykscommissaris zegde in zijn beant
woording hartelijk dank voor de uitnoodi-
ring en voor de begroeting. Hij sprak uit,
dat hij zich gelukkig prees gast in dc
Hansestad Keulen te zijn. Hij bewonderde
de trotsche, vertrouwensvolle houding de
zer stad in deze dagen der jaarbeurs, een
houding, die hier byzondere beteekenis
kreeg door het feit, dat ze eerst enkele
maanden geleden nog in het operatiegebied
der Duitsche weermacht lag. Heden bood
deze stad een beeld van vreedzamen arbeid.
Het ware ondenkbaar, dat in het eens zoo
machtige Engeland in deze dagen zulk een
jaarbeurs van den vrede zou kunnen wor
den geopend. Dit feit was een onderpand
voor den opmarsch des vredes, welke het
Duitsche volk onder leiding van Adolf
Hitler te zamen met het Italië van den
Duce begonnen is. Wy allen zyn volgelin
gen van den grootsten Duitscher, den
Fiilirer Adolf Hitler, wiens instrumenten
wij zijn.
