NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GEHEEL ZEELAND
De „Tiende Diocesane Katholiekendag" te Goes,
DIT BLAD VERSCHIJNT: DES DINSDAGS
DES DONDERDAGS EN DES ZATERDAGS
LISJES, GOES.
Leerlingen
sche Courant
ïrdienst 1926)
Prof.Dr.A.HJ.Wi.VANROOIJ
ÏCHE COURANT 3 EERSTE BLAD
'AATSLQTERIJ
en man", maar
aakt DE zaak!
Rede van
ll'emijh van „Amicitia" to
I c klepprijls; Ed. Rogier©
I Beieren" te Goes, 2e klepj,
ran „Willeen Tril II" f©
vogel; E. Ver vaat', vaa*
Iren" te Goes, 2e zijlvogel;
|u „de Vrij© Schutters"- te
lie hooldkalC. Moisom,
li.' te 's-Heerenlhoek, 2e
latséhorre van „Zorgvliet'!
I:, le onderkall; H. Parée^
te 's-Heerenhoek, 2e on-
NUMMER 68
D0NDERDA6 10 JUNI 1926
229TB JAARGANG
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Bureaux van Redactie en Administratie: Westsingel 75, GOES;
Telefoon interlocaal No. 207, voor Redactie en Administratie.
Bijkantoor MIDDELBURG, Marktl en 2: Telefoon No.474.
Abonnementsprijs f 1,90 per drie maanden, bij vooruitbetaling;
Advertentiën van 1tot6 regels f0,90, elke regel meer f 0,15;
Contractregelprijs, te beginnen bij 500 regels, beduidend lager.
1 i 13e lijstk(
lm® Maandag 7 Juni.
5GE PRIJZEN
2507 18427
11422 17638 19903
1.7083 18440 19428
19157 9570 10264 1174#
13219. 13236 13976 1528Q
jn en Verpachtingen
kerke, een; hoefje, v. (DisseL)
Ikerke, inspan, De KjolH
I hooigras en' .de kerstenj.
tl I
ibalaire goederen, De Kokj
polder, woonhuis en Wei-l,
J Dissel. 11
Ihofsteedpe, Van Disteel. -
land, hofsteedje, Verhist.
I'
dvruöhten, Van Dissel.
breninspa®, Van Diésel.
agcursus en voor den 2-ja-
Juni van 24 uur en alle
9 uur bij de Directrice in
oor een 5-maandelijkscheit
1 ge vrouwen, die vóór haar
Iren willen. 11812-39
6R00TEWAARDE
VAN PUBLICITEIT
WORDT GELEZEN
IN ALLE KRINGEN
-en Handelsdrukkerij
GOES
ranten
aa's, Wissels
Tabelwerken
en, Dankbetuigingen
ling, Reclamekaarten
ikaarten, Convocaties
;en Enveloppes
Servetten
Irukken
ken
reerend
emde Drukwerken zijn
ons gaarne aanbevolen
not als het geschiedt met
10.54
12.03
12.39
12.47
10.52
10.40
11.17
12.19
1.30
2.20
2.36
3.02
3.14
3.34
3.42
1
ir treinen
2.31
3.35
4.02
4.09
4.16
3.51
5.00
5.33
5.41
4.38
5.36
5.45
5.55
6.03
6.14
6.21
6.30
6.37
6.44
6.54
7.01
7.08
7.16
7.24
7.32
2
3.511 7.42
5.25
6.17
7.17
7.28
7.38
7.46
7.58
8.05
8.14
8.21
8.28
8.37
8.45
8.52
9.01
9.09
9.17
3
4.56
5.33
5.41
4.07
4.17
4.41
5.25
6.17
7.27
7.41
7.54
8.05
8.20
8.28
8.40
8.47
8.56
9.08
9.17
9.26
9.36
9.47
9.56
2
8.39
9.07
8.02
7.37
8.00
9.04
9.49
10.20
10.36
10.54
11.06
11.17
11.37
11.46
niet altijd te rek®®0' I
Deze Katholiekendag, de tiende in .de
rii der HaarlemscJhe Katholiekendagen,
maandenlang verwacht en moeizaam voor
bereid, heeft met groot succes Woensdag
j.l. in de Zuid-Bevelandsehe hoofdstad
plaats gehad.
Den avond te voren kwamen met de
treinen successievelijk uit Holland de deel
nemers aan. De voorzitter van het hoofd
bestuur, mr. I-Ieerkens, T-hijseen, arriveerde
reeds te 5 uur. Met den laatsten trein
kwam Zij-na Doorluchtige Ho,og)waard%!-
Jhieid Mgr. Callier, Bisschop van Haarfan
aan, vergezeld van zijn secretjaris, den
wcleerw. heer v. d. Tui,in.
z.d'. Hoogwaardigheid. werd ópfeewachi
door den voorzitter van het Uitvoerend
Comité, mr. J. H. M. Stieger en den zeer-
ecrw. heer L. Dolle, pastoor der parodhi®
en per luxe-auto van de G.Rj.A.M. naar
de pastorie afleid.
In (kitf'ïatén avond had in Hotel „De
Jïwjjénbeure" de kennismaking plaats vaar
-- hM bestuur van bet Uitvoerend Comité
met de reeds aanwezige leden van hjet
Hoofdbestuur en andere in genoemd Hötel
logeerende en reeds aangekömen deelne
mers aan den1 Katholiekendag.
Den volgenden morgen, Woensdag1 9
Juni, was er reeds vroeg een drukke be
weging van leden der verschillende sub
commissies voor hef treffen dier laatste
orde-maatregelen, terwi,! het (lokaaltje
naast de kerk tot informatiebureau wérd
ingericht'. Langzamerhand kwannen de
vreemden van verrq en van nabij opzetten.
■Waar de Katholieken het consigne om te
vlaggen getrouw' hadden opgevolgd, had
de stad een fleurig aanzien en een féeste-
lijken tint. Bond half elf, het uur van de
aankomst van den eersten smeltrei uit
Holland waren allien op hun post en wel
dra begon de parochiekerk van St.-Maria-
Magdalena zich te vullen met gieloovigee'
voor de H, Mis, waarbij eenieder de plaats
innam1 waar hij recht op had.
Onderwijl waren de propagandisten varaït
„Herwonnen Levenskracht" al ijverig
met hun bloem-enactie in de weer.
Een ongewoon feestelijken aanblik bood
de parochiekerk van binnen. Langs de
muren en bogen waren gepolychromeerde
schilden aangebracht met de beeltenissen
van kerkvaders, ordestichters enz. Aan de
zijmuren van het transept bezijden de
hooge. boogvensters prijkten afbeeldingen
van de 12' apostelen, terwijl engeillen-fign-
ren, draperieën, palmen en a,nder groen
aan het al een gevarieerde tint gaven, niet
het minst de acht reuzenbanderolles van
lichtblauw' en rose doek die uit den koepel
afdalende, aan de kapiteelen der achtkan
tige zijmuren smaakvol waren opgenomen
en zich groepeerden rondom1 een reuzen-
mand met groen en bloemen die midden
uit den koepel als nederdaalde.
Ook de balustrade van het, koor was in
.feesfkleedij gestoken, z'oodat het voot
niemand een geheim was dat hier het mid
delpunt' wa.s van het 10e Katholiek sociaal
congres in hét bisdom Haarlem.
Precies te kwart voor elven schreed de
Bisschpp zegenend de kerk binnen, kleedde
zich voor het altaar met de liturgische
gewaden en droeg het' H. Misoffer op, bijj-
gestaan d,oor den zeereerw'. Beer deken
Van der Aa en pa.stjo.or Dolle. Het Sji-
Caeciliakoor gaf hierbij voortreffelijke®
zang ten geboore.
Nadat de H. Mis was gelezen, en Z. D.
Hoogwaardigheid eene korte dankz'eglgjng
bad verricht, verliet hij' wederom zégenend
de kerk, waarna de menigte zich ver
spreidde.
Legen 1 uur begon de toeloop naar de
sectoe-vergaderingen. Intussehen waren
tegen het middaguur nog tal van congres
gangers de stad binnengekomen.
De eerste sectie vergaderde in do groots
zaal van „Het Schuttershof'. Aan de be
stuurstafel zaten,: L. Dolle, pastoor, Goes
voorzitter; G. B. N. Luken, 'Kapelaan.
Middelburg, secretaris; Mevr. H. Enge-
rmg—Spillner, V3|issingen; G. M. Mes,
Middelburg, en H. J. Vroom'. Middelburg.
I. Nadat door den Voorzitter in w'elspre-
I; kende bewoordingen de bijeenkomst' was
1. geopend, leidde Prof. dr. A. van Rooy uit
I Amsterdam, zijn onderwerp „Het kind'in
eerste levensjaren" aldus in
Spreker in de Eerste Afdeeling
Danaes en Heereni. i
Mij is gevra.a,gdjtot' U te spreken over:
.„Het kind ra) d|a eerste levensjaren."
e ^wmp.lijkt eenvoudig. 'En
raag, ringt zich. op, hoe op eenl dlo-
fcesanem Katholiekendag voor djt onder-,-
WC!wXS SevraagBI kon worden-
Welke katholieke ouders izoucHpn ,®iet
begrijpen, wat zij aar( hun kind in de eer
ste levensjaren; verschuldigd!, zijn? Zoo
in iets de .stem %r natuur dUid'eliiSd
spreekt, dan is het toch wel inj dó v„r.
houding, 4e er bestaat .tussche® ö'e ouders
en het kleme hulpelooze wicht, vrucht van
hun huwelijk; het kind d|at in Ida eerste
levensjaren zoo geheel en .volkomen afhairi
keljj'k ia Van anderen; het kindl waaraan!
Op de eerste plaats .zoo gaarne en van-zelf
sprekend -die oulfes al hunne zorgen en
toewijdng gevent
Inderidtaaö dat alles ia waar en duidelijk
en met recht mocht .ik dan ook zeggen, het
onderwerp 1 ij k t eemvOud|ig. Maar juist
daarom ik bén er mjj wel bewust vb®
zal het moeilijk zijn op, bóeiend© wijze
IJ erover te onderhoud©:® en vooral zoo
danig tot U erover te .spreken, d|af het
gesproken althans tot zekére hoogte nogj
leerzaam voor U zal .zijn.
Evenwel het leven leert te vaak, dat
ook aangaande eenvoudige onderwerpen .en
vraagstukken de inzichten vcrtroebéldl ge
raken, de zuivere begrippeni yerioren gaan
niet zeldeni met het gevolg d|a/t het komt
tot verkeerde praktijken, onjuiste, gewoon
ten, gevaarlijke sleur. Bul .het gevaar daar
toe is té grooter, naarmate de beginselen,
die h et kom'pasi v'oori ]alle levensverricihtini-
geu belmore® te zijn, onder invloed! van
velerlei omstandighed|eni, minder scherp
hun richtenden invloed| Idéen gelden of
zelfs die invloedl gara'Schelijk gaan inboeten.
Dat daarvoor in onjze tjjd'en dé kansen
groot zijn, zal niemand onzer dturv® ont
kennen. Wij leven in een tijd van opper
vlakkigheid; idlaar gaat door gianseh de
wereld een neiging tot' sterko individlueele
genieting, tot losser maken der biaaridiem,
die een belemmering kunnen! zijh. voor het
vrij uitleven vbn het leven. Dinar is een
sterke drang in alle dagen d;er samenleving
om zich vrij te maken va® velerlei plich
ten hoe oud en eerbied/ waardig dézfei
ook mogen zjjn, ten einde in Volle mate
gemak en genot ter eiiangten. i
Wanneer da,t zoo is dlan is heb aange-
wezen, zeker en allereerst voor ons k!al-i
en dan tot Bezinning te dtwjin-
gen en daarbij niet alleeu aandacht t»
geven aain dot zWaré en hooge plichten. d|ie
goddelijke en kerkelijlk'e wettea ons op
leggen, ma:ar ook. ia rust en ernst' na te
denken over vele meer eenvoudige vrplich-
tingen, waarvan maan, al te gauw en; grif
geloofd wordt .'dlatd :a,arin toch wel
nimmer te kort geschoten/ wordt.
Als zulke verplichtingen zie ik de
eischen, die ik in mijne sstellingen gefor
muleerd hebl Voor welker toelichting ik
thans uwe welwillende aandacht Vragen ga
Mjj'ne eerste stelling luidt;
i Het behoort tot' de eerste en belanjg-
rijkste plichten der oudiers ree'dls ia
de eerste levensjaren: dier .ikinldteren!
nauwkeurig te zorgen voor leen zoo
goed mogelijke ontwikkeling! hunneri'
lichamelijke en. geestelijke eigenscha
pen. Bij de vervulling dier plichten
moeten de oudjers zich laten leidien
niet alleen: door natuurlijke, inaar
ook en bovenal door! bovennatuurlijk©
'beweegredenen.
Het kind inl idte eerste lev!ensjar©n| is ge
heel afhankelijk' Vaü' anderen. Voor zich
zelf vermag het opi geenerlei wij'z© te zor
gen. Naarmate het ouder; wordlfc ontwikke
len zich verschillende vermogens, ma/ar
het duurt toch verscheidjene jaren, alvo
rens die vermogens djoeltreffendl gebruikt
kunnen worden onder leiding vau ver
stand en. wil.
Het kind in ;dje eerste leVensjaren isj dlud
geheel aangewezen op, de hulp van ara
deren.
Zonder diie hulp lijöit het grootelijks
schade of gaaf het! ten gronidp.
Dat zijn 0,1 te -gader waarhadjeni waar
aan niemand twijfelenj kanj
In 't kind ziemwijl eea ga-ve Godjs, ge
schonken en toevertrouwd aan :d;e ouldlers.
Voor ons. Christenen, is elk kind een ge
schenk uit de liefdjerij'ke hanldlen van den
Almachtige, in pand geicjeven a,an! ^ijh
Vader en iatora: zijne Moer]ter.
Wanneer het kind in dte eerste ja.refn
van zijn bestaan! niet derven kan dje zorg
en deni bijstand! vara araldlenem, dau moe
ten h et 'natuurlijk en ivan-zelf-sprekénd jdp
ouders zijn, dje allereerst en bbvenal dlie
hulp en dien1 bijstand! moeten geven. Het
redelijk dienken Idlwingt onverbiddelijk tot
dat inzicht.
De héteekenis een,er plicht stijgt naar
mate het doeleind© d'er verplichting van
hooger orde en waardje is.
Ieder mensch is een evenbeeld: Goldls.
Ook voor liet kind geltfd het woord! van
den Catechismus: De m©nsoh' is een redje-
lijk schepsel Gods, bestaand© uit een on
sterfelijke ziel en eenl sterfelijk' lichaam.
De eenvoudige maar ontzaglijke waar-
de-bépaling, van het kindh'die in deze voor
'den besloten ligt, geeft, meteen en met
ontstellende d|uidlelijkheid aan hoe zwaar
en belangrijk wel de plicht der verzor
ging is, die voor d|e ouders tej| opzichte
gerekend onldjer 'die eerste en Welangrijksté
'dat die plioht inldlerdaacll moet worde®!
v'an het kind! bestaat,
En niemand zal ons Idturven ontkehhehi
dat ;diie plioht inderdaad, moet worden gej
rekend on|djer idle eerste <tn btelaralgrijkfetri
die op d© ouders rust.
Het kind is djra.ger, Va® lichamelijke en
geestelijke eigenschappen. Wij weten het
uit de eenvbuidjge! woor!dlon| van ooizen Ca
techismus. Wij' weten hef ook uit wat het
onderzoek !d©r wetenschap ons leert.
Dat de ontplooiing en dje ontwikkeling
dier eigenschappen: afhangen zal wat uit
kind wordien' zal, hoe het rijpen zab tot
volwassen mensch, behoeft wel geen be-
toog.
Gewichtig echter is de vraag of reed©
in de vroege' jeugd( op1 diio ontplooiing^ op
die ontwikkeling invloedl van buiten kan
worden uitgeoefend).
Voor wat de lichamelijke ontwikkeling
betreft, zal ik straks bij' Volgende stellin
gen nader nwe aan.dja.cht te vragen hebben.'
Voor bet oogonblik moeten wij onze
aandacht bepalen bij' dje vragen: wa.t we-,
ten wij Va® de geestelijke eigenSchiajp,-
ipjm van het' zeer: jonge kind, en hoe kun
nen deze beinvloedl worden.?)
Beschouwen wij een's een ,zoer jong kind
Het duurt wel vele m'a,a®d(ea voarfdiaf
©enig spoor Vaat de ontluiking vu® gfeeste-
lijke eigenschappen, ontdekt ka® wordien.,
Maar dan gaan wij waarnemen: dje eerste
lach op het gelaat-. Dan btrekeln; de oogen-
tüikken aam, waarin hef met teekene® van
welbehagen grijp® ajajat naar iblinkende
voorwerpen. Das; gaat het de moeder, tot-
haar onuitsprekelijke vreugde toeschijnen,
'dat het kimdj haar herkent tusSdllen an'dlero
personen, naar haa-r de armpjes strekt om'
haar koesteringen uit'-to lokllcen, en andore
afweert, die liefkozingen: biedpn /willen.'
In deze en' andere teekene® kbnid'igt zicli
de langziam© oratluilcing van - gjeestelijk!
leven aa®. Nog uiterst -bte'pprkt, nog zeer
primitief, ongetwijfeld', maair onmisken
baar zeker.Door al die teekenen' zien
wij het kind geleidjelijk ;ara|dlers wordhn
als het was' kort' te voren. Kont té voren:
waren het alleani lichamelijke functiën, die
wij vermochten waar: te inte'm'en. Het sliep;,
het kreeg zijh voeding, en vertjer leeftdie
hat als het wa,ro passief. Maar nu is het
of het oprijst tot ,een Voller leven:; wij! zien'
sluimerende v/ermogenSi ontwaken- en in
werking trede®. En Van week' tot wteek,
van maand tot maand! wor'dlt die werking
starker en vollediger. jDe lach wordlt vrij'-/
v en onmiddelijkerduidelijker teekenen'
van afkeer of' welbehagen1 worden waar
genomen; uitingen van.' teg|enzi® of verztet
gaa.n zi-dh openbaren. En "dan gaap ook
do eerste klanken, gevormd) worldien, enkele
woordjes woéd/en, zij! het meestal grappig
gebrekkig, naja|ezégd an|é.an! sommig|êvoor-
werpen wordt iets v'ara1 een benaming ge
geven. Het woo/derblare leven Van djen
geest bij het jonge kj.nfcl gjaait zich! oecn-
baren, de wil treédit ia werking, het ge-
meed raakt in béweging.j
Het zou, te veel tijd vorderen al die
processen i® b'ijzonderhed(en teaUa.lysce-
ren. De zielsleer vaa het zeer jeugdige
kind is nog sledhts in een begin vaal ot-
wikkoling. Ma.a.r vast staat toch wel en tal
van onderzoekers hébben: het ons dpor be-
wonderemswaai'djge onderzoekingen gleleer
en bewezen, datju.l vroeg 'een ziekere dbel-
bcwustheid komt in liet kinderleven met
dien verstara|d)e, ld|at het kind gaat willen,
gaat begeèrcn met eea zekere- mate van
onderscheid:, dloeh uiteraard' bij dat on'de*-
scheiden nog niet of uuiterst onvolmaakt
het nuttige v'arai het) schadelijke, het goed»
van hét kwade, het behaaglijke va® het
onbehaaglijke te scheiden weet. Wie een
kind, b.v. in; het tweedie of 'dlerda levens
jaar nauwgezet gadeslaat, hem' kan hét
niot ontgaan hoe imderdlialdl de kleine
monseh ziel eni lichaam groeit.
De vraa-g heeft nu voor ons Weteekenid:
K a n op dat proces va® groei en bijzon
derlijk dlan op ülat proces van' geestelijke
groei en ontwikkeling reeds invloedl wor
den uitgeoefend! b.v. in 'die eerste vier of
vijf levensjaren Voor de lichamelijke ont
wikkeling weton, wij' dat d|eze vbor verre
weg het grootste deel afhang^ va® liulp
van buiten, van de verzorging dje het
kind ontv'angt, 'dje voeidling' 'de behoorlijke
lichamelijke reiniging, verblijf in de bui
tenlucht en velerlei andere .factoren. Maar
kan rau hetzelfde gezogdj worldien van dat
veel fyhere en meer samengestelde pro-
Ces der ontwikkëlng op noem'endwa-iajdjige
wjjzo in de prilste jeugd) van; brutere be
ïnvloed worden? Een uiterst belangrijke
vraagWij rake® met deze vraag aa®
een der moeilkste vraagstukke® |dier kin
derpsychologie. Wij' kennen, immers! in het
algemeen de® ;djepsten| aarld) van het geés-
tes leven der menlsoh-en, in zijl® wording
en ontwikkeling, nog sleohtd te® deele en
wjj vermogen het nog m'aar weinjs! diep; te
doorgronde®. Toch hebben ervaring en on
derzoek geleefd), Idlat inderdaad bij het
kind al op: zeer, jeugdigen leeftijd' een be
ïnvloeding djer ontwikkeling vaP 'die gees
telijke vermogens mogelijk is. Uitterauj'd
moet die heïnvloedju-g aapgepast zijh aaP'
de bijzondere gevoeligheid! e® teerheid
van liet kind en za,l zij alleen, tot eenig re
sultaat voeren, wanneer zij' langdurig eP
volharden|d| wordft toegepast. j
Het eischt -meer zorg -en inspanning, een
dunne staaf van fijn kristal te buigen zon
der bteuk te maken, d(a® die zware staaf
van sterk staal.
Maar hoe dan moeten wij ons voorsta
len dat het praktisch hij' d|ie beïinivlooding
gaan zaüi.Laat o'nis' pogen dit metf en
kele voorb'eelden toe te lichten'.
Wanneer het kindo met ordie on regel
maat zijn voedingen krijgt en' nu boven
dien op anidére tijden nog dwingt om
drank en, Voeclsel, en ©(a.® dien dwang
wordt dlan niet toegegeven, idlap zal ziöh
bij het kind geleid/olijk ontwikkelen een
gevoel voor r.egelmatigjheid, en-
ook zal het kind' Va® lieverled© bemerken
en tot een© zekere hoogte b'egrijpen, dat*
niot immer zijne wensohen e® verlan
gens bevredigd.' wordéa. Natuurlijk
zat het nog vrij la-ng duren, voordjat het
kind bewust ga.at inzien, cplt het zich
Zalf nu ca dan intoom'en moet, m,aaa' zeker
kan de eerste oefening! fdjapa'toe op flle a-an-
gegeve wijze beproefd wopd^n.
IWanneer het kind in raerveuZe prik
kelbaarheid h et een of .amdler begeert en al
spoedig dje traantjes vioraen) laat, wanneer
het begeerde niet spo-ed|ig ^esjcjhoinjkeui
Wordt, d' an kain| gédiuldig moedjer-bksleid dé
prikkelbaarheid in kalmte verajnjdipren en
door het begeerdip niet. onmiididellijk toe te
staan, doch langzaam'-aa-n eerst toe te
geven, het kind in rustiger, evenwichtijafer
gemoedsstemming bkenlgjen.
Wanneer het kind zeer ontvankelijk
blijft voor indrukken! van buiten en o n r-
rustig allerlei wil zien, naar alïerei
wil grij'pen, allerlei wil! betasten, dan, ook
kan door veratapldjge leiding orde en rust
in dan kleinen, woelenden geest gebracht
worden door het milieu, waarin- liet kind
leeft, rustig te doen zijin, en Vooral] dia in
drukken, djje op het kinld) inwerlk'en, in
aantal en sterkte te beperken.
Deze enkele voorbeelden zijn gegrepen
uit dc werkelijkheid: van het leven!. Wij!
Vinden an)d(ere dloch soortgelijke vermeld
in do vele werkau van ernstige opVoqd!-
kundige®, 'djie met scherpen -zin hebben
nagespeurd, w,a.t wel te bereiken w'as bij
de ontwikkeling idler geestelijke Vermo
gens i® de kinderjaren.
Het meest treffende bowijsl voor dje be
ïnvloeding van buiten of Piet of minimaal
ïontwikkelde geestelijke vermogen^ bij hecjl
kind konpen wij: uit het geva-l van Manie
Hertin, waarin, wijlen Pater psroffessor De
Groot eens oen! zeen gedocumenteerd©] stu
dio wjjldlde. Dit Eransche meisje Was blind,
'doof en stom' gehore®, iw-a-andpor Idie midd|e-
len om met haar zieleleven dontakt to
krijgen schier geheel schepen te ontbreken.
Zelfs bij dat kin'dj gelukte liet aan een be-
wondcreraawaarjdag-geldluldigie religieuae,om'
den geest uit id)én! slaap te wekken en het
kind tot een. behoorlijk' verstapdplijk en
eeesteljjk leven te ontwikkelen.
Denkera wij nu eens nader na; oVe® djat
feit, ov'er- die mögelijkhei|d( dlus om reeds
vroegtijdig dén kin|diena|eest in zijne ont-
wilckcling te -beïnvloeden, dfan 'voelen on
ïbegrijp-en wij dadelijk, ld/at die invloed' er
een kan zijn t e n'.go ede of tan k' wp (dje
Hot wordt mogelijk d|e biegeerten, dïa op
leven in. het kind' onhiegréusldj en dla'delijk
te bevredigen of wel ze te temperen en té
leiden- Het wordit mogelijk het ki-nld' dat
onrustig en; prikkelbaar en driftig is tot
rustiger gemoédsstemininaf te "b'rengen.
Dut alles moge weliswaar niet eenvoudig
ja vaak zeer moeilijk zijn, onderzoek en
ervaring leera®, d'a,t het mogelijk is even
gceJ a'ls het mogelijk Idie lichamelijke vor
ming ep ontwikkeling te leiden en te be
is vloed an,1.
Geen opvoeding zal 'een volledige .zijh,
die met idlat feit geen rekening houldft. Eiké
opvoeding waarbij alle, krakhtsnF 'Sam'enge-
trokken worden, op het lichamelijke, dpöh
het geestelijke verwaarloosd: word)t, is een
onvolledige, en dloor zulk eene opvoeding
wordt het kin'd! grootelijksi ite kort geldfaan'.
Roepen wij' ,n,u vóórts in onze herinde
ling tarug, waarop; ik daar straks read©
wees, t e weten dat twij', Katholieken' in' het
ons geschonken kind zien' én zieu m'oeteu
een gave Gods, ee® pand) uit Godtó hand'en'
ons geleand en toevértrouwcI|, |d(ara dringt
zich met klom!, en kracht de conclusie a,an
ons op:, dat zij aan wie het kind) werld toe
vertrouwd, cjat d'e ouders niet slechts
om natuurlijke redenen, maar ook' vooral
om bovennatuurlijke redenen d|e vervul
ling van den geschetste®, opvoeddnj^splicht
streng e® nauwkeurig hebben na, te
streven.
De natuurlijke beweegredenen zullen'
zijn: do overweging en het iniziclit, Idlat
het sterk en gezond gevormd© lichaam'
mot een goed ontwikkeld! verstanld', een
stork gevormde wil, een evenwichtig g(e-
groeid gembédi het kin'dl, tot volwassen©
geworden, .sterk zullen maken in d(en,
strijd om het bestaan en: xzijn kamkeh
op welslagen in. dien strijid' belangrijk
gunstiger zulle® doen word|en.
De boVemnatumdijke beweogredenera,' Zul
le.n zijl®: de verwachting en dte overtuii
ging, d'at .die mensöh, ibéglaftfd] met zulk
een wil, zulk es® verstand, zulk eem' ges
Woed hl et zekerst overwinimaar wordien
zal in de® strijd! om' het behoud1 iyiap
«iel en het waarachtigst! beantwoorden zal
aan wat de eerst© vraag van onzenj Cate
chismus1 ons leert: de mensch is op aardje
om God te' dienen) en daardoor in; d'e® he
melt e komen. 1 l
Sprak ik tot nu toe over de m o g e 1 ij k
beid om' zoowel d© lichamelijke als idto
geestelijke eigenschappen 'hïj' het kind i
tijdig te 'beïnVloedéin1, in mijin tweddle stelt
(i/jg wordt n-adter ingeg|a,api op die b' e t e e-
ksnis van de ontwikkëlng dier eigene
schappen.
Dio tweede stelling luidt:
Door 'die ontwikkeling word|t vóór,
een groot deel bépaaldj wat het kinld!
eens in zijn verder leven waard zal
zijn. i
Het komt mij voor dat dleze stelling)
sigenlijk weinig toelichting! behoeft.
Toch lijkt heb mij' nuttig enkel-a termen
dier stelling ietwat nlaidler te 'belidhtem
Wanneer ik spreek' vlan wat het kindl
eens in zijn verder leven wa,ardi zal: zijn^
dan hefbt gijl uit :al het vóora'fgaanldie wel-
voldoendte b'egrépan', 'dJat daarmede voD
strekt niet alleen bedoeld) worldit waarde in
stoffelijken zin, Groote stoffelijke wel
vaart moge iets btegeerendswaa-rd) -zijn,
zij is voor het geluk van het individju noch)
vóór zijn waarde en b'eteekenjs in dj© sa
menleving volstrekt niet een onmisbare
voorwaarde.
Uit de ge#chied|enis aller tijd/en waren
zónder moeite tal vjap' voorbeeld/en bijeen!
to garen vlam groote figjuren, wier leven
bet beeld toont van: stralend) levensigeluk
en die voor tijldlge-noot én nageslacht ee/nj
kostelijk' bezit geworden zij® en ffie toch'
geene of sleohts matige stoffelijke wel
vaart in hu® leven bezeten hebben.
Neen de waapdié van-; een menseli woddK/
allereerst en voornamelijk bepaald djoor
wat hij geestelijk waard1 is, d)at wil zegsjen
door die hoogheiidi van zijn verstand, "dón:
adeldom va® zij:® karakter, d'e kracht van
iijn wil, -de evenwichtigheid! van zijn ge
moed, hoedlanighédén en vermogens der
halve, -dieai Hen tezamen hom' richten
naar een diep plichtsbesef en een volledjige
pliohtévervulling in alle uren va: nzijn
leven. j
Welnu juist voor de ontwikkeling van
al 'die geestelijke vermogens is d;e zoo
krachtig mogelijke vórming! in de vroe)
g e jeugdjaren v'ara! onschatb'ai^l -beteekenis
Wat vroeg geleerd woiid/t, wortelt Id'iepy
zeiden reed's uk ouden.
Wordt in de prille jeugd, dc ontwikke
ling vla® liet verstand Verwa-arloodd), het!
karakter niet gevormd, jte wil niet ge
oefend en liét gemóéd| niet op een' rustig
evenwicht ingesteld, dan is het wel haa-stl
haa;st onafwendbaar, Idjat uit het kinld' op
groeien zal dé man' of die Vrouw, dlie mek
een woord het bést te karaikteriseererai is,
te weten hét „dedaJdJenlte type", waarvan!
yde wereld, onzér d'agen; wemelt, tengeJ
völge juist van groote foute® in de opvoe
ding der jeugldt
Wel moet vblledigheidjshalve er op- ge
wezen worde®, id(a.t idle) opvoeding niet alles!
vermlag. En daarom hebl ik in. mijn stelling
met opzet 'de woord|en „vbor een: groot),
deel" opgenomen. Imtaers ©r tellen bij d|a
ontwkk'eliing tot volwassen mensch ook
factoren mede, da ei weinig of niet viafba-aff!
zijn Voor invloeden van buiten. Wij be
doelen ld)e aa'ngéboren of geërfde eiglen'-1'
schappen v|a,n licham'elijken, of geestelijken!
aard. Lichamelijke misvormingen' of gees
telijke defecten kunnen m'aar zeldjen bij die-
opvoeding zoodjanig bieïnvloöd! wordeïi. d|a$
hunne gevolgen later gjeheel verd'wijnemj
'MaJair rlat neemt niet weg dat toch' v'oori
verreweg het voornaamste deel dloor :d|é
opvoeding, ook 'dje der -prilsté jeugdjiarenl
'bepaald wordt wat dé mensch een© in zijh.'
later leven waard! zal' zijn!.
Laten wij' voor een' wijle, om da beteë-
kenis dier waarheid) nader nog te door
gronden;, ons wat djepei: Ibézig houden met
de ontwikkeling van het vérétaMtelijke
Vermogen bij1 het kinid.
Wie met gespannen (alandacht die ont
wikkeling Vara dat vermogen- bij het jongis
kind bestudeert, oo-ldiekt een wonderschoon
proces, dat hem met vefrblazing e® bewon
dering vervult. Heerlijk is het in dte eeTsta
levénsjare® na- te speuren' 'de eerste beéké-
ne!® der ontwikkeling iVan het verstand!.
In tal vai® hoogstaande studjiën zijn, voor
al in de laatste jaren, onidjerzoekingen over
dat ontwikkelingsproces geboekstaafd!.
Voor ons land mag gewezen word©® op die
kostelijke studie, idi-e Pirof. van Gi'nniken'
ons bood i® zijn bekend) werk ,jdö Ro
man van. een Heinerai kleuter". In die stu
die heeft hij1 ons, -als Vrucht vanl .zijh
scherpen speurzin, op treffende wjj'Ze ge
schetst de wondlere® van het wekken',
opengaan, en opbloeien van den kild(prgeelstj
Hij heeft, als velé andere onld'erzóiekérsf
aangetoond hoe d|at proces Teédlsl op zeer
jeugdigen leeftijd) eeni aanvaniat neemt e/nl
dat die meeni®g onjuist is a Is zoudóti! de
jaren va® verstand eerst ee/n aaUvange
neme® omtrent 'dé zeven' jaren, zooals zoo;
vaak nog door djel® 'oppervlakkigen hé-
schouwer gemeend woridt.
Het verstand is als een vruchtbare bo
dem, waarin gedachten en begrippen ge-
dién en opgroeien tót bloeiend gewas- va®
inzicht, wetenschap en kennis. Dé vrucht
baarheid van dien bodem hangt' voor een
