»g je uur,
32 - Mil
u té1 s
BANK
brieven
lotheekbank
t verkoopen.
jotheekbank
De Groote Oorlog.
No. 119.
Dinsdag 8 October 1918.Veertiende Jaargang.
PEN ING.
Haarlem.|
Verschijnt eiken MAANOAG-JfOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BINNENLAND.
TERDAM.
VAN
AEL BREDA.
ANGST der
Iseizoen.
RAAT 60, DELFT.
f 2.133.952.94
5.282.745.35V;
3.429.534.—
f 10.846.232.30
6.097.728.60
3URG.
IpCt.
3. C. VAN DER MINNE.
Niet te vlug,
De strijd in het Westen.
Welk weder zullen wij hebben?
f UIT:
aflosbaar na 1925 a pari
voor 1/20 van hat uit
staand bedrag per Jaar.
aflosbaar volkans opklim
mend ulfloflnjsplan van
f 24-000.- in 1919 tof
f 110.000.— In 1952.
Ink, Spul 15/19 en van de
:P en H. OVEHS ZONEN
ITER te Rotterdam.
aal in Eikenhout, Kerkbanken,
stoelenSchoolbanken enz. enz.
BEEKMAN.
REN:
arlem, Gedempt» Oudegracht 39|
om, Nieuwe Veemarkt 33
Idon, Rapenburg 63
iltordam, v. Oldenbarnevelt-
straat 21b!
ITSCHAPPEN.
{September 1918:
ar zijn:
aren a pari uit.
p aanvraag te bekomen ten
etenhandelaren.
tie:
IH ZEEUWSCHE OMIT
Abonnementsprijs p. 3 maanden veer Goes f 1.—, daarbuiten f 1.36.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen. 10 Met.
Advertentrën worden iagewaeët véér balt esn uur namiddags.
Kantoer v. d. Administratie: BeudewIJn de Wlffesfraat A 135» GOES.
Tel. iatere. i Bkestte no. 54. Redactie ae. 97.
Reelaznefaeriefateo 30 ©t. p. r. B(j abonnement speciale pifjs.
Advmteattfta van 1—6 asgels 0 26, iadtre nagel miner 16 €t.
3 X geplaatst wordt S X
Zoedra er sprake was van een nieuw
ministerie, doken er geruchten op over
plannen tot demobilisatie, die aan de
nieuwe regeering werden toegeschreven
en iets dergelijks meende men ook in
de troonrede te lezen.
Wat er van zij, de jongste gebeurte
nissen op het WesUrlront, speciaal op de
linie OstendoRousselaereMeenen—
Kijsel zullen onze regeering in deze wel
tot voorzichtigheid manen eii vsn overijlde
besluiten afhouden.
Wie zeo schrijft de N. Rott. Ct.
een blik op de kaart werpt, ontwaart,
dat de opmarsch der Belgen niet zoo
heel ver meer behoeft te vorderen,
om de positie der Duitschers aan de
kust zoo niet in onmiddellijk gevaar, dan
toch reeds zeer netelig te achten. Nog
eenige vooruitgang in de richting van
Brugge, en de ontruiming van de stel
lingen aan de kust zou voor de Duit
schers eene gebiedende noodzakelijkheid
kunnen worde».
Ook voor ons land werdt deze gebeur
tenis, waarschijnlijk niet een gevaarlijk
maar dan toch wel een sorgeischend
oogenblik voor de handhaving van onze
neutraliteit. Wij moete»ook erop bedacht
zijn, om aan de Duitsche troepen, die
langs ons land zouden willen uitwijken,
den toegang te beletten, of hen te inter-
ne»ren, geljjk wij na den val ra» Ant
werpen de Belgische en Engelsche troe
pen hebben gedaan. Wij moeten ook
erop bedacht zijn, de Belgische en En
gelsche legerafdeelingen, die ongetwijfeld
het terugwijkende ieuitsche leger op den
voet zullen volgen, duidelijk te maken,
dat zij bij de vervolging ons gebied
hebben te ontzien.
Gisteren gingen geruchten, dat ons
legerbestuur het oogenblik gekomen
achtte, om meer troepen naar het zuiden
van ons land te dirigeeren. Tegenover
de redactie van het Vaderland werd het
gerucht „te bevoegder plaatse" verzon
nen geneemder was geen enkele maat
regel van dien aard genomen. Veor het
oegenblik achten dus de militaire auto-
riteiten, die den toestand beter kunnen
beeordeelen dan wie ook hier te lande,
geen onmiddellijk gevaar aanwezig, dat
niet met de voorhanden middelen kan
worden afgewend.
Dat belet niet, dat binnen kort de
positiën op het eorlogsterrein dermate
veranderen kunnen, dat hetgeen nu hier
te lande nog niet noodig geacht wordt,
dan wèl noodzakelijk zou werden, zoodat
b.v. tot schorsing van verloven, tot op
roeping van enkele met klein verlof zjjnde
lichtingen, tot versterking van onze leger
macht in Zeeuwsch- Vlaanderen en weste
lijk Noord-Brabant, of tot andere maat
regelen zou moeten overgegaan worden.
Hoopvolle teekenon
doen zieh in den laatsten tijd voor, welke
wijzen op een naderend einde van het
bloedige oerlegsconfiict. De moest hoop
volle echter liggen wel in de beide be
richten, die wij Zendag en hedenmorgen
ontvingen en ons haastten voor ons
bureau te bullitineeren.
Het eerste draadbericht luidde:
Men seint ons uit Amsterdam:
De Rijkskanselier heeft hedennacht,
in overeenstemming met alle bevoegde
autoriteiten in het Rijk en de bondge-
nooten, door bemiddeling van Zwitser
land, telegrafisch aan Wilson een nota
gericht met verzoek de vredetot-
standbrenging ter hand te
nemen en daartoe met alle oerlog
voerenden in verbinding te treden. De
Kanselier aanvaardt de principes
in Wilson's boodschap aan
het Congres vastgelegd als
basis voor de onderhandelingen. Het
programma van den Kanselier omvat
ook het herstel van België met
schadevergoeding.
Indien Wilson deze uitnoodiging als
welgemeend aanvaardt, is de deur voor
een spoedigen vrede geopend.
Dit bericht is het slot en de samen
vatting van eene groote rede, door Prins
Max van Baden, den nieuwen Rijks
kans elier, Zaterdag in den rijksdag ge
houden. In deze rede gaf hij de nieuwe
binnenlandsehe hervormingen aan, die
noodzakelijk zijn gebleken, benevens
Duitschland's bereidwilligheid tot het
sluiten van een eervollen vrede. Hij
steunt daarbij op het program der meer
derheidspartijen. Dit bevat vooreerst een
aanvaarding van het antwoord der
vroegere njksregeering op de nota van
den Paus van 1 Augustus 1917 en een
onvoorwaardelijke goedkeuring van het
besluit van dpn rijksdag van 18 Juli 1917.
Het bevat verder de bereidwilligheid
om tot een algemeen en volkerenbond
toe te treden op den grondslag van ge
lijkberechtigdheid van allen, dus der
sterken en zwakken.
De oplossing der veel omstreden Bel
gische kwestie ziet het in het volledige
herstel van België, vooral van zijn onaf
hankelijkheid en zijn ge Died. Ook een
overeenkomst over de kwestie der schade
loosstelling zal nagestreefd worden.
De tot dusverre gesloten vredesver
dragen mogen volgens het program geen
hinderpaal voor het sluiten van den
algemeenen vrede agn.
Het program streeft er naar, dat in de
Baltische gebieden, in Litauen en Polen
spoedig op breeden grondslag volksver
tegenwoordigingen gevormd worden.
Het totstandkomen der daartoe nood
zakelijke voorwaarden wil Duitsctiland
zonder aarzelen door de invoering van
burgerlijke besturen bevorderen. Hun
grondwet en hun betrekking tot de na
burige volkeren moeten die gebieden
zelfstandig regelen.
Het tweede gewichtige draadbericht,
hedenmorgen ontvangen, luidt:
BERLIJDf. (.Officieel). Duitschland,
Oostenrijk-Hongarge en Turkije hebben
aan Wilson eon algemeenen wapen
stilstand te land, to water en
in de lucht aangeboden.
Naar wjj vernemen, zou dat aanbod
via Zweden tot Amerika zijn gericht.
PARIJS, 5 Oct. Het Amerikaansche
communiqué meldt:
Onze aanval ten Weston van de Maas,
welke heden voortduurde, ontmoette
hardnekkigen tegenstand van de artillerie
en machinegeweren uit goed verschanste
stellingen. De sterk* tegenaanvallen des
vijands werden overal met zware verliezen
voer hem afgeslagen.
PARIJS, 5 Oct. Hot avondcommnniqué
moldt: De zegerijke aanvallen, die sinds
verscheidene dagen door de Fransche
treepen in samenwerking met de Ameri
kaansche strijdkrachten op het front van
de Vesle en op het frent van Champagne
werden gevoerd, hebben de Duitschers
gedwongen tot een algemeenen terugtocht
naar de Suippe en naar de Arnes.
De Duitschers hebben in allerijl de ge
weldige posities verlaten, die sinds vier
jaar waren versterkt en met nimmer ver.
Aanwende hardnekkigheid werden ver
dedigd en blazen den aftecht over een
uitgestrektheid van 45 K.M.
Thans is de stad Reims buiten het
bereik der Duitschers.
Het fert Brimont en het massief van
Moronvilliers zijn in de maeht der Fran
schen. Het massief van Nogent l'Abesse
is geheel door hen omsingeld. Hun voer.
hoeden onderkouden nauw contact met
de achterhoeden der Duitschers en hebben
de algemeene linie Orainville-Bourgogne-
Cernay des Reims—lainseBethinviile
overschreden. Meer naar het Oesten staan
de Franschen aan de Arnes langs heel
haar leop. Zij zijn de Suippe evergetrekken
te Orainville en de Arnes op verscheidene
plaatsen. (Ms. bode)
Loans Berlchton.
Oultsohe terugtocht in Belgie?
Reuter verneemt, uit gezaghebbende
marinekringen: „Er bestaan alle aan
wijzingen omtrent een spoedig opgeven
doer Duitschland van de heele Vlaamsche
kust. Het is ook bekend, dat de Duit
schers reeds hun kanonnen wegvoeren.
Er hebben drieherige bombardementen
voor da Vlaamsche kust p aats gehad
in de laatste paar dagen".
In de Hollandsch-Beigische grensge
meenten werden, zoo meldt „De Maas
bode", tal van geruchten verspreid
over bijzondere bewegingen, welke de
laatste dagen in België zouden plaats
hebban. Zooveel schijnt zeker te zijn, dat
reeds is waargenomen, dat vee wordt
weggevoerd, terwgl enkele Belgen, die
er in slaagden over den draad te komen
mededeelden, dat tal van mannen uit
de grensgemeenten worden weggevoerd.
Meu spreekt er ook van, dat Knocke zou
ontruimd zijn.
„De Tijd" verneemt
Meer en meer nemen de geruchten
over een eventueele ontruiming van
Vlaanderen door de Duitschers vaste
vormen aan. Thans is van de grens het
bericht gekomen, dat men op de onder-
zeeërsbasis van Brugge reeds duikbooten
vo.or het vervoer demonteert. Deze wa
ren tot herstel in de dokken gekomen.
Ook moeten op verschillende plaatsen
in België groote "branden zijn waarge
nomen.
(Zie verder onder Zeeuwgch-Vlaamie
ren in dit nummer.)
De hervorming in Bultsehland.
BERLIJN, 5 Oct. De Rijksdag afge-
vaardigde* Gröber, Bcheidemann. en
Erzberger zijn tot Staatssecretaris zonder
portefeuille beneemd. De reeds aange
kondigde benoeming van den Rijksdag
afgevaardigde Bauer tot Staatssecretaris
van Arbeid is thans gevolgd.
Tot Staatssecretaris van buitenl. Zaken
en Staatssecretaris van Keloniën is be
noemd dr. Solf.
Hij zal zich echter gedurende den
oorlog slechts met zijn eigen departement
bezighouden.
De aangelegenhen van het departe
ment van Koloniën werden thans geleid
door dr. Glein.
N. B. De rijksregeering omvat thans
persenen uit alle partgen, de conserva
tieven uitgezonderd. Red.
Koning Ferdinand van Bulgarije
heeft, naar men ons Zaterdag jl. seinde,
Denderdag ji. afstand gedaan van de
regeering ten gunste van zijn zoon prins
Bons. Hij was gesproten uit het Duitsche
hertogelijke geslacht van Saksen Coburg
Ootha en werd op 20 jarigen leeftijd door
de Bulgaarsche nationale vergadering tot
den vorstentroon van Bulgarije geroepen.
Hij aanvaardde dat aanbod en heeft sinds
dien zijn eigen eerzuchtige plannen na.
gestreefd, zonder zeer kiesch te zijn in
de keuze der middelen. Gehuwd veor
de eerste maal met een Katholieke
prinses zijn huidige tweede vrouw
is Luthersch aarzelde niet zijn
Katholiek gedeopten zoom Boris z.gn,
schismatiek te laten overdoepen om
daarmee Rusland in het gevlei te komen,
dat hij als begunstiger zijner eerzuchtige
strevingen noodig had. Hg wist zich van
vorst tot kening, tot „czaar der Bulgaren"
te doen verheffen en scheen in den
eersten Balkanoorlog zeker van het bezit
van Constantinopel. De tweede Balkan
oorlog bracht echter aan hem en zijn rjjk
groote vernedering. Bij het uitbreken
van den wereldoorlog keerde hij Rusland,
dat hem zoolang beschermd had, den rug
toe om zich bij Duitschland en Oostenrijk,
die hij voor onoverwinnelijk hield, aan
te sluiten. Nu hij ziet, dat ook dat bond-
genootschap hem meer vernedering dan
roem bezorgt, gaat hij heen als slachtof
fer van zijn eigen ongebreidelde eerzucht.
N. B. Het laatste nieuws over hom is
het volgende
SOFLA, 5 October: Koning Ferdinand
heeft gistereH Bulgarije verlaten.
Koning Boris heeft zijn eerste oekase
enderteekend, waarbij de demobilisatie
van het leger bevolen wordt.
Een verklaring van maarschalk Foch.
Tot een groep journalisten zei dezer
dagen Frankrijk's beroemde maarschalk:
„Onze geallieerde legers zijn op het
oegenblik in een uitstekende conditie.
De Engelsche armee is in één woord
schitterend en geeft dagelijks bewijzen
van haar slagvaardigheid. Oek de Ame
rikanen doen uitstekenden arbeid. En
toch staan wjj hier pas aan het begin
van een groote onderneming. Bedenk
wel, dat Amerika dageljjks 10.000 man
aan de Fransche kusten ontscheept 1 De
Fransche armée blijft immer dezelfde.
Haar bezielt slechts één gedachte: den
vijand van den vaderlandschen grond te
I verjagen. Daaraan werken wij trouwens
allen, zoowel aan de fronten als in het
binnenland der geallieerde staten.
„De Duitschers trekken terug. Dat is
hun zaak. Zij bieden feilen tegenstand.
Ook dat is hun zaak. Wij van onzen kant
zullen echter zender onderbreking onzen
opmarsch voortzetten. Het zal met ge
makkelijk gaan. Wij staan nog niet op
den Rjjn oever. Maar dat wjj or komen
zullen, staat boven allen twijfel. Wij
hebben reeds menige steile berghelling
bestegen; nu gaat het berg-af
Een verklaring va* minister Hussarek.
In het Oostenrijksche Huis van afge
vaardigden heeft Dinsdag de minister
president Hussarek gezegd, dat de
gebeurtenissen in Bulgarije voer Oosten
rijk wel een ernstiges, maar geen kritieken
toestand scheppen. Alle maatregelen z|n
geDomen ent de nieuwe moeilijkheden
het hoofd te bieden.
Nog zeide deze bewindsman:
De toekomstige regeling der internati
onale betrekkingen, welke allen volkeren
'n voldoende lerensmogelgkheid schenkt,
kan wel niet door het zwaard verkregen
worden. De inhoud van zulk een regeling
meet door overeenkomst verkregen wor
den. Een regeling, die, ofschoon recht
vaardig, doer geweld zou opgedrongen
worden, ZuU ondraaglijk drukken.
De minister wees vervolgens op de
punten van overeenkomst, en verklaarde,
dat hij het oogenblik, dat die overeen
komst voldoende voorbereid is, met
vreugde tegemoet zag. Wjj iijn, verklaarde
de minister, steeds bereid tot de daad
van verzoening en gerechtigheid.
Nieuwe politieke koere in België.
Be Belgische regeering te Havre is
druk bezig met het ontwerpen van maat
regelen tot staatkundige reorganisatie
van het land na de be vrgding. De grond
wetsherziening en de talenquaestie vor
men daarbij de hoofdpunten. Het kies
stelsel zal zeer waarschijnlijk vereenvou
digd en het kiesrecht uitgebreid worden.
Oek het talen-vraagstuk zal worden op
gelost in den geest van volstrekte ge
lijkheid tusschen de Walen en Vlamingen,
zoadat niets de nationale eenheid en
eendracht zal schaden. Dit laa.ste gaat
rechtstreeks ia tegen de richting van het
heel of half activisme.
Turkjle.
LONDEN. Volgens uitlatingen van
sommige binden zal Turkije, indien het
zijn bondgenooten niet gelukt onmiddel
lijk een gezamenlijken vrede te verkrijgen,
de wapens neerleggen en zelfstandig een
uitweg zoeken om uit zijn onmogelijke
situatie te geraken.
Uit Rusland.
BERLIJN, 5 Oet. Het Russische ge
zantschap te Berljjn dealt mede, dat
Sysram door do tegen do Tsjecho-Slo-
wakken oprukkende troepen genomen is.
Uit Stockhelm wordt aan de Vess
Ztg. gemeld, dat volgens officieele me-
dedeelingen en opgaven ,in de laatste
verschrikkingsdagen te Petrograd 2000
personen zjjn geëxecuteerd. De lijken
werden in de nabijheid van de Peter en
Paulvesting begraven.
Grootvorst Michael Romanoff, broer
van den vreegeren tsaar, is in de om
streken van Perm gevangen genomen en
naar Peim overgebracht.
De tsarltsa en haar daohters verdwenen.
BERLIJN, 3 Oct. (Part.). De „Redchs-
post" verneemt uit Moskou, dat de tsa
rltsa en haar dochters, die na de exe
cutie van den tsaar door eien gewapend
geleide uit Jekaterinburg naar een veilige
plaats zouffen worden overgebracht, tij
dens het transport spoorloos zijn ver
dwenen. Vermoedelijk zijn de bewakers
omgekocht en houdt de keizerlijke fa
milie zich ergens in den Oeral verbor
gen. Er wordt naar haar gezocht. Haar
zal geen leed geschieden, doch naar het
buitenland mogen zij niet vertrekken.
De Russische Robespltrre.
De Petrograder correspondent van de
„World" te New-York seint uit Stock
helm aan zijn blad:
Verwachting tot den avond van 7 Oot.:
Matige tot krachtigen, aan de kust tydeiyk
stormachtige Zuidelijke tot Zuldwesteiyken
wind, betrokken tot zwaarbewolkt, later
opklarend, wellicht eenige regen. Weinig
verandering van temperatuur.
Het meest afschuwelijke type van de
Roode Russische terreur, de man die de
meeste moorden op zjjn geweten heeft, is
de buitengewone commissaris tegen de
contrarevolutie en sabotage, een kleine
blonde Let, Peters genaamd, een man
die zoolang in Engeland gewoond heeft,
dat hg de Russische taal m»t een Eugelseh
accent spreekt Dit gemeene, kruipende
mannetje", aldus d« correspondent, ,met
zijn lichte, venjjnige oogjes, zit in het
Kremlin en veroordeelt met een pennc-
streek dagelijks dezijnen mannen ter
dood. Ieder, door een lid der soviet van
contra-revolutionaire neigingen beschul
digd, wordt door Peters tot den kogel
veroerdeeld. Peters heeft absolute macht
over leven en dood iu Rusland. Een neu
traal perseen, dia zich den laatsten tjjd
herhaaldelijk tet Peters richtte, em voer
onsekuldigen te pleiten, vertelde, dat
Peters een bloeddorstig klein beest was,
den geh««len dag doodvonnissen toeken-
de, dikwijls zonder te sien, waar hjj sjjn
handteekening ender zatte. Bjj een dezer
beaoeken sag de neutraal dat Peters een
bevel oaderteekende om 72 officieren te
fusiileeran, zonder zelfs een blik op het
papier te werpen. Toen de bezoeker,
walgende van de macht van dezen on-
mensch, 't Kremlin ontvluchtte, ontmoette
hij een ander lid dar buitengewone com
missie, die vertwijfeld de handen ophief
en zeide: „Vraag mij niets, ik ben zoo
uitgeput doer het onderteekenen van
doodvonnissen, dat ik niet meer denken
kan."
Vrijdag had in Rotterdam IV de stem
ming plaats voor gemeenteraadsleden,
vacature dr. v. Rooy en Niemerjer Ge
kozen A. B. de Zeeuw s. d. a. p. met
5631 stemmen. Herstemming tusschen
F. J. C. J. v. Beers r. k. en mr. G. Bicher
Caarten lib., die resp. 4033 en 4254
stemmen verwierven.
Naar wij vernemen is de uitvoer
van zijden stoffen uit Zwitserland naar
Nederland stopgezet.
j i
De nieuwe burgemeester van 's Gra-
venhage mr. Patijn is een breeder van
het oud-Kamerlid mr. Patijn, afgevaar
digde voor Zierikzee. Ook de vader van
den nieuwen dignitaris bekleedde inder
tijd het burgemeesterschap der residentie.
Huldeblijk oud-minister Loudon.
Vrijdagmiddag is ten zijnen huize aan
de Koninginnegracht aan jhr dr. Loudon,
den afgetreden minister van Buitenland-
sche Zaken, het huldeblijkde op ver
zoek van het Alg Ned. Verbond aan het
bestuur toegezonden kaartjes in fraai
bewerkt mahoniehouten caissette, aange
boden, in tegenwoordigheid van de leden
van het bestuur van het Verbond.
De voorzitter, de heer Kiewit de Jonge
heeft daarbij den oud-minister op harte
lijke wijze toegesproken, hem dankende
voor de groote diensten het land gedu
rende den oorlog bewezen, en voor zijn
streven, steeds een strikte onzijdigheid
te bewaren.
De heer Loudon zegde met enkele
woorden dank voor de gebrachte hulde,
daarbij verzekerende, dat het vertrouwen
van het Nederlandsche volk hem steeds
tot groote steun is geweest.
BK informatie aan het Bepartement
van Buitenlandsche Zaken is gebleken,
dat niets bekend was van het Wolffbe-
richt, inzake de vredesbemiddeling van
Nederland.
Peper.
Men meldt Hit Den Haag:
Moest in het begin van het vorige jaar
de afievering van peper voor winkelver-
