[FEEST
i
No. 50.
Oe Groote Oorlog.
Zaterdag 18 Mei 1018. Veertiende Jaargang.
tRBRUIK.
Een held van de pen.
BINNENLAND.
UIT ZEELAND.
J na de karakters
lalcoholisten zijn
lirs, evenmin als
Inans als „Lord
a$) te GOES.
CONCERTEN.
rEESTGIDS. H
bare Verkooping.
dag 18 Mei 1918,
Verschijnt eiken MAANBA6-.JV8EN80AG- en VRIJBA6AV8ND.
Welk weder zullen wij hebben?
©uwige men-
•en. Mr. van
het gebruikte
Tjk is geweest.
Jeeft verklaard
ont niet heeft
I s hier de vraag
I een absoluut
1 spreker haalt
lities aan.
Iird dat sal peter
Itaanrekkiug en
lideugdelijk ge-
■r Yan Ledden
lat de lont of
lzocht had fel
[t er dus eigen-
j is van lont, en
1 middel werd
lieder geval niet
fas dit ook niet.
jloelingen. Niet
j ontploffing, in-
borstanders van
lil"
Ituigenissen over.
veel naar het
stukken van
Deed ook aan
Ite bekl. Romein
Ttuinieren.
J zijn pleidooi met
ardelijk, speciaal
gelijk ook voor de
fiffi'ng zal integen-
iaan. De militaire
Ik schuld want er
jSlovendien hebben
lat dat bij eventu-
dam noch Haarlem
li geworden.
■ving was, zal de
Ig stijgen, wanneer
van Gigh dat
Jpïd spring-gelatine
lem nep pleiter de
rijf der beklaagden,
ld de officier de
Iddel (de helsclie
was geweest. De
s niet de hoofdzaak,
pet eenige middel,
dediger voor M.
■gen. De bedoeling
Ikere dressuur voor
liat zijn morgen aan
llfde daad te begaan.
I e uitspraak bepaald
1 uur. (Maasbode)
alle werkdagen, des
lags 6.45 tot donker.
jlags 8.80 tot 11 uur,
Itot donker.
Fe grootst mogelijke
emeente-Gasfabriek,
Directeur,
[H. BONTHUIS.
enigingen in Zeeland.
REGELINGSCOMMISSIE.
itaris H. W. NEERVOORT
vehpolder, zal op
iddags 2 uur, in de herberg
Otte te Krabtiendijke, voor
enamen van wijlen de Echt»-
1RINUS JOQSEN en JACOMlNA
ER, krachtens Reshter-
vel, in het
nbaar verkoopen:
I
gemeente Kruiningen, in R®'
jek, kad. Sectie C no. 121>
63 A. 30 cA.
-ebruik met rooven oogst 191Ö-
1
de stoom is voor de
strie, is het adver-
>n voor den handel'
roote beweegkracht.
NIEUWE ZEEIIWSCHE COUffll
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Gees t A0*, daartmiCea f 1-85-
Vfzoaderlgke nummers 6 cent, dubbele binden 10 coat
Advertentiên worden ingewacht vóór hall sea uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Boudewljn de Wlftesfraat A 135* GOES.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
80 fit p. r. B(J aSonneraemt special* prjt.
Advertentiên van 1—6 OfG* 10-ffl. hduni mgê mum IM SL
Rwnmifde advertentie 8 X gpplaatst, wordt 2 X bemeksad.
Wegens het Hoogfeest van Pinksteren
zal de „Nieuwe Zeeuwsche Courant"
Maandagavond a.s. niet verschijnen.
Zaterdag 18 Mei is het 100 jaar geleden,
dat het eerste nummer verscheen van het
Roomsche Tijdschrift „De Godsdienst
vriend", waarmede de Roomsch Katho
lieke pers voorgoed haar intrede deed
in ons vaderland. Verdient dit heugelijk
feit op zich zelf reeds ten volle herdacht
te worden, nog meer is dit het geval om
wille van hem, wiens kioeke, vaardige
pen dat tijdschrift bestuurde, den edelen
bekeerling Joachim George Le
Sage Ten Broek.
Zoon van een gevierd predikant, kwam
deze van God begenadigde man door
studie en zelfonderzoek tot de gevolg
trekking, dat de door Christus gestichte
Kerk was de Roomsch Katholieke en
eenmaal die overtuiging in zich omdra
gende, kon niets ter wereldgeen tegen
kanting of verguizing, geen tegenspoed
in tijdelijke zaken, geen ongunst der
fortuin hem weerhouden van een kloek
moedig belgden des waren geloofs.
Een kloekmoedig belijden 1 Neen, het
was hem niet genoeg, na in alle stilte in
1806 te Rotterdam de dwaling te hebben
afgezworen, voor zich zelf de geestelijke
genietingen der herwonnen waarheid te
smaken. Als een echte apostel wilde hij
daarvan mededeelen aan anderen, in 't
bijzonder aan zijn vroegere geloofsgenoo-
ten, waaronder zoovele voortreffelijke
zielen voorkwamen, die slechts bevrijd
behoefden te worden van het dichte net
van onkunde en vooroordeel ten opzichte
der Roomsche Kerk om met den Psalmist
te jubelen: „de strik is verbroken en wij
zijn vrij!"
Waarlijk, Le Sage Ten Broek was het
levend bewijs der waarheid, door het
Pinkstergeheim aan de wereld medege
deeld, dat de H. Geest niet ophoudt de
zielen der menschen met Zijn licht te
bestralen en met Zijn kracht te verster
ken, zoodat tot aan het einde der tijden
het werk der apostelen: de verbreiding
ies Evangelies wordt voortgezet.
En zoo ligt het geheel in de strekking
van het Hoogfeest dat aanstaande is,
dezen christelijken held van de pen een
woord van eerbiedige hulde te wijden.
Een held van de pen. Ja, dat was
Le Sage in den vollen zin des woords.
Men zegt, dat wijlen Pius X, toen hij
eens een journalist ter audiëntie bij zien
had, op het einde van het gesprek een
pen van zijn schrijftafel nam, die zegende
en ëen journalist toereikte inet woorden
„gelijk weleer mijne voorgangers het
zwaard zegenden dat werd getrokken ter
verdediging va* waarheid en recht,
zoo zegen ik thans het moderne zwaard
de pen." W elnu, als een wapen ter ver
dediging onzer heiligste goederen heeft
Le Sage gansch zijn leven de pen ge
bruikt op even schitterende als nobele
wijze.
Tal van werken en werkjes deed hij
het licht zien, waarbij hij met degelijke
kennis van het te behandelen vraagstuk,
met groote belezenheid, in een pittigen,
aantrekkelijken stijl, zonder den tegen
stander te kwetsen, tegen de dwalingen
zijns tijds te velde trok, vooral tegen de
schier hopelooze onbekendheid der Pro
testanten met den Roomsch Katholieken
godsdienst. En het is niet alleen als een
bewijs van hulde, maar ook en vooral
om de hooge waarde en reëele verdiensten
die deze pennevruchteu nu nog bezitten,
dat de apologetische vereeniging „Petrus
Canisius" twee geschriften van Le Sage
opnieuw gaat uitgeven, n.l. „De voor
treffelijkheid van de leer der Roomsch
Katholieke Kerk" en „Onderzoek een
heilige plicht van alle protestanten."
Door Le Sage is aan den vaderlandschep
grond het zaad toevertrouwd der Room
sche pers, nadat hij dien grond door zijn
noesten, onvermoeiden arbeid voor de
vruchtbare opname van dat kostbare
zaad had geschikt gemaakt.
Dat het zoo heerlijk ontkiemde, zoo
krachtig opschoot, zoo schoone vruchten
voortbracht ter eere Gods en tot heil
van het Katholieke Nederland bljjft dan
oak Le Sage's eeuwige roem, al zou de
nederige man die* aanstonds hebben
afgewezen en teruggebracht op Hem in
Wien alleen valt te roemen volgens het
door hem zelf vervaardigde grafschrift:
'k Verlang geen kostbaar praalgesteente,
Geen ijd'le lofspraak op mijn graf,
Maar 't Kruis alleen, dat m' in dit leven
De hoop op beter leven gaf.
Toch, in nog breeder vlucht zou de
Katholieke pers zich uitbreiden in deze
lage landen, wanneer haar gewicht, haar
belangrijkheid, ja haar onmisbaaiheid
beter door de Katholieken werd gevoeld.
Men wenscht dat het Roomsche leven
alom heerlijk opbloeie, van modern-hei-
densche smetten vrij. Men vraagt op
staatkundig gebied naar eene krachtige
Roomsche partij, die onze schoone poli
tieke beginselen practisch helpe verwe
zenlijken tot heil van land en volk.
Welnu, dat alles is voor een goed deel
onmogelijk zonder e#n flinke, krachtige,
vrije Roomsche pers. En nu spreekt men
van het steunen der Katholieke
persAlsof dat niet van zelf sprak. Trou
wens, wij hebben het altijd eenigszins
misplaatstgevondenom van „steunen" der
Katholieke pers te spreken. Wij zouden
liever van bevorderen willen spreken De
Katholieke pers is de steun der Katholie
ken. Zonder haar zouden de Katholieken
in ons land terugslinken tot een hoop los
staande individuen zonder kracht, zonder
invloed, zonder medezeggingschap in het
openbare leven.
't Ware zeer zeker geen te versmaden
Pinkstergave, zoo in het licht der huidige
honderdjarige herdenking van de stichting
der Roomsche Nederlanasche Pers de H.
Geest, die zooals de H. Schrift zegt,
blaast waar Hij wil, een nieuw vuur van
daadwerkelijke belangstelling deed gebo
ren worden in de harten onzer Neder-
landsche geloofsgenooten voor hun pers,
opdat deze in volle vrijheid en met alle
gewettigde middelen zegenrijk arbeide
aan de verbreiding over de wereld van
het rijk van waarheid en liefde, dat de
H. Geest op den Pinksterdag in de harten
Zijner uitverkorenen kwam vestigen.
Loase berichten.
De strijd in hat Westen.
De legerberichten bepalen zich tot de
vermelding van plaatselijke successen
waarin vooral de geallieerden in den
laatsten tijd uitmunten. Zoowel bij Kem-
mei als op den westelijken Oise-oever
hebben de Engelschen en Fransehen hun
stellingen weten te verbeteren en daar
door bewijs gegeven van een nog onge
schokte defensieve kracht. Misschien dat
generaal Foch een tegenzet voorbereidt.
Op het oogenblik is er van groete
gevechtsactie geen sprake en men ver
diept zich in gissingen over dezen stilstand
Het Mijnenveld vaor de Zweedsch kust.
STOCKHOLM. Mei. (W. B.) Naar
Zweedsche bladen meldeH heeft het
Engelsche mijnenveld vóór de Zweedsche
Westkust gisteren 'n nieuw offer geëischt.
Vóór Arstraud is in den namiddag een
visschersboot in de lucht gevlogen, waar
bij vier man der equipage den dood
vonden.
De meeste der leidende Zweedsche
bladen spreken hun verontwaardiging
nit over het voorval.
„Sooialdemooraten" meent, dat zoo er
werkelijk mijnen gelegd zijn binnen de
Zweedsche wateren men met een schen
ding der neutraliteit te deon heeft. In
zulk een geval zal de regeerng wel de
noodide opheldering vragen. jMsbd.)
Het Itallaansche ministerie.
De Italiaansche ministers Bianchi en
Dallolio zijn uit het kabinet Orlando
getreden,
Volgens de „Utro" is de keizerin
weduwe van Rusland door de Duitschers
uit de Krim uaar Kiejef gebracht. Skoro
padski is vroeger haar page geweest.
De „Matin" hericht, dat Donderdag
ëen vijandelijk vliegtuig voor de eerste
maal op klaarlichten aag over Calais
vloog en bommen wierp,
Naar de R. R. G, uit Havre verneemt
zijn Maandag j.l. 50.000 ton graan en
levensmiddelen uit Nievw-York verzonden
voor bezet België.
Telegrammen.
Naar aanleiding hunner samenkomst
hebben de beide keizers hartelijke tele
grammen gewisseld, waarin Wilhelm aan
aan Karei belooft om spoedig een tegen-
Bezoek te komen brengen. Keizer Karei
gaat echter eerst een bezoek brengen
aan Sofia en Konstantinopel. Burian zal
hem ook op dien tocht vergezellen. Thans
is keizer Karei te Weenen.
Eerste Kamer.
De leden! der -Eerste Kamer zijn ter
vergadering bijeen geroepen tegen. Dins
dag 21 Mei des-avonds te 8-1/2 uur.
1 1 - - -
Tweede Kamer.
Het wet sv 0 o rst el-D e Savornin
L o hm an.
Het voorstel van wet van den- heer
De Savornin Lobman c.s. tot wijziging
der wet op het lager onderwijs (d-w-z. tot
toekenning van eene salarisverhooging aan
de bijzondere onderwijzers gelijk aan de
openbare) werd in de Woensdag gehouden
/zitting der Tweede Kamer verworpen met
45 tegen 36 stemmen, links tegen rechts;
de heer Bichon van IJssehnonde stemde
tegen
Links had de overwinning van liet brute
getal. Maar het is de vraag, wie met
het zuiverst - hart- naar huis gpgaan is,
wie zich zelf oyerwinnaar mocht reke
nen, links -of tvel rechts.
iWat een geestdrift voor het recht, zoo
schrijft „De Maasbode", dat hiem altijd
heeft bezield voerde den meer dan tach
tig-jarigen Lohman in den strijd. Hij heeft
een heerlijk tafereel, zooala de heer Van
Wijnbergen, hem hulde brengend, -zei, ©en
heerlijk tafereel toegevoegd aan detn
schoolstrijd door zijn, geestdriftige rede.
„Wij komen niet vragen, aldus de grijze
staatsman met zijn jeugdige bezieling en
onovertroffen toewijding, wij komen niet
vragen: wilt gij dat misschien doen? Neen,
wij zeggen: dat behoort gij te doen; want
dat is een recht. Spreek ons niet van
de-kosten. Gij', heer Visser, gij! waart eens
rechter. Hebt gij' ooit gevraagd, als een
der partijen iets toekwam: kan de tegen
partij het wel betalen? Wat., recht is,
wordt eenvoudig toegekend. Hoe hooger
de kosten zijn, boe meer gij jaarlijks aan
de bijzondere onderwijzers onthoudt.
Noemt gij een bedrag van 8 millioen,
welnu, dau is het een som van niet min
der dan 8 millioen, die gij jaarlijks den
bijzonderen onderwijzers tekort doet. Gij
vraagt „waarborgen" vooraleer gij recht
doet. Gij meent, dat het bijzonder onder
wijs gevaar loopt onvoldoende te zijn.
Wellicht omdat gij weet, hoe slecht gij
het- openbaar onderwijs verzorgt. Toen
ik minister was aldus de heer Loh
man -nog steeds -toen zond ik een
circulaire uit aan de Gedeputeerde Sta
ten, opdat er wat beter voor het open
baar onderwijs zou gezorgd worden. Dr.
Kuyper maakte ernst met het leerplan.
Neen, het openbaar onderwijs scheen wel
meestal hoofdzakelijk een middel te wezen
om het bijzonder onderwijs te onderdruk
ken. Nog immer praat ge van waarbor
gen. Hebt gij niet altijd betoogd, dat een
der beste waarborgen voor goed onder
wijs is een goede salariëering? Doch gij
interesseert u niet voor het volksonder
wijs. Gij vreest voor het doorgaan op
den weg, -dien gij: met artikel 192 eenmaal
zijt ingeslagen. U, Gerhard, die bij de
grondwetsherziening zulk een fraaie rede
hieldt, u- herkende ik niet, tegen ons ont
werp sprekend. Doch gijl vreest voor de
genen, die achter u staan,- gij -durft voor
hen, vooral voor de openbare onderwij1-
zers, niet voortgaan met het betrachten
van recht".
Hoe treffend, dat,in dit geding de hou
ding van velen ter linkerzijde zoozeer
werd beïnvloed door hun booze geesten,
hun (groot-kiezers de openbare onder
wijzers. Daar legde de heer Van- Wijn
bergen flink den nadruk op. Die open
bare onderwijzers zijn de gevaarlijke drij
vers, waar de vTijzinnighdemocraten en
socialisten niet tegen op durven. Die zijn
de vijanden -van de bijzondere onderwij-
'zers. Waar aijni n,u, zoo yroegj dó bSfit
Van Wijnbergen, waar zijn nu de „Bode"
en het „Schoolblad" met bun „solidari-
waar zijn nu de openbare onderwijzers
om eens te bewijzen hun stelling; die
zij altijd verkondigden om bijzonder© on
derwijzers voor hun vragen te. spannen:
waar het onze stoffelijke belangen geldt,
zjj'n wjj één. Die stelling heeft afgedaan
en de heeren zijn nu gebleken de ver
klaarde vijanden van den bijzonderen on
derwijzer. Zij, -die, ofschoon zooveel meer
ontvangend nog steeds klagen over lage
bezoldiging, zij koelen hun afkeer tegen
het bijzonder onderwijs aan de bijzondere
onderwijzers. Hoe geheel anders is het
gedrag geweest der rechtsche partijen. Zij
hebben steeds, zoo memoreerde de Ka
tholieke afgevaardigde, gesteund elk voor
stel tot verbetering van salariëering der
onderwijzers, zonder te vragen van welke
regeering het uitging of wie het meest
bevoordeeld werd. Gij, die gaarne mee
doet aan protesten tegen rechtsschen-din-
gen, ons door het buitenland aangedaan,
zorgt eerst, dat in uw eigen land wat
recht betreft de zaken in orde zijn. Gij
die spreekt van saamhoorigheid der na
tie, bier hebt gij een gelegenheid om die
saamhoorigheid te belijden en te bevor
deren. In dezen zin wist de heer Van
Wijnbergen bij- t© dragen tot de moreel©
overwinning, welke de zaak van het recht
heden had op- te teekenen. Ook de heer
Van der Molen heeft met zijln bijzondere
onderwijservaring met groot gezag aan
den strijd deelgenomen.
Dr. Nolens legjle nog ter dege vast,
dat de heeren van links door hun gpdrag
den schoolstrijd voortzetten.
De heer Troelstra, die wel voelde dat
hier onrecht geschiedde, maar die ook al
uit vrees voor den grootkiezer niet durf
de voor stemmen, stelde ter elfder ure
voor, dat de Staat een renteloos voor
schot zou verstrekken aan de bijzondere
schoolbesturen om daaruit de bijzondere
onderwijzers extra te bezoldigen. Welk
vreemd en onpractisch voorstel met recht
door de rechterzijde werd afgewezen.
Wetje-Cort en duurte-toeslag.
In zijn rede over het ontwerp-Lohman
vermeldde de heer Van Wijnbargen nog
even de pas opgerezen kwestie, of de
duurtetoeslag voor de onderwijzers in
mindering komt bij toepassing van het
wetje-Cort. Hij was van meening, dat
deze kwestie spoedig besproken zal wor
den bij de suppletoire-begrooting van
hoofdstuk V. Ongetwijfeld is dan deze
afgevaardigde voornemens alsdan over
deze kwestie, welke zooveel beroering
brengt, te spreken.
Gift van H. M. de Koningin.
H. M. de Koningin beeft een bedrag
van f1000 geschonken ten behoeve der
nagelaten betrekkingen van omgekomen
viscshers te Katwijk en eenzelfde bedrag
voor die te Noordwijk.
Chocoladereepen.
Gemeentebesturen kunnen reepen of ta
bletten chocolade van 30 a 40 gram aan
vragen tegen fll per stuks, om ze en
détail te doen verkoopen tegen I2V2 ct.
per stuk.
De economische onderhandelingen met
Ouitschland.
In goed ingelichte kringen is men,
volgens de „Tel." overtuigd, dat de heer
A. G. Kröiler zéér waarschijnlijk reeds
reeds uitgenoodigd is om weer zitting
te nemen in de commissie, die de eco
nomische onderhandelmgen voert met
Duitschland.
Het convaoi naar Indië
De „N. R. Ct." verneemt, dat aan het
voor Ned.-Indië bestemde convooi als
kolenboot zal worden toegevoegd het
vrachtschip Bengkalis, van de Stoom
vaart-Mij Nederland te Amsterdam. De
Bengkalis, groot 6548 bruto ton, is een
nienw schip, dat nog niet in de vaart
is geweest.
Verwachting tot den avond van 18 Mal:
Zwakke tot matigen wind uit 0estel||k»
en Zuidelijke richtingen. Aanvankelijk meeet
licht tot halfbewoikt. Later waarsohilnlijk
toenemende bewolking. Droog, behoudens
vooral In het Zuiden kans op onweer.
Aanvankelijk warm.
Hervatting der vaart.
(Officieel). Bij het Departement van
Koloniën is van don Gouverneur-Generaal
telegraphisch bericht ontvangen, dat de
vaart op Amerika hervat is en dat een
aanvang is gemaakt met het verleenen
van uitvoervergunningen van producten,
waarvan de uitvoer verboden is.
DEN HAAG. Naar wij vernemen ia
van de Amerikaansclie regeering de toe
zegging gekregen, dat het s.s. Niéuw-
Amsterdam na aankomst in de Vereenigde
Staten, weer naar Nederland zal mogen
terugkeeren met een lading grondstoffen
voor de brood bereiding. (Z.)
Onze rijstschepen te Saigon.
(Off.) Volgens een bij hét Departement
van Koloniën ontvangen telegram heeft
de consul van Frankrijk te Batavia me
degedeeld dat onze schepen to Saigon
uitklaring zulten ontvangen.
(Saigon, ook Saigoen of Saigun geheeten,
is de hoofdstad van Fransch Cochin-
china Hed. N. Z. Crt.)
Broodkaart 50ste tijdvak.
De directeur van het centraal brood-
kantoor maakt bekend, dat de broodkaart
van het 50ste tijdvak geldig is van 18
tot en met 24 Mei.
De „Frlsia"
Naar de „N. R. Ct." verneemt, wordt
het passagierschip Frisia van de Kon.
Holl- Lloyd te Amsterdam, in gereed
heid gebracht voor een reis naar Buenos-
Ayres via New-York.
De Dult8che vliegers.
Naar wij vernemen zijn de vier Duitsohe
vliegers, die 3 Mei j.l. in de Wielingen
zijn neergekomen en met hun vliegtuigen
naar Vhssingen gebracht zijn geïnterneerd
en zijn de Duitsche vliegers, die 15 mijlen
bewesten Texel zijn zijn aangetroffen en
den lOen Mei j.l. te I <muiden werden
aangebracht, vrijgelaten.
R. K. Ziekenhuis te Batavia.
Naar wij vernemen, is thans besloten
dat het tiental Eerw. Zusters van de*
H. Carolus Borromeus, uit het klooster
„Onder de Bogen" te Maastricht, met
de- „Nieuw Amsterdam" de reis naar
Ned. Indië zullen aanvangen, waar zij
met de leiding van het te Batavia op
gericht nieuwe Ziekenhuis zullen worden
belast. Sedert lang wordt daar op hare
komst gewacht. (De Tijd.)
0e Vetdl8trlbutie.
Door den Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel is tot de gemeente-
bestuien de volgende circulaire gericht:
Ik heb de eer u mede te deelen, dat
de rantsoeneering van vetten, waarom
trent u wérd bericht bij mijne circulaire
d.d. 19 April La. A., afd. Crisiszaken,
bureau Volksvoeding, in werking zal tre
den op 3 Juni e.k.
Aanvakelijk lag het in mijne bedoeling
den termijn van inwerkingtreden te stel
len op 22 Mei e.k., in verband waarmede
aan de gemeentebesturen verzocht was,
vóór 5 Mei op te geven, welke hoeveel
heden der onderscheidene vetsoorten,
naar hunne meening, noodig zouden zijn.
Op 5 Mei j.l. waren echter nog slechts
van 282 gemeenten opgaven ontvangen en
op 11 dezer ontbraken nog de opgaven
van circa 160 gemeenten. Dientengevolge
zal het niet mogelijk blijken de verschil
lende soorten tijdig aan alle gemeente
besturen vóór 22 Mei te doen toekomen
bovendien heeft het doen van te late
opgaven tot gevolg, dat de voorbereiding
voor het maken der margarine-melanges
vertraagd is moeten worden.
Op grond van een en ander is het niet
mogelijk de vetdistributie vóór 3 Juni
e.k. in te voeren.
Gemeentelijke Centrale Keuken te Goes.
Het menu voor de week van 21 Mei
tot 25 Mei
-1