No. 45
üe Groote Oorlog.
Dinsdag 16 April 1918.
Veertiende Jaargang
Verschijnt elk MAAH0AG-. WOEHSDAG- en VRIJ0A6AV0ND.
Wanorde beteekent hon
gersnood.
De strijd in het Westen.
BINNENLAND."
Welk weder zullen wij hebben
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes ft**, iaacMfMi f 1.85.
Afzonderlijke nummers 6 cent, dubbele bladen 10 cent
Advertentiën worden ingewacht vóór half een nar 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Boudewljn de Vllttestraat A 135* GOES.
Tel. interc.: Directie no. 94. Redactie no. 97.
10 GL p. i. Bjj abonnement spamie pr|t.
Advertentiën van 1—5 npi> f 0.75, Man Mfd inner If fit
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 3 X
In verband met de talrjjke hongeronlus-
ten in de steden kan het zijn nut heb
ben de aandacht te vestigen op de korte
kernachtige proclamatie, van den burge
meester van Rotterdajn aan de burgerij,
waa,rvan de slotzin zóó juist het karakter
der wellicht begrijpelijke, maar toch
hoogst ondoelmatige en afkeurenswaardige
hongerrelletjes typeert. De proclamatie
luidt
Gedurende de laatste dagen hebben op
straat ongeregeldheden plaats ,die niet ge
duld kunnen worden en die dus moeten
ophouden.
Aan de politie en aan de militaire macht
is last gegeven onmiddellijk en met de
meeste kracht op te treden tegen samen-
loopen en baldadigheid.
Tusschen slechtgezinden en nieuwsgie
rigen kan daarbij geen onderscheid wor
den gemaakt. Nieuwsgierigen, die getrof
fen worden, hebben dat dus aan zichzel-
ven te wijten.
Ook de baldadigheid van kinderen zal
metterdaad worden tegengegaan, zoodat de
ouders hiermede gewaarschuwd zijn.
Ik hoop dat alle weidenkenden zullen
begrijpen, dat de moeilijkheden der voe
ding door gemis aan orde zullen toene
men en zelfs noodlottig zullen worden.
Een ieder moge in de dagen, die wij
doorleven, deze woorden voor oogen hou
den: „wanorde beteekent hon
ger snoo d".
De socialistische burgemeester van
Zaandam heeft een proclamatie in ge
lijken geest uitgevaardigd. Daarin heet
het:
„Wilt gij Zaandam binnen een
minimum van tijd geheel zon
der meel en brood hebben?
„Och, dan is het recept daarvoor zeer
eenvoudig
„Plunder alle hakkers winkelssteel alle
broodkarren leeg; mishandel uwe klas-
genoóten, de broodbezorgers.
„Ge hebt dan onmiddellijk resultaat,
immers
„Alleen de sterke, die op zijn bon al
wat gehad heeft, krijgt dan nog wat, en
berooft zijn zwakkeren medearbeider, die
op z(jn bon nog niets gehad heeft, en
nu ook heelemaal niets meer krijgen kan.
„Gjj bezorgt den, evenals gij, ook voor
zjjn gezin werkenden bakkerspatroons en
uw eigen coöperaties, die allen toch ze
ker geen schuld aan de huidige misère
dragen, flinke schade, en wat het voor
naamste is, het brood en. meel gaat weg
zonder bonnen met als gevolg: hee
lemaal geen bro.od meer voor
niem and".
Over den geest, die de betoogers bezielt,
schrijft „De Maasbode" aldus:
Wonderlijk eensluidend zijn de berich
ten, uit verschillende plaatsen binnen
komend. Overal is het ruiten vernielen
en plunderen. Niet om brood alleen; imtar
ook andere waren schijnen geschikt voor
het koelen van den plunderlust.
Meest schijnt de vernielzucht het te
winnen van den honger. Tarten van de
politie en zelfs handtastelijkheden tegen
over de handhavers der orde meiï
deinst er niet voor terug.
Hier en daa,r hebben de gebeurtenis
sen zich ontwikkeld tot aan den rand
van het oproer, dat wil ook zeggen tot
aan de grens waar het vallen van slacht
offers begint.
Wie de slachtoffers zullen wezeai, het
is weinig twijfelachtig, dat zullen behalve
de traditioneele onschuldige nieuwsgieri
gen hoofdzakelijk zijn jeugdig goed, half
volwassen knapen en hier en daar een
vrouw.
Juist de jeugd, die nog niet zoo lang
de weldaden!?) van ons kostelijk onder
wijs achter den rug heeft trekt er op
uit om te rooven en desnoods een agent
het hoofd in te slaan. Dat jeugdige goed
loopt met de armen vol gestolen choco-
laad en geroofde, dameslaarsjes.
Aldus, de anarchie van knapen voert
hier en daar 'n schrikbewind en berok
kent onnoemelijke schade.
Toch is het blad niet blind voor de
eischen vanj het oogenblik. Het schrijft:
Wjjders zijn er practische maatregelen
noodig in zake de volksvoeding. Ofschoon
het verkeerd is door de relletjes zich
tot verbetering der volksvoeding te laten
verleiden, toch vormt de noodtoestand
des volks een zoo weligen bodem voor
ontevredenheid, dat de grootste inspan
ning der overheid zich op de voedings-
nooden1 wel richten mag.
Vooral, afgescheiden van alle feitelijk
heden, vatte men het voedingsvraagstuk
zoo ernstig mogelijk op.
Er hapert nog veel, dat anders kan.
In de residentie is nóch de beloofde kaas
nóch de beloofde, eenheidsworst te ver
krijgen en zoo is het elders ook. Daar
hapert te veel.
Ook mag als men het van' de rel
letjes afgescheiden houdt .gedacht wor
den over de vraag, of de voedselvoor
raden, welke dienen om eventueel den
militairen ondergang van ons land te hel
pen keeren, niet voor een deel aange
sproken moeten worden om den phy-
sieken ondergang van velen te voorko
men.
Dit is. een vraag om te overwegen.
Want de voedmgnood is tot groote hoogte
gestegen.
is 31 Maart in'den Atlantischen Oceaan
tot zinken gebracht.
De druk der Duitsche troepen op het
meest Noordelijk gedeelte der geallieerden
linie in Frankrijk duurt voort. De geal
lieerden verdedigen zich hardnekkig, doch
't valt te betwijfelen of hun uit allerlei
vreemde beslanddeelen saamgestelde
[krijgsmacht hei op den duur tegen de
Duitschers zal kunnen uithouden, -Nu
reeds worden uit Pas-de-Calais de voor
raden weggevoerd. Ook Soissons is ont
ruimd en uit Compiègne zijn alle militaire
inrichtingen verwijderd. Er blijkt uit de
redevoeringen in 'tBritsche Hooger- en La
gerhuis en. uit de persbeschouwingen dui
delijk, dat men den toestand als zeer
^ernstig beschouwt. Ook de Amerikaan-
sche pers is onthutst over inhoud en
toon van Lloyd George's jongste verkla
ring en zij. vindt daarin aanleiding om
een beroep te doen op alle Amerikanen
tot het maken van spoed in alle afdee-
lingen der .oorlogsindustrie, in het bij
zonder den scheepsbouw, voor het troe
penvervoer naar Europa,
BERLIJN, 13 April. (Draadloos). Het
avondcommuniqué meldt: Op het slag
veld aan de Leye wonnen wijl al strij
dende terrein. Overigens niets nieuws.
MervllIe door de Ouitsohers genomen
LONDEN, 12 April (R.O.) Het middag
communiqué meldtDe vijand heeft Mer-
ville genomen. Onze troepen hebben zich
in de omgeving van Ploegsteerd terug
getrokken naar nieuwe stellingen in de
buurt van Neuve Eglise.
Op het overige gedeelte vau het Noor
delijk slagfront is de toestand in hoofd-
zaait onveranderd.
BERLIJN, 12 April (DRAADLOOS.)
Het avondcommuniqué meldtOnze ze
gevierende troepen rukken door de uit
gestrekte Leye-vlakte tusschen Armen-
tières en Merville op.
Losse berichten.
Reims in brand.
Het Fransche communiqué van 13 April
meldt o.a.
De Duitschers gaan voort Reims te
bombardeeren. Een gedeelte van de stad
staat in brand. Men is druk bezig om
de vuurhaarden te beperken, niettegen
staande de vernietigende uitwerking van
het Duitsche artillerievuur.
LONDEN, 13 April. (R.O.), (Officieel).
Bij den luchtaanval op gisteravond wer
den 2 mannen, 2 vrouwen en 1 kind ge
dood en 8 mannen, (1 vrouwen en 1 kind
gewond.
De vliegeraanval op Parijs.
PARIJS, 13 April (R.O.) (Officieel). Bij
den luchtaanval van hedennacht werden
24 personen gedood, waarvan 9 mannen
en 15 vrouwen en 62 personen gewond.
PARIJS, 13 April (R.O.) (Officieel).
Het aantal slachtoffers van den vlieger
aanval van den afgeloopen nacht bedraagt
26 dooden en 72 gewonden.
De onbeperkte Duikboot-oorlog.
KOPENHAGEN, 13 April (W.B.) Het
Deensche s.s. „Indien" (4199 br. tons)
De Meerderheidsresolutie in den Rijksdag.
BERLIJN, 12 April (O.V.) De „Voss.
Ztg." schrijftVerscheidene afgevaardig
den der vooruitstrevende volkspartij, w.
o. Ablasz, Muller, Meiningeu, Oohn enz.,
hebben aeeds herhaaldelijk de overtuiging
te kennen gegeven, dat door de verlenging
van den oorlog, de vredesresolutie haar
bindende kracht verloren heeft. Zjj hou
den daarbij met de stemmen die in steeds
grootere kringen der partij merkbaar
wordt. Een verlenging voor de strekking
der vredesresolutie zal er toe bijdragen
het tegendeel te bewerken van hare be-
teekenis, welke in het verkorten van den
oorlog gelegen was. Het spreekt thans
vanzelf, dat de resolutie ais niet meer
bestaande beschouwd moet worden.
Beschieting van Parijs.
Nu de Parijsche bevolking tot de ont
dekking komt dat de beschietihg der
stad niet een op zichzeif staande gebeur
tenis is, maar ,hut karakter aauneemt van
een bombardement, wordt de onrust al
gemeen. Volgens bericht uit Lugano aan
de „Voss. Ztg" is de aandrang van vluch
telingen aan de stations zóó groot, dat
het getal wagons niet toereikend is om
hen te vervoeren. En naar het blad uit
Genève verneemt, is aan de grensstations
bekend gemaakt, dat tot nader order
geen kaartjes naar Parijs zullen worden
afgegeven.
Veel erger dan deze schrikaanjaging
is het feit, dat een granaat van het vér-
dragend kanon waarmede Parijs wordt
beschoten, dezer dagen in een hospitaal
voor kraamvrouwen viel en daar groote
verwoestingen aanrichtte en menschen»
levens vernietigde.
Ontslag van Czernin.
Men seint ons heden:
WEENEN (officieel). Graaf Czernin
heeft ontslag als minister genomen
N.B. Czernin was minister van
buiteulandsche zaknn van Oosten-
rijk-Hongarije.
Uit Weenen wordt officieel medege
deeld
Wat betreft den door Clemenceau ge-
publiceerden brieftekst, verklaart het
keizerlijk en koninklijk ministerie van
Bviteniandsche Zaken op allerhoogst be
vel, dat zijne apostolische Majesteit aan
zijn zwager pn»s Sixtus van Bourbon
in het voorjaar van 1917 een particulieren
brief van zuiver persoonlijk karakter
heeft geschreven, die geen opdracht be-
bevatte aan den prins, om een bemidde
ling bij den president der Fransche
republiek of waar ook in te leiden en de
hem gedane mededeeiingen uit te lokken
en in ontvangst te nemen.
Deze brief maakte van de Belgische
quaestie in 't geheel geen melding en
bevatte inzake Elzas-Lotharingen de
volgende passage
„lk zou mijn geheeien persoonlijken
invloed ten gunste van Frankrijk's aan
spraken op teruggave van Elzas-Lotha-
ringen hebben aangewend, indien deze
aanspraken rechtvaardig waren, doch
zij zijn het niet".
Tengevolge van de gebeurtenissen in
het verre Oosten heeft de Russische
regeeriug besloten den ex-Tsaar en zijn
gezin van Tobolsk naar een stad in den
Ueial over te brengen.
Sociale verzekering in Balglë.
Men schrijft ons:
De Gouverneur-Generaal ,va,n België,
heeft, naar wij vernemen, eene verorde
ning voor 't Vlaamsche land onderteekemd,
betreffende de sociale verzekering, welkte
ook voor Walen is uitgevaardigd.
Deze verordening bevat in hoofdzaak
de bepalingen van het wetsontwerp, dat
vóór den oorlog door de Kamer van V olks
vertegenwoordigers met algemieene stem
men werd aangenomen, en op 8 Mei
1914 aan den Senaat werd gezonden,
doch aldaar niet in behandeling werd
genomen.
De Raad van Vlaanderen heeft onlangs
de tenuitvoerlegging van deze wet voorge
steld. De nieuwe- verordeningpn zijln nu
in innige samenwerking tusschen de be
zettende macht en de Vlaamsche voor
mannen, vfto^najmpjjjlc fi«,t Vlaapiscjhe mi
nisterie van nijiveirheid en arbeid, uit
gewerkt. i i
Door een geringe bijdrage te storten
in da kas der mutualistische vereeniging
hunner keuze, verzekeren de werklieden
zich, met <Le daar bij, komende ver
plichte bijdragen hunner werkgevers en
de ruime staatstoelagen, tbiji vroeg
tijdige invaliditeit, of ouderdom, een in
komen van 1 franc en in geval van
ziekte van fr. 1.50 per dag.
Een der verbeteringen ten gunste der
werklieden is de verzekering van bijizon-
deren steun aa,n kraamvrouwen.
Volgens de voorioopige- berekening zal
de toepassing van deze nieuwe wet aan
den Staat jaarlijks meer dan twintig mil-
lioen francs kosten. Deze som komt recht
streeks en uitsluitend aan de werklieden
ten goede*.
Aanval op de Vlaamsche Kust.
BERLIJN, 12 April. In den nacht
van 11 op 12 April hebben En-
gelsche zeestrijdkrachten, be
staande uit monitors, torpedovaartuigen en
vliegtuigen een aanval op de Vlaam
sche kust gedaan. Ostende werd met
geschut van zwaar kaliber beschoten en
Zeebrugge door vliegtuigen met bommen
bestrooid. De aanvallen werden door onze
batterijen zonder moeite afgeslagen. Mi
litaire schade werd nergens aangericht
Een vijandelijke torpedomotorboot, die
Oostende naderde ,werd in brand gescho
ten en door de bemanning verlaten, waar
na de volledige uitrusting door ons werd
buitgemaakt.
N.B. Hiermede is het hevig schieten
verklaard, dat Donderdagnacht in een
groot gedeelte van Zeeland werd ge
hoord. - Red.
WEENEN, 12 April. De Duitsche keizer
heeft aan keizer Karei het volgende
telegram gezonden:
Ontvaug mijn hartelijken dank voor
uw telegram, waarin gij de bewering van
den Franschen minister president over
uw houding ten aanzien van de f ransche
aanspraken op Elzas-Lotharingen atwijst
en opnieuw nadruk legt op de gemeen
sehappelijkheid van belangen, die tusschen
ons en oaze rijken bestaat.
Ik haast mij u te zeggen, dat in mijn
oogen een zoodanige verzekering uwer
zijds volstrekt niet noodig was, want ik
ben geen oogenblik er over in twijfel
geweest, dat gij onze zaak in gelyke
mate tot de uwe hebt gemaakt, evenals
wij voor de rechten uwer monarchie
opkomen. De zware, doch succesvolle
gevechten dezer jaren hebben dit voor
ieder, die zien wil, duidelijk bewezen.
Zij hebben den band nog vaster geknoopt.
Onze vijanden, die in een eerlijken strijd
tegen ons niets vermogen, schrikken voor
de oneerlijkste en laagste middelen niet
terug. Daar moeten wij ons bij neerleggen.
Maar des te meer rust de plicht op ons,
de vijanden op alle oorlogstooueelen
zonder pardon aan te vallen en te verslaan.
In trouwe vriemdschap,
Wilhelm.
UIT RUSLAND.
Volgens het bericht uit Stockholm aan
de Duitsche bladen, heeft de Russische
Kerkelijke synode onder voorzitterschap
van prins Trubetzkoi ten getale vau 500
leden te Moskou vergaderd, het „auathe-
ma" uitgesproken over alle bolscüewiki-
He patriarch heeft dit basvloekbeiluit
in alle orthodoxe kerken doen afkondi
gen.
Daar de regeering vreest, dat dit besluit
noodlettigen invloed zal hebben, heeft
ze de synode aanstonds ontbonden en
den patriarch te verstaan gegeven, dat
hij zich ter verantwoording bij Lenin te
vervoegen heeft. (Maasbode.)
Het broodrantsoen.
In de vergadering van de Eerste Ka
mer heeft de minister van landbouw
naar aanleiding van het Reuter-be-
richt over graan verscheping naar ons land,
meegedeeld, dat de regeermg geen aanlei
ding ziet, het broodrantsoen te verhoogen,
vóór het graan te Rotterdam op de kade
ligt.
Verwachting tot den avond van 16 April
Matige tot krachtigen, Noordelijke tot
0o8telijken wind. Betrokkep tot zwaarbe
wolkte lucht. Waarschijnlijk regenbuien.
Iets zachter.
De Minister heeft bepaald, dat met ingang
van heden 15 April zal worden verstaan
onder RegeeringstoloamS0 pCt. tarwer
en roggebloem; 10 pCt. aardappelmeel;
10 pLt. -Amerikaansclie bloem; en onder
Regeeringsmeel45 pCt. ongebuild tarwe
meel; 40 pLt. ongebuild roggemeel; 10
pC't. erwten/boonenmeei5 pCt. gries/
grind/zemelen; of bij afwezigheid van «rvr-
ten/boonen: 50 pCt. ongebuild tarwemeel;
45 pCt. ongebuild roggetneietl; 5 pCt. gries/
grind/zemelenmet «hen verstande, dat de
hoeveelheid erwten/boonen wel minder
maar niet -mieer dan 10 pCt. mag be
dragen, terwijl bij minder dan 10 pCt.
aan erwten/boonen liet res tee rende per
centage over de tarwe en rogge .verdeeld
moet werden.
Totaal slachtverbod 7
De „Veehandel" meldt: Naar men ons
uit zeer betrouwbare bron mededeelt,
overweegt de regeenog een totaal slacht
verbod en een veivoerverbod va« vee.
Hit zou binnen zeer korten tqd in
werking treden.
Onze gezant in Amerika.
Blijkens oen telegram uit Wasliitigton
van 11 dezer, heeft mr. Aug. Philips,
de Nederlandsche gezant te Washington,
die met verlof om gezondheidsredenen
Amerika verlaat, zich met zijn familie
ingescheept op het stoomschip „Heilig
Olaf", dat naar Kopenhagen vertrekt.
Naar hetgeen de „Nieuwe Ct." nader
hoorde verluiden, moet er geen reden
bestaan om brj het bericht van mr.
Philip's plotselingen terugkeer uit Was
hington aan een „diplomatieke onge
steldheid te denken.
Reeds in de laatste weken vóór zijn
vertrek van hier leed de nieuwe gezant
in bedenkelijke mate aan slapeloosheid
en nervositeit. Deze kwaal schijnt tijdens
zijn kort verblijf in Amerika op onrust
wekkende wijze te zijn toegenomen.
Voorts kwam het blad ter oore, dat
mr. Philips reeds met zijn gezin aan
boord van een Deensch schip naar ons
land moet zijn scheepgegaan.
Onlusten.
Vorige week hebben in tal van plaat
sen, meest grootere steden, ernstige on
lusten plaats gehad naar aanleiding der
voedselschaarschte. De onlusten droegen
overal hetzelfde karakter plunderen van
bakkerswinkels en broodwagens, ingooien
van winkelruiten ook bg niet-bakkers
en de politie sarren, uitdagen en met
steenen gooien. Vrouwen en opgeschoten
bengels waien de hoofddaders. Vooral te
's Graveuhage was het erg en stond men
aan den rand van een geregeld oproer.
In de donkere achterstraten had men de
deksels der rioolputteu verwijderd om
de politie en militairen daarin te doen
vallen. Bloedige botsingen bleven daar
ook niet uit en slachtoffers vielen aan
weerszijden al is het niet zoo erg geweest
als de geruchten deden gelooveu. Natuur
lijk waren onder de slachtoffers ook on-
schuldigen zooals het 16 jarig meisje
Adriana Huegen te 's Gravenhage dat
door een verdwaalden kogel gedood
werd. De burgemeester heeft persoonlijk
aan de moeder zijn deelneming komen
betuigen, riet wordt morgen begraven.
Een politie agent in de zelfde straat kreeg
van een vrouw met een handvat van
kinderwagen een geweldigen slag tegen
het achterhoofd, die hem bewusteloos
deed ineenzinken, terwijl andere agenten
en militairen door steenworpen werden
gewond. Lhaiges van bereden politie en
militairen hadden onophoudelijk plaats.
Te Amsterdam, Rotterdam en Hen Haag,
vooral in laaist genoemde stad, is voor
duizenden guldens aan ruiten verbrijzeld.
Men heelt nu ailerwege houten betim
meringen voor de winkelruiten aange
bracht. Het bericht, dat Amerika graan