De Groote Oorlog.
No. 136.
Donderdag 18 November 1915
Elfde Jaargang.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Verschijnt eiken MAANDAG-, JKISDAG- en VRIJDAGAVOND.
Losse Oorlogsberichten.
WE ZEEUWSCHE COIMiT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 'a namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 2o9, GOES.
Tel. interc.Directie no. 33. Redactie no. 97.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels ƒ0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 _X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
De abonné's op dit blad, in het bezit der door de OH jfk gulden bij verlies van beide 9H gulden bij
directie uitgereikte polis, zijn, overeenkomstig de M I 11 I handen, voeten of oogen. m I I verlies van een
daarvoor vastgestelde Verzekeringsvoorwaarden, 1 I 11 I Voorts bij ongeneeselijke 1 I B hand, voet
GRATIS verzekerd tegen ongelukken voor: verstandsverbijstering; g Lff of oog; duim; wijsvinger;
De uitkeering der bovenstaande bedragen is gewaarborgd door de „Hollandsche Algemeene Verzekerings-Bank" te Schiedam.
gulden bij J A gulden bij A A gulden bij KM
jfl I I verlies van een II II I verlies; I fl verlies van 1
hand, voet 1 fl I fl fl van een 1% B B een 0
of oog; duim; wijsvinger; 0^
gulden bij
verlies van
eiken anderen
vinger.
Wegens overvloed van nieuws
berichten heden geen feuilleton en
geen oorlogsoverzioht. Red.
De oorlog op den Balkan.
SOFIA, 16 November (W.B.) Het com
muniqué van den 14en meldt:
De operaties ontwikkelen zich over het
geheele front gunstig voor onze troepen.
Bij Prokuplje maakten onze troepen
480 kisten artillerie-ammunitie, 220 kis
ten infanterie-munitie, 12 wagens met
oorlogsmateriaal en 1 pionnierspark met
16 pontons buit.
Onze tegenaanval op de Karassa-oever,
teu Zuiden van Veles, eindigde met het
feit, dat de Franschen op den Oostelijken
oever van deze rivier volkomen werden
teruggeworpen. Daar namen onze troepen
door een krachtigen stormloop onder
gezang van het nationale lied, de sterk
verschanste stellingen van de Franschen.
De toestand in Servië.
Het Algem. Handelsblad verneemt uit
Saloniki dato 15 November j.l.
Het hedenavond van het Servische
front ontvangen nieuws luidt minder
gunstig, zelfs verontrustend. De Bulgaren
hebben met een talrijke strijdmacht een
flankeerende beweging gemaakt, komen
de van Tetowo in de lichting van Gos-
tiwar, zoodat zij Prilep en derhalve ook
Monastir bedreigen.
Te Gradsko moesten de Franschen op
twee plaatsen terugtrekken.
Het corps diplomatique in Servië is
van plan veranderd en vertrekt nu naar
Skoetari in plaats van naar Monastir.
Er worden toebereidselen gemaakt voor
het vertrek van een aantal inwoners uit
Monastir
De operaties in België en Frankrijk.
LONDEN, 16 November (R.O.) Een
telegram van maarschalk French meldt
wederom, dat er alleen artilerie- en mijn-
gevechten op het Britscne front hebben
plaats gehad. De infanterie kwam niet
in acttie.
Van het Oostelijk oorlogsierreln.
PETROGRADO, 16 November (West-
nik.) Het communiqué van den grooten
generalen staf melut:
Op het geheele front van Riga tot de
Pripjet heeft op den 15den geen enkele
belangrijke gebeurtenis plaats gehad.
In de streek van de dorpen Tschniny
en Kriask voor de overgangen van de
Styr duren .de gevechten voort.
De toestand van het Servische leger.
Naar aan „Daily Telegraph" uit Salo
niki van vertrouwbare zijde gemeld
wordt, heelt, volgens berichten uit het
binnenland van Servië, het Servische
leger, dat langzaam terugtrekt bjjuahet
doel bereikt. De positie van het leger
zijn gelegen in het bergachtig district,
dat vroeger de Turksch-Servische grens
vormde vóór den Balkan-oorlog. De ver
liezen van het leger zijn, naar gemeld
wordt, niet grooter dan 3Ü0Ü dooden,
gewonden en gevangenen en het leger is
er bovendien m geslaagd, bjjna al het
oorlogsmateriaal mede te nemen. De ver
binding met de Servische troepen, die
de passen van Katsjanik verdedigen, is
tot stand gebracht langs den weg door
Novi Bazar en den Mitrowiza-spoorweg,
De Duitsch-Oostenrjjksche en Bulgaar-
sche legers zullen het als een moeiljjke
zaak ondervinden, het Servische leger,
dat als geheel in stand gebleven is, uit
het gebergte en uit het bijna ontoe
gankelijk gebied, dat het nu bezet heeft,
te verdrijven. De zware Oostenrjjksche
en Duitsche artillerie en trein is in dit
district onbruikbaar. („De Tijd")
In de Mlddellandsohe zee.
De uit Egypte gezette Deensche dokter
Becker, vertelt van zijn terugreis in de
„Neue Freie Presse". Hij heeft de reis
met de Hollandsche mail „Vondel" ge
maakt en reeds op den tweeden dag zag
hij iets vreeselijks. Toen het schip langs
de Zuidkust van Kreta voorbijvoer, zag
men tal van soldatenlijken in zee drijven.
Een boot werd uitgezet, om na te gaan,
welk schip hier vergaan was, maar men
vond geen identiteitsbewijzen en eerst
later vernam men, dat 'n Èngelsch troe
pentransportschip in de Egeïsche zee
was getorpedeerd en gezonken. Bij den
ingang van het Kanaal passeerde de
„Vondel" verschillende Engelsche vis-
schersbooten, die met een kanon bewa
pend en jacht maakten, op Duitsche
duikbooten. In het midden van het Ka
naal ontmoette de „Vondel" de „Batavia",
die waarschuwde voor drijvende mijnen,
die in de buurt van het vuurschip rond
dreven. De wakkere commandant van
de „Vondel" bloef vele uren achtereen
op de brug en het schip passeerde on
gedeerd de gevaarlijke zóne.
In Italië neemt de beweging der in-
terventionalisten of voorstanders der uit
zending van troepen naar Servië gesta
dig toe. Een bericht uit Weenen aan het
„Berl. Tageblatt" meldt, dat de interven
tionistische organisaties te Rome en te
Milaan, volgens de „Politische Korres-
poedenz", de volgende eischen gesteld
hebbenOnmiddellijke uitzending van
een Italiaansche expeditie naar den Bal
kan ten behoeve van Servië, oorlogsver
klaring aan Duitschland, en het toetre
den van Italië tot de overeenkomst om
geen afzonderlijken vrede te sluiten. Tot
het bereiken van dit doel zou zelfs de
Russische oud-minister Kokowtzef uit
St. Petersbnrg naar Rome zijn vertrokken.
De Servisohe maarschalk Poetnlk,
de oude legeraanvoerder, blijft den toe
stand voor Servië nog steeds optimis
tisch inzien, zonder den ernst te ont
kennen. Een Servisch officier, die hem
eenigen tijd geleden sprak, heeft aan een
berichtgever van de „Daily Chronicle"
daarover een aardige onecdote verteld.
„Ik wil niet beweren", zeide Poetnik
tot den officier, „dat alles in orde is,
maar hier glimlachte de maarschalk
en keek op den thermometer, dien hij
juist had gebruikt „wij kunnen zeg
gen, dat wij 38 gr. koorts hebben. Wij
hadden ook 40 gr. kunnen hebben, weet
gel"
Z.Em. Kardinaal Mercier
heeft een herderlijk schrijven uitgevaar
digd „voor het Allerheiligenfeest en de
gedachtenis der geloovige zielen", waarin
hij o. m. zegt
„Al is het jammerlijk waar, dat de
volkeren tegen elkaar oorlog voeren, de
zielen zijn, niettegenstaande alles, ver
want. Gij zult niemand uit uwe gebeden
uitsluiten, zelfs niet de zielen der solda
ten die sneuvelden, terwijl ze tegen ons
de wapens voerden. Gij zult nochtans
bij voorkeur bidden voor de zielen van
uwe landgenooten en van hunne bond-
genooten. Gij zult het H. Misoffer regel
matig bijwonen, tot hun inzicht, gedu
rende de geheele maand November.
Kardinaal Mercier zal het a. s. Consi
storie te Rome bijwonen. De H. Vader
wenscht hem over verschillende zaken
te raadplegen.
De oorlogsvleeschweek te Berlijn.
In een correspondentie uit Berlijn aan
het „Hbld" lezen we 't volgende over de
nieuwe verbruiksbepalingen van vleesch
en visch in de Duitsche hoofdstad
„Voor particuliere huishoudingen wordt
wat het verbruik van vleesch en vet be
treft, niets verboden, niets dus met straf
bedreigd, omdat geen overtredingen mo
gelijk zijn. Alle bepalingen gelden alleen
voor restauraties, slagerswinkels en an.
dere verkoop-gelegenheden. Voor deze
ziet de oorlogsvleeschweek er als volgt
uit
MaandagIn restaurants mag alleen
gekookt vleesch verkocht worden. Ver
boden is gebraden vleesch. Doelbespa
ring van vet.
Dinsdag Slager en restaurateur mogen
geen vleesch of gerechten die vleesch
bevatten, verkoopen.- Visch is niet ver
boden. Doelbesparing van vleesch.
Woensdag geen beperkende bepalingen.
Donderdagals Maandag.
V rijdagals Dinsdag.
Zaterdagin de restauraties mag geen
varkensvleesch verkocht worden.
Zondag geen beperkende bepalingen.
Overal, waar van vleesch gesproken
wordt is bedoeldrund-, kalfs-, lams-,
varkensvleesch wild en gevogelte.
Van de huisvrouwen wordt natuurlijk
verwacht, dat ook zij zich houden aan
de dagen zonder vleesch en zonder vet,
dat zij zich vrijwillig onderwerpen zul
len aan de bepalingen, die voor anderen
bindend zijn."
BGLHljB.
Tegenspraak.
Het bericht, dat koning Albert ljjdend
zou zijn schijnt onjuist te wezen, aldus
verzekeren ons hier te lande vertoevende
personen, die nog zeer kort geleden den
koning zagen. Van een andere bevoegde
zijde wordt ons verzekerd, dat de koning
een goede gezondheid geniet. Een onzer
Belgische medewerkers acht, dat het be
richt over een lichte ongesteldheid van
koning Albert betrekking heeft op een
periode welke reeds voorbij is. Met kracht
en opgewektheid blijft de koning te
velde staan. (De Tijd.)
President Schollaert.
De „XXe Siècle" meldt
De geëerde president van de Belgische
kamer heeft Woensdagavond een tele
gram van Z. H. Benedictus XV ontvan
gen, waarin Z. H. zijn beste wenschen
te kennen geeft voor het herstel zijner
gezondheid en hem zijn Pau3elijken zegen
schenkt.
ËSOiilLAIID.
Hevige storm in de Iersche
zee.
Naar bericht wordt, heeft na een aan
houdenden regen, die 50 uren duurde
in de Iersche zee op den 13en dezer,
een zoo hevige storm gewoed als sinds
20 jaar niet is voorgekomen. Veertien
vaartuigen werden op het strand gewor
pen, terwijl de bemanning in vele ge
vallen niet dan met moeite gered werd.
Te Queenstown had de wind de kracht
van een orkaan. Telegraafdraden knapten
af en boomen werden omgeworpen, waar
door het verkeer op de hoofdwegen be
lemmering ondervond. Een stoomschip
van Liverpool naar Porfc-Saïd had zoo
veel van den storm te lijden, dat het de
reis afbrak en te Queenstown binnenliep.
Op het eiland Wight veroorzaakte te
Oost- en West-Corves zóó'n buitengewoon
hoogen vloed, dat de benedenverdiepin
gen der huizen onderliepen, visschers-
vaartuigen werden beschadigd en de
veerboot op het strand geworpen. Het
verkeer tusschen de twee steden moest
langs een grooten omweg plaats vinden.
(Maasbode)
FB4SKBUK
Weer een vrjjmetselaar inde
klem.
Toen eenigen tjjd geleden in Frankrijk
het proces gevoerd werd over de knoeie
rijen met leveranties voor het leger,
hebben wjj op gezag van een Fransche
krant, het bericht overgenomen en tegen
over belanghebbende tegenspraak gehand
haafd, dat de schuldige, Desclaux, de
beschermeling van Caillaux, lid was der
Fransche vrijmetselarij.
Op dit oogeublik wordt in Frankrijk
opnieuw een proces gevoerd over leger-
knoeierijen, voornamelijk tegen een ge
neesheer, die voor klinkende munt bereid
gevonden werd dienstplichtigen te voor
zien met allerlei denkbeeldige kwalen.
Ook in dit proces is de hoofdschuldige,
dr. Saint-Maurice, lid der vrijmetselarij
aldus dezelfde krant. („De Tijd")
SP AST JE.
Dato, de minister-president van Spanj e
heeft zich, volgens het Lyonsche blad
Nouvelliste, in den senaat uitgelaten dat
betuigingen van genegenheid voor een
der oorlogvoerende partijen gevaarlijk
zijn, daar hierdoor een netelige toestand
zou kunnen ontstaan, te meer, wijl Spanje
het zijn plicht acht, bemiddelend op te
treden in het belang van den vrede.
Landweerlichting naar huis.
Men seinde ons gisteren
De Regeering heeft bepaald,
dat de manschappen van de
landweerlichting 1908 die zulks
wenschen, op 25 November a.s.
met voorloopig (klein) verlof
huiswaarts zullen worden ge
zonden.
Tweede Kamer.
In de vergadering van Maandag zette
minister Pleijte zijn rede voort om het
wetsvoorstel tot sluiting van een con
tract met de Bataafsche Betroleummaat-
schappij voor de Djambi-concessie te
verdedigen.
De minister noemde als grootste
bezwaar tegen staatsexploitatie het ver
voer en den verkoop van het product,
welke moeilijkheden ook het denkbeeld
De Meester, beoogende het stichten van
een afzonderlijke maatschappij, o.a. met
den staat als grootste aandeelhouder
aankleven Tegenover de inderdaad mach
tige Kon. Petr. Mij. dient waakzaamheid
betracht, doch niet ten nadeele van den
staat.
Dhr. De Monthé Verloren motiveert
zijn stem voor het ontwerp, doch wil
nog enkele opmerkingen maken. Bij de
waarschuwingen tegen de macht der
Petroleum-maatschappijen sluit spr. zich
aan. Ook bij spr. is de hoofdkwestie de
afzet der producten. Met de motie inzake
Staatsexploitatie kan spr. niet meegaan,
alhoewel hij niet kan zeggen ingenomen
te zijn met het contract van het ontwerp.
Er blijven daarin voor hem duisterheden.
Het denkbeeld van dhr. De Meester
bestrijdt hij.
Dhr. Albada verdedigt nader zijn motie
betrelfënde Staatsexploitatie.
In verband met het onderwerp komt
dhr. Schreurer op tegen hetgeen dhr.
Mendels gezegd heeft in 't bijzonder ook
over een aanstaand gouverneurschap van
dhr. Colijn.
Avondvergadering.
Dhr. Schreurer zet zijn rede voort.
Hij verklaart zich tegen Staatsexploitatie.
De zaak is nu grondig behandeld en het
is tijd een beslissing te nemen. Een
volmaakt contract krijgen wij toch nooit.
Dhh. De Meester, Fock en Mendels
repliceeren.
Dhr. Bogaardt zal, om trustvorming te
voorkomen, stemmen vóór de motie-De
Meester. Wordt de motie-De Meester
verworpen dan zal hij tegen het ontwerp
stemmen.
Dhr Boissevain zegt, dat de rede van
den Minister hem zeer heeft teleurge
steld. Het maakt op hem den indruk,
dat de Min. al te zeer onder den druk
der „Koninklijke Mij." zit. Daarom zal
h(j vóór de motie-De Meester stemmmen.
Dhr. v. Doorn motiveert zijn stem voor
de motie Albarda. Hij onderwerpt de
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 18 Nov.:
Zwakke tot matige winden, aanvankelijk
uit Noordelijke richtingen. Veranderlijke be
wolking. Weinig of geen neerslag. Waar
schijnlijk nachtvorst. Weinig verandering
van temperatuur overdag.
beschouwingen van den Min. over moei
lijkheden van het vervoer der producten
aan critiek en zal vóór de motie-Albarda
stemmenwordt deze verworpen, dan
voor de motie-de Meester, De algemeene
indruk van spr. is, dat het den minister
aan durf, vaste lijn en vast bestuur
ontbreekt.
De Min. v. Koloniën, dhr. Pleyte, be
antwoord de sprekers en zegt dat het
denkbeeld-De Meester hem niet onsym
pathiek is. Kan men het niet verwezen
lijken dan moet toch op Staatsexploita
tie worden aangestuurd. De motie-De
Meester geeft geen gedragslijn voor de
toekomst. De beslissing van heden is
geen beslissing voor de toekomst. Men
kan altijd nog nader zien. De Min. wijst
er nog eens op, dat de Reg. gebonden
is aan het contract en wel moet stemmen
over Art. 1 van het contract.
De motie-Albarda komt in stemming
en wordt aangenomen met 37 tegen 34
stemmen. (7 Katholieken stemden vóór.)
Het wetsontwerp wordt daarop ver
worpen met 48 tegen 21 stemmen.
De vergadering wordt daarop verdaagd
tot Dinsdagochtend II uur.
(Blijkens de Kamerverslagen was het
betoog van den minister van Koloniën
noch overtuigend, noch meesleepend en
bleek op hem van toepassing wat van
liberale zijde indertijd smalend van minis
ter De Waal Malefijt werd gezegd: „een
tweede rangs-bewindsman". Redactie).
Zitting van Dinsdag.
De Kamer begon met de Indische
Begrooting te behandelen.
Dhr. Bogaardt waarschuwt, de inlan
ders geleidelijk politiek op te voeden en
niet te maken ten prooi aan politieke
avonturiers en bepleit wijziging van het
Regeerings-Reglement, dat de positie der
inlandsche christenen regelt.
Dhr. v. Bylandt constateert de toene
mende list der inlanders om deel te ne
men aan de verdediging van Indië waarbij
ook de armste Nederlander belang heeft.
Dhr. de Muralt bepleit toekenning van
studiebeurzen voor aanst. opzichters, stu-
deerende aan de middelbare technische
scholen hier te lande.
Dhr. Knobel meent, dat voor Indië
nog niet genoeg wordt gedaan. Hij sluit
zich aan bij de hulde, door dhr. Bogaart
aan dhr. Idenburg gebracht.
Bij de stemming over het voorstel van
den Voorz. om Maandag de interpellatie-
Sannes over de melkprijzen te behan
delen, blijkt niet het vereischte aantal
leden aanwezig, waarom de vergadering
tot 3 uur wordt verdaagd.
Na heropening wordt het voorstel op
nieuw in stemming gebracht, 34 stemmen
voor en 13 tegen, zoodat het vereischte
aantal wederom ontbreekt.
De vergadering wordt nu verdaagd tot
heden morgen v.m. 11 uur.
Onze gezant bij het Vatikaan.
De regeering is bezig met voorberei
dende stappen tot de benoeming van
een opvolger van wijlen Mr. L. Regout
als tijdelijk gezant bij den H. Stoel.
„Een Riks voor een dooie".
Naar aanleiding van de Memorie van
antwoord op het ontwerp tot wijziging
der Invaliditeitswet schrijft de Leidsche
Courant
„'n Riks voor 'n dooie" we mogen
er in dezen tijd nog wel eens aan her
inneren, hoe die uitroep telkens weer
klonk op politieke vergaderingen vóór
de verkiezingen in 1913, en dan werd
ontvangen met een schamper gelach en
