GOESSGHE
■Ho. 53.
Dingsdag 18 Jnlij 1871.
Zesde Jaargang.
Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noord-Beveland.
VERPACHTING.
Dttte Coarant terscbijat, uitgergnderd op Cfirirtelyko feestdagen, des
Maandags en .Donderdags fronds.
Pry» kwartaal f 0,85, fr. p. post/1,—Afconderiiikc Nommers.5 et.
Prijs der Adrertentien 10 cfc per regelgrooto letters en vignetten
«aar plaatsruimte Geboorte-, hnwelyks- en doodberigten van 15
regels 50 cent.
Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minstens één dag v&5r dé u-itjrw»
- - InMBdlbg
advektentren en Abonnementen worden voor Duitechland, Oostearyk etf Zwitaerumd.aa
Frankfort ajM., Berljjn, Leipzig, Dresden.. Breal^n, Keulen, Stuttgarttf,
SPOORWEG GOES - ROOSENDAAL
V. Goes 0,13 1,28 6,18 V Boosend. 9.25 4,40 8,80
Wouw 9,87 4,50 8,40
Bergen-op-2. 9,58 5,8 8,58
Woensdreekt 10,6 5,18 9,36
Rilland 10,28 5,26 9,12
Krabbendyke 10,81 5,82 9,22
Kminingen 10,44 5,42 9,37
Vlake O 10,50 5,47 9,84
Biexelinge 10,59 5,54 9,42
Go«» A. 11,9 6,2 9,52
Aan deielujJten wordt aliédn'gestopt, wanneer daar reiaigera wor*
nen op8enomen of nitgelatende reiaigera ryn verpllgt*6dr het vertrek
v Taa dan tr«Jn aan het voorafgaand station aan dea conducteur kennis to hoven
pr&nco toe t« renden aan den Uitgever A.c. 02 JOHGE sJ». te Goes.
mjaoifaen^aor. dSTLtL HAASEffSfeDST &^OQLEB, te
foenen, Piaag,.Bazel,:St. Genève on Lausanne.
-'Biexelinge 6,21 1,29 6,26
VlakeO M8 1.47 $88
'Kruining. 6,23 2,54 6,38
Krabbend. 6,43 2,7 6,48
Rilland 6,49 2,14 6,54
Woenadr. 7.2 2,32 -7,7
Berg.-op-Z 7,12 2.48 7,17
Wouw 7,22 3,1 ,7.27
Koaend. A.7,80 8,10 7,35
Op morgen zal een extra-nummer worden
uitgegeven ais bijvoegsel.
Advertentien worden aangenomen tot
des middags 12 ure.
BEKENDMAKINGEN
van hot {fomoonto-bostuur.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES,
brengen ter konnis van belanghebbenden, dat zij op Zatubdao
»rn 22 JïiLtJ aanstaande dos namiddags ten 1 ure in do
groote zaal van het raadhuis zulten trachten te vernachten:
a.. 1 H. £0 A. 70 C„ dyk, buiten do 'sHeor
Hondrikakiudortm barrière, thans in pacht by
L. RIJK, on zulks voor 7 jaron, ingaando don
1 January 1872, en zullende eindigen don 31
December 1878.
b. 1 H. 44 A: 4 C. djjk» buiton ~do Blookvold-
sohe barrière, thans in pacht by don hoor
J. Q. C. Potnat» Kakobooko, ovonoons veer 7
jaren, ingaando don 25. November 1871 on
zullende oindigon doii 24 Novombor 1878.
c. 20 A. 77 C. grond in den Achtorhavon, thans
in paoht bjj W. C. PLAS, modo voor 7 jaron,
ingaando don I January 1872 on zullondo
oindigon don 31 Docombor 1878. -
De voorwaarden liggen tor Secretarie voor een ieder ter
lezing gedurende eiken Werkdag van. des -voormiddags 9 tot
des nsmiddags~2 ure.
Goes, deu 8 July 1871.
Burgemeester en -)V«lhouder» van Goes,
M. P. UAAUBEEN,
Do Sooratari»,
HARTMAN.
hforaaticn do Comnodu et Incommode.
WJROElUEKSTKU mi WETHOUDERS van 0ÓE8
brtimgou tor nlgomoóno kennis, (Jat door JAUOtiUS i>e
BLOK vergunning in verzocht, om in /.pnou tuin niuujt
het pakhuiH yk I), no. 206, «taande in de Zevonkoton, Ua-
daatrual nootje I>, no.'1543 eone Smedery te stichten,
en dat do'boawareu daartegen kunnen worde u ingO-
hragt yddr of on Zaturdag.den 23 Jutvj, aamd-aande, don
namiddagn ten *Mii me, wanneer het proeenverbaal der
information de oommodo et iwoinmodo wil worden
opgoinuaktu
Gdi'H, den ff» duly 1671.
Burgemeester lyi Wothouderw voornoemd,
- M. 1Y HLAAUHKKN.
De Soeretarirt,
K AU TM AN.
Hout* Itmgt* BPHtifumwing, dit» wjj don
(ioossclioii Kiezers toch ernstig
vragen te lezen.
VrnkioriiigSMtryd brengt ♦Vuor tien dagblad
schrijver gemengde gewaarwordingen mof ziel»
Aan deu eoneu kant "zjjn hek beslissende fmgon
voor de tpekomat, eu meet liet hetu een nnii-
genuuin goyool ajjn op krachtige wji«o mede te
afcrjjdün, voor »vak hg höilaoam «ebt; min don
anderen kaui heeft lmfc iets «eer uimaUgouaiuua
ter wille vat»' beginselen, vaak personen te
meetea beatrjjden, die me»» overigens lu»eg aeht,
Ku koel» ia dit ouvermfldolyk eek heden, uu
de dag van metgeit «al meetett uitmakent wel
ke koeketwak* tluea te geutoek «al gaan. \Vank
de atemming voer ilea gemeeutovaatl eg »»»ot>
geu, «al btwliaaeu, w(j herhalen het, de voor
standers van welke .Beginselen de
zullen hebben. Daarom geve ieder kiezer zich
vooral rekenschap der beginselen die het geldt,
alvorens* hij zijne stem .uitbrengt. Meer dan
gewoonljjk is thans iedere, stem Van bot groot
ste belangmeer dan gewoonlijk zal -de stem
bus op morgen beslissend zjjn voor beginselen.
En tu8schen welke beginselen zal moeten be
slist worden Izi de eerste plaats zekertus-
schen de beginselen aangaande bet onderwijs.
Meer ou meer blijkt dan .ook dat de strijd daar
over voor een groot deel in don gemeenteraad
moet beslist worden,door de wijze van toe
passing, die meö aan de schoolwet wil geven.
Welke die verschillende wjjzen van" toepas
sing zijn,, hebben wjj reeds meermalen bespro
ken. De voorstanders der eenerigting willen
het openbaar onderwijs, het opderwys van. over
heidswege, waarvan godsdiensteloosheid het ken
merk ia, zoo inrigten, dat concurrentie voor
de vrjje school- onmogeljjk is. £5$
ten voor dat godsdien Btolooa of zoogenaamd neu
traal onderwjjs (doen bekostigen door de ge
meente, nit do belastingen, zoodat daartoe ook
zy moeien bydmgen, volgens wier overtuiging
dat oncferwys noodlottige' gevolgen na zich zal
slepen. De voorstanders der andere rigting, wil
len wél dat kinderen van miuvermogonden te
gen gering schoolgeld onderwijs kunnen genie
ten, doch dat de meer gegoeden zelf voor hun
ne kinderen birt-a'en, en niet do lasten van het
ouderwijs op de algomeéne kas schuiven:'zoo-,
dnfü.do kosten van dat onderwijs voor méér go-
gooden eu juist dit eisclit (ie,grootste opof
feringen van do gemeen,to niet behoeven
gedragen te worden, door hen, die er geen
genot van hebben, ook door hen dio óf daar
door «toeten by draden toe oono volgons hunne
zienswijze verderfeiyito zaak, óf. sleohts met. do
grootste moeite hun aandeel in do gemeonto-
bolastiugen kunnen opbrengen. Vooral willen
zjj dit, omdat, wanneer do schoolgelden in eeni-
ge verhouding waren mot de uitgaven voor l»ek
openbaar onderwijs, er gelegenheid kan bestaan,
dat hot vrjje ouderwijs, waarvan het kon merk
is, dut godsdienstige ontwikkeling gepaard ga
met hot aauloeren van algemeens kundigheden,
althans oonigzinta aön kunnen concurreren. En
van welk onberekenbaar nut die godsdienstige
ontwikkeling is, wordt vootvekor voldoende door
dó gebeurtenissen der lantab vorloopenu maan
den aangetoond.
Wel tracht men hot voor te Htolloi», dat
daardoor de burgerij eigenlijk meer gedrukt *ou
worden dan thans, omdat hetgeen »y dan ineer
«ou moeten opbvengou aan sehoolgeUV, »»\eer
«ou bedrogen, dan «jj minder aan hoofdelijke
omslag «ou behoeven t»n betalen, dOoh on-
»os inziens, «uu dit vrij'wol g^Ujkou tred hou
den, en «ou l;,ot algemeen vuimseheots in de
breedte winnet») wat men. in do lengte verloor
en omgekeerd. Want «hut be«hu»k«t Wel, dat
juist bet ouderwijs voor de min gegoeden, het
meest va»» de geiueeute (luautiau vergt. De
hoogeve b»»rgersel»iH>l allmui vergt va»» do go
by het tegenwoordig schoolgeld, .onge- 'r
veer de helft der kosten van het onderwijs tei
dezerstede. En toch maken inden regel daar
van hoofdzakelijk, de kinderen van meer gegoe
den gebruik, en nn wildenwij dit bok aoor
die ineer gegoeden in de eerste plaats doen be
talen.
Wel is waar wordt de hoogere burgerschool
ook bezocht door vele kinderen uit den zoo-
genaamden burgerstanddoch ieder die met den
.waren toestand bekend is, zal moeten toestem
men, dat die kinderen uit den burgerstand dat
onderwijs daar gegeven, slechtsgedeeltelijk vol
gen. Dat wil zeggen, dat die kinderen tegen
woordig op.de hoogete burgerschool leeren, wat
zjLvroeger op de Fransche school leerden. Difc
blykfc vooral uit het feit, dat, zoo als wjj meenen,
ook dit jdar, somwijlen van een der beide hoogste
klassen der Hoogere Burgerschool niet één leer
ling gebruik maaktofschoon die klasse toch zyne
Ewone offers van de gemeente vexgt. ^Wel een
wijs dat dit ineer voortgezet onderwijs in die
men geen algemeen voreischte is,
dan ook wenschelyk zijn voor de kinderen van
onkelen.
Willen nn sommigen toch die gelegenheid voor
dat meer voortgezotto onderwijs in stand honden,
wjj zullen do Taatston zjjn hen hierin tegen te
werken, mils zjj dan zelf iq^do eerste plaats er
(Te kosten van dragen, en deze niet schuiven op
do Schouders van hon dio oi; geen gebruik van
niakon.
Eu waarom wordt or vaak gcon gebruik go-
maakt van dat moer voortgezotto onuerw jja door
don zoogenaamde*» burgerstand? Omdat volon
beginnen in to zion dat ook dat moor voortgo-
isetto ondórwys voor don burgerstand z\jno scha
duwzijde heeft, in zooverre, dat do ondervinding
leert dat menige zoon van burgerouders, wanneer
hy dó geluide cursus dor H doorioopen hooft,
ongeschikt is geworden oin terug te keeron in
don stand zijner oudors, zonder ant dexo in do
gologenhoid zjjn, hom vorder eon stand in do
maatschappij to vor/.okoron, ovoreenkomstig zyno
opvoeding. Omdat velen bogltmén in to zien
dat het middelbaar onderwijs, hoe nuttig en
wewaeludjjk voor aotumigon, voor onderen minder
gunstige gevolgen hooft, door dat het de kinde
ren vaak uit hui» stand rukt, «onder hen or
boven to kunnen vorheifou, oh dus ongelukkige
ultluvns bntovredono burgers goofV.
Nu tracht inon het wel te doon voorkomen,
als of t»ü dia »»»ot a\U«n de Uchtrijd* van dat
middelbaar ouderwijs wUlou zien, iuouf óók oogeu
hebben voor de icAodaarom tegen tttnn-
der» «jju van ontwikkeling; alanf «jj, diy behafvo
'V(K»r hot opciibttre-muitrttfe, godsdiensteloozo on-
(lonYps, ook gelegenheid w»U<m Voor het ttUó
ou der w jja, woarbjf ontwikkeling va»» godftdienst-
ain genaard gaat met het aoiueeren van afgo-
lueeue kimdigluHlen. alsof dc*e alle ulo te voor ont
wikkeling over hobMt, WAhr wjj vragen In
gemoede, wie (eoHsn Het i»»eóate over te hebben
voor onder wijs, *ji dié de koaten er van door
andereu latei» betalen, «ooala de vooraUndera der
